ගණිතය

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="si">
  <siteinfo>
    <sitename>විකිපීඩියා</sitename>
    <dbname>siwiki</dbname>
    <base>https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B7%8A_%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B7%94%E0%B7%80</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">මාධ්‍යය</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">විශේෂ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">පරිශීලක</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">පරිශීලක සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">විකිපීඩියා</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">විකිපීඩියා සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ගොනුව</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ගොනුව සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">මාධ්‍යවිකි</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">මාධ්‍යවිකි සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">සැකිල්ල</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">සැකිලි සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">උදවු</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">උදවු සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ප්‍රවර්ගය</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ප්‍රවර්ග සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ද්වාරය</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ද්වාරය සාකච්ඡාව</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ගණිතය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1644</id>
    <revision>
      <id>749536</id>
      <parentid>665237</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:30:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2140:812C:9103:716A:2D00:615C</ip>
      </contributor>
      <origin>749536</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23941" sha1="slhi9oi0wl46atr2h4k6au2c1xhc6nq" xml:space="preserve">{{merge from|ගණිතයේ ඉතිහාසය|discuss=Talk:ගණිතය #Merger proposal}}
[[ගොනුව:Euclid.jpg|right|thumb|220px|[[Euclid]],රෆායල් විසින්  අඳින ලද යුක්ලීඩ් ගේ සිතුවමක්. ග්‍රීක ගණිතඥයකු වන යුක්ලීඩ්  ජ්‍යාමිතියෙහි පියා ලෙස හඳුන්වයි]]
{{Math topics TOC}}
{{portal|ගණිතය}} 

'''ගණිතය''' බොහෝ විට අර්ථ දැක්වෙනුයේ ප්‍රමාණය,ව්‍යුහය,අවකාශය සහ විපරිණාමය යනාදී දෑ අධ්‍යයනය කෙරෙන්නා වූ විෂය ක්ෂේන්‍රය ලෙස ය. ගණිතඥයන් බොහෝ දෙනෙකු විසින් දරන තවත් මතයක් නම්, ප්‍රත්‍යක්ෂ සහ අර්ථදැක්වීම්වලින් ඇරඹී නිගාමී තර්කණය මඟින් සනාථ කළ දැනුම් සම්භාරය වනාහී ගණිතය යන්නයි.
ඕනෑම සමාජයක පාහේ, ගිණුම් තැබීම, බිම්මැනුම සහ තාරකා ශාස්ත්‍ර ආශ්‍රිත සිද්ධි පූර්ව නිශ්චය කිරීම යනාදී කටයුතු සඳහා ප්‍රායෝගික ගණිතය යොදා ගෙන ඇත.

ගණිතමය සොයා ගැනීම් සහ පර්යේෂණවල දී බොහෝ දුරට ,යෙදීම් ගැන සැලකීමකින් තොරව,රටා  සොයා ගැනීම සහ ඒවා අනුපිළිවෙලක‍ට සකස් කිරීම සිදුවේ.&quot;සුවිශුද්ධ&quot; ගණිතයෙහි ඇති සුවිශේෂ කරුණක් නම් එය නිතරම ප්‍රායෝගික යෙදීම්වලට තුඩු දීමයි.මේ කරුණ ඉයුජින් විග්නර් &quot;ගණිතයෙහි අතක්කාවචර ඵලදායිතාව&quot; ලෙස හඳුන්වා ඇත. වත්මනෙහි,[[ස්වභාවික විද්‍යා]], [[ඉංජිනේරු විද්‍යාව]], [[ආර්ථික විද්‍යාව]] සහ [[වෛද්‍ය විද්‍යාව]] යනාදී විෂය කේෂේත්‍ර නව ගණිතමය සොයා ගැනීම් මත බෙහෙවින්ම යැපේ.

== නිරුක්තිය ==

''මැතමැටික්ස්'' යන ඉංග්‍රීසි වදන &quot;විද්‍යාව,ඥානය හෝ ඉගෙනීම&quot;යන  අරුත් දෙන ග්‍රීක μάθημα (මැත්මා)සහ &quot;ඉගෙනීමට ඇති ලෝලය&quot; යන අරුත් දෙන ග්‍රීක μαθηματικός (මැතමැටිකෝස්) ආදියෙන් බිඳී ආවෙකි. එය පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ඉංග්‍රීසි ව්‍යවහාරයේ ''මැත්ස්''  ලෙස ද උතුරු ඇමරිකා ඉංග්‍රීසි ව්‍යවහාරයේ ''මැත්'' ලෙස ද කෙටියෙන් භාවිත වෙයි.

== ඉතිහාසය ==
{{ප්‍රධාන|ගණිතයේ ඉතිහාසය}}
ගණිතයෙහි විකාසනය නිමක් නොමැති වියුක්තීකරණ මාලාවක් ලෙස හෝ විෂය කරුණුවල සිදුවන පුළුල් වීමක් ලෙස හෝ දැකිය හැකි ය. මුල් වියුක්තීකරණය ලෙස සංඛ්‍යා හැඳින්විය හැකි ය.ඇපල් ගෙඩි දෙකක් හා දොඩම් ගෙඩි දෙකක් අතර යම් පොදු ලක්ෂණයක් ඇති බව, එනම් ඒ දෙකම එක් මිනි‍සකුගේ දෑතට ගත හැකි බව, වටහා ගැනීම‍ට  හැකිවීම මිනි‍ස් චින්තනයේ වැදගත් සංධිස්ථානයක් සනිටුහන් කරයි.

සංයුක්ත වස්තු ගණනය‍ට අමතරව,ප්‍රග් ‍ඓතිහාසික මිනිසා  කාලය,දින,ඍතු,වර්ෂ වැනි වියුක්ත රාශී ගණනය‍ට සමත් විය. අංක ගණිතය(උදා:එකතු කිරීම,අඩු කිරීම, වැඩි කිරීම සහ බෙදීම )ස්වභාවිකවම ගම්‍ය වෙයි.මොනෝලිතික ස්මාරක එකල පැවති ජ්‍යාමිතික ඥානය ගැන සාක්ෂි දරයි.

ඓතිහාසිකව,ගණිතය තුළ දැවැන්ත ශික්ෂණ මතුව ආවේ,වාර්තා වී ඇති ඉතිහාසයේ ආරම්භයේ සිට,බදු හා වාණිජ ක්ෂේත්‍රයේ ගණනය කිරීම් කිරීම,සංඛ්‍යා අතර ඇති සබඳතා හඳුනා ගැනීම,බිම් මැනුම,තාරකා ශාස්ත්‍ර ආශ්‍රිත සිද්ධි පූර්ව නිශ්චය කිරීම වැනි අවශ්‍යතා නිසා ය. මෙකී අවශ්‍යතා දළ වශයෙන් ගණිතයෙහි පුළුල් අනුක්ෂේත්‍ර ලෙස නම් කළ හැකි  ප්‍රමාණය,ව්‍යුහය,අවකාශය සහ විපරිණාමය  යන ක්ෂේත්‍ර යටතට අනුරූපණය කළ හැකි ය.

ගණිතය අද බොහෝ වර්ධනය වී ඇති අතර එය සහ විද්‍යාව අතර ඉතා ඵලදායී අන්තර්ක්‍රියාකාරීත්වයක් පවතී.  එය එකී  ක්ෂේත්‍ර දෙකෙහිම අභිවෘද්ධියට හේතු පාදක වී ඇත. 
ඉතිහාසය පුරාම ගණිතමය සොයා ගැනීම් සිදු වූ අතර දැනටත් සිදු වෙයි.

රාශීන්, ව්‍යුහ , අවකාශය හා විචලන වැනි සංකල්ප කේන්ද්‍ර කරගත් දැනුම් ක්ෂේත්‍රය ගණිතය ලෙස හැඳින්වෙන අතර එය එම සංකල්ප පිළිබඳ අධ්‍යයනය කෙරෙන විෂය පථය ද වේ. (ඉංග්‍රීසි බසින් ගණිතය Mathematics ලෙස හැඳින්වෙන නමුත් භාවිතයේ දී බොහෝ විට maths හෝ math යනුවෙන් යෙදේ). අවශ්‍ය නිගමනවලට එ‍ලඹෙන්නා වු විද්‍යාව ලෙස බෙන්ජමින් පියර්ස් ගණිතය හැඳින්වූ අතර ගණිතය රටාවන් පිළිබඳ විද්‍යාව බව අනෙක් ගණිතය භාවිතා කරන්නන්ගේ මතය වේ. සංඛ්‍යා අතර, අවකාශයේ, විද්‍යාවේ, පරිගණකවල , උපකල්පිත අමූර්තනවල සහ අනෙකුත් දෑ වල රටාවන් සෙවීම ගණිතඥයින් විසින් සිදු කරන බව ඔවුන්ගේ මතයයි. නව ඌහන නිර්මාණය කිරීමටත්, අදාල ලෙස තෝරාගත් ප්‍රත්‍යක්ෂ සහ අර්ථ දැක්වීම් ඔස්සේ දැඩි අපෝහනයන්ට යටත් කොට ඒවායේ සත්‍ය අසත්‍ය බව සෙවීමටත් ගණිතඥයන් ඉහත ආකාර සංකල්ප පරීක්ෂා කරති.
ගණන් කිරීම, ගණනය කිරීම, මැනීම සහ භෞතික වස්තූන්ගේ හැඩ සහ චලන පිළිබඳ විධිමත් අධ්‍යයනයේ සිට අමූර්තනය සහ තර්කානුකූල හේතු දැක්වීම ඔස්සේ ගණිතය පරිණාමයට ලක් විය. තනි තනිව හෝ සමූහ වශයෙන් ගත්ත ද මුලික ගණිත දැනුම භාවිතය සැමවිට පුද්ගල ජීවිත හා බද්ධ වී පැවතුණි. පුරාණ ඊජිප්තු, මෙසපොතේමියානු, ඉන්දියානු, චීන, ග්‍රීක හා ඉස්ලාම් ශිෂ්ටාචාරවලට අයත් ග්‍රන්ථවල මූලික ගණිතමය සංකල්ප වඩාත් පැහැදිලි ආකාරයට සටහන් කර තිබෙනු දැකිය හැක. අශිථිල තර්කනය, මුල්වරට දැකිය හැකි වන්නේ ග්‍රික ශිෂ්ටාචාරය ආශ්‍රිතව වන අතර මේ අතරින් යුක්ලීඩ්ගේ “Elements” ග්‍රන්ථය ප්‍රමුඛ වේ. වර්තමාන‍ය දක්වා පැවත එන පරිදි පර්යේෂණ සීඝ්‍රතාව ඉහල නංවමින් 16 වැනි සියවසට අයත් පුනරුද සමයේ දී ගණිතමය නව සොයා ගැනීම් සහ විද්‍යාත්මක සොයා ගැනීම් අන්තර් ක්‍රියා කරන තුරුම ගණිතයේ ප්‍රගමනය කඩින් කඩ වූ තත්වයෙන් සිදු විය.
වර්තමාන ලෝකයේ ස්වභාව විද්‍යාව, ඉංජ‍ිනේරු විද්‍යාව, වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ ආර්ථික විද්‍යාව වැනි සමාජ විද්‍යාවන් ආදී බොහෝ ක්ෂේත්‍රවල ගණිතය භාවිතා වේ. මෙසේ ක්ෂේත්‍රයේ භාවිතා වන ගණිත කොටස් ව්‍යවහාරික ගණිතයට අයත් වන අතර එහි දී ගණිතමය නව සොයා ගැනීම් ප්‍රායෝගිකව භාවිතා වන අතරම ප්‍රායෝගික භාවිතයන් හේතුවෙන් ගනිතමය නව සොයා ගැනීම් ඇතිව අවස්ථා ද තිබේ. ඇතැම් විට ව්‍යවහාරික ගණිතය ඔස්සේ මුළුමනින්ම අළුත් විෂය පථයන් ඇති වීම ද සිදු වේ. මේ හැරුණු විට කිසිදු ප්‍රායෝගික භාවිතයක් ඉලක්ක කර නොගෙන ගණිතමය හේතු නිසාම ගණිතමය පර්යේෂණ සිදු කරන ගණිත ක්ෂේත්‍රයක් ද පවතින අතර එය ශුද්ධ ගණිතය නම් වේ. නමුත් බොහෝ විට කිසිදු ප්‍රායෝගික භාවිතයක් ඉලක්ක කර නොගෙන සිදු කරන ශුද්ධ ගණිතමය අධ්‍යයනයන්ට අදාල ප්‍රායෝගික යෙදුම් කල් ගතවෙත්ම භාවිතයට පැමිණෙනු දැකගත හැක.

== ගණිතය විද්‍යාවක් ලෙසින් ==
[[ගොනුව:Carl Friedrich Gauss.jpg|thumb|ගණිතඥයන්ගේ කුමරුවා ලෙස විරුදාවලිය ලත් කාල් ෆ්‍රෙඩ්‍රික් හෝස් විද්‍යාවන්ගේ රැජින ලෙස ගණිතය හැදින්වීය.]]
ලතින් “Regina Scientiarum”  සහ ජර්මන් Konigin der Wissenchaften යන ග්‍රන්ථවල මුල් පිටපත්වල විද්‍යාව යන අරුත් දෙන වදනෙහි වචනාර්ථය දැණුම් ක්ෂේත්‍රය යන්නයි. ඉංග්‍රීසි බසින් “Science” යන්නෙහි මුල් අරුත ද මෙයම වේ. මේ අනුව බලන කල්හි සැකයකින් තොරවම ගණිතය ද විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයකි. විද්‍යාව ස්වභාව විද්‍යාවන්ට සීමා කරන ලද වර්ගීකරණය පසු කාලීන වේ. යම් හෙයකින් විද්‍යාව භෞතික ලෝකයට සීමාවූ ක්ෂේත්‍රයක් සේ සලකයි නම්, එවිට ගණිතය - නැතහොත් අවම වශයෙන් ශුද්ධ ගණිතය විද්‍යාවක් නොවේ. ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් මේ පිළිබද පහත අදහස් ප්‍රකාශ කරන ලදී. තාත්විකත්වය අදාල ගණිතමය නියමයන් අනිශ්චිත වේ. ඒවා නිශ්චිත වන කල්හි ඒවා තාත්වික ලෝකයට අදාල නොවේ.

බොහෝ දාර්ශනිකයන්ට අනුව ගණිතය පරීක්ෂණාත්මක සත්‍ය අසත්‍ය ලෙස ඔවුහු කළ නොහැකි ක්ෂේත්‍රයක් බැවින් කාල් පොපර්ගේ අර්ථ දැක්වීමට අනුව විද්‍යාවක් නොවේ. කෙසේ නම් 1930 දී පමණ ගණිතමය තර්කනය ආශ්‍රිත ක්‍රියාකාරකම් මගින් ගණිතය තර්කනයට පමණක් ඌණනය කළ නොහැකි බව පෙන්වා දෙන ලද අතර මේ අනුව භෞතික විද්‍යාත්මක හා ජීව විද්‍යාත්මක මෙන්ම ගණිතමය සිද්ධාන්ත ද කල්පිත ඌණන ක්‍රමයට ලබා ගන්නා ඒවා බව කාල් පොපර් නිගමනය කළේය. මේ අනුව කල්පිත ඌණනයන් වන ශුද්ධ ගණිතය ස්වභාවික විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයන්ට බොහෝ සේ ආසන්න බව පෙනේ. තවද ඉම්රේ ලැක්ටෝස් වැනි සමහර චින්තකයින් පරීක්ෂණාත්මකව සත්‍යාසත්‍ය බව නිගමනය කරන ක්‍රමයක් ගණිතයට ද යොදන ලදී.

විකල්ප මතකයට අනුව සමහර විද්‍යා ක්ෂේත්‍ර (සෛද්ධාන්තික භෞතික විද්‍යාව වැනි) තාත්වික සිද්ධීන්ට අනුරූප වන ආකාරයට සැකසූ ස්වසිද්ධීන්ගෙන් සමන්විත ගණිත ක්‍රමයන් බව ප්‍රකාශ වේ. වරක් සෛද්ධාන්තික භෞතික විද්‍යාඥ ජේ.එම් සීමාන් පැවසුවේ විද්‍යාව යනු පොදු අවබෝධය බැවින් ගණිතය ද විද්‍යාවක් බවයි. උපකල්පන මත පදනම් වූ තර්කානුකූල ඵලයන්ගේ විශ්ලේෂණය වැනි ලක්ෂණ ගණිත‍ෙය් මෙන්ම බොහෝ ස්වභාව විද්‍යා ක්ෂේත්‍රවලට ද පොදුය. තවද උපකල්පන නිර්මාණයේ දී උපහායනය හා පරීක්ෂණ සිදු කිරීම විද්‍යාවේ දී මෙන්ම ගණිතයේදී ද සිදුවේ. පරීක්ෂණාත්මක ගණිතය ගණිත විෂය පථයෙහි වැදගත් කොටසක් බවට පත්ව තිබෙන අතර ආසන්නය හා අනුපූරුකරණය විද්‍යාවේ දී හා ගණිතයේ දී ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වන වැදගත්කමක් දරයි. මේ නිසා ගණිතය විද්‍යාත්මක ක්‍රමය භාවිතා නොකරන්නේ යැයි කියමන ක්‍රමයෙන් යල්පනිමින් පවතී. 2002 වසරේ පල කළ “A New Kind of Science” (නව විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයන්) නම් ග්‍රන්ථය ඔස්සේ ස්ටීවන් වුල්ෆ්‍රෑම් ආඝණක ගණිතය ප්‍රත්‍යක්ෂ මූල ලෙස අධ්‍යයනය කළ යුතු විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයක් වීමට සුදුසු බව තර්ක කරයි.

නමුත් මෙම තර්කය පිළිබද ගණිතඥයින් දක්වන අදහස විවිධාකාර වේ. බොහෝ ගණිතඥයින් ගණිතය විද්‍යාවක් බවට පත්කිරීමෙන් එහි සෞන්දර්යාත්මක බවත් ආදී සම්ප්‍රදායෙන් ඊට ලැබී ඇති නිදහස් ශිල්ප හතෙන් එකක් යන ස්ථානයන් නැතිවී යතැයි විශ්වාස කරති. අනෙක් අයගේ තර්කය වන්නේ විද්‍යාව ඉංජිනේරු ශිල්පය සහ ගණිතය අතර ඇතිව තිබෙන අතුරු මුහුණත ඔස්සේ ගණිතයේ ප්‍රගමනයට ලද තල්ලුව හෑල්ලු කිරීමත් ගණිතය විද්‍යාවෙන් වෙන් කිරීමෙන් සිදුවන බවයි. දාර්ශනික විවාදයන් තුළ මෙම ප්‍රතිවිරුද්ධ අදහස් නිරූපණය වන්නේ ගණිතය නිර්මාණය කෙරේ ද සොයා ගැනේ ද යන ප්‍රතිවිරුද්ධ තර්කයන්ගෙනි. බොහෝ විට විශ්ව විද්‍යාල තුළදී විද්‍යාව හා ගණිතය ලෙස තනි කාණ්ඩයක් වෙන් කිරීම සිදු වේ. මින් පෙනී යන්නේ ගණිතය හා විද්‍යාව එකිනෙක සැබැදි නමුත් ඒවා එකිනෙක සමපාත නොවන බවයි. ප්‍රායෝගිකව ගණිතඥයින් හා විද්‍යාඥයන් දළ වශයෙන් එකම වර්ගීකරණය කෙරෙන අතර සියුම් වර්ගීකරණයේ දී ‍නැවත එකිනෙකාගෙන් වෙන් කෙරේ. මෙම ගැටළුව ගණිතමය දර්ශනයේ දී සලකා බැලෙන්නකි.

== ගණිතයේ ක්ෂේත්‍ර ==

ගණිතය පුළුල් ලෙස කථනය කල විට අපට ඉතා කුඩා කොටස් වලට වෙන් කල හැක. ඒවා නම් ප්‍රමාණය, ව්‍යුහය, අවකාශය හා විපරිණාමය ලෙසිනි. (කෙසේද යත් [[අංක ගණිතය]], [[වීජ ගණිතය]], [[ජ්‍යාමිතිය]] හා [[විශ්ලේෂණය]]) තවද ගණිතය යෙදෙන ක්ෂේත්‍ර රාශියක් ඇත. ඒවා අතර තර්ක ශාස්ත්‍රය, කුලක සිද්ධාන්ත, ව්‍යවහාරික ගණිතය, මෑතකදි දැඩි අධ්‍යයනයට ලක් වු අවිනිශ්විතතාව ද වේ.       

== ආශ්‍රිත ලිපි ==
{{Portal|ගණිතය}}
{{div col|colwidth=22em}}
* [[List of mathematical jargon]]
* [[Lists of mathematicians]]
* [[Lists of mathematics topics]]
* [[Mathematical constant]]
* [[Mathematical sciences]]
* [[Mathematics and art]]
* [[Mathematics education]]
* [[Outline of mathematics]]
* [[Philosophy of mathematics]]
* [[Relationship between mathematics and physics]]
* [[Science, technology, engineering, and mathematics]]
{{div col end}}

== මූලාශ්‍ර ==
=== සටහන් ===
{{notelist}}

=== උපහරණ ===
{{Reflist|30em
&lt;!--
|refs=
&lt;ref name=future&gt;[[Lynn Steen|Steen, L.A.]] (April 29, 1988). ''The Science of Patterns'' [[Science (journal)|Science]], 240: 611–16. And summarized at [http://www.ascd.org/publications/curriculum-handbook/409/chapters/The-Future-of-Mathematics-Education.aspx Association for Supervision and Curriculum Development] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101028101034/http://www.ascd.org/publications/curriculum-handbook/409/chapters/The-Future-of-Mathematics-Education.aspx |date=October 28, 2010 }}, www.ascd.org.&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=devlin&gt;[[Keith Devlin|Devlin, Keith]], ''Mathematics: The Science of Patterns: The Search for Order in Life, Mind and the Universe'' (Scientific American Paperback Library) 1996, {{isbn|978-0716750475}}&lt;/ref&gt;
--&gt;
}}

== බාහිර සබැඳි ==
{{Library resources box |by=no |onlinebooks=yes |others=yes |about=yes |label=Mathematics}}
* සංඛ්‍යා හා පාද http://s.dasun.googlepages.com/assembly.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080310194614/http://s.dasun.googlepages.com/assembly.html |date=2008-03-10 }}

{{Areas of mathematics}}
{{Authority control}}
{{Subject bar
| portal1     = ගණිතය
| portal2     = Arithmetic
| portal3     = නවීන විද්‍යාවේ ඉතිහාසය
| portal4     = නවීන විද්‍යාව
| b           = y
| commons     = y
| d           = y
| n           = y
| q           = y
| s           = y
| v           = y
| wikt        = y
}}

[[ප්‍රවර්ගය:ගණිතය| ]]
[[Category:Formal sciences]]
[[ප්‍රවර්ගය:ප්‍රධාන මාතෘකා ලිපි]]</text>
      <sha1>slhi9oi0wl46atr2h4k6au2c1xhc6nq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ජීව විද්‍යාව</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2345</id>
    <revision>
      <id>749537</id>
      <parentid>748267</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:45:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2140:812C:D8E3:94D:447E:EA5C</ip>
      </contributor>
      <origin>749537</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27578" sha1="f4awn7aki9qljk8i6ed8t2or5hqhe3p" xml:space="preserve">{{multiple image
| perrow = 2
| total_width = 300
| footer = ඉහළ වමේ සිට දක්ෂිණාවර්තව:ශාක පර්නාංග, කූරංගයා, ගොලායත් කුරුමිනිය ]
| image1 = Goliathus goliatus dos.jpg
| image2 = Thompson's Gazelle.jpeg
| image3 = Tree Fern.jpg
}}
'''ජීව විද්‍යාව''' යනු ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහා විශේෂ අවධානයක් සහිත විද්‍යාව යි. ජීව විද්‍යාව නම්, Biology ය. Biology යන වචනය සෑදී ඇත්තේ Bios (ජීවය) හා Logos (අධ්‍යනය) යන වචන දෙක මඟින් ය. '[[ජීවය]]' යන සංකල්පය අර්ථ දැක්වීම දුෂ්කර ය. විද්‍යාඥයන් ජීවය පිළිබඳ පිළිගත් නිර්වඡනයක් ලබාදීමට අපොහොසත් වී ඇත. 'ජීවය' යනු විශේෂ හා අද්විතීය දෙයකි. එය රසායන විද්‍යා හා භෞතික විද්‍යා නියම භාවිත කර පැහැදිලි කළ නොහැකි ය. ජීව විද්‍යාව ප්‍රධාන ශාඛා තුනක් යටතේ සැකසී ඇත. එනම් සත්ත්ව විද්‍යාව (සතුන් පිළිබඳ අධ්‍යනය), උද්භිද විද්‍යාව (ශාක පිළිබඳ අධ්‍යනය), ක්ෂුද්‍රජීව විද්‍යාව (ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය) වේ.  

මේ ජීව විද්‍යාව මගින් ජීවීන්ගේ ව්‍යුහය, කෘත්‍ය, වර්ධනය, සම්බවය, පරිනාමය සහ ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරනු ලැබේ. එමගින් ජීවින් පිළිබඳව විග්‍රහ කරන අතර ඔවුන්ගේ කෘත්‍ය, ජීවින් ඇති වු ආකාරය සහ ස්වාභාවික පරිසරය සමග සහ එකිනෙකා අතර ඇතිවන අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳව හදාරනු ලැබේ. නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම සෑදෙනුයේ එයට ආවේනික මූලධර්ම හතරකිනි. ඒවා නම් සෛලවාදය, පරිනාමය, ප්‍රවේනිය සහ සමස්ථිතියයි. 

ජීව විද්‍යාව වෙනමම විද්‍යාවක් ලෙස සංවර්ධනය වුයේ 19 වන ශතවර්ෂයේ දී විදයාඥයන් විසින් ජීවීන් මූලික ලක්ෂණයන් හුවමාරු කරගන්නා බවට සොයා ගැනීමත් සමගය. ජීව විද්‍යාව මේ වන විට පාසල් වල සහ ලොව පුරා විශ්ව විද්‍යාල වල සම්මත විශයක් බවට පත්ව ඇත. ලොව පුරා වර්ෂිකව ජීව විද්‍යාව සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳව විවිධ පර්යේෂණ පත්‍රකා ප්‍රකාශයට පත්වේ. 

බොහෝ ජීව විද්‍යාත්මක හැදැරීම් විශේෂණය වු උප කොටස් වේ. සම්ප්‍රදායිකව ඒවා හදාරනු ලබන ජීවි විශේෂය අනුව වර්ගී කරණය කරනු ලබයි. එනම් උද්භිද විද්‍යාවේදී ශාක පිළිබඳව ද සත්ත්ව විද්‍යාවේදී සතුන් පිළිබඳවද ක්ශුද්‍ර ජීව විද්‍යාවේදී ක්ශුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳව ද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. ජීව විද්‍යාව තුලද එහි ක්ෂේත්‍රයන් අධ්‍යයනය කරනු ලබන ජීවින් සහ ඒවා හැදැරීම සඳහා භාවිතා කරන ක්‍රමෝපායන් අනුව තවදුරටත් බෙදීම් වලට ලක්වේ. ජෛව රසායන විද්‍යාවේදී ජීවයෙහි මූලික රසාහයනය පිළිබඳවද, අනුක ජීව විද්‍යාවෙහිදී ජීවි අනු අතර ඇති සංකිර්ණ අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳවද, සෛල ජීව විද්‍යාවේදී සියළු ජීවීන්ගේ මූලික නිර්මාපක ඒකකය වන සෛලය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. භෞත වේදය මගින් ජීවීන්ගේ භෞතික සහ රසායනික ක්‍රියාකාරීත්වයන් පිළිබඳවද පරිසර විද්‍යාව මගින් විවිධ ජීවීන් ඔවුන්ගේ බාහිර පරිසරය සමග අන්තර් ක්‍රියා සිදු කරන ආකාරය පිළිබඳවද හදාරනු ලැබේ.ජීව විද්‍යාව මගින් මිනිස් දේහයේ කුුියාකාරිත්වය පිළිබඳවද හදුනාගැනීමට හැක

== අතීතය ==
[[ගොනුව:Tree of life by Haeckel.jpg|thumbnail|එර්නස්ට් හැකල්ගේ ජීවයේ වෘක්ෂය (1879)]]
ජීව විද්‍යාව තනි සංගත ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසට යන සංකල්පය ඇති වුයේ 19 වන ශත වර්ෂයේ වුවද ආදි ග්‍රීක සහ රෝම ඉතිහාසයෙහි විසු ගැලන් සහ ඇරිස්ටෝටල් ගේ සම‍යෙහි වු සම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික ඉතිහාසය යන යුග වලදී පවා ජීව විද්‍යාව පැවතී ඇත. මේවා මධ්‍ය යුගයේදී විසු මුස්ලිම් ජාතික වෛද්‍ය වරුන් වු අල්-ජාහිස්, ඇවිසෙනා, ඇබෙන්සෝ සහ ඉබන් අල්-නෆීස් විසින් තවදුරටත් සංවර්ධනය කරන ලදී. යුරෝපීය පුනරුද සමයෙහි සහ මුල් නූතන අවධි වලදී ජීව විද්‍යාත්මක සංකල්පයන් වඩාත් විප්ලවකාරි ලෙස යුරෝපයෙහි ඇති වු අතර එමගින් අනුභවෛකවාදය හා බොහෝ නව ජීවීන් සොයා ගැනීම පිළිබඳව උනන්දුවක් ඇති වුණි. මෙකී ක්ෂේත්‍රයෙහි පුරෝගාමීන් වුයේ වෙසාලියස් සහ හාවිය. ඔවුන් භෞත විද්‍යාව පිළිබඳව පරීක්ෂණ සිදු කරන ලද අතර ඒ පිළිබඳව ඉතා සැලකිල්ලෙන් අධ්‍යයනය කරන ලදහ. ලිනෙයස් සහ බෆන් යන ස්වාභාවික වාදීන් ජිවයෙහි විවිධත්වය පිළිබඳව , පොසිල සාක්ෂි සහ ජීවීන්ගේ වර්ධනය හා හැසිරීම පිළිබඳව අධ්‍යයනය කළහ. අන්වීක්ෂීය සොයා ගැනීම් මගින් මින් පෙර හදුනානොගත් ක්ෂුද්‍ර ලෝකය පිළිබඳව හෙලිදරවු වු අතර එමගින් සෛල වාදය සදහා මූලික අඩිතාලම වැටුණි. ස්වාභාවික දේව ධර්ම ශාස්ත්‍රය පිළිබඳව වු වැදගත්කම මගින් කාර්මික චින්තනය. පිළිබඳව සොයා ගැනීම් සිදුවු අතර එමගින් ස්වාභාවික ඉතිහාසයෙහි වර්ධනය ශක්තිමත් කරන ලදී.

18 සහ 19 වන ශත වර්ෂ වලදී සිටම උද්භිද විද්‍යාව සහ සත්ව විද්‍යාව විද්‍යාත්මක ක්ෂේත්‍රයක් ලෙස පිලිගැනීමට ලක්වුණි. ලැවොයිසියර් සහ අනෙකුත් භෞතික විද්‍යාඥයින් භෞතික විද්‍යාව හා රසායනික විද්‍යාව හරහා සජීවි සහ අජීවි ලෝකය එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීමට උත්සාහ ගත්හ. ඇලෙක්සැන්ඩර් වොන් හම්බෝල්ට් වැනි ගවේශණාත්මක ස්වාභාවික වේදීන්කු විසින් ජීවින් සහ ඔවුන‍්ගේ බාහිර පරිසරය අතර අන්තර් සම්බන්ධ‍තාවය පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදු කරන ලදී. තවද භූගෝලීයව මේවා අතර වු සම්බන්ධතාවය විග්‍රහ කිරීමට ජෛව භූ ගෝල විද්‍යාව, පරිසර විද්‍යාව සහ චර්යා විද්‍යාව සදහා මූලික පදනම ඇති කරන ලදී. ස්වභාව වාදින් විසින් සාරාත්ම වාදය පිළිබඳව මත බැහැර කිරීමට පටන් ගත් අතර ඔවුන් විසින් ජීවින්ගේ න්‍යෂ්ඨ වීම සහ අනිත්‍යතාවය පිළිබඳව සලකා බැලීමේදී ඇති වැදගත්කම පෙන්වා දුන්හ. සෛල වාදය මගින් ජීවයෙහි මූලික ව්‍යුහය පිළිබඳව නව අර්ථ කථනයක් ලබාදෙන ලදී. මේවායෙහි වර්ධනයත් සමග සහ කලල විද්‍යාව හා පාෂාණ ධාතු විද්‍යාව මගින් චාල්ස් ඩාවින් විසින් ස්වාභාවික වරණය මගින් පරිණාමය සිදුවීම පිළිබඳව සංකල්පය ඉදිරිපත් කරන ලදී. 19 වන ශතවර්ෂයේ අගභාගයේදී ස්වාභාවික ජනන වාදයෙහි නිමාව දුටු අතර රෝග ඇති වීම සදහා විෂබීජ වල ඇති දායකත්වය පිළිබඳව සංකල්පය බිහිවුණි. නමුත් උරුම වීම පිළිබඳව ඇති ක්‍රියා පටිපාටිය තව දුරටත් අබිරහසක් බවට පත්ව ඇත.

20 වන ශතවර්ෂයෙහි මුලභාගයේදී මෙන්ඩල්ගේ ක්‍රියාකාරකම් නැවත සොයා ගැනීමත් සමගම තෝමස් හන්ට් මෝගන් සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍යයන් විසින් ප්‍රවේනි විද්‍යාවෙහි සීඝ්‍ර සංවර්ධනයක් සිදු කරන ලදී. 1930 දී නව ඩාවින් වාදයෙහි ජනගහනයක ප්‍රවේනි විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික වරණය මගින් මෙකී වර්ධනය සිදුවුණි. වොට්සන් සහ ක්‍රික් විසින් DNA වල ව්‍යුහය පිළිබඳව යෝජනා කිරීමත් සමගම මෙකී නව සංකල්පයන් වඩාත් සීඝ්‍රව වර්ධනය වුණි. ජාන කේත වල සොයා ගැනීමත් සමගම ජීව විද්‍යාව සියළුම ජීවීන් සහ ජීවී කාණ්ඩ පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන්නක් ලෙස ද සෛල සහ අනුක ජීව විද්‍යාව පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසද බෙදීමකට ලක්වුණි. විසිවන ශතවර්ෂයෙහි අග භාගයේදී ජීනෝමය සහ Proteomic යන ක්ෂේත්‍ර වල සොයා ගැනීමත් සමගම මෙකි රැල්ලෙහි වෙනස්වීම් ඇති වුණි. මෙහිදී ජීවින් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින් අණුක තාක්ෂණය පිළිබඳවද අණුක සහ සෛල ජීව විද්‍යාඥයින් ජාන හා බාහිර පරිසරය අතර සම්බන්ධතාවය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කළහ. තවද ජීවීන්ගේ ස්වාභාවික ගහනයක ජාන පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන ලදී.

==නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම==
ජීව විද්‍යාවෙහි එයට ආවේනික වු මූලධර්ම 4 ක් පවතී. 

*සෛල වාදය. සියළුම ජීවීන් මූලික කෘත්‍යමය ඒකකය වු සෛල එකකින් හෝ වැඩි ගණනකින් නිර්මාණය වී ඇත. ඊට අමතරව සියළුම ජීවීන්ගේ සියළුම සෛල වල මූලික ක්‍රියාකාරිත්වය සහ රසායනය එකහා සමාන වේ. තවද එම සෛල ජනනය වනුයේ ඒවාට පෙර පැවති සෛල සෛල විභාජනය මගින් ගුණනය වීමෙන් පමණි. 
*පරිණාමය. ස්වාභාවික වරනය සහ ජාන මගින් සිදුකරන තෝරා ගැනීම මත පදනම්ව යම්කිසි ජනගහනයක ලක්ෂණ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට වෙනස්වීම් වලට භාජනය වේ. 
*ජාන පිළිබඳ වු සිද්ධාන්තය. ජීවින්ගේ ලක්ෂණ ජාන වල මූලික කොටස වන DNA තුල සටහන්ව ඇත. මීට අමතරව මේකි ලක්ෂණ එක් පරම්පරාවක සිට ඊළග පරම්පරාවට ජාන මගින් ගමන් කරනු ලැබේ. මෙම සියළුම තොරතුරු ප්‍රවේනි දර්ශනය මගින් රූපානු දර්ශය හෙවත් ජීවියෙකුගේ බාහිරින් දැකිය හැකි භෞතිකමය හෝ ජෛව රසායනික ගති ලක්ෂණයක් බවට පත් කරනු ලබයි. ජාන මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලබන රූපානු දර්ශය ජීවීන් මගින් බාහිර පරිසරයට අනුරූපව වෙනස් කරගත්තද එම තොරතුරු නැවතත් ආපසු ජාන වෙතට ගමන් කරනු නොලැ‍බේ. මෙලෙස බාහිර පරිසරයට අනුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමක් වශයෙන් ජාන වල වෙනස් වීම පරිනාමය නම් ක්‍රියාවලිය මගින් පමණක් සිදුවේ. 
*සමස්ථිතිය. බාහිර පරිසරයට අනුරූපව යටත් නොවී සිටීම සඳහා ජීවියෙකුගේ අභ්‍යන්තර පරිසරය පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ඔවුන් සතුව පවතින භෞතික විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලිය මේ නම් වේ. 

== පර්යේෂණ ==
=== ව්‍යුහාත්මක ===
[[ගොනුව:biological cell.svg|thumb|300px|Schematic of typical animal [[cell (biology)|cell]] depicting the various [[organelle]]s and structures.]]

{{මූලික|අණුක ජීව විද්‍යාව|සෛල ජීව විද්‍යාව|ප්‍රවේණි විද්‍යාව|සංවර්ධන ජීව විද්‍යාව}}

අණුක ජීව විද්‍යාව මඟින් ජීව විද්‍යාවේ අණුක මට්ටමින් හදාරයි. ජීව විද්‍යාවේ අනෙකුත් පැති කඩවල වන ප්‍රවේනිය හා ජීව රසායන විද්‍යාව සමඟ මෙය සමපාත වේ. අණුක විද්‍යාවෙන් සෛලවල පවතින විවිධ අන්තර් ක්‍රියා (DNA, RNA , ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය, අණුක මට්ටමින් හදාරන අතර මෙම අන්තර් ක්‍රියා පාලනය වන අයුරු ද අධ්‍යනය කරයි.

සෛල ජීව විද්‍යාවෙන් සෛලවල කායික ක්‍රියා අධ්‍යයනය කරන අතර හැසිරීම්, අන්තර්ක්‍රියා පරිසරය (සෛලික) ගැන අධ්‍යයනය කරයි. මෙය අන්වීක්ෂ හා අණුක මට්ටමින් කෙරේ. සෛලික ජීව විද්‍යාව තනි සෛලික ජීවී ආකාර වන බැක්ටීරියාත් විශේෂිත වූ බහු සෛලික ජීවී ආකාර වන මානවයන් ගැන පරීක්ෂණ කරයි. ජීව විද්‍යාවට සෛලවල සංඝටක හා ඒවා කෙසේ ක්‍රියා කරයි ද යන්න අධ්‍යයනය කිරීම ප්‍රධාන තැනක් ගනී. සෛලික හා අණුක ජීව විද්‍යාවෙන් සෛල ආකාරවල සමානතා හා අසමානතා එක්සත් කේටාවක් උත්පාදනය කරන අතර එක් සෛල ආකාරය ඉහත ක්‍රියා අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඒවා තවත් සෛල ආකාරවල එම ක්‍රියා වන ආකාරය පිළිබඳ තක්සේරුවක් ගත හැක. 

ජාන විද්‍යාව ජාන ප්‍රවේණිය, එක් එක් ජීව ආකාරවල විශමතා පිළිබඳ විද්‍යාවයි. ජානවල ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය සඳහා තොරතුරු අඩංගු වන අතර එම ප්‍රෝටීන මඟින් බොහෝ දුරට, (කලින් සම්පූර්ණයෙන්ම තීරණය නොවූ අවසාන රූප ආකාරය තීරණය කරයි. නවතම පරීක්ෂණවලට අනුව ජාන විද්‍යාව, ජානයක ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ පරීක්ෂණ හා ජාන අන්තර් ක්‍රියාවල සංස්ලේෂණවලට උපකරණ සපයයි. ජීවීන්ගේ ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍යවල ප්‍රවේණිය සඳහා අවශ්‍ය තොරතුරු DNA අණුවල රසායනික ව්‍යුහයේ අඩංගු වී ඇත. සංවර්ධනය වීම පිළිබඳ ජීව විද්‍යාවේ ජීවීන් වර්ධනය හා ජීවීන් ප්‍රමාණය වැඩිම හා වර්ධනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. මෙය කළල විද්‍යාවෙන් පටන්ගෙන සෛලවල වර්ධනය විකිරණය වීම රූපාකාර බවට පත් වීම් ජාන මඟින් පාලනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. රූපාකාර බවට පත්වීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ පටක, ඉන්ද්‍රිය, බවට පත්වීමයි. වර්ධක විද්‍යාවට යොදා ගන්නා ආකෘතික ජීවීන් වන්නේ පට පණුවා, පළතුරු මැස්සා, සීබ්‍රා මාළුවා, මීයා සහ වල් පැලෑටියක් වන ඇබිඩෝප් චීස් තැලියානා යොදා ගනී.

==ඡායාරූප==
&lt;gallery&gt;
File:Guriezo Adino vaca toro terneras.jpg|Animalia - Bos primigenius taurus
File:Zboże.jpg|Planta - Triticum
File:Morchella esculenta 08.jpg|Fungi - Morchella esculenta
File:Fucus serratus2.jpg|Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
File:Gemmatimonas aurantiaca.jpg|Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
File:Halobacteria.jpg|Archaea - Halobacteria
File:Gamma phage.png|Virus - Gamma phage
File:Common clownfish.jpg|Chordate - Amphiprioninae
&lt;/gallery&gt;

== බාහිර සබැදි ==
{{Portal|ජීව විද්‍යාව}}
* [https://www.dmoz.org/Science/Biology DMOZ හි ජීව විද්‍යාව] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141217171523/http://www.dmoz.org/Science/Biology/ |date=2014-12-17 }}
* [http://www.ohio.edu/phylocode/index.html OSU's Phylocode] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131212205742/http://www.ohio.edu/phylocode/index.html |date=2013-12-12 }}
* [http://www.biology-online.org/dictionary/Main_Page ජීව විද්‍යාව ඔන්ලයින් - විකි ශබ්දකෝෂය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080917162850/http://biology-online.org/dictionary/Main_Page |date=2008-09-17 }}
* [http://ocw.mit.edu/courses/biology/7-012-introduction-to-biology-fall-2004/ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ MIT වීඩියෝ දේශන මාලාවක්]
* [http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ ජීව විද්‍යාව සහ ආචාර ධර්ම] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070626143439/http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ |date=2007-06-26 }}.
* [https://inlportal.inl.gov/portal/server.pt?open=514&amp;objID=2622&amp;parentname=CommunityPage&amp;parentid=7&amp;mode=2&amp;in_hi_userid=200&amp;cached=true ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධති] – ඉඩාහෝ ජාතික රසායනාගාරය
* [http://tolweb.org/tree/phylogeny.html '' ජීවන වෘක්ෂය '']: වංශ ප්‍රවේණිය හා ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ තොරතුරු අඩංගු බහු-රචිත, බෙදාහැරුණු අන්තර්ජාල ව්යාපෘතිය.
* [http://logic-law.com/index.php?title=The_Study_of_Biology ජීව විද්‍යා අධ්‍යයනය]
* [http://www.library.illinois.edu/bix/biologicalliterature/ ජෛව සාහිත්‍ය වෙබ් සම්පත් භාවිතයන්]

;සඟරා පිලිබද සබැදි
* [http://biology.plosjournals.org/perlserv/?request=index-html&amp;issn=1545-7885 PLoS ජීව විද්‍යා] සම සමාලෝචනය, විද්‍යා මහජන පුස්තකාලය විසින් ප්‍රකාශිත විවෘත-ප්‍රවේශ සඟරාව
* [http://www.cell.com/current-biology/ වත්මන් ජීව විද්‍යාව] ජීව විද්‍යාවේ සියලු ප්‍රදේශවල  සිට මුල් පර්යේෂණ පළවූ සඟරාව
* [Http://rsbl.royalsocietypublishing.org/ ජීව විද්‍යා ලිපි] උසස්-බලපෑමක් ඇති රාජකීය සංගමය සඟරාවේ පළවූ වැදගත් ජීව විද්‍යා පත්‍රිකා සමාලෝචනය
* [Http://www.sciencemag.org/collections/subject/ විද්‍යා සඟරාව] ජාත්‍යන්තර ව පිළිගත් විද්‍යා අභිවර්ධනය සඳහා වූ ඇමරිකානු සංගමයෙහි (AAAS) විද්‍යා ප්‍රකාශන 
* [http://www.biolsci.org/ ජීව විද්‍යා ජාත්‍යන්තර සඟරාව] සැලකිය යුතු සම සමාලෝචනය විද්‍යාත්මක පත්‍රිකා පළ වූ ජීව විද්‍යාත්මක සඟරාව
* [http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html ජීව විද්‍යාවේ සහ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ඉදිරි දර්ශන] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031110160426/http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html |date=2003-11-10 }} පුළුල් පරාසයක ලිපි පළකල විද්‍යා සඟරාව
* [Http://www.lifesciencelog.com/ ලයිෆ් සයන්ස් ලොගය]

[[ප්‍රවර්ගය:ජීව විද්‍යාව]]
[[ප්‍රවර්ගය:විද්‍යාව]]</text>
      <sha1>f4awn7aki9qljk8i6ed8t2or5hqhe3p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749538</id>
      <parentid>749537</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:48:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2140:812C:D8E3:94D:447E:EA5C</ip>
      </contributor>
      <origin>749538</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27580" sha1="gxeyw561ciw7h489mf47m4olssj5ve8" xml:space="preserve">{{multiple image
| perrow = 2
| total_width = 300
| footer = ඉහළ වමේ සිට දක්ෂිණාවර්තව: ගොලායත් කුරුමිනියා, කූරංගයා, ශාක පර්නාංග
| image1 = Goliathus goliatus dos.jpg
| image2 = Thompson's Gazelle.jpeg
| image3 = Tree Fern.jpg
}}
'''ජීව විද්‍යාව''' යනු ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහා විශේෂ අවධානයක් සහිත විද්‍යාව යි. ජීව විද්‍යාව නම්, Biology ය. Biology යන වචනය සෑදී ඇත්තේ Bios (ජීවය) හා Logos (අධ්‍යනය) යන වචන දෙක මඟින් ය. '[[ජීවය]]' යන සංකල්පය අර්ථ දැක්වීම දුෂ්කර ය. විද්‍යාඥයන් ජීවය පිළිබඳ පිළිගත් නිර්වඡනයක් ලබාදීමට අපොහොසත් වී ඇත. 'ජීවය' යනු විශේෂ හා අද්විතීය දෙයකි. එය රසායන විද්‍යා හා භෞතික විද්‍යා නියම භාවිත කර පැහැදිලි කළ නොහැකි ය. ජීව විද්‍යාව ප්‍රධාන ශාඛා තුනක් යටතේ සැකසී ඇත. එනම් සත්ත්ව විද්‍යාව (සතුන් පිළිබඳ අධ්‍යනය), උද්භිද විද්‍යාව (ශාක පිළිබඳ අධ්‍යනය), ක්ෂුද්‍රජීව විද්‍යාව (ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය) වේ.  

මේ ජීව විද්‍යාව මගින් ජීවීන්ගේ ව්‍යුහය, කෘත්‍ය, වර්ධනය, සම්බවය, පරිනාමය සහ ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරනු ලැබේ. එමගින් ජීවින් පිළිබඳව විග්‍රහ කරන අතර ඔවුන්ගේ කෘත්‍ය, ජීවින් ඇති වු ආකාරය සහ ස්වාභාවික පරිසරය සමග සහ එකිනෙකා අතර ඇතිවන අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳව හදාරනු ලැබේ. නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම සෑදෙනුයේ එයට ආවේනික මූලධර්ම හතරකිනි. ඒවා නම් සෛලවාදය, පරිනාමය, ප්‍රවේනිය සහ සමස්ථිතියයි. 

ජීව විද්‍යාව වෙනමම විද්‍යාවක් ලෙස සංවර්ධනය වුයේ 19 වන ශතවර්ෂයේ දී විදයාඥයන් විසින් ජීවීන් මූලික ලක්ෂණයන් හුවමාරු කරගන්නා බවට සොයා ගැනීමත් සමගය. ජීව විද්‍යාව මේ වන විට පාසල් වල සහ ලොව පුරා විශ්ව විද්‍යාල වල සම්මත විශයක් බවට පත්ව ඇත. ලොව පුරා වර්ෂිකව ජීව විද්‍යාව සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳව විවිධ පර්යේෂණ පත්‍රකා ප්‍රකාශයට පත්වේ. 

බොහෝ ජීව විද්‍යාත්මක හැදැරීම් විශේෂණය වු උප කොටස් වේ. සම්ප්‍රදායිකව ඒවා හදාරනු ලබන ජීවි විශේෂය අනුව වර්ගී කරණය කරනු ලබයි. එනම් උද්භිද විද්‍යාවේදී ශාක පිළිබඳව ද සත්ත්ව විද්‍යාවේදී සතුන් පිළිබඳවද ක්ශුද්‍ර ජීව විද්‍යාවේදී ක්ශුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳව ද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. ජීව විද්‍යාව තුලද එහි ක්ෂේත්‍රයන් අධ්‍යයනය කරනු ලබන ජීවින් සහ ඒවා හැදැරීම සඳහා භාවිතා කරන ක්‍රමෝපායන් අනුව තවදුරටත් බෙදීම් වලට ලක්වේ. ජෛව රසායන විද්‍යාවේදී ජීවයෙහි මූලික රසාහයනය පිළිබඳවද, අනුක ජීව විද්‍යාවෙහිදී ජීවි අනු අතර ඇති සංකිර්ණ අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳවද, සෛල ජීව විද්‍යාවේදී සියළු ජීවීන්ගේ මූලික නිර්මාපක ඒකකය වන සෛලය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. භෞත වේදය මගින් ජීවීන්ගේ භෞතික සහ රසායනික ක්‍රියාකාරීත්වයන් පිළිබඳවද පරිසර විද්‍යාව මගින් විවිධ ජීවීන් ඔවුන්ගේ බාහිර පරිසරය සමග අන්තර් ක්‍රියා සිදු කරන ආකාරය පිළිබඳවද හදාරනු ලැබේ.ජීව විද්‍යාව මගින් මිනිස් දේහයේ කුුියාකාරිත්වය පිළිබඳවද හදුනාගැනීමට හැක

== අතීතය ==
[[ගොනුව:Tree of life by Haeckel.jpg|thumbnail|එර්නස්ට් හැකල්ගේ ජීවයේ වෘක්ෂය (1879)]]
ජීව විද්‍යාව තනි සංගත ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසට යන සංකල්පය ඇති වුයේ 19 වන ශත වර්ෂයේ වුවද ආදි ග්‍රීක සහ රෝම ඉතිහාසයෙහි විසු ගැලන් සහ ඇරිස්ටෝටල් ගේ සම‍යෙහි වු සම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික ඉතිහාසය යන යුග වලදී පවා ජීව විද්‍යාව පැවතී ඇත. මේවා මධ්‍ය යුගයේදී විසු මුස්ලිම් ජාතික වෛද්‍ය වරුන් වු අල්-ජාහිස්, ඇවිසෙනා, ඇබෙන්සෝ සහ ඉබන් අල්-නෆීස් විසින් තවදුරටත් සංවර්ධනය කරන ලදී. යුරෝපීය පුනරුද සමයෙහි සහ මුල් නූතන අවධි වලදී ජීව විද්‍යාත්මක සංකල්පයන් වඩාත් විප්ලවකාරි ලෙස යුරෝපයෙහි ඇති වු අතර එමගින් අනුභවෛකවාදය හා බොහෝ නව ජීවීන් සොයා ගැනීම පිළිබඳව උනන්දුවක් ඇති වුණි. මෙකී ක්ෂේත්‍රයෙහි පුරෝගාමීන් වුයේ වෙසාලියස් සහ හාවිය. ඔවුන් භෞත විද්‍යාව පිළිබඳව පරීක්ෂණ සිදු කරන ලද අතර ඒ පිළිබඳව ඉතා සැලකිල්ලෙන් අධ්‍යයනය කරන ලදහ. ලිනෙයස් සහ බෆන් යන ස්වාභාවික වාදීන් ජිවයෙහි විවිධත්වය පිළිබඳව , පොසිල සාක්ෂි සහ ජීවීන්ගේ වර්ධනය හා හැසිරීම පිළිබඳව අධ්‍යයනය කළහ. අන්වීක්ෂීය සොයා ගැනීම් මගින් මින් පෙර හදුනානොගත් ක්ෂුද්‍ර ලෝකය පිළිබඳව හෙලිදරවු වු අතර එමගින් සෛල වාදය සදහා මූලික අඩිතාලම වැටුණි. ස්වාභාවික දේව ධර්ම ශාස්ත්‍රය පිළිබඳව වු වැදගත්කම මගින් කාර්මික චින්තනය. පිළිබඳව සොයා ගැනීම් සිදුවු අතර එමගින් ස්වාභාවික ඉතිහාසයෙහි වර්ධනය ශක්තිමත් කරන ලදී.

18 සහ 19 වන ශත වර්ෂ වලදී සිටම උද්භිද විද්‍යාව සහ සත්ව විද්‍යාව විද්‍යාත්මක ක්ෂේත්‍රයක් ලෙස පිලිගැනීමට ලක්වුණි. ලැවොයිසියර් සහ අනෙකුත් භෞතික විද්‍යාඥයින් භෞතික විද්‍යාව හා රසායනික විද්‍යාව හරහා සජීවි සහ අජීවි ලෝකය එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීමට උත්සාහ ගත්හ. ඇලෙක්සැන්ඩර් වොන් හම්බෝල්ට් වැනි ගවේශණාත්මක ස්වාභාවික වේදීන්කු විසින් ජීවින් සහ ඔවුන‍්ගේ බාහිර පරිසරය අතර අන්තර් සම්බන්ධ‍තාවය පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදු කරන ලදී. තවද භූගෝලීයව මේවා අතර වු සම්බන්ධතාවය විග්‍රහ කිරීමට ජෛව භූ ගෝල විද්‍යාව, පරිසර විද්‍යාව සහ චර්යා විද්‍යාව සදහා මූලික පදනම ඇති කරන ලදී. ස්වභාව වාදින් විසින් සාරාත්ම වාදය පිළිබඳව මත බැහැර කිරීමට පටන් ගත් අතර ඔවුන් විසින් ජීවින්ගේ න්‍යෂ්ඨ වීම සහ අනිත්‍යතාවය පිළිබඳව සලකා බැලීමේදී ඇති වැදගත්කම පෙන්වා දුන්හ. සෛල වාදය මගින් ජීවයෙහි මූලික ව්‍යුහය පිළිබඳව නව අර්ථ කථනයක් ලබාදෙන ලදී. මේවායෙහි වර්ධනයත් සමග සහ කලල විද්‍යාව හා පාෂාණ ධාතු විද්‍යාව මගින් චාල්ස් ඩාවින් විසින් ස්වාභාවික වරණය මගින් පරිණාමය සිදුවීම පිළිබඳව සංකල්පය ඉදිරිපත් කරන ලදී. 19 වන ශතවර්ෂයේ අගභාගයේදී ස්වාභාවික ජනන වාදයෙහි නිමාව දුටු අතර රෝග ඇති වීම සදහා විෂබීජ වල ඇති දායකත්වය පිළිබඳව සංකල්පය බිහිවුණි. නමුත් උරුම වීම පිළිබඳව ඇති ක්‍රියා පටිපාටිය තව දුරටත් අබිරහසක් බවට පත්ව ඇත.

20 වන ශතවර්ෂයෙහි මුලභාගයේදී මෙන්ඩල්ගේ ක්‍රියාකාරකම් නැවත සොයා ගැනීමත් සමගම තෝමස් හන්ට් මෝගන් සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍යයන් විසින් ප්‍රවේනි විද්‍යාවෙහි සීඝ්‍ර සංවර්ධනයක් සිදු කරන ලදී. 1930 දී නව ඩාවින් වාදයෙහි ජනගහනයක ප්‍රවේනි විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික වරණය මගින් මෙකී වර්ධනය සිදුවුණි. වොට්සන් සහ ක්‍රික් විසින් DNA වල ව්‍යුහය පිළිබඳව යෝජනා කිරීමත් සමගම මෙකී නව සංකල්පයන් වඩාත් සීඝ්‍රව වර්ධනය වුණි. ජාන කේත වල සොයා ගැනීමත් සමගම ජීව විද්‍යාව සියළුම ජීවීන් සහ ජීවී කාණ්ඩ පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන්නක් ලෙස ද සෛල සහ අනුක ජීව විද්‍යාව පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසද බෙදීමකට ලක්වුණි. විසිවන ශතවර්ෂයෙහි අග භාගයේදී ජීනෝමය සහ Proteomic යන ක්ෂේත්‍ර වල සොයා ගැනීමත් සමගම මෙකි රැල්ලෙහි වෙනස්වීම් ඇති වුණි. මෙහිදී ජීවින් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින් අණුක තාක්ෂණය පිළිබඳවද අණුක සහ සෛල ජීව විද්‍යාඥයින් ජාන හා බාහිර පරිසරය අතර සම්බන්ධතාවය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කළහ. තවද ජීවීන්ගේ ස්වාභාවික ගහනයක ජාන පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන ලදී.

==නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම==
ජීව විද්‍යාවෙහි එයට ආවේනික වු මූලධර්ම 4 ක් පවතී. 

*සෛල වාදය. සියළුම ජීවීන් මූලික කෘත්‍යමය ඒකකය වු සෛල එකකින් හෝ වැඩි ගණනකින් නිර්මාණය වී ඇත. ඊට අමතරව සියළුම ජීවීන්ගේ සියළුම සෛල වල මූලික ක්‍රියාකාරිත්වය සහ රසායනය එකහා සමාන වේ. තවද එම සෛල ජනනය වනුයේ ඒවාට පෙර පැවති සෛල සෛල විභාජනය මගින් ගුණනය වීමෙන් පමණි. 
*පරිණාමය. ස්වාභාවික වරනය සහ ජාන මගින් සිදුකරන තෝරා ගැනීම මත පදනම්ව යම්කිසි ජනගහනයක ලක්ෂණ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට වෙනස්වීම් වලට භාජනය වේ. 
*ජාන පිළිබඳ වු සිද්ධාන්තය. ජීවින්ගේ ලක්ෂණ ජාන වල මූලික කොටස වන DNA තුල සටහන්ව ඇත. මීට අමතරව මේකි ලක්ෂණ එක් පරම්පරාවක සිට ඊළග පරම්පරාවට ජාන මගින් ගමන් කරනු ලැබේ. මෙම සියළුම තොරතුරු ප්‍රවේනි දර්ශනය මගින් රූපානු දර්ශය හෙවත් ජීවියෙකුගේ බාහිරින් දැකිය හැකි භෞතිකමය හෝ ජෛව රසායනික ගති ලක්ෂණයක් බවට පත් කරනු ලබයි. ජාන මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලබන රූපානු දර්ශය ජීවීන් මගින් බාහිර පරිසරයට අනුරූපව වෙනස් කරගත්තද එම තොරතුරු නැවතත් ආපසු ජාන වෙතට ගමන් කරනු නොලැ‍බේ. මෙලෙස බාහිර පරිසරයට අනුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමක් වශයෙන් ජාන වල වෙනස් වීම පරිනාමය නම් ක්‍රියාවලිය මගින් පමණක් සිදුවේ. 
*සමස්ථිතිය. බාහිර පරිසරයට අනුරූපව යටත් නොවී සිටීම සඳහා ජීවියෙකුගේ අභ්‍යන්තර පරිසරය පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ඔවුන් සතුව පවතින භෞතික විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලිය මේ නම් වේ. 

== පර්යේෂණ ==
=== ව්‍යුහාත්මක ===
[[ගොනුව:biological cell.svg|thumb|300px|Schematic of typical animal [[cell (biology)|cell]] depicting the various [[organelle]]s and structures.]]

{{මූලික|අණුක ජීව විද්‍යාව|සෛල ජීව විද්‍යාව|ප්‍රවේණි විද්‍යාව|සංවර්ධන ජීව විද්‍යාව}}

අණුක ජීව විද්‍යාව මඟින් ජීව විද්‍යාවේ අණුක මට්ටමින් හදාරයි. ජීව විද්‍යාවේ අනෙකුත් පැති කඩවල වන ප්‍රවේනිය හා ජීව රසායන විද්‍යාව සමඟ මෙය සමපාත වේ. අණුක විද්‍යාවෙන් සෛලවල පවතින විවිධ අන්තර් ක්‍රියා (DNA, RNA , ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය, අණුක මට්ටමින් හදාරන අතර මෙම අන්තර් ක්‍රියා පාලනය වන අයුරු ද අධ්‍යනය කරයි.

සෛල ජීව විද්‍යාවෙන් සෛලවල කායික ක්‍රියා අධ්‍යයනය කරන අතර හැසිරීම්, අන්තර්ක්‍රියා පරිසරය (සෛලික) ගැන අධ්‍යයනය කරයි. මෙය අන්වීක්ෂ හා අණුක මට්ටමින් කෙරේ. සෛලික ජීව විද්‍යාව තනි සෛලික ජීවී ආකාර වන බැක්ටීරියාත් විශේෂිත වූ බහු සෛලික ජීවී ආකාර වන මානවයන් ගැන පරීක්ෂණ කරයි. ජීව විද්‍යාවට සෛලවල සංඝටක හා ඒවා කෙසේ ක්‍රියා කරයි ද යන්න අධ්‍යයනය කිරීම ප්‍රධාන තැනක් ගනී. සෛලික හා අණුක ජීව විද්‍යාවෙන් සෛල ආකාරවල සමානතා හා අසමානතා එක්සත් කේටාවක් උත්පාදනය කරන අතර එක් සෛල ආකාරය ඉහත ක්‍රියා අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඒවා තවත් සෛල ආකාරවල එම ක්‍රියා වන ආකාරය පිළිබඳ තක්සේරුවක් ගත හැක. 

ජාන විද්‍යාව ජාන ප්‍රවේණිය, එක් එක් ජීව ආකාරවල විශමතා පිළිබඳ විද්‍යාවයි. ජානවල ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය සඳහා තොරතුරු අඩංගු වන අතර එම ප්‍රෝටීන මඟින් බොහෝ දුරට, (කලින් සම්පූර්ණයෙන්ම තීරණය නොවූ අවසාන රූප ආකාරය තීරණය කරයි. නවතම පරීක්ෂණවලට අනුව ජාන විද්‍යාව, ජානයක ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ පරීක්ෂණ හා ජාන අන්තර් ක්‍රියාවල සංස්ලේෂණවලට උපකරණ සපයයි. ජීවීන්ගේ ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍යවල ප්‍රවේණිය සඳහා අවශ්‍ය තොරතුරු DNA අණුවල රසායනික ව්‍යුහයේ අඩංගු වී ඇත. සංවර්ධනය වීම පිළිබඳ ජීව විද්‍යාවේ ජීවීන් වර්ධනය හා ජීවීන් ප්‍රමාණය වැඩිම හා වර්ධනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. මෙය කළල විද්‍යාවෙන් පටන්ගෙන සෛලවල වර්ධනය විකිරණය වීම රූපාකාර බවට පත් වීම් ජාන මඟින් පාලනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. රූපාකාර බවට පත්වීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ පටක, ඉන්ද්‍රිය, බවට පත්වීමයි. වර්ධක විද්‍යාවට යොදා ගන්නා ආකෘතික ජීවීන් වන්නේ පට පණුවා, පළතුරු මැස්සා, සීබ්‍රා මාළුවා, මීයා සහ වල් පැලෑටියක් වන ඇබිඩෝප් චීස් තැලියානා යොදා ගනී.

==ඡායාරූප==
&lt;gallery&gt;
File:Guriezo Adino vaca toro terneras.jpg|Animalia - Bos primigenius taurus
File:Zboże.jpg|Planta - Triticum
File:Morchella esculenta 08.jpg|Fungi - Morchella esculenta
File:Fucus serratus2.jpg|Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
File:Gemmatimonas aurantiaca.jpg|Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
File:Halobacteria.jpg|Archaea - Halobacteria
File:Gamma phage.png|Virus - Gamma phage
File:Common clownfish.jpg|Chordate - Amphiprioninae
&lt;/gallery&gt;

== බාහිර සබැදි ==
{{Portal|ජීව විද්‍යාව}}
* [https://www.dmoz.org/Science/Biology DMOZ හි ජීව විද්‍යාව] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141217171523/http://www.dmoz.org/Science/Biology/ |date=2014-12-17 }}
* [http://www.ohio.edu/phylocode/index.html OSU's Phylocode] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131212205742/http://www.ohio.edu/phylocode/index.html |date=2013-12-12 }}
* [http://www.biology-online.org/dictionary/Main_Page ජීව විද්‍යාව ඔන්ලයින් - විකි ශබ්දකෝෂය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080917162850/http://biology-online.org/dictionary/Main_Page |date=2008-09-17 }}
* [http://ocw.mit.edu/courses/biology/7-012-introduction-to-biology-fall-2004/ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ MIT වීඩියෝ දේශන මාලාවක්]
* [http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ ජීව විද්‍යාව සහ ආචාර ධර්ම] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070626143439/http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ |date=2007-06-26 }}.
* [https://inlportal.inl.gov/portal/server.pt?open=514&amp;objID=2622&amp;parentname=CommunityPage&amp;parentid=7&amp;mode=2&amp;in_hi_userid=200&amp;cached=true ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධති] – ඉඩාහෝ ජාතික රසායනාගාරය
* [http://tolweb.org/tree/phylogeny.html '' ජීවන වෘක්ෂය '']: වංශ ප්‍රවේණිය හා ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ තොරතුරු අඩංගු බහු-රචිත, බෙදාහැරුණු අන්තර්ජාල ව්යාපෘතිය.
* [http://logic-law.com/index.php?title=The_Study_of_Biology ජීව විද්‍යා අධ්‍යයනය]
* [http://www.library.illinois.edu/bix/biologicalliterature/ ජෛව සාහිත්‍ය වෙබ් සම්පත් භාවිතයන්]

;සඟරා පිලිබද සබැදි
* [http://biology.plosjournals.org/perlserv/?request=index-html&amp;issn=1545-7885 PLoS ජීව විද්‍යා] සම සමාලෝචනය, විද්‍යා මහජන පුස්තකාලය විසින් ප්‍රකාශිත විවෘත-ප්‍රවේශ සඟරාව
* [http://www.cell.com/current-biology/ වත්මන් ජීව විද්‍යාව] ජීව විද්‍යාවේ සියලු ප්‍රදේශවල  සිට මුල් පර්යේෂණ පළවූ සඟරාව
* [Http://rsbl.royalsocietypublishing.org/ ජීව විද්‍යා ලිපි] උසස්-බලපෑමක් ඇති රාජකීය සංගමය සඟරාවේ පළවූ වැදගත් ජීව විද්‍යා පත්‍රිකා සමාලෝචනය
* [Http://www.sciencemag.org/collections/subject/ විද්‍යා සඟරාව] ජාත්‍යන්තර ව පිළිගත් විද්‍යා අභිවර්ධනය සඳහා වූ ඇමරිකානු සංගමයෙහි (AAAS) විද්‍යා ප්‍රකාශන 
* [http://www.biolsci.org/ ජීව විද්‍යා ජාත්‍යන්තර සඟරාව] සැලකිය යුතු සම සමාලෝචනය විද්‍යාත්මක පත්‍රිකා පළ වූ ජීව විද්‍යාත්මක සඟරාව
* [http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html ජීව විද්‍යාවේ සහ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ඉදිරි දර්ශන] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031110160426/http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html |date=2003-11-10 }} පුළුල් පරාසයක ලිපි පළකල විද්‍යා සඟරාව
* [Http://www.lifesciencelog.com/ ලයිෆ් සයන්ස් ලොගය]

[[ප්‍රවර්ගය:ජීව විද්‍යාව]]
[[ප්‍රවර්ගය:විද්‍යාව]]</text>
      <sha1>gxeyw561ciw7h489mf47m4olssj5ve8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749539</id>
      <parentid>749538</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T00:50:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2140:812C:D8E3:94D:447E:EA5C</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ව්‍යුහාත්මක */</comment>
      <origin>749539</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27722" sha1="cejhrl52b920mdnn1sz4qie9amb9a0m" xml:space="preserve">{{multiple image
| perrow = 2
| total_width = 300
| footer = ඉහළ වමේ සිට දක්ෂිණාවර්තව: ගොලායත් කුරුමිනියා, කූරංගයා, ශාක පර්නාංග
| image1 = Goliathus goliatus dos.jpg
| image2 = Thompson's Gazelle.jpeg
| image3 = Tree Fern.jpg
}}
'''ජීව විද්‍යාව''' යනු ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහා විශේෂ අවධානයක් සහිත විද්‍යාව යි. ජීව විද්‍යාව නම්, Biology ය. Biology යන වචනය සෑදී ඇත්තේ Bios (ජීවය) හා Logos (අධ්‍යනය) යන වචන දෙක මඟින් ය. '[[ජීවය]]' යන සංකල්පය අර්ථ දැක්වීම දුෂ්කර ය. විද්‍යාඥයන් ජීවය පිළිබඳ පිළිගත් නිර්වඡනයක් ලබාදීමට අපොහොසත් වී ඇත. 'ජීවය' යනු විශේෂ හා අද්විතීය දෙයකි. එය රසායන විද්‍යා හා භෞතික විද්‍යා නියම භාවිත කර පැහැදිලි කළ නොහැකි ය. ජීව විද්‍යාව ප්‍රධාන ශාඛා තුනක් යටතේ සැකසී ඇත. එනම් සත්ත්ව විද්‍යාව (සතුන් පිළිබඳ අධ්‍යනය), උද්භිද විද්‍යාව (ශාක පිළිබඳ අධ්‍යනය), ක්ෂුද්‍රජීව විද්‍යාව (ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය) වේ.  

මේ ජීව විද්‍යාව මගින් ජීවීන්ගේ ව්‍යුහය, කෘත්‍ය, වර්ධනය, සම්බවය, පරිනාමය සහ ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරනු ලැබේ. එමගින් ජීවින් පිළිබඳව විග්‍රහ කරන අතර ඔවුන්ගේ කෘත්‍ය, ජීවින් ඇති වු ආකාරය සහ ස්වාභාවික පරිසරය සමග සහ එකිනෙකා අතර ඇතිවන අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳව හදාරනු ලැබේ. නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම සෑදෙනුයේ එයට ආවේනික මූලධර්ම හතරකිනි. ඒවා නම් සෛලවාදය, පරිනාමය, ප්‍රවේනිය සහ සමස්ථිතියයි. 

ජීව විද්‍යාව වෙනමම විද්‍යාවක් ලෙස සංවර්ධනය වුයේ 19 වන ශතවර්ෂයේ දී විදයාඥයන් විසින් ජීවීන් මූලික ලක්ෂණයන් හුවමාරු කරගන්නා බවට සොයා ගැනීමත් සමගය. ජීව විද්‍යාව මේ වන විට පාසල් වල සහ ලොව පුරා විශ්ව විද්‍යාල වල සම්මත විශයක් බවට පත්ව ඇත. ලොව පුරා වර්ෂිකව ජීව විද්‍යාව සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳව විවිධ පර්යේෂණ පත්‍රකා ප්‍රකාශයට පත්වේ. 

බොහෝ ජීව විද්‍යාත්මක හැදැරීම් විශේෂණය වු උප කොටස් වේ. සම්ප්‍රදායිකව ඒවා හදාරනු ලබන ජීවි විශේෂය අනුව වර්ගී කරණය කරනු ලබයි. එනම් උද්භිද විද්‍යාවේදී ශාක පිළිබඳව ද සත්ත්ව විද්‍යාවේදී සතුන් පිළිබඳවද ක්ශුද්‍ර ජීව විද්‍යාවේදී ක්ශුද්‍ර ජීවීන් පිළිබඳව ද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. ජීව විද්‍යාව තුලද එහි ක්ෂේත්‍රයන් අධ්‍යයනය කරනු ලබන ජීවින් සහ ඒවා හැදැරීම සඳහා භාවිතා කරන ක්‍රමෝපායන් අනුව තවදුරටත් බෙදීම් වලට ලක්වේ. ජෛව රසායන විද්‍යාවේදී ජීවයෙහි මූලික රසාහයනය පිළිබඳවද, අනුක ජීව විද්‍යාවෙහිදී ජීවි අනු අතර ඇති සංකිර්ණ අන්තර් ක්‍රියා පිළිබඳවද, සෛල ජීව විද්‍යාවේදී සියළු ජීවීන්ගේ මූලික නිර්මාපක ඒකකය වන සෛලය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කරනු ලබයි. භෞත වේදය මගින් ජීවීන්ගේ භෞතික සහ රසායනික ක්‍රියාකාරීත්වයන් පිළිබඳවද පරිසර විද්‍යාව මගින් විවිධ ජීවීන් ඔවුන්ගේ බාහිර පරිසරය සමග අන්තර් ක්‍රියා සිදු කරන ආකාරය පිළිබඳවද හදාරනු ලැබේ.ජීව විද්‍යාව මගින් මිනිස් දේහයේ කුුියාකාරිත්වය පිළිබඳවද හදුනාගැනීමට හැක

== අතීතය ==
[[ගොනුව:Tree of life by Haeckel.jpg|thumbnail|එර්නස්ට් හැකල්ගේ ජීවයේ වෘක්ෂය (1879)]]
ජීව විද්‍යාව තනි සංගත ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසට යන සංකල්පය ඇති වුයේ 19 වන ශත වර්ෂයේ වුවද ආදි ග්‍රීක සහ රෝම ඉතිහාසයෙහි විසු ගැලන් සහ ඇරිස්ටෝටල් ගේ සම‍යෙහි වු සම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික ඉතිහාසය යන යුග වලදී පවා ජීව විද්‍යාව පැවතී ඇත. මේවා මධ්‍ය යුගයේදී විසු මුස්ලිම් ජාතික වෛද්‍ය වරුන් වු අල්-ජාහිස්, ඇවිසෙනා, ඇබෙන්සෝ සහ ඉබන් අල්-නෆීස් විසින් තවදුරටත් සංවර්ධනය කරන ලදී. යුරෝපීය පුනරුද සමයෙහි සහ මුල් නූතන අවධි වලදී ජීව විද්‍යාත්මක සංකල්පයන් වඩාත් විප්ලවකාරි ලෙස යුරෝපයෙහි ඇති වු අතර එමගින් අනුභවෛකවාදය හා බොහෝ නව ජීවීන් සොයා ගැනීම පිළිබඳව උනන්දුවක් ඇති වුණි. මෙකී ක්ෂේත්‍රයෙහි පුරෝගාමීන් වුයේ වෙසාලියස් සහ හාවිය. ඔවුන් භෞත විද්‍යාව පිළිබඳව පරීක්ෂණ සිදු කරන ලද අතර ඒ පිළිබඳව ඉතා සැලකිල්ලෙන් අධ්‍යයනය කරන ලදහ. ලිනෙයස් සහ බෆන් යන ස්වාභාවික වාදීන් ජිවයෙහි විවිධත්වය පිළිබඳව , පොසිල සාක්ෂි සහ ජීවීන්ගේ වර්ධනය හා හැසිරීම පිළිබඳව අධ්‍යයනය කළහ. අන්වීක්ෂීය සොයා ගැනීම් මගින් මින් පෙර හදුනානොගත් ක්ෂුද්‍ර ලෝකය පිළිබඳව හෙලිදරවු වු අතර එමගින් සෛල වාදය සදහා මූලික අඩිතාලම වැටුණි. ස්වාභාවික දේව ධර්ම ශාස්ත්‍රය පිළිබඳව වු වැදගත්කම මගින් කාර්මික චින්තනය. පිළිබඳව සොයා ගැනීම් සිදුවු අතර එමගින් ස්වාභාවික ඉතිහාසයෙහි වර්ධනය ශක්තිමත් කරන ලදී.

18 සහ 19 වන ශත වර්ෂ වලදී සිටම උද්භිද විද්‍යාව සහ සත්ව විද්‍යාව විද්‍යාත්මක ක්ෂේත්‍රයක් ලෙස පිලිගැනීමට ලක්වුණි. ලැවොයිසියර් සහ අනෙකුත් භෞතික විද්‍යාඥයින් භෞතික විද්‍යාව හා රසායනික විද්‍යාව හරහා සජීවි සහ අජීවි ලෝකය එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීමට උත්සාහ ගත්හ. ඇලෙක්සැන්ඩර් වොන් හම්බෝල්ට් වැනි ගවේශණාත්මක ස්වාභාවික වේදීන්කු විසින් ජීවින් සහ ඔවුන‍්ගේ බාහිර පරිසරය අතර අන්තර් සම්බන්ධ‍තාවය පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදු කරන ලදී. තවද භූගෝලීයව මේවා අතර වු සම්බන්ධතාවය විග්‍රහ කිරීමට ජෛව භූ ගෝල විද්‍යාව, පරිසර විද්‍යාව සහ චර්යා විද්‍යාව සදහා මූලික පදනම ඇති කරන ලදී. ස්වභාව වාදින් විසින් සාරාත්ම වාදය පිළිබඳව මත බැහැර කිරීමට පටන් ගත් අතර ඔවුන් විසින් ජීවින්ගේ න්‍යෂ්ඨ වීම සහ අනිත්‍යතාවය පිළිබඳව සලකා බැලීමේදී ඇති වැදගත්කම පෙන්වා දුන්හ. සෛල වාදය මගින් ජීවයෙහි මූලික ව්‍යුහය පිළිබඳව නව අර්ථ කථනයක් ලබාදෙන ලදී. මේවායෙහි වර්ධනයත් සමග සහ කලල විද්‍යාව හා පාෂාණ ධාතු විද්‍යාව මගින් චාල්ස් ඩාවින් විසින් ස්වාභාවික වරණය මගින් පරිණාමය සිදුවීම පිළිබඳව සංකල්පය ඉදිරිපත් කරන ලදී. 19 වන ශතවර්ෂයේ අගභාගයේදී ස්වාභාවික ජනන වාදයෙහි නිමාව දුටු අතර රෝග ඇති වීම සදහා විෂබීජ වල ඇති දායකත්වය පිළිබඳව සංකල්පය බිහිවුණි. නමුත් උරුම වීම පිළිබඳව ඇති ක්‍රියා පටිපාටිය තව දුරටත් අබිරහසක් බවට පත්ව ඇත.

20 වන ශතවර්ෂයෙහි මුලභාගයේදී මෙන්ඩල්ගේ ක්‍රියාකාරකම් නැවත සොයා ගැනීමත් සමගම තෝමස් හන්ට් මෝගන් සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍යයන් විසින් ප්‍රවේනි විද්‍යාවෙහි සීඝ්‍ර සංවර්ධනයක් සිදු කරන ලදී. 1930 දී නව ඩාවින් වාදයෙහි ජනගහනයක ප්‍රවේනි විද්‍යාව සහ ස්වාභාවික වරණය මගින් මෙකී වර්ධනය සිදුවුණි. වොට්සන් සහ ක්‍රික් විසින් DNA වල ව්‍යුහය පිළිබඳව යෝජනා කිරීමත් සමගම මෙකී නව සංකල්පයන් වඩාත් සීඝ්‍රව වර්ධනය වුණි. ජාන කේත වල සොයා ගැනීමත් සමගම ජීව විද්‍යාව සියළුම ජීවීන් සහ ජීවී කාණ්ඩ පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන්නක් ලෙස ද සෛල සහ අනුක ජීව විද්‍යාව පිළිබඳව විග්‍රහ කෙරෙන ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසද බෙදීමකට ලක්වුණි. විසිවන ශතවර්ෂයෙහි අග භාගයේදී ජීනෝමය සහ Proteomic යන ක්ෂේත්‍ර වල සොයා ගැනීමත් සමගම මෙකි රැල්ලෙහි වෙනස්වීම් ඇති වුණි. මෙහිදී ජීවින් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින් අණුක තාක්ෂණය පිළිබඳවද අණුක සහ සෛල ජීව විද්‍යාඥයින් ජාන හා බාහිර පරිසරය අතර සම්බන්ධතාවය පිළිබඳවද අධ්‍යයනය කළහ. තවද ජීවීන්ගේ ස්වාභාවික ගහනයක ජාන පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන ලදී.

==නූතන ජීව විද්‍යාවෙහි පදනම==
ජීව විද්‍යාවෙහි එයට ආවේනික වු මූලධර්ම 4 ක් පවතී. 

*සෛල වාදය. සියළුම ජීවීන් මූලික කෘත්‍යමය ඒකකය වු සෛල එකකින් හෝ වැඩි ගණනකින් නිර්මාණය වී ඇත. ඊට අමතරව සියළුම ජීවීන්ගේ සියළුම සෛල වල මූලික ක්‍රියාකාරිත්වය සහ රසායනය එකහා සමාන වේ. තවද එම සෛල ජනනය වනුයේ ඒවාට පෙර පැවති සෛල සෛල විභාජනය මගින් ගුණනය වීමෙන් පමණි. 
*පරිණාමය. ස්වාභාවික වරනය සහ ජාන මගින් සිදුකරන තෝරා ගැනීම මත පදනම්ව යම්කිසි ජනගහනයක ලක්ෂණ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට වෙනස්වීම් වලට භාජනය වේ. 
*ජාන පිළිබඳ වු සිද්ධාන්තය. ජීවින්ගේ ලක්ෂණ ජාන වල මූලික කොටස වන DNA තුල සටහන්ව ඇත. මීට අමතරව මේකි ලක්ෂණ එක් පරම්පරාවක සිට ඊළග පරම්පරාවට ජාන මගින් ගමන් කරනු ලැබේ. මෙම සියළුම තොරතුරු ප්‍රවේනි දර්ශනය මගින් රූපානු දර්ශය හෙවත් ජීවියෙකුගේ බාහිරින් දැකිය හැකි භෞතිකමය හෝ ජෛව රසායනික ගති ලක්ෂණයක් බවට පත් කරනු ලබයි. ජාන මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලබන රූපානු දර්ශය ජීවීන් මගින් බාහිර පරිසරයට අනුරූපව වෙනස් කරගත්තද එම තොරතුරු නැවතත් ආපසු ජාන වෙතට ගමන් කරනු නොලැ‍බේ. මෙලෙස බාහිර පරිසරයට අනුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමක් වශයෙන් ජාන වල වෙනස් වීම පරිනාමය නම් ක්‍රියාවලිය මගින් පමණක් සිදුවේ. 
*සමස්ථිතිය. බාහිර පරිසරයට අනුරූපව යටත් නොවී සිටීම සඳහා ජීවියෙකුගේ අභ්‍යන්තර පරිසරය පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ඔවුන් සතුව පවතින භෞතික විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලිය මේ නම් වේ. 

== පර්යේෂණ ==
=== ව්‍යුහාත්මක ===
[[ගොනුව:biological cell.svg|thumb|300px|විවිධ [[ඉන්ද්‍රිය]] සහ ව්‍යුහයන් නිරූපණය කරන සාමාන්‍ය සත්ව [[සෛල (ජීව විද්‍යාව)|සෛලය]] හි රූප සටහන.]]
{{මූලික|අණුක ජීව විද්‍යාව|සෛල ජීව විද්‍යාව|ප්‍රවේණි විද්‍යාව|සංවර්ධන ජීව විද්‍යාව}}

අණුක ජීව විද්‍යාව මඟින් ජීව විද්‍යාවේ අණුක මට්ටමින් හදාරයි. ජීව විද්‍යාවේ අනෙකුත් පැති කඩවල වන ප්‍රවේනිය හා ජීව රසායන විද්‍යාව සමඟ මෙය සමපාත වේ. අණුක විද්‍යාවෙන් සෛලවල පවතින විවිධ අන්තර් ක්‍රියා (DNA, RNA , ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය, අණුක මට්ටමින් හදාරන අතර මෙම අන්තර් ක්‍රියා පාලනය වන අයුරු ද අධ්‍යනය කරයි.

සෛල ජීව විද්‍යාවෙන් සෛලවල කායික ක්‍රියා අධ්‍යයනය කරන අතර හැසිරීම්, අන්තර්ක්‍රියා පරිසරය (සෛලික) ගැන අධ්‍යයනය කරයි. මෙය අන්වීක්ෂ හා අණුක මට්ටමින් කෙරේ. සෛලික ජීව විද්‍යාව තනි සෛලික ජීවී ආකාර වන බැක්ටීරියාත් විශේෂිත වූ බහු සෛලික ජීවී ආකාර වන මානවයන් ගැන පරීක්ෂණ කරයි. ජීව විද්‍යාවට සෛලවල සංඝටක හා ඒවා කෙසේ ක්‍රියා කරයි ද යන්න අධ්‍යයනය කිරීම ප්‍රධාන තැනක් ගනී. සෛලික හා අණුක ජීව විද්‍යාවෙන් සෛල ආකාරවල සමානතා හා අසමානතා එක්සත් කේටාවක් උත්පාදනය කරන අතර එක් සෛල ආකාරය ඉහත ක්‍රියා අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඒවා තවත් සෛල ආකාරවල එම ක්‍රියා වන ආකාරය පිළිබඳ තක්සේරුවක් ගත හැක. 

ජාන විද්‍යාව ජාන ප්‍රවේණිය, එක් එක් ජීව ආකාරවල විශමතා පිළිබඳ විද්‍යාවයි. ජානවල ප්‍රෝටීන නිෂ්පාදනය සඳහා තොරතුරු අඩංගු වන අතර එම ප්‍රෝටීන මඟින් බොහෝ දුරට, (කලින් සම්පූර්ණයෙන්ම තීරණය නොවූ අවසාන රූප ආකාරය තීරණය කරයි. නවතම පරීක්ෂණවලට අනුව ජාන විද්‍යාව, ජානයක ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ පරීක්ෂණ හා ජාන අන්තර් ක්‍රියාවල සංස්ලේෂණවලට උපකරණ සපයයි. ජීවීන්ගේ ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍යවල ප්‍රවේණිය සඳහා අවශ්‍ය තොරතුරු DNA අණුවල රසායනික ව්‍යුහයේ අඩංගු වී ඇත. සංවර්ධනය වීම පිළිබඳ ජීව විද්‍යාවේ ජීවීන් වර්ධනය හා ජීවීන් ප්‍රමාණය වැඩිම හා වර්ධනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. මෙය කළල විද්‍යාවෙන් පටන්ගෙන සෛලවල වර්ධනය විකිරණය වීම රූපාකාර බවට පත් වීම් ජාන මඟින් පාලනය වන ආකාරය අධ්‍යයනය කරයි. රූපාකාර බවට පත්වීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ පටක, ඉන්ද්‍රිය, බවට පත්වීමයි. වර්ධක විද්‍යාවට යොදා ගන්නා ආකෘතික ජීවීන් වන්නේ පට පණුවා, පළතුරු මැස්සා, සීබ්‍රා මාළුවා, මීයා සහ වල් පැලෑටියක් වන ඇබිඩෝප් චීස් තැලියානා යොදා ගනී.

==ඡායාරූප==
&lt;gallery&gt;
File:Guriezo Adino vaca toro terneras.jpg|Animalia - Bos primigenius taurus
File:Zboże.jpg|Planta - Triticum
File:Morchella esculenta 08.jpg|Fungi - Morchella esculenta
File:Fucus serratus2.jpg|Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
File:Gemmatimonas aurantiaca.jpg|Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
File:Halobacteria.jpg|Archaea - Halobacteria
File:Gamma phage.png|Virus - Gamma phage
File:Common clownfish.jpg|Chordate - Amphiprioninae
&lt;/gallery&gt;

== බාහිර සබැදි ==
{{Portal|ජීව විද්‍යාව}}
* [https://www.dmoz.org/Science/Biology DMOZ හි ජීව විද්‍යාව] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141217171523/http://www.dmoz.org/Science/Biology/ |date=2014-12-17 }}
* [http://www.ohio.edu/phylocode/index.html OSU's Phylocode] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131212205742/http://www.ohio.edu/phylocode/index.html |date=2013-12-12 }}
* [http://www.biology-online.org/dictionary/Main_Page ජීව විද්‍යාව ඔන්ලයින් - විකි ශබ්දකෝෂය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080917162850/http://biology-online.org/dictionary/Main_Page |date=2008-09-17 }}
* [http://ocw.mit.edu/courses/biology/7-012-introduction-to-biology-fall-2004/ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ MIT වීඩියෝ දේශන මාලාවක්]
* [http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ ජීව විද්‍යාව සහ ආචාර ධර්ම] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070626143439/http://www.bioeticaunbosque.edu.co/english/ |date=2007-06-26 }}.
* [https://inlportal.inl.gov/portal/server.pt?open=514&amp;objID=2622&amp;parentname=CommunityPage&amp;parentid=7&amp;mode=2&amp;in_hi_userid=200&amp;cached=true ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධති] – ඉඩාහෝ ජාතික රසායනාගාරය
* [http://tolweb.org/tree/phylogeny.html '' ජීවන වෘක්ෂය '']: වංශ ප්‍රවේණිය හා ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ තොරතුරු අඩංගු බහු-රචිත, බෙදාහැරුණු අන්තර්ජාල ව්යාපෘතිය.
* [http://logic-law.com/index.php?title=The_Study_of_Biology ජීව විද්‍යා අධ්‍යයනය]
* [http://www.library.illinois.edu/bix/biologicalliterature/ ජෛව සාහිත්‍ය වෙබ් සම්පත් භාවිතයන්]

;සඟරා පිලිබද සබැදි
* [http://biology.plosjournals.org/perlserv/?request=index-html&amp;issn=1545-7885 PLoS ජීව විද්‍යා] සම සමාලෝචනය, විද්‍යා මහජන පුස්තකාලය විසින් ප්‍රකාශිත විවෘත-ප්‍රවේශ සඟරාව
* [http://www.cell.com/current-biology/ වත්මන් ජීව විද්‍යාව] ජීව විද්‍යාවේ සියලු ප්‍රදේශවල  සිට මුල් පර්යේෂණ පළවූ සඟරාව
* [Http://rsbl.royalsocietypublishing.org/ ජීව විද්‍යා ලිපි] උසස්-බලපෑමක් ඇති රාජකීය සංගමය සඟරාවේ පළවූ වැදගත් ජීව විද්‍යා පත්‍රිකා සමාලෝචනය
* [Http://www.sciencemag.org/collections/subject/ විද්‍යා සඟරාව] ජාත්‍යන්තර ව පිළිගත් විද්‍යා අභිවර්ධනය සඳහා වූ ඇමරිකානු සංගමයෙහි (AAAS) විද්‍යා ප්‍රකාශන 
* [http://www.biolsci.org/ ජීව විද්‍යා ජාත්‍යන්තර සඟරාව] සැලකිය යුතු සම සමාලෝචනය විද්‍යාත්මක පත්‍රිකා පළ වූ ජීව විද්‍යාත්මක සඟරාව
* [http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html ජීව විද්‍යාවේ සහ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ඉදිරි දර්ශන] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031110160426/http://www.press.jhu.edu/journals/perspectives_in_biology_and_medicine/index.html |date=2003-11-10 }} පුළුල් පරාසයක ලිපි පළකල විද්‍යා සඟරාව
* [Http://www.lifesciencelog.com/ ලයිෆ් සයන්ස් ලොගය]

[[ප්‍රවර්ගය:ජීව විද්‍යාව]]
[[ප්‍රවර්ගය:විද්‍යාව]]</text>
      <sha1>cejhrl52b920mdnn1sz4qie9amb9a0m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7053</id>
    <revision>
      <id>749548</id>
      <parentid>749082</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:55:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ඉතිහාසය */</comment>
      <origin>749548</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32529" sha1="sjwjmd83qtmlpfzenhbzbxi9jesm18u" xml:space="preserve">
{{Infobox country
| conventional_long_name = බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය
| common_name            = බ්‍රසීලය
| native_name            = {{lang|pt|República Federativa do Brasil}}
| image_flag             = Flag of Brazil.svg
| alt_flag               = 
| image_coat             = Coat of arms of Brazil.svg
| alt_coat               = 
| symbol_type            = ලාංඡනය
| other_symbol           = {{vunblist |{{lang|pt|[[National Seal of Brazil|Selo Nacional do Brasil]]}}&lt;br /&gt;බ්‍රසීලයේ ජාතික මුද්‍රාව &lt;br /&gt;[[File:National Seal of Brazil (color).svg|100px|link=National Seal of Brazil]]}}
| other_symbol_type      = ජාතික මුද්‍රාව
| national_motto         = &lt;br /&gt;{{lang|pt|Ordem e Progresso}}&lt;br /&gt;&quot;පිළිවෙල සහ ප්‍රගතිය&quot;
| national_anthem        = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian National Anthem|Hino Nacional Brasileiro]]}}&lt;br /&gt;&quot;බ්‍රසීල ජාතික ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Hino Nacional Brasileiro Coral BDMG.ogg]]&lt;/div&gt;
| flag_anthem            = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian Flag Anthem|Hino à Bandeira Nacional]]}}&lt;ref name=&quot;HinoBandeira&quot;&gt;{{Cite web |last=Exército Brasileiro |title=Hino à Bandeira Nacional |url=http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional  |archive-url=https://web.archive.org/web/20140222123948/http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |archive-date=22 February 2014 |access-date=29 January 2014 |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&quot;ජාතික කොඩි ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Brazilian Flag Anthem (Ministry of Education).ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = BRA orthographic.svg
| map_width              = 220px
| alt_map                = 
| capital                = [[බ්‍රසීලියා]]
| coordinates            = {{Coord|15|47|S|47|52|W|type:city}}
| largest_city           = [[සාඕ පවුලෝ]]&lt;br /&gt;{{coord|23|33|S|46|38|W|display=inline}}
| languages_type         = නිල භාෂාව&lt;br /&gt;{{nobold|සහ ජාතික භාෂාව}}
| languages              = [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි]]
| languages2_type        = පිළිගත් ප්‍රාදේශීය භාෂා
| languages2             = කලාපීය නිල භාෂා බලන්න
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
*45.3% [[පාර්ඩෝ බ්‍රසීලියානුවන්|පාර්ඩෝ]]
*43.5% [[සුදු බ්‍රසීලියානුවන්|සුදු]]
*10.2% [[ඇෆ්‍රෝ-බ්‍රසීලියානුවන්|කළු]]
*0.6% [[බ්‍රසීලයේ ආදිවාසී ජනතාව|ආදිවාසී]]
*0.4% [[ආසියානු බ්‍රසීලියානුවන්|නැගෙනහිර ආසියානුවන්]]{{efn|The Brazilian census uses the term ''amarela'' (or ''yellow'' in English) as a racial category to describe people of East Asian background. This category therefore excludes those of other Asian origins, such as West Asians/[[Arab Brazilian|Arabs]], who are included in the white category, and South Asians.}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_year     = 2022
| ethnic_groups_ref      = &lt;ref name=&quot;census2022&quot;&gt;{{cite web | url=https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | title=Censo 2022: Pela 1ª vez, Brasil se declara mais pardo que branco; populações preta e indígena também crescem | date=22 December 2023 | access-date=22 December 2023 | archive-date=22 December 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20231222234415/https://g1.globo.com/google/amp/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| demonym                = බ්‍රසීලියානුවන්
| government_type        = ෆෙඩරල් [[ජනාධිපති ජනරජය]]
| leader_title1          = ජනාධිපති
| leader_name1           = ලූලා ද සිල්වා
| leader_title2          = උප ජනාධිපති
| leader_name2           = [[ජෙරල්ඩෝ ඇල්ක්මින්]]
| leader_title3          = {{nowrap|නියෝජිත මන්ත්‍රී&lt;br /&gt;මණ්ඩලයේ සභාපති}}
| leader_name3           = හියුගෝ මොටා
| leader_title4          = ෆෙඩරල් සෙනෙට්&lt;br /&gt;සභාවේ සභාපති
| leader_name4           = {{nowrap|ඩේවි ඇල්කොලුම්බ්‍රේ}}
| leader_title5          = {{nowrap|ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ ෆෙඩරල්&lt;br /&gt;අධිකරණයේ සභාපති}}
| leader_name5           = ලුයිස් රොබර්ටෝ බරෝසෝ
| legislature            = {{nowrap|ජාතික සම්මේලනය}}
| upper_house            = {{nowrap|ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාව}}
| lower_house            = {{nowrap|නියෝජිත මණ්ඩලය}}
| sovereignty_type       = ස්වාධීනත්වය
| sovereignty_note       = පෘතුගාලයේ සිට
| established_event1     = ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ
| established_date1      = 1822 සැප්තැම්බර් 7
| established_event2     = හඳුනා ගන්නා ලද්දේ
| established_date2      = 1825 අගෝස්තු 29
| established_event3     = ජනරජය
| established_date3      = 1889 නොවැම්බර් 15
| established_event4     = වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
| established_date4      = 1988 ඔක්තෝබර් 5
| area_km2               = 8515767
| area_label             = සමස්ත
| area_rank              = 5 වෙනි
| area_sq_mi             = 3287597
| percent_water          = 0.65
| population_estimate    = {{increase neutral}} 212,583,750&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-29 |title=População estimada do país chega a 212,6 milhões de habitantes em 2024 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/41111-populacao-estimada-do-pais-chega-a-212-6-milhoes-de-habitantes-em-2024 |access-date=2025-03-29 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;
| population_census      = {{IncreaseNeutral}} 203,080,756&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Araujo |first=Gabriel |editor1-last=Grattan |editor1-first=Steven |editor2-last=Rumney |editor2-first=Emma |date=28 June 2023 |title=Brazil census shows population growth at its slowest since 1872 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-url=https://archive.today/20230629025834/https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;
| population_census_year = 2022 බ්‍රසීල සංගණනය
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 7 වෙනි
| population_census_rank = 7 වෙනි
| population_density_km2 = 23.8&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 June 2023 |title=País tem 90 milhões de domicílios, 34% a mais que em 2010 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |access-date=11 January 2024 |website=Agência de Notícias – IBGE |language=pt-BR |archive-date=5 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230705200605/https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_density_sq_mi = 64
| population_density_rank = 193 වෙනි
| GDP_PPP                = {{increase}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.958&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2025/april/weo-report?c=223,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2023&amp;ey=2030&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Brazil) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=www.imf.org |date=22 April 2025 |access-date=30 May 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year           = 2025
| GDP_PPP_rank           = 8 වෙනි
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} ඩොලර් 23,238&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78 වෙනි
| GDP_nominal            = {{decrease}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.126&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2025
| GDP_nominal_rank       = 8 වෙනි
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} ඩොලර් 9,964&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = 78 වෙනි
| Gini                   = 51.6 &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2023
| Gini_change            = decrease &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;WBgini&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index - Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BR |access-date=2025-06-07 |website=World Bank Open Data}}&lt;/ref&gt;
| HDI                    = 0.786&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2023&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{Cite web |date=6 May 2025 |title=Human Development Report 2025 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250506051232/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf |archive-date=6 May 2025 |access-date=6 May 2025 |publisher=[[United Nations Development Programme]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 84 වෙනි
| currency               = බ්‍රසීලියානු රියල් (R$)
| currency_code          = BRL
| time_zone              = බ්‍රසීලයේ වේලාව
| utc_offset             = −02:00 to −05:00
| date_format            = දිදි/මාමා/වවවව
| drives_on              = දකුණ
| calling_code           = +55
| iso3166code            = 
| cctld                  = [[.br]]
| religion               = {{ublist
|item_style=white-space;
|{{Tree list}}
*83.60% [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]]
**56.75% [[කතෝලික ආගම]]
**26.85% [[රෙපරමාදු ආගම]]
{{Tree list/end}}
|1.84% [[ආධ්‍යාත්ම]]
|1.05% [[අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානු ආගම්]]
|4.07% වෙනත්
|9.28% ආගමක් නැත
|0.17%ක් සඳහන් කර නැත}}
| religion_ref           = &lt;ref name=&quot;2022 religion&quot;&gt;{{cite web |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/43593-censo-2022-catolicos-seguem-em-queda-evangelicos-e-sem-religiao-crescem-no-pais|title=Censo 2022: católicos seguem em queda; evangélicos e sem religião crescem no país |publisher=IBGE|access-date=2025-06-06}}&lt;/ref&gt;
| religion_year          = 2022
}}

'''බ්‍රසීලය''',{{efn|{{langx|pt|Brasil}}, {{IPA|pt-BR|bɾaˈziw|pron|Pt-br-brasil.ogg}}.}} නිල වශයෙන් '''බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය''', දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම රටයි. එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව ලෝකයේ පස්වන විශාලතම රට වන අතර ජනගහනය අනුව හත්වන විශාලතම රට වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 212 කට වඩා වැඩිය. මෙම රට ප්‍රාන්ත 26 කින් සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයකින් සමන්විත සම්මේලනයක් වන අතර එය අගනුවර වන බ්‍රසීලියාවට සත්කාරකත්වය සපයයි. එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගරය සාඕ පවුලෝ වන අතර පසුව රියෝ ද ජැනයිරෝ වේ. ලොව වැඩිම පෘතුගීසි කථිකයන් සිටින බ්‍රසීලය සහ පෘතුගීසි නිල භාෂාවක් වන ඇමරිකානු මහාද්වීපවල එකම රට වේ.

නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් මායිම් වූ බ්‍රසීලයට කිලෝමීටර් 7,491 (සැතපුම් 4,655) ක වෙරළ තීරයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt; දකුණු ඇමරිකාවේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් අඩක් පමණ ආවරණය වන එය, ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර මහාද්වීපයේ අනෙකුත් සියලුම රටවල් සහ භූමි ප්‍රදේශවලට මායිම් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=&lt;!--not specified--&gt; |date=&lt;!--not specified--&gt; |title=Brazil – Land |url=http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023154830/http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-date=23 October 2014 |access-date=&lt;!--not specified--&gt; |website=Permanent Missions |publisher=United Nations |at=Geography}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පුළුල් පරාසයක නිවර්තන සහ උපනිවර්තන භූ දර්ශන මෙන්ම තෙත්බිම්, සැවානා, සානු සහ පහත් කඳු ආවරණය කරයි. ලොව විශාලතම ගංගා පද්ධතිය සහ වඩාත් පුළුල් කන්‍යා නිවර්තන වනාන්තරය ඇතුළුව ඇමසන් ද්‍රෝණියේ වැඩි කොටසක් එහි අඩංගු වේ. බ්‍රසීලයේ විවිධ වන ජීවීන්, විවිධ පාරිසරික පද්ධති සහ ආරක්ෂිත වාසස්ථාන රාශියක් පුරා විහිදෙන පුළුල් ස්වාභාවික සම්පත් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; මහා විවිධත්වය සහිත රටවල් 17 අතර රට පළමු ස්ථානයේ සිටින අතර, එහි ස්වාභාවික උරුමය සැලකිය යුතු ගෝලීය උනන්දුවක් දක්වන විෂය වේ, මන්ද පාරිසරික හායනය (වන විනාශය වැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා) දේශගුණික විපර්යාස සහ ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීම වැනි ගෝලීය ගැටළු වලට සෘජුවම බලපායි.  

1500 දී පෘතුගීසි ගවේෂක පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් ගොඩබෑමට පෙර බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්වදේශික ජනයා වාසය කළහ. වතුකරයේ වැඩ කිරීම සඳහා වහල් අප්‍රිකානුවන් ආනයනය කළ පෘතුගාලය විසින් එය හිමිකර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. 1815 වන තෙක් බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස පැවති අතර, පෘතුගීසි අධිකරණය රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත මාරු කිරීමෙන් පසු එය පෘතුගාලය සමඟ එක්සත් රාජධානියක් දක්වා උසස් කරන ලදී. බ්‍රගන්සාහි පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 දී රටේ නිදහස ප්‍රකාශයට පත් කරමින් පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාමය රාජාණ්ඩුවක් යටතේ පාලනය වන ඒකීය රාජ්‍යයක් වන බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ස්ථාපිත කළේය. 1824 දී බ්‍රසීලයේ පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයක් ස්ථාපිත කරන ලද අතර එය දැන් ජාතික කොංග්‍රසය ලෙස හැඳින්වේ, සහ ආගමික නිදහස සහ මාධ්‍ය නිදහස වැනි මූලධර්ම ඇතුළත් කරන ලද නමුත් වහල්භාවය රඳවා ගත් අතර, එය 19 වන සියවස පුරාම ක්‍රමයෙන් අහෝසි කරන ලද අතර 1888 දී එහි අවසාන අහෝසි කිරීම දක්වා. 1889 දී හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පසු බ්‍රසීලය ජනාධිපති ජනරජයක් බවට පත්විය. 1930 දී සන්නද්ධ විප්ලවයක් පළමු ජනරජය අවසන් කර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් බලයට ගෙන ආවේය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයට මුලින් කැපවී සිටියද, 1937 දී ස්වයං කුමන්ත්‍රණයකින් පසුව වර්ගාස් ඒකාධිපති බලතල ලබා ගත් අතර එය එස්ටාඩෝ නොවෝ හි ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. 1945 දී වර්ගාස් බලයෙන් පහ කිරීමෙන් පසු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී. 1964 දී ඒකාධිපති මිලිටරි ඒකාධිපතිත්වයක් මතු වූ අතර 1985 දක්වා පාලනය කළ අතර ඉන් පසුව සිවිල් පාලනය නැවත ආරම්භ විය. 1988 දී බලාත්මක කරන ලද බ්‍රසීලයේ වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයක් ලෙස අර්ථ දක්වයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය කලාපීය සහ මධ්‍යම බලවතෙකි&lt;ref name=&quot;SchaeferPoffenbarger2014&quot;&gt;{{Cite book |last1=M. Schaefer |url=https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32 |title=The Formation of the BRICS and its Implication for the United States: Emerging Together |last2=J. Poffenbarger |date=2014 |publisher=Springer |isbn=978-1-137-38794-3 |page=32 |access-date=17 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183440/https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burges2016&quot;&gt;{{Cite book |last=Sean W. Burges |url=https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114 |title=Latin America and the Shifting Sands of Globalization |publisher=Routledge |year=2016 |isbn=978-1-317-69658-2 |pages=114–15 |access-date=2 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183445/https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Gina&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gardini|first=Gian Luca|year=2016|title=Brazil: What Rise of What Power?|journal=Bulletin of Latin American Research|volume=35|pages=5–19|doi=10.1111/blar.12417|issn=0261-3050|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; සහ නැගී එන ගෝලීය බලවතෙකි.&lt;ref name=&quot;FRIDE&quot;&gt;{{Cite web |last=Gratius |first=Susanne |date=April 2008 |title=The international arena and emerging powers: stabilising or destabilising forces? |url=http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20160615194931/http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-date=15 June 2016 |website=[[FRIDE]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Collecott&quot;&gt;{{Cite web |last=Peter Collecott |date=29 October 2011 |title=Brazil's Quest for Superpower Status |url=http://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402030604/https://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |archive-date=2 April 2019 |access-date=10 August 2014 |publisher=The Diplomatic Courier}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|title=Booming Brazil could be world power soon|last=Clendenning|first=Alan|date=17 April 2008|work=USA Today|access-date=12 December 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20110820003302/http://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|archive-date=20 August 2011|agency=The Associated Press|page=2|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;DominguezKim2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jorge Dominguez |url=https://books.google.com/books?id=c0I_4JmjFbwC&amp;pg=PA98 |title=Between Compliance and Conflict: East Asia Latin America and the New Pax Americana |last2=Byung Kook Kim |publisher=Center for International Affairs, Harvard University |year=2013 |isbn=978-1-136-76983-2 |pages=98–99}}&lt;/ref&gt; එය නාමික සහ PPP යන දෙකෙන්ම ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකයන් 10 න් එකක් වන,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 2018 |title=FTSE Country Classification |url=https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121072632/https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |archive-date=21 November 2018 |access-date=20 November 2018 |publisher=[[FTSE Group]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wb-upper-middle&quot;&gt;{{Cite web |title=Country and Lending Groups |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318125456/http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups |archive-date=18 March 2011 |access-date=5 March 2011 |publisher=World Bank |quote=Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ සහ දකුණු අර්ධගෝලයේ විශාලතම ආර්ථිකය වන අතර දකුණු ඇමරිකාවේ ධනයේ විශාලතම කොටස වේ. සංකීර්ණ හා බෙහෙවින් විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයක් සහිත බ්‍රසීලය, විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ, ඛනිජ සම්පත් සහ නිෂ්පාදිත නිෂ්පාදනවල ලෝකයේ ප්‍රධාන හෝ ප්‍රාථමික අපනයනකරුවන්ගෙන් එකකි.&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; එහි පොහොසත් සංස්කෘතිය සහ ඉතිහාසය හේතුවෙන්, රට යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ස්ථාන ගණන අනුව ලෝකයේ දහතුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO World Heritage Centre&amp;nbsp;— World Heritage List |url=https://whc.unesco.org/en/list |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210314170923/https://whc.unesco.org/en/list |archive-date=14 March 2021 |access-date=25 May 2012 |publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, G20, BRICS, G4, Mercosur, ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය, Ibero-American රාජ්‍ය සංවිධානය සහ පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවෙහි ආරම්භක සාමාජිකයෙකි; එය අරාබි ලීගයේ නිරීක්ෂක රාජ්‍යයක් සහ එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන නේටෝ නොවන මිත්‍රයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vandiver |first=John |date=9 May 2019 |title=Trump bumps up Brazil to 'major non-NATO' ally |url=https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191013035014/https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |archive-date=13 October 2019 |access-date=2 April 2023 |website=Stars and Stripes |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 August 2019 |title=Brazil must be a 'facilitator' in the Middle East, says VP |url=https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230526041219/https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |archive-date=26 May 2023 |access-date=26 May 2023}}&lt;/ref&gt;

== නිරුක්තිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ නිරුක්තිය||inline=yes}}

== ඉතිහාසය ==
=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය|inline=yes}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය|inline=yes}}

=== රාජධානියට නැගීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|රාජධානියට නැගීම|inline=yes}}

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය|inline=yes}}

=== මුල් ජනරජය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|මුල් ජනරජය|inline=yes}}

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|හමුදා ඒකාධිපතිත්වය|inline=yes}}

=== සමකාලීන යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|සමකාලීන යුගය|inline=yes}}

== භූගෝලය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය||inline=yes}}

=== දේශගුණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|දේශගුණය|inline=yes}}

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව|inline=yes}}

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය|inline=yes}}

== රජය සහ දේශපාලනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය||inline=yes}}

=== නීතිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය|inline=yes}}

=== හමුදා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|හමුදා|inline=yes}}

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|විදේශ ප්‍රතිපත්තිය|inline=yes}}

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ|inline=yes}}

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|මානව අයිතිවාසිකම්|inline=yes}}

=== දේශපාලන උප අංශ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|දේශපාලන උප අංශ|inline=yes}}

== ආර්ථිකය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය||inline=yes}}

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===

=== බලශක්තිය ===

=== ප්‍රවාහනය ===

== ජන විකාශනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය||inline=yes}}

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

=== ආගම ===

=== සෞඛ්‍යය ===

=== අධ්‍යාපනය ===

=== භාෂාව ===

=== නාගරිකකරණය ===

== සංස්කෘතිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය||inline=yes}}

=== ගෘහ නිර්මාණ ===

=== සංගීතය ===

=== සාහිත්‍යය ===

=== සිනමාව ===

=== දෘශ්‍ය කලා ===

=== නාට්‍ය ===

=== ආහාර පිසීම ===

=== මාධ්‍ය ===

=== ක්‍රීඩා ===

==යොමු කිරීම්==
{{Reflist
| refs=
&lt;ref name=imf&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&amp;ey=2020&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;pr1.x=54&amp;pr1.y=7&amp;c=223&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&amp;grp=0&amp;a= |title=Brazil |publisher=International Monetary Fund (IMF) |accessdate=1 April 2016}}
&lt;/ref&gt;
}}{{දකුණු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ පරායත්ත භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව}}
[[Category:සමුහාණ්ඩු]]
[[ප්‍රවර්ගය:බ්‍රසීලය]]</text>
      <sha1>sjwjmd83qtmlpfzenhbzbxi9jesm18u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749584</id>
      <parentid>749548</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:42:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ආර්ථිකය */</comment>
      <origin>749584</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33625" sha1="qzfjrsr5x55ad8qbw60l7ey0eiv0x55" xml:space="preserve">
{{Infobox country
| conventional_long_name = බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය
| common_name            = බ්‍රසීලය
| native_name            = {{lang|pt|República Federativa do Brasil}}
| image_flag             = Flag of Brazil.svg
| alt_flag               = 
| image_coat             = Coat of arms of Brazil.svg
| alt_coat               = 
| symbol_type            = ලාංඡනය
| other_symbol           = {{vunblist |{{lang|pt|[[National Seal of Brazil|Selo Nacional do Brasil]]}}&lt;br /&gt;බ්‍රසීලයේ ජාතික මුද්‍රාව &lt;br /&gt;[[File:National Seal of Brazil (color).svg|100px|link=National Seal of Brazil]]}}
| other_symbol_type      = ජාතික මුද්‍රාව
| national_motto         = &lt;br /&gt;{{lang|pt|Ordem e Progresso}}&lt;br /&gt;&quot;පිළිවෙල සහ ප්‍රගතිය&quot;
| national_anthem        = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian National Anthem|Hino Nacional Brasileiro]]}}&lt;br /&gt;&quot;බ්‍රසීල ජාතික ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Hino Nacional Brasileiro Coral BDMG.ogg]]&lt;/div&gt;
| flag_anthem            = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian Flag Anthem|Hino à Bandeira Nacional]]}}&lt;ref name=&quot;HinoBandeira&quot;&gt;{{Cite web |last=Exército Brasileiro |title=Hino à Bandeira Nacional |url=http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional  |archive-url=https://web.archive.org/web/20140222123948/http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |archive-date=22 February 2014 |access-date=29 January 2014 |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&quot;ජාතික කොඩි ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Brazilian Flag Anthem (Ministry of Education).ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = BRA orthographic.svg
| map_width              = 220px
| alt_map                = 
| capital                = [[බ්‍රසීලියා]]
| coordinates            = {{Coord|15|47|S|47|52|W|type:city}}
| largest_city           = [[සාඕ පවුලෝ]]&lt;br /&gt;{{coord|23|33|S|46|38|W|display=inline}}
| languages_type         = නිල භාෂාව&lt;br /&gt;{{nobold|සහ ජාතික භාෂාව}}
| languages              = [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි]]
| languages2_type        = පිළිගත් ප්‍රාදේශීය භාෂා
| languages2             = කලාපීය නිල භාෂා බලන්න
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
*45.3% [[පාර්ඩෝ බ්‍රසීලියානුවන්|පාර්ඩෝ]]
*43.5% [[සුදු බ්‍රසීලියානුවන්|සුදු]]
*10.2% [[ඇෆ්‍රෝ-බ්‍රසීලියානුවන්|කළු]]
*0.6% [[බ්‍රසීලයේ ආදිවාසී ජනතාව|ආදිවාසී]]
*0.4% [[ආසියානු බ්‍රසීලියානුවන්|නැගෙනහිර ආසියානුවන්]]{{efn|The Brazilian census uses the term ''amarela'' (or ''yellow'' in English) as a racial category to describe people of East Asian background. This category therefore excludes those of other Asian origins, such as West Asians/[[Arab Brazilian|Arabs]], who are included in the white category, and South Asians.}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_year     = 2022
| ethnic_groups_ref      = &lt;ref name=&quot;census2022&quot;&gt;{{cite web | url=https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | title=Censo 2022: Pela 1ª vez, Brasil se declara mais pardo que branco; populações preta e indígena também crescem | date=22 December 2023 | access-date=22 December 2023 | archive-date=22 December 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20231222234415/https://g1.globo.com/google/amp/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| demonym                = බ්‍රසීලියානුවන්
| government_type        = ෆෙඩරල් [[ජනාධිපති ජනරජය]]
| leader_title1          = ජනාධිපති
| leader_name1           = ලූලා ද සිල්වා
| leader_title2          = උප ජනාධිපති
| leader_name2           = [[ජෙරල්ඩෝ ඇල්ක්මින්]]
| leader_title3          = {{nowrap|නියෝජිත මන්ත්‍රී&lt;br /&gt;මණ්ඩලයේ සභාපති}}
| leader_name3           = හියුගෝ මොටා
| leader_title4          = ෆෙඩරල් සෙනෙට්&lt;br /&gt;සභාවේ සභාපති
| leader_name4           = {{nowrap|ඩේවි ඇල්කොලුම්බ්‍රේ}}
| leader_title5          = {{nowrap|ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ ෆෙඩරල්&lt;br /&gt;අධිකරණයේ සභාපති}}
| leader_name5           = ලුයිස් රොබර්ටෝ බරෝසෝ
| legislature            = {{nowrap|ජාතික සම්මේලනය}}
| upper_house            = {{nowrap|ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාව}}
| lower_house            = {{nowrap|නියෝජිත මණ්ඩලය}}
| sovereignty_type       = ස්වාධීනත්වය
| sovereignty_note       = පෘතුගාලයේ සිට
| established_event1     = ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ
| established_date1      = 1822 සැප්තැම්බර් 7
| established_event2     = හඳුනා ගන්නා ලද්දේ
| established_date2      = 1825 අගෝස්තු 29
| established_event3     = ජනරජය
| established_date3      = 1889 නොවැම්බර් 15
| established_event4     = වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
| established_date4      = 1988 ඔක්තෝබර් 5
| area_km2               = 8515767
| area_label             = සමස්ත
| area_rank              = 5 වෙනි
| area_sq_mi             = 3287597
| percent_water          = 0.65
| population_estimate    = {{increase neutral}} 212,583,750&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-29 |title=População estimada do país chega a 212,6 milhões de habitantes em 2024 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/41111-populacao-estimada-do-pais-chega-a-212-6-milhoes-de-habitantes-em-2024 |access-date=2025-03-29 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;
| population_census      = {{IncreaseNeutral}} 203,080,756&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Araujo |first=Gabriel |editor1-last=Grattan |editor1-first=Steven |editor2-last=Rumney |editor2-first=Emma |date=28 June 2023 |title=Brazil census shows population growth at its slowest since 1872 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-url=https://archive.today/20230629025834/https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;
| population_census_year = 2022 බ්‍රසීල සංගණනය
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 7 වෙනි
| population_census_rank = 7 වෙනි
| population_density_km2 = 23.8&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 June 2023 |title=País tem 90 milhões de domicílios, 34% a mais que em 2010 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |access-date=11 January 2024 |website=Agência de Notícias – IBGE |language=pt-BR |archive-date=5 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230705200605/https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_density_sq_mi = 64
| population_density_rank = 193 වෙනි
| GDP_PPP                = {{increase}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.958&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2025/april/weo-report?c=223,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2023&amp;ey=2030&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Brazil) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=www.imf.org |date=22 April 2025 |access-date=30 May 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year           = 2025
| GDP_PPP_rank           = 8 වෙනි
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} ඩොලර් 23,238&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78 වෙනි
| GDP_nominal            = {{decrease}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.126&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2025
| GDP_nominal_rank       = 8 වෙනි
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} ඩොලර් 9,964&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = 78 වෙනි
| Gini                   = 51.6 &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2023
| Gini_change            = decrease &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;WBgini&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index - Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BR |access-date=2025-06-07 |website=World Bank Open Data}}&lt;/ref&gt;
| HDI                    = 0.786&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2023&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{Cite web |date=6 May 2025 |title=Human Development Report 2025 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250506051232/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf |archive-date=6 May 2025 |access-date=6 May 2025 |publisher=[[United Nations Development Programme]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 84 වෙනි
| currency               = බ්‍රසීලියානු රියල් (R$)
| currency_code          = BRL
| time_zone              = බ්‍රසීලයේ වේලාව
| utc_offset             = −02:00 to −05:00
| date_format            = දිදි/මාමා/වවවව
| drives_on              = දකුණ
| calling_code           = +55
| iso3166code            = 
| cctld                  = [[.br]]
| religion               = {{ublist
|item_style=white-space;
|{{Tree list}}
*83.60% [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]]
**56.75% [[කතෝලික ආගම]]
**26.85% [[රෙපරමාදු ආගම]]
{{Tree list/end}}
|1.84% [[ආධ්‍යාත්ම]]
|1.05% [[අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානු ආගම්]]
|4.07% වෙනත්
|9.28% ආගමක් නැත
|0.17%ක් සඳහන් කර නැත}}
| religion_ref           = &lt;ref name=&quot;2022 religion&quot;&gt;{{cite web |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/43593-censo-2022-catolicos-seguem-em-queda-evangelicos-e-sem-religiao-crescem-no-pais|title=Censo 2022: católicos seguem em queda; evangélicos e sem religião crescem no país |publisher=IBGE|access-date=2025-06-06}}&lt;/ref&gt;
| religion_year          = 2022
}}

'''බ්‍රසීලය''',{{efn|{{langx|pt|Brasil}}, {{IPA|pt-BR|bɾaˈziw|pron|Pt-br-brasil.ogg}}.}} නිල වශයෙන් '''බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය''', දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම රටයි. එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව ලෝකයේ පස්වන විශාලතම රට වන අතර ජනගහනය අනුව හත්වන විශාලතම රට වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 212 කට වඩා වැඩිය. මෙම රට ප්‍රාන්ත 26 කින් සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයකින් සමන්විත සම්මේලනයක් වන අතර එය අගනුවර වන බ්‍රසීලියාවට සත්කාරකත්වය සපයයි. එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගරය සාඕ පවුලෝ වන අතර පසුව රියෝ ද ජැනයිරෝ වේ. ලොව වැඩිම පෘතුගීසි කථිකයන් සිටින බ්‍රසීලය සහ පෘතුගීසි නිල භාෂාවක් වන ඇමරිකානු මහාද්වීපවල එකම රට වේ.

නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් මායිම් වූ බ්‍රසීලයට කිලෝමීටර් 7,491 (සැතපුම් 4,655) ක වෙරළ තීරයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt; දකුණු ඇමරිකාවේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් අඩක් පමණ ආවරණය වන එය, ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර මහාද්වීපයේ අනෙකුත් සියලුම රටවල් සහ භූමි ප්‍රදේශවලට මායිම් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=&lt;!--not specified--&gt; |date=&lt;!--not specified--&gt; |title=Brazil – Land |url=http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023154830/http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-date=23 October 2014 |access-date=&lt;!--not specified--&gt; |website=Permanent Missions |publisher=United Nations |at=Geography}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පුළුල් පරාසයක නිවර්තන සහ උපනිවර්තන භූ දර්ශන මෙන්ම තෙත්බිම්, සැවානා, සානු සහ පහත් කඳු ආවරණය කරයි. ලොව විශාලතම ගංගා පද්ධතිය සහ වඩාත් පුළුල් කන්‍යා නිවර්තන වනාන්තරය ඇතුළුව ඇමසන් ද්‍රෝණියේ වැඩි කොටසක් එහි අඩංගු වේ. බ්‍රසීලයේ විවිධ වන ජීවීන්, විවිධ පාරිසරික පද්ධති සහ ආරක්ෂිත වාසස්ථාන රාශියක් පුරා විහිදෙන පුළුල් ස්වාභාවික සම්පත් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; මහා විවිධත්වය සහිත රටවල් 17 අතර රට පළමු ස්ථානයේ සිටින අතර, එහි ස්වාභාවික උරුමය සැලකිය යුතු ගෝලීය උනන්දුවක් දක්වන විෂය වේ, මන්ද පාරිසරික හායනය (වන විනාශය වැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා) දේශගුණික විපර්යාස සහ ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීම වැනි ගෝලීය ගැටළු වලට සෘජුවම බලපායි.  

1500 දී පෘතුගීසි ගවේෂක පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් ගොඩබෑමට පෙර බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්වදේශික ජනයා වාසය කළහ. වතුකරයේ වැඩ කිරීම සඳහා වහල් අප්‍රිකානුවන් ආනයනය කළ පෘතුගාලය විසින් එය හිමිකර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. 1815 වන තෙක් බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස පැවති අතර, පෘතුගීසි අධිකරණය රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත මාරු කිරීමෙන් පසු එය පෘතුගාලය සමඟ එක්සත් රාජධානියක් දක්වා උසස් කරන ලදී. බ්‍රගන්සාහි පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 දී රටේ නිදහස ප්‍රකාශයට පත් කරමින් පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාමය රාජාණ්ඩුවක් යටතේ පාලනය වන ඒකීය රාජ්‍යයක් වන බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ස්ථාපිත කළේය. 1824 දී බ්‍රසීලයේ පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයක් ස්ථාපිත කරන ලද අතර එය දැන් ජාතික කොංග්‍රසය ලෙස හැඳින්වේ, සහ ආගමික නිදහස සහ මාධ්‍ය නිදහස වැනි මූලධර්ම ඇතුළත් කරන ලද නමුත් වහල්භාවය රඳවා ගත් අතර, එය 19 වන සියවස පුරාම ක්‍රමයෙන් අහෝසි කරන ලද අතර 1888 දී එහි අවසාන අහෝසි කිරීම දක්වා. 1889 දී හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පසු බ්‍රසීලය ජනාධිපති ජනරජයක් බවට පත්විය. 1930 දී සන්නද්ධ විප්ලවයක් පළමු ජනරජය අවසන් කර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් බලයට ගෙන ආවේය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයට මුලින් කැපවී සිටියද, 1937 දී ස්වයං කුමන්ත්‍රණයකින් පසුව වර්ගාස් ඒකාධිපති බලතල ලබා ගත් අතර එය එස්ටාඩෝ නොවෝ හි ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. 1945 දී වර්ගාස් බලයෙන් පහ කිරීමෙන් පසු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී. 1964 දී ඒකාධිපති මිලිටරි ඒකාධිපතිත්වයක් මතු වූ අතර 1985 දක්වා පාලනය කළ අතර ඉන් පසුව සිවිල් පාලනය නැවත ආරම්භ විය. 1988 දී බලාත්මක කරන ලද බ්‍රසීලයේ වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයක් ලෙස අර්ථ දක්වයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය කලාපීය සහ මධ්‍යම බලවතෙකි&lt;ref name=&quot;SchaeferPoffenbarger2014&quot;&gt;{{Cite book |last1=M. Schaefer |url=https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32 |title=The Formation of the BRICS and its Implication for the United States: Emerging Together |last2=J. Poffenbarger |date=2014 |publisher=Springer |isbn=978-1-137-38794-3 |page=32 |access-date=17 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183440/https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burges2016&quot;&gt;{{Cite book |last=Sean W. Burges |url=https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114 |title=Latin America and the Shifting Sands of Globalization |publisher=Routledge |year=2016 |isbn=978-1-317-69658-2 |pages=114–15 |access-date=2 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183445/https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Gina&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gardini|first=Gian Luca|year=2016|title=Brazil: What Rise of What Power?|journal=Bulletin of Latin American Research|volume=35|pages=5–19|doi=10.1111/blar.12417|issn=0261-3050|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; සහ නැගී එන ගෝලීය බලවතෙකි.&lt;ref name=&quot;FRIDE&quot;&gt;{{Cite web |last=Gratius |first=Susanne |date=April 2008 |title=The international arena and emerging powers: stabilising or destabilising forces? |url=http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20160615194931/http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-date=15 June 2016 |website=[[FRIDE]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Collecott&quot;&gt;{{Cite web |last=Peter Collecott |date=29 October 2011 |title=Brazil's Quest for Superpower Status |url=http://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402030604/https://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |archive-date=2 April 2019 |access-date=10 August 2014 |publisher=The Diplomatic Courier}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|title=Booming Brazil could be world power soon|last=Clendenning|first=Alan|date=17 April 2008|work=USA Today|access-date=12 December 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20110820003302/http://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|archive-date=20 August 2011|agency=The Associated Press|page=2|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;DominguezKim2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jorge Dominguez |url=https://books.google.com/books?id=c0I_4JmjFbwC&amp;pg=PA98 |title=Between Compliance and Conflict: East Asia Latin America and the New Pax Americana |last2=Byung Kook Kim |publisher=Center for International Affairs, Harvard University |year=2013 |isbn=978-1-136-76983-2 |pages=98–99}}&lt;/ref&gt; එය නාමික සහ PPP යන දෙකෙන්ම ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකයන් 10 න් එකක් වන,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 2018 |title=FTSE Country Classification |url=https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121072632/https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |archive-date=21 November 2018 |access-date=20 November 2018 |publisher=[[FTSE Group]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wb-upper-middle&quot;&gt;{{Cite web |title=Country and Lending Groups |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318125456/http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups |archive-date=18 March 2011 |access-date=5 March 2011 |publisher=World Bank |quote=Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ සහ දකුණු අර්ධගෝලයේ විශාලතම ආර්ථිකය වන අතර දකුණු ඇමරිකාවේ ධනයේ විශාලතම කොටස වේ. සංකීර්ණ හා බෙහෙවින් විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයක් සහිත බ්‍රසීලය, විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ, ඛනිජ සම්පත් සහ නිෂ්පාදිත නිෂ්පාදනවල ලෝකයේ ප්‍රධාන හෝ ප්‍රාථමික අපනයනකරුවන්ගෙන් එකකි.&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; එහි පොහොසත් සංස්කෘතිය සහ ඉතිහාසය හේතුවෙන්, රට යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ස්ථාන ගණන අනුව ලෝකයේ දහතුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO World Heritage Centre&amp;nbsp;— World Heritage List |url=https://whc.unesco.org/en/list |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210314170923/https://whc.unesco.org/en/list |archive-date=14 March 2021 |access-date=25 May 2012 |publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, G20, BRICS, G4, Mercosur, ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය, Ibero-American රාජ්‍ය සංවිධානය සහ පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවෙහි ආරම්භක සාමාජිකයෙකි; එය අරාබි ලීගයේ නිරීක්ෂක රාජ්‍යයක් සහ එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන නේටෝ නොවන මිත්‍රයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vandiver |first=John |date=9 May 2019 |title=Trump bumps up Brazil to 'major non-NATO' ally |url=https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191013035014/https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |archive-date=13 October 2019 |access-date=2 April 2023 |website=Stars and Stripes |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 August 2019 |title=Brazil must be a 'facilitator' in the Middle East, says VP |url=https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230526041219/https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |archive-date=26 May 2023 |access-date=26 May 2023}}&lt;/ref&gt;

== නිරුක්තිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ නිරුක්තිය||inline=yes}}

== ඉතිහාසය ==
=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය|inline=yes}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය|inline=yes}}

=== රාජධානියට නැගීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|රාජධානියට නැගීම|inline=yes}}

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය|inline=yes}}

=== මුල් ජනරජය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|මුල් ජනරජය|inline=yes}}

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|හමුදා ඒකාධිපතිත්වය|inline=yes}}

=== සමකාලීන යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|සමකාලීන යුගය|inline=yes}}

== භූගෝලය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය||inline=yes}}

=== දේශගුණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|දේශගුණය|inline=yes}}

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව|inline=yes}}

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය|inline=yes}}

== රජය සහ දේශපාලනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය||inline=yes}}

=== නීතිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය|inline=yes}}

=== හමුදා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|හමුදා|inline=yes}}

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|විදේශ ප්‍රතිපත්තිය|inline=yes}}

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ|inline=yes}}

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|මානව අයිතිවාසිකම්|inline=yes}}

=== දේශපාලන උප අංශ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|දේශපාලන උප අංශ|inline=yes}}

== ආර්ථිකය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය||inline=yes}}

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|සංචාරක ව්‍යාපාරය|inline=yes}}

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය|inline=yes}}

=== බලශක්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|බලශක්තිය|inline=yes}}

=== ප්‍රවාහනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|ප්‍රවාහනය|inline=yes}}

== ජන විකාශනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය||inline=yes}}

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය|inline=yes}}

=== ආගම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ආගම|inline=yes}}

=== සෞඛ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|සෞඛ්‍යය|inline=yes}}

=== අධ්‍යාපනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|අධ්‍යාපනය|inline=yes}}

=== භාෂාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|භාෂාව|inline=yes}}

=== නාගරිකකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|නාගරිකකරණය|inline=yes}}

== සංස්කෘතිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය||inline=yes}}

=== ගෘහ නිර්මාණ ===

=== සංගීතය ===

=== සාහිත්‍යය ===

=== සිනමාව ===

=== දෘශ්‍ය කලා ===

=== නාට්‍ය ===

=== ආහාර පිසීම ===

=== මාධ්‍ය ===

=== ක්‍රීඩා ===

==යොමු කිරීම්==
{{Reflist
| refs=
&lt;ref name=imf&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&amp;ey=2020&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;pr1.x=54&amp;pr1.y=7&amp;c=223&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&amp;grp=0&amp;a= |title=Brazil |publisher=International Monetary Fund (IMF) |accessdate=1 April 2016}}
&lt;/ref&gt;
}}{{දකුණු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ පරායත්ත භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව}}
[[Category:සමුහාණ්ඩු]]
[[ප්‍රවර්ගය:බ්‍රසීලය]]</text>
      <sha1>qzfjrsr5x55ad8qbw60l7ey0eiv0x55</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749641</id>
      <parentid>749584</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:25:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සංස්කෘතිය */</comment>
      <origin>749641</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34552" sha1="7t8knoxfke7gb2m7wo2j1idqunnvpci" xml:space="preserve">
{{Infobox country
| conventional_long_name = බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය
| common_name            = බ්‍රසීලය
| native_name            = {{lang|pt|República Federativa do Brasil}}
| image_flag             = Flag of Brazil.svg
| alt_flag               = 
| image_coat             = Coat of arms of Brazil.svg
| alt_coat               = 
| symbol_type            = ලාංඡනය
| other_symbol           = {{vunblist |{{lang|pt|[[National Seal of Brazil|Selo Nacional do Brasil]]}}&lt;br /&gt;බ්‍රසීලයේ ජාතික මුද්‍රාව &lt;br /&gt;[[File:National Seal of Brazil (color).svg|100px|link=National Seal of Brazil]]}}
| other_symbol_type      = ජාතික මුද්‍රාව
| national_motto         = &lt;br /&gt;{{lang|pt|Ordem e Progresso}}&lt;br /&gt;&quot;පිළිවෙල සහ ප්‍රගතිය&quot;
| national_anthem        = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian National Anthem|Hino Nacional Brasileiro]]}}&lt;br /&gt;&quot;බ්‍රසීල ජාතික ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Hino Nacional Brasileiro Coral BDMG.ogg]]&lt;/div&gt;
| flag_anthem            = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian Flag Anthem|Hino à Bandeira Nacional]]}}&lt;ref name=&quot;HinoBandeira&quot;&gt;{{Cite web |last=Exército Brasileiro |title=Hino à Bandeira Nacional |url=http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional  |archive-url=https://web.archive.org/web/20140222123948/http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |archive-date=22 February 2014 |access-date=29 January 2014 |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&quot;ජාතික කොඩි ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Brazilian Flag Anthem (Ministry of Education).ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = BRA orthographic.svg
| map_width              = 220px
| alt_map                = 
| capital                = [[බ්‍රසීලියා]]
| coordinates            = {{Coord|15|47|S|47|52|W|type:city}}
| largest_city           = [[සාඕ පවුලෝ]]&lt;br /&gt;{{coord|23|33|S|46|38|W|display=inline}}
| languages_type         = නිල භාෂාව&lt;br /&gt;{{nobold|සහ ජාතික භාෂාව}}
| languages              = [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි]]
| languages2_type        = පිළිගත් ප්‍රාදේශීය භාෂා
| languages2             = කලාපීය නිල භාෂා බලන්න
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
*45.3% [[පාර්ඩෝ බ්‍රසීලියානුවන්|පාර්ඩෝ]]
*43.5% [[සුදු බ්‍රසීලියානුවන්|සුදු]]
*10.2% [[ඇෆ්‍රෝ-බ්‍රසීලියානුවන්|කළු]]
*0.6% [[බ්‍රසීලයේ ආදිවාසී ජනතාව|ආදිවාසී]]
*0.4% [[ආසියානු බ්‍රසීලියානුවන්|නැගෙනහිර ආසියානුවන්]]{{efn|The Brazilian census uses the term ''amarela'' (or ''yellow'' in English) as a racial category to describe people of East Asian background. This category therefore excludes those of other Asian origins, such as West Asians/[[Arab Brazilian|Arabs]], who are included in the white category, and South Asians.}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_year     = 2022
| ethnic_groups_ref      = &lt;ref name=&quot;census2022&quot;&gt;{{cite web | url=https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | title=Censo 2022: Pela 1ª vez, Brasil se declara mais pardo que branco; populações preta e indígena também crescem | date=22 December 2023 | access-date=22 December 2023 | archive-date=22 December 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20231222234415/https://g1.globo.com/google/amp/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| demonym                = බ්‍රසීලියානුවන්
| government_type        = ෆෙඩරල් [[ජනාධිපති ජනරජය]]
| leader_title1          = ජනාධිපති
| leader_name1           = ලූලා ද සිල්වා
| leader_title2          = උප ජනාධිපති
| leader_name2           = [[ජෙරල්ඩෝ ඇල්ක්මින්]]
| leader_title3          = {{nowrap|නියෝජිත මන්ත්‍රී&lt;br /&gt;මණ්ඩලයේ සභාපති}}
| leader_name3           = හියුගෝ මොටා
| leader_title4          = ෆෙඩරල් සෙනෙට්&lt;br /&gt;සභාවේ සභාපති
| leader_name4           = {{nowrap|ඩේවි ඇල්කොලුම්බ්‍රේ}}
| leader_title5          = {{nowrap|ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ ෆෙඩරල්&lt;br /&gt;අධිකරණයේ සභාපති}}
| leader_name5           = ලුයිස් රොබර්ටෝ බරෝසෝ
| legislature            = {{nowrap|ජාතික සම්මේලනය}}
| upper_house            = {{nowrap|ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාව}}
| lower_house            = {{nowrap|නියෝජිත මණ්ඩලය}}
| sovereignty_type       = ස්වාධීනත්වය
| sovereignty_note       = පෘතුගාලයේ සිට
| established_event1     = ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ
| established_date1      = 1822 සැප්තැම්බර් 7
| established_event2     = හඳුනා ගන්නා ලද්දේ
| established_date2      = 1825 අගෝස්තු 29
| established_event3     = ජනරජය
| established_date3      = 1889 නොවැම්බර් 15
| established_event4     = වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
| established_date4      = 1988 ඔක්තෝබර් 5
| area_km2               = 8515767
| area_label             = සමස්ත
| area_rank              = 5 වෙනි
| area_sq_mi             = 3287597
| percent_water          = 0.65
| population_estimate    = {{increase neutral}} 212,583,750&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-29 |title=População estimada do país chega a 212,6 milhões de habitantes em 2024 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/41111-populacao-estimada-do-pais-chega-a-212-6-milhoes-de-habitantes-em-2024 |access-date=2025-03-29 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;
| population_census      = {{IncreaseNeutral}} 203,080,756&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Araujo |first=Gabriel |editor1-last=Grattan |editor1-first=Steven |editor2-last=Rumney |editor2-first=Emma |date=28 June 2023 |title=Brazil census shows population growth at its slowest since 1872 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-url=https://archive.today/20230629025834/https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;
| population_census_year = 2022 බ්‍රසීල සංගණනය
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 7 වෙනි
| population_census_rank = 7 වෙනි
| population_density_km2 = 23.8&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 June 2023 |title=País tem 90 milhões de domicílios, 34% a mais que em 2010 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |access-date=11 January 2024 |website=Agência de Notícias – IBGE |language=pt-BR |archive-date=5 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230705200605/https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_density_sq_mi = 64
| population_density_rank = 193 වෙනි
| GDP_PPP                = {{increase}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.958&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2025/april/weo-report?c=223,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2023&amp;ey=2030&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Brazil) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=www.imf.org |date=22 April 2025 |access-date=30 May 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year           = 2025
| GDP_PPP_rank           = 8 වෙනි
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} ඩොලර් 23,238&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78 වෙනි
| GDP_nominal            = {{decrease}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.126&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2025
| GDP_nominal_rank       = 8 වෙනි
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} ඩොලර් 9,964&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = 78 වෙනි
| Gini                   = 51.6 &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2023
| Gini_change            = decrease &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;WBgini&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index - Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BR |access-date=2025-06-07 |website=World Bank Open Data}}&lt;/ref&gt;
| HDI                    = 0.786&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2023&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{Cite web |date=6 May 2025 |title=Human Development Report 2025 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250506051232/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf |archive-date=6 May 2025 |access-date=6 May 2025 |publisher=[[United Nations Development Programme]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 84 වෙනි
| currency               = බ්‍රසීලියානු රියල් (R$)
| currency_code          = BRL
| time_zone              = බ්‍රසීලයේ වේලාව
| utc_offset             = −02:00 to −05:00
| date_format            = දිදි/මාමා/වවවව
| drives_on              = දකුණ
| calling_code           = +55
| iso3166code            = 
| cctld                  = [[.br]]
| religion               = {{ublist
|item_style=white-space;
|{{Tree list}}
*83.60% [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]]
**56.75% [[කතෝලික ආගම]]
**26.85% [[රෙපරමාදු ආගම]]
{{Tree list/end}}
|1.84% [[ආධ්‍යාත්ම]]
|1.05% [[අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානු ආගම්]]
|4.07% වෙනත්
|9.28% ආගමක් නැත
|0.17%ක් සඳහන් කර නැත}}
| religion_ref           = &lt;ref name=&quot;2022 religion&quot;&gt;{{cite web |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/43593-censo-2022-catolicos-seguem-em-queda-evangelicos-e-sem-religiao-crescem-no-pais|title=Censo 2022: católicos seguem em queda; evangélicos e sem religião crescem no país |publisher=IBGE|access-date=2025-06-06}}&lt;/ref&gt;
| religion_year          = 2022
}}

'''බ්‍රසීලය''',{{efn|{{langx|pt|Brasil}}, {{IPA|pt-BR|bɾaˈziw|pron|Pt-br-brasil.ogg}}.}} නිල වශයෙන් '''බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය''', දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම රටයි. එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව ලෝකයේ පස්වන විශාලතම රට වන අතර ජනගහනය අනුව හත්වන විශාලතම රට වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 212 කට වඩා වැඩිය. මෙම රට ප්‍රාන්ත 26 කින් සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයකින් සමන්විත සම්මේලනයක් වන අතර එය අගනුවර වන බ්‍රසීලියාවට සත්කාරකත්වය සපයයි. එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගරය සාඕ පවුලෝ වන අතර පසුව රියෝ ද ජැනයිරෝ වේ. ලොව වැඩිම පෘතුගීසි කථිකයන් සිටින බ්‍රසීලය සහ පෘතුගීසි නිල භාෂාවක් වන ඇමරිකානු මහාද්වීපවල එකම රට වේ.

නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් මායිම් වූ බ්‍රසීලයට කිලෝමීටර් 7,491 (සැතපුම් 4,655) ක වෙරළ තීරයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt; දකුණු ඇමරිකාවේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් අඩක් පමණ ආවරණය වන එය, ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර මහාද්වීපයේ අනෙකුත් සියලුම රටවල් සහ භූමි ප්‍රදේශවලට මායිම් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=&lt;!--not specified--&gt; |date=&lt;!--not specified--&gt; |title=Brazil – Land |url=http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023154830/http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-date=23 October 2014 |access-date=&lt;!--not specified--&gt; |website=Permanent Missions |publisher=United Nations |at=Geography}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පුළුල් පරාසයක නිවර්තන සහ උපනිවර්තන භූ දර්ශන මෙන්ම තෙත්බිම්, සැවානා, සානු සහ පහත් කඳු ආවරණය කරයි. ලොව විශාලතම ගංගා පද්ධතිය සහ වඩාත් පුළුල් කන්‍යා නිවර්තන වනාන්තරය ඇතුළුව ඇමසන් ද්‍රෝණියේ වැඩි කොටසක් එහි අඩංගු වේ. බ්‍රසීලයේ විවිධ වන ජීවීන්, විවිධ පාරිසරික පද්ධති සහ ආරක්ෂිත වාසස්ථාන රාශියක් පුරා විහිදෙන පුළුල් ස්වාභාවික සම්පත් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; මහා විවිධත්වය සහිත රටවල් 17 අතර රට පළමු ස්ථානයේ සිටින අතර, එහි ස්වාභාවික උරුමය සැලකිය යුතු ගෝලීය උනන්දුවක් දක්වන විෂය වේ, මන්ද පාරිසරික හායනය (වන විනාශය වැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා) දේශගුණික විපර්යාස සහ ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීම වැනි ගෝලීය ගැටළු වලට සෘජුවම බලපායි.  

1500 දී පෘතුගීසි ගවේෂක පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් ගොඩබෑමට පෙර බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්වදේශික ජනයා වාසය කළහ. වතුකරයේ වැඩ කිරීම සඳහා වහල් අප්‍රිකානුවන් ආනයනය කළ පෘතුගාලය විසින් එය හිමිකර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. 1815 වන තෙක් බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස පැවති අතර, පෘතුගීසි අධිකරණය රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත මාරු කිරීමෙන් පසු එය පෘතුගාලය සමඟ එක්සත් රාජධානියක් දක්වා උසස් කරන ලදී. බ්‍රගන්සාහි පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 දී රටේ නිදහස ප්‍රකාශයට පත් කරමින් පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාමය රාජාණ්ඩුවක් යටතේ පාලනය වන ඒකීය රාජ්‍යයක් වන බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ස්ථාපිත කළේය. 1824 දී බ්‍රසීලයේ පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයක් ස්ථාපිත කරන ලද අතර එය දැන් ජාතික කොංග්‍රසය ලෙස හැඳින්වේ, සහ ආගමික නිදහස සහ මාධ්‍ය නිදහස වැනි මූලධර්ම ඇතුළත් කරන ලද නමුත් වහල්භාවය රඳවා ගත් අතර, එය 19 වන සියවස පුරාම ක්‍රමයෙන් අහෝසි කරන ලද අතර 1888 දී එහි අවසාන අහෝසි කිරීම දක්වා. 1889 දී හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පසු බ්‍රසීලය ජනාධිපති ජනරජයක් බවට පත්විය. 1930 දී සන්නද්ධ විප්ලවයක් පළමු ජනරජය අවසන් කර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් බලයට ගෙන ආවේය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයට මුලින් කැපවී සිටියද, 1937 දී ස්වයං කුමන්ත්‍රණයකින් පසුව වර්ගාස් ඒකාධිපති බලතල ලබා ගත් අතර එය එස්ටාඩෝ නොවෝ හි ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. 1945 දී වර්ගාස් බලයෙන් පහ කිරීමෙන් පසු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී. 1964 දී ඒකාධිපති මිලිටරි ඒකාධිපතිත්වයක් මතු වූ අතර 1985 දක්වා පාලනය කළ අතර ඉන් පසුව සිවිල් පාලනය නැවත ආරම්භ විය. 1988 දී බලාත්මක කරන ලද බ්‍රසීලයේ වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයක් ලෙස අර්ථ දක්වයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය කලාපීය සහ මධ්‍යම බලවතෙකි&lt;ref name=&quot;SchaeferPoffenbarger2014&quot;&gt;{{Cite book |last1=M. Schaefer |url=https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32 |title=The Formation of the BRICS and its Implication for the United States: Emerging Together |last2=J. Poffenbarger |date=2014 |publisher=Springer |isbn=978-1-137-38794-3 |page=32 |access-date=17 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183440/https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burges2016&quot;&gt;{{Cite book |last=Sean W. Burges |url=https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114 |title=Latin America and the Shifting Sands of Globalization |publisher=Routledge |year=2016 |isbn=978-1-317-69658-2 |pages=114–15 |access-date=2 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183445/https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Gina&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gardini|first=Gian Luca|year=2016|title=Brazil: What Rise of What Power?|journal=Bulletin of Latin American Research|volume=35|pages=5–19|doi=10.1111/blar.12417|issn=0261-3050|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; සහ නැගී එන ගෝලීය බලවතෙකි.&lt;ref name=&quot;FRIDE&quot;&gt;{{Cite web |last=Gratius |first=Susanne |date=April 2008 |title=The international arena and emerging powers: stabilising or destabilising forces? |url=http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20160615194931/http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-date=15 June 2016 |website=[[FRIDE]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Collecott&quot;&gt;{{Cite web |last=Peter Collecott |date=29 October 2011 |title=Brazil's Quest for Superpower Status |url=http://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402030604/https://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |archive-date=2 April 2019 |access-date=10 August 2014 |publisher=The Diplomatic Courier}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|title=Booming Brazil could be world power soon|last=Clendenning|first=Alan|date=17 April 2008|work=USA Today|access-date=12 December 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20110820003302/http://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|archive-date=20 August 2011|agency=The Associated Press|page=2|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;DominguezKim2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jorge Dominguez |url=https://books.google.com/books?id=c0I_4JmjFbwC&amp;pg=PA98 |title=Between Compliance and Conflict: East Asia Latin America and the New Pax Americana |last2=Byung Kook Kim |publisher=Center for International Affairs, Harvard University |year=2013 |isbn=978-1-136-76983-2 |pages=98–99}}&lt;/ref&gt; එය නාමික සහ PPP යන දෙකෙන්ම ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකයන් 10 න් එකක් වන,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 2018 |title=FTSE Country Classification |url=https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121072632/https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |archive-date=21 November 2018 |access-date=20 November 2018 |publisher=[[FTSE Group]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wb-upper-middle&quot;&gt;{{Cite web |title=Country and Lending Groups |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318125456/http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups |archive-date=18 March 2011 |access-date=5 March 2011 |publisher=World Bank |quote=Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ සහ දකුණු අර්ධගෝලයේ විශාලතම ආර්ථිකය වන අතර දකුණු ඇමරිකාවේ ධනයේ විශාලතම කොටස වේ. සංකීර්ණ හා බෙහෙවින් විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයක් සහිත බ්‍රසීලය, විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ, ඛනිජ සම්පත් සහ නිෂ්පාදිත නිෂ්පාදනවල ලෝකයේ ප්‍රධාන හෝ ප්‍රාථමික අපනයනකරුවන්ගෙන් එකකි.&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; එහි පොහොසත් සංස්කෘතිය සහ ඉතිහාසය හේතුවෙන්, රට යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ස්ථාන ගණන අනුව ලෝකයේ දහතුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO World Heritage Centre&amp;nbsp;— World Heritage List |url=https://whc.unesco.org/en/list |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210314170923/https://whc.unesco.org/en/list |archive-date=14 March 2021 |access-date=25 May 2012 |publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, G20, BRICS, G4, Mercosur, ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය, Ibero-American රාජ්‍ය සංවිධානය සහ පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවෙහි ආරම්භක සාමාජිකයෙකි; එය අරාබි ලීගයේ නිරීක්ෂක රාජ්‍යයක් සහ එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන නේටෝ නොවන මිත්‍රයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vandiver |first=John |date=9 May 2019 |title=Trump bumps up Brazil to 'major non-NATO' ally |url=https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191013035014/https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |archive-date=13 October 2019 |access-date=2 April 2023 |website=Stars and Stripes |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 August 2019 |title=Brazil must be a 'facilitator' in the Middle East, says VP |url=https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230526041219/https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |archive-date=26 May 2023 |access-date=26 May 2023}}&lt;/ref&gt;

== නිරුක්තිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ නිරුක්තිය||inline=yes}}

== ඉතිහාසය ==
=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය|inline=yes}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය|inline=yes}}

=== රාජධානියට නැගීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|රාජධානියට නැගීම|inline=yes}}

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය|inline=yes}}

=== මුල් ජනරජය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|මුල් ජනරජය|inline=yes}}

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|හමුදා ඒකාධිපතිත්වය|inline=yes}}

=== සමකාලීන යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|සමකාලීන යුගය|inline=yes}}

== භූගෝලය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය||inline=yes}}

=== දේශගුණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|දේශගුණය|inline=yes}}

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව|inline=yes}}

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය|inline=yes}}

== රජය සහ දේශපාලනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය||inline=yes}}

=== නීතිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය|inline=yes}}

=== හමුදා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|හමුදා|inline=yes}}

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|විදේශ ප්‍රතිපත්තිය|inline=yes}}

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ|inline=yes}}

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|මානව අයිතිවාසිකම්|inline=yes}}

=== දේශපාලන උප අංශ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|දේශපාලන උප අංශ|inline=yes}}

== ආර්ථිකය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය||inline=yes}}

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|සංචාරක ව්‍යාපාරය|inline=yes}}

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය|inline=yes}}

=== බලශක්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|බලශක්තිය|inline=yes}}

=== ප්‍රවාහනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|ප්‍රවාහනය|inline=yes}}

== ජන විකාශනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය||inline=yes}}

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය|inline=yes}}

=== ආගම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ආගම|inline=yes}}

=== සෞඛ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|සෞඛ්‍යය|inline=yes}}

=== අධ්‍යාපනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|අධ්‍යාපනය|inline=yes}}

=== භාෂාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|භාෂාව|inline=yes}}

=== නාගරිකකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|නාගරිකකරණය|inline=yes}}

== සංස්කෘතිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය||inline=yes}}

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ගෘහ නිර්මාණ|inline=yes}}

=== සංගීතය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සංගීතය|inline=yes}}

=== සාහිත්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සාහිත්‍යය|inline=yes}}

=== සිනමාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සිනමාව|inline=yes}}

=== දෘශ්‍ය කලා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|දෘශ්‍ය කලා|inline=yes}}

=== නාට්‍ය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|නාට්‍ය|inline=yes}}

=== ආහාර පිසීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ආහාර පිසීම|inline=yes}}

=== මාධ්‍ය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|මාධ්‍ය|inline=yes}}

=== ක්‍රීඩා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ක්‍රීඩා|inline=yes}}

==යොමු කිරීම්==
{{Reflist
| refs=
&lt;ref name=imf&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&amp;ey=2020&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;pr1.x=54&amp;pr1.y=7&amp;c=223&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&amp;grp=0&amp;a= |title=Brazil |publisher=International Monetary Fund (IMF) |accessdate=1 April 2016}}
&lt;/ref&gt;
}}{{දකුණු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ පරායත්ත භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව}}
[[Category:සමුහාණ්ඩු]]
[[ප්‍රවර්ගය:බ්‍රසීලය]]</text>
      <sha1>7t8knoxfke7gb2m7wo2j1idqunnvpci</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749683</id>
      <parentid>749641</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:32:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශපාලන උප අංශ */</comment>
      <origin>749683</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34582" sha1="6v01bex1tfmev9t7ea98lrymw7ztzcq" xml:space="preserve">
{{Infobox country
| conventional_long_name = බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය
| common_name            = බ්‍රසීලය
| native_name            = {{lang|pt|República Federativa do Brasil}}
| image_flag             = Flag of Brazil.svg
| alt_flag               = 
| image_coat             = Coat of arms of Brazil.svg
| alt_coat               = 
| symbol_type            = ලාංඡනය
| other_symbol           = {{vunblist |{{lang|pt|[[National Seal of Brazil|Selo Nacional do Brasil]]}}&lt;br /&gt;බ්‍රසීලයේ ජාතික මුද්‍රාව &lt;br /&gt;[[File:National Seal of Brazil (color).svg|100px|link=National Seal of Brazil]]}}
| other_symbol_type      = ජාතික මුද්‍රාව
| national_motto         = &lt;br /&gt;{{lang|pt|Ordem e Progresso}}&lt;br /&gt;&quot;පිළිවෙල සහ ප්‍රගතිය&quot;
| national_anthem        = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian National Anthem|Hino Nacional Brasileiro]]}}&lt;br /&gt;&quot;බ්‍රසීල ජාතික ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Hino Nacional Brasileiro Coral BDMG.ogg]]&lt;/div&gt;
| flag_anthem            = &lt;br /&gt;{{lang|pt|[[Brazilian Flag Anthem|Hino à Bandeira Nacional]]}}&lt;ref name=&quot;HinoBandeira&quot;&gt;{{Cite web |last=Exército Brasileiro |title=Hino à Bandeira Nacional |url=http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional  |archive-url=https://web.archive.org/web/20140222123948/http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |archive-date=22 February 2014 |access-date=29 January 2014 |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&quot;ජාතික කොඩි ගීය&quot;&lt;br /&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Brazilian Flag Anthem (Ministry of Education).ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = BRA orthographic.svg
| map_width              = 220px
| alt_map                = 
| capital                = [[බ්‍රසීලියා]]
| coordinates            = {{Coord|15|47|S|47|52|W|type:city}}
| largest_city           = [[සාඕ පවුලෝ]]&lt;br /&gt;{{coord|23|33|S|46|38|W|display=inline}}
| languages_type         = නිල භාෂාව&lt;br /&gt;{{nobold|සහ ජාතික භාෂාව}}
| languages              = [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි]]
| languages2_type        = පිළිගත් ප්‍රාදේශීය භාෂා
| languages2             = කලාපීය නිල භාෂා බලන්න
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
*45.3% [[පාර්ඩෝ බ්‍රසීලියානුවන්|පාර්ඩෝ]]
*43.5% [[සුදු බ්‍රසීලියානුවන්|සුදු]]
*10.2% [[ඇෆ්‍රෝ-බ්‍රසීලියානුවන්|කළු]]
*0.6% [[බ්‍රසීලයේ ආදිවාසී ජනතාව|ආදිවාසී]]
*0.4% [[ආසියානු බ්‍රසීලියානුවන්|නැගෙනහිර ආසියානුවන්]]{{efn|The Brazilian census uses the term ''amarela'' (or ''yellow'' in English) as a racial category to describe people of East Asian background. This category therefore excludes those of other Asian origins, such as West Asians/[[Arab Brazilian|Arabs]], who are included in the white category, and South Asians.}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_year     = 2022
| ethnic_groups_ref      = &lt;ref name=&quot;census2022&quot;&gt;{{cite web | url=https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | title=Censo 2022: Pela 1ª vez, Brasil se declara mais pardo que branco; populações preta e indígena também crescem | date=22 December 2023 | access-date=22 December 2023 | archive-date=22 December 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20231222234415/https://g1.globo.com/google/amp/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| demonym                = බ්‍රසීලියානුවන්
| government_type        = ෆෙඩරල් [[ජනාධිපති ජනරජය]]
| leader_title1          = ජනාධිපති
| leader_name1           = ලූලා ද සිල්වා
| leader_title2          = උප ජනාධිපති
| leader_name2           = [[ජෙරල්ඩෝ ඇල්ක්මින්]]
| leader_title3          = {{nowrap|නියෝජිත මන්ත්‍රී&lt;br /&gt;මණ්ඩලයේ සභාපති}}
| leader_name3           = හියුගෝ මොටා
| leader_title4          = ෆෙඩරල් සෙනෙට්&lt;br /&gt;සභාවේ සභාපති
| leader_name4           = {{nowrap|ඩේවි ඇල්කොලුම්බ්‍රේ}}
| leader_title5          = {{nowrap|ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ ෆෙඩරල්&lt;br /&gt;අධිකරණයේ සභාපති}}
| leader_name5           = ලුයිස් රොබර්ටෝ බරෝසෝ
| legislature            = {{nowrap|ජාතික සම්මේලනය}}
| upper_house            = {{nowrap|ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාව}}
| lower_house            = {{nowrap|නියෝජිත මණ්ඩලය}}
| sovereignty_type       = ස්වාධීනත්වය
| sovereignty_note       = පෘතුගාලයේ සිට
| established_event1     = ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ
| established_date1      = 1822 සැප්තැම්බර් 7
| established_event2     = හඳුනා ගන්නා ලද්දේ
| established_date2      = 1825 අගෝස්තු 29
| established_event3     = ජනරජය
| established_date3      = 1889 නොවැම්බර් 15
| established_event4     = වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
| established_date4      = 1988 ඔක්තෝබර් 5
| area_km2               = 8515767
| area_label             = සමස්ත
| area_rank              = 5 වෙනි
| area_sq_mi             = 3287597
| percent_water          = 0.65
| population_estimate    = {{increase neutral}} 212,583,750&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-29 |title=População estimada do país chega a 212,6 milhões de habitantes em 2024 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/41111-populacao-estimada-do-pais-chega-a-212-6-milhoes-de-habitantes-em-2024 |access-date=2025-03-29 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;
| population_census      = {{IncreaseNeutral}} 203,080,756&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Araujo |first=Gabriel |editor1-last=Grattan |editor1-first=Steven |editor2-last=Rumney |editor2-first=Emma |date=28 June 2023 |title=Brazil census shows population growth at its slowest since 1872 |work=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-url=https://archive.today/20230629025834/https://www.reuters.com/world/americas/brazil-census-shows-population-growth-its-slowest-since-1872-2023-06-28/ |archive-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;
| population_census_year = 2022 බ්‍රසීල සංගණනය
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 7 වෙනි
| population_census_rank = 7 වෙනි
| population_density_km2 = 23.8&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 June 2023 |title=País tem 90 milhões de domicílios, 34% a mais que em 2010 {{!}} Agência de Notícias |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |access-date=11 January 2024 |website=Agência de Notícias – IBGE |language=pt-BR |archive-date=5 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230705200605/https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/37238-pais-tem-90-milhoes-de-domicilios-34-a-mais-que-em-2010 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_density_sq_mi = 64
| population_density_rank = 193 වෙනි
| GDP_PPP                = {{increase}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.958&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2025/april/weo-report?c=223,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2023&amp;ey=2030&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2025 Edition. (Brazil) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=www.imf.org |date=22 April 2025 |access-date=30 May 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year           = 2025
| GDP_PPP_rank           = 8 වෙනි
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} ඩොලර් 23,238&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78 වෙනි
| GDP_nominal            = {{decrease}} ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.126&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2025
| GDP_nominal_rank       = 8 වෙනි
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} ඩොලර් 9,964&lt;ref name=&quot;IMFWEO.BR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = 78 වෙනි
| Gini                   = 51.6 &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2023
| Gini_change            = decrease &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;WBgini&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index - Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BR |access-date=2025-06-07 |website=World Bank Open Data}}&lt;/ref&gt;
| HDI                    = 0.786&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2023&lt;!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{Cite web |date=6 May 2025 |title=Human Development Report 2025 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250506051232/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf |archive-date=6 May 2025 |access-date=6 May 2025 |publisher=[[United Nations Development Programme]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 84 වෙනි
| currency               = බ්‍රසීලියානු රියල් (R$)
| currency_code          = BRL
| time_zone              = බ්‍රසීලයේ වේලාව
| utc_offset             = −02:00 to −05:00
| date_format            = දිදි/මාමා/වවවව
| drives_on              = දකුණ
| calling_code           = +55
| iso3166code            = 
| cctld                  = [[.br]]
| religion               = {{ublist
|item_style=white-space;
|{{Tree list}}
*83.60% [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]]
**56.75% [[කතෝලික ආගම]]
**26.85% [[රෙපරමාදු ආගම]]
{{Tree list/end}}
|1.84% [[ආධ්‍යාත්ම]]
|1.05% [[අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානු ආගම්]]
|4.07% වෙනත්
|9.28% ආගමක් නැත
|0.17%ක් සඳහන් කර නැත}}
| religion_ref           = &lt;ref name=&quot;2022 religion&quot;&gt;{{cite web |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-noticias/2012-agencia-de-noticias/noticias/43593-censo-2022-catolicos-seguem-em-queda-evangelicos-e-sem-religiao-crescem-no-pais|title=Censo 2022: católicos seguem em queda; evangélicos e sem religião crescem no país |publisher=IBGE|access-date=2025-06-06}}&lt;/ref&gt;
| religion_year          = 2022
}}

'''බ්‍රසීලය''',{{efn|{{langx|pt|Brasil}}, {{IPA|pt-BR|bɾaˈziw|pron|Pt-br-brasil.ogg}}.}} නිල වශයෙන් '''බ්‍රසීල සම්මේලන ජනරජය''', දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම රටයි. එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව ලෝකයේ පස්වන විශාලතම රට වන අතර ජනගහනය අනුව හත්වන විශාලතම රට වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 212 කට වඩා වැඩිය. මෙම රට ප්‍රාන්ත 26 කින් සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයකින් සමන්විත සම්මේලනයක් වන අතර එය අගනුවර වන බ්‍රසීලියාවට සත්කාරකත්වය සපයයි. එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගරය සාඕ පවුලෝ වන අතර පසුව රියෝ ද ජැනයිරෝ වේ. ලොව වැඩිම පෘතුගීසි කථිකයන් සිටින බ්‍රසීලය සහ පෘතුගීසි නිල භාෂාවක් වන ඇමරිකානු මහාද්වීපවල එකම රට වේ.

නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් මායිම් වූ බ්‍රසීලයට කිලෝමීටර් 7,491 (සැතපුම් 4,655) ක වෙරළ තීරයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt; දකුණු ඇමරිකාවේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් අඩක් පමණ ආවරණය වන එය, ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර මහාද්වීපයේ අනෙකුත් සියලුම රටවල් සහ භූමි ප්‍රදේශවලට මායිම් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=&lt;!--not specified--&gt; |date=&lt;!--not specified--&gt; |title=Brazil – Land |url=http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20141023154830/http://www.un.int/brazil/brasil/brazil-land.htm |archive-date=23 October 2014 |access-date=&lt;!--not specified--&gt; |website=Permanent Missions |publisher=United Nations |at=Geography}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පුළුල් පරාසයක නිවර්තන සහ උපනිවර්තන භූ දර්ශන මෙන්ම තෙත්බිම්, සැවානා, සානු සහ පහත් කඳු ආවරණය කරයි. ලොව විශාලතම ගංගා පද්ධතිය සහ වඩාත් පුළුල් කන්‍යා නිවර්තන වනාන්තරය ඇතුළුව ඇමසන් ද්‍රෝණියේ වැඩි කොටසක් එහි අඩංගු වේ. බ්‍රසීලයේ විවිධ වන ජීවීන්, විවිධ පාරිසරික පද්ධති සහ ආරක්ෂිත වාසස්ථාන රාශියක් පුරා විහිදෙන පුළුල් ස්වාභාවික සම්පත් ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; මහා විවිධත්වය සහිත රටවල් 17 අතර රට පළමු ස්ථානයේ සිටින අතර, එහි ස්වාභාවික උරුමය සැලකිය යුතු ගෝලීය උනන්දුවක් දක්වන විෂය වේ, මන්ද පාරිසරික හායනය (වන විනාශය වැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා) දේශගුණික විපර්යාස සහ ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීම වැනි ගෝලීය ගැටළු වලට සෘජුවම බලපායි.  

1500 දී පෘතුගීසි ගවේෂක පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් ගොඩබෑමට පෙර බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්වදේශික ජනයා වාසය කළහ. වතුකරයේ වැඩ කිරීම සඳහා වහල් අප්‍රිකානුවන් ආනයනය කළ පෘතුගාලය විසින් එය හිමිකර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. 1815 වන තෙක් බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස පැවති අතර, පෘතුගීසි අධිකරණය රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත මාරු කිරීමෙන් පසු එය පෘතුගාලය සමඟ එක්සත් රාජධානියක් දක්වා උසස් කරන ලදී. බ්‍රගන්සාහි පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 දී රටේ නිදහස ප්‍රකාශයට පත් කරමින් පාර්ලිමේන්තු ව්‍යවස්ථාමය රාජාණ්ඩුවක් යටතේ පාලනය වන ඒකීය රාජ්‍යයක් වන බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ස්ථාපිත කළේය. 1824 දී බ්‍රසීලයේ පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයක් ස්ථාපිත කරන ලද අතර එය දැන් ජාතික කොංග්‍රසය ලෙස හැඳින්වේ, සහ ආගමික නිදහස සහ මාධ්‍ය නිදහස වැනි මූලධර්ම ඇතුළත් කරන ලද නමුත් වහල්භාවය රඳවා ගත් අතර, එය 19 වන සියවස පුරාම ක්‍රමයෙන් අහෝසි කරන ලද අතර 1888 දී එහි අවසාන අහෝසි කිරීම දක්වා. 1889 දී හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පසු බ්‍රසීලය ජනාධිපති ජනරජයක් බවට පත්විය. 1930 දී සන්නද්ධ විප්ලවයක් පළමු ජනරජය අවසන් කර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් බලයට ගෙන ආවේය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයට මුලින් කැපවී සිටියද, 1937 දී ස්වයං කුමන්ත්‍රණයකින් පසුව වර්ගාස් ඒකාධිපති බලතල ලබා ගත් අතර එය එස්ටාඩෝ නොවෝ හි ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. 1945 දී වර්ගාස් බලයෙන් පහ කිරීමෙන් පසු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී. 1964 දී ඒකාධිපති මිලිටරි ඒකාධිපතිත්වයක් මතු වූ අතර 1985 දක්වා පාලනය කළ අතර ඉන් පසුව සිවිල් පාලනය නැවත ආරම්භ විය. 1988 දී බලාත්මක කරන ලද බ්‍රසීලයේ වත්මන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයක් ලෙස අර්ථ දක්වයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය කලාපීය සහ මධ්‍යම බලවතෙකි&lt;ref name=&quot;SchaeferPoffenbarger2014&quot;&gt;{{Cite book |last1=M. Schaefer |url=https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32 |title=The Formation of the BRICS and its Implication for the United States: Emerging Together |last2=J. Poffenbarger |date=2014 |publisher=Springer |isbn=978-1-137-38794-3 |page=32 |access-date=17 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183440/https://books.google.com/books?id=yXdaBQAAQBAJ&amp;pg=PT32#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Burges2016&quot;&gt;{{Cite book |last=Sean W. Burges |url=https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114 |title=Latin America and the Shifting Sands of Globalization |publisher=Routledge |year=2016 |isbn=978-1-317-69658-2 |pages=114–15 |access-date=2 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183445/https://books.google.com/books?id=tolwCwAAQBAJ&amp;pg=PA114#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Gina&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gardini|first=Gian Luca|year=2016|title=Brazil: What Rise of What Power?|journal=Bulletin of Latin American Research|volume=35|pages=5–19|doi=10.1111/blar.12417|issn=0261-3050|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; සහ නැගී එන ගෝලීය බලවතෙකි.&lt;ref name=&quot;FRIDE&quot;&gt;{{Cite web |last=Gratius |first=Susanne |date=April 2008 |title=The international arena and emerging powers: stabilising or destabilising forces? |url=http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20160615194931/http://fride.org/descarga/com_emerging_powers_eng_abr08.pdf |archive-date=15 June 2016 |website=[[FRIDE]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Collecott&quot;&gt;{{Cite web |last=Peter Collecott |date=29 October 2011 |title=Brazil's Quest for Superpower Status |url=http://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402030604/https://www.diplomaticourier.com/2011/10/29/brazil-s-quest-for-superpower-status/ |archive-date=2 April 2019 |access-date=10 August 2014 |publisher=The Diplomatic Courier}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|title=Booming Brazil could be world power soon|last=Clendenning|first=Alan|date=17 April 2008|work=USA Today|access-date=12 December 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20110820003302/http://www.usatoday.com/money/economy/2008-04-17-310212789_x.htm|archive-date=20 August 2011|agency=The Associated Press|page=2|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;DominguezKim2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jorge Dominguez |url=https://books.google.com/books?id=c0I_4JmjFbwC&amp;pg=PA98 |title=Between Compliance and Conflict: East Asia Latin America and the New Pax Americana |last2=Byung Kook Kim |publisher=Center for International Affairs, Harvard University |year=2013 |isbn=978-1-136-76983-2 |pages=98–99}}&lt;/ref&gt; එය නාමික සහ PPP යන දෙකෙන්ම ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකයන් 10 න් එකක් වන,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 2018 |title=FTSE Country Classification |url=https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121072632/https://www.ftse.com/products/downloads/FTSE-Country-Classification-Update-2018.pdf |archive-date=21 November 2018 |access-date=20 November 2018 |publisher=[[FTSE Group]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wb-upper-middle&quot;&gt;{{Cite web |title=Country and Lending Groups |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318125456/http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups |archive-date=18 March 2011 |access-date=5 March 2011 |publisher=World Bank |quote=Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ සහ දකුණු අර්ධගෝලයේ විශාලතම ආර්ථිකය වන අතර දකුණු ඇමරිකාවේ ධනයේ විශාලතම කොටස වේ. සංකීර්ණ හා බෙහෙවින් විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයක් සහිත බ්‍රසීලය, විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ, ඛනිජ සම්පත් සහ නිෂ්පාදිත නිෂ්පාදනවල ලෝකයේ ප්‍රධාන හෝ ප්‍රාථමික අපනයනකරුවන්ගෙන් එකකි.&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; එහි පොහොසත් සංස්කෘතිය සහ ඉතිහාසය හේතුවෙන්, රට යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ස්ථාන ගණන අනුව ලෝකයේ දහතුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO World Heritage Centre&amp;nbsp;— World Heritage List |url=https://whc.unesco.org/en/list |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210314170923/https://whc.unesco.org/en/list |archive-date=14 March 2021 |access-date=25 May 2012 |publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, G20, BRICS, G4, Mercosur, ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය, Ibero-American රාජ්‍ය සංවිධානය සහ පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවෙහි ආරම්භක සාමාජිකයෙකි; එය අරාබි ලීගයේ නිරීක්ෂක රාජ්‍යයක් සහ එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන නේටෝ නොවන මිත්‍රයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vandiver |first=John |date=9 May 2019 |title=Trump bumps up Brazil to 'major non-NATO' ally |url=https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191013035014/https://www.stripes.com/news/trump-bumps-up-brazil-to-major-non-nato-ally-1.580256 |archive-date=13 October 2019 |access-date=2 April 2023 |website=Stars and Stripes |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 August 2019 |title=Brazil must be a 'facilitator' in the Middle East, says VP |url=https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230526041219/https://anba.com.br/en/brazil-must-be-a-facilitator-in-the-middle-east-says-vp/ |archive-date=26 May 2023 |access-date=26 May 2023}}&lt;/ref&gt;

== නිරුක්තිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ නිරුක්තිය||inline=yes}}

== ඉතිහාසය ==
=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය|inline=yes}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය|inline=yes}}

=== රාජධානියට නැගීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|රාජධානියට නැගීම|inline=yes}}

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය|inline=yes}}

=== මුල් ජනරජය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|මුල් ජනරජය|inline=yes}}

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|හමුදා ඒකාධිපතිත්වය|inline=yes}}

=== සමකාලීන යුගය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය|සමකාලීන යුගය|inline=yes}}

== භූගෝලය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය||inline=yes}}

=== දේශගුණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|දේශගුණය|inline=yes}}

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව|inline=yes}}

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ භූගෝලය|ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය|inline=yes}}

== රජය සහ දේශපාලනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය||inline=yes}}

=== නීතිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය|inline=yes}}

=== හමුදා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|හමුදා|inline=yes}}

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|විදේශ ප්‍රතිපත්තිය|inline=yes}}

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ|inline=yes}}

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|මානව අයිතිවාසිකම්|inline=yes}}

=== දේශපාලන උප අංශ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය|දේශපාලන උප අංශ|templates=Brazil Labelled Map|inline=yes}}

== ආර්ථිකය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය||inline=yes}}

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|සංචාරක ව්‍යාපාරය|inline=yes}}

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය|inline=yes}}

=== බලශක්තිය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|බලශක්තිය|inline=yes}}

=== ප්‍රවාහනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය|ප්‍රවාහනය|inline=yes}}

== ජන විකාශනය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය||inline=yes}}

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය|inline=yes}}

=== ආගම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|ආගම|inline=yes}}

=== සෞඛ්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|සෞඛ්‍යය|inline=yes}}

=== අධ්‍යාපනය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|අධ්‍යාපනය|inline=yes}}

=== භාෂාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|භාෂාව|inline=yes}}

=== නාගරිකකරණය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය|නාගරිකකරණය|inline=yes}}

== සංස්කෘතිය ==
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය||inline=yes}}

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ගෘහ නිර්මාණ|inline=yes}}

=== සංගීතය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සංගීතය|inline=yes}}

=== සාහිත්‍යය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සාහිත්‍යය|inline=yes}}

=== සිනමාව ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|සිනමාව|inline=yes}}

=== දෘශ්‍ය කලා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|දෘශ්‍ය කලා|inline=yes}}

=== නාට්‍ය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|නාට්‍ය|inline=yes}}

=== ආහාර පිසීම ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ආහාර පිසීම|inline=yes}}

=== මාධ්‍ය ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|මාධ්‍ය|inline=yes}}

=== ක්‍රීඩා ===
{{Excerpt|බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය|ක්‍රීඩා|inline=yes}}

==යොමු කිරීම්==
{{Reflist
| refs=
&lt;ref name=imf&gt;{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&amp;ey=2020&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;pr1.x=54&amp;pr1.y=7&amp;c=223&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&amp;grp=0&amp;a= |title=Brazil |publisher=International Monetary Fund (IMF) |accessdate=1 April 2016}}
&lt;/ref&gt;
}}{{දකුණු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ පරායත්ත භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව}}
[[Category:සමුහාණ්ඩු]]
[[ප්‍රවර්ගය:බ්‍රසීලය]]</text>
      <sha1>6v01bex1tfmev9t7ea98lrymw7ztzcq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ඉරානය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7090</id>
    <revision>
      <id>749500</id>
      <parentid>749401</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:21:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Shwetha</username>
        <id>6574</id>
      </contributor>
      <comment>සංස්කරණය</comment>
      <origin>749500</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21626" sha1="j6q8536hn9z9coqsceyqr00zfh99kms" xml:space="preserve">{{යාවත්කාලීන|date=මැයි 2024}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය
| common_name            = ඉරානය
| native_name            = &lt;templatestyles src=&quot;Nobold/styles.css&quot;/&gt;&lt;span class=&quot;nobold&quot;&gt;{{native name|fa|جمهوری اسلامی ایران|italics=off}}&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;&lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;{{transliteration|fa|Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân}}&lt;/span&gt;
| image_flag             = Flag of Iran.svg
| image_coat             = Emblem of Iran.svg
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = {{lang|fa|استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی}}&lt;br /&gt;{{transliteration|fa|Esteqlâl, Âzâdi, Jomhuri-ye Eslâmi}}&lt;br /&gt;&quot;Independence, freedom, the Islamic Republic&quot;&lt;br /&gt;(''[[de facto]]'')&lt;ref&gt;{{cite book |author=Jeroen Temperman |title=State-Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance |url=https://books.google.com/books?id=Khag6tbsIn4C&amp;pg=PA87 |year=2010 |publisher=Brill |isbn=978-90-04-18148-9 |pages=87– |quote=The official motto of Iran is [the] ''[[Takbir]]'' ('God is the Greatest' or 'God is Great'). Transliteration ''Allahu Akbar''. As referred to in art. 18 of the constitution of Iran (1979). The ''[[de facto]]'' motto however is: 'Independence, freedom, the Islamic Republic.{{'-}} |access-date=20 June 2015 |archive-date=10 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410044202/https://books.google.com/books?id=Khag6tbsIn4C&amp;pg=PA87 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| national_anthem        = {{lang|fa|سرود ملی جمهوری اسلامی ایران}}&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;{{transliteration|fa|Sorud-e Melli-ye Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân}}&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;&quot;[[National Anthem of the Islamic Republic of Iran]]&quot;&lt;/span&gt;{{parabr}}{{center|[[File:Sorud-e Mellí-e Yomhurí-e Eslamí-e Irán (instrumental).oga]]}}
| image_map              = {{switcher|[[File:Iran (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Iran on the globe|[[File:Iran - Location Map (2013) - IRN - UNOCHA.svg|upright=1.15|frameless]]|ඉරානයේ සිතියම}}
| capital                = [[Tehran|ටෙහ්රාන්]]
| coordinates            = {{#invoke:Coordinates|coord|35|41|N|51|25|E|type:city}}
| largest_city           = [[Tehran|ටෙහ්රාන්]]
| official_languages     = [[Persian language|පර්සියානු]]
| regional_languages     = {{#invoke:collapsible list|main
| titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;font-size:100%;
| title = [[Languages of Iran|භාෂා ලැයිස්තුව]]:&lt;ref name=&quot;CIA&quot; /&gt; | Predominantly [[Persian language|පර්සියානු]] | 18% [[Azerbaijani language|Azerbaijani]] and other [[Turkic languages]] {{midsize|(incl. [[Qashqai language|Qashqai]], [[Turkmen language|Turkmen]])&lt;ref name=&quot;britannicalanguages&quot;&gt;{{Cite web |title=Iran – Languages |url=https://www.britannica.com/place/Iran/Languages |access-date=9 January 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en |archive-date=5 May 2020 |archive-url=https://archive.today/20200505165439/https://www.britannica.com/place/Iran/Languages |url-status=live }}&lt;/ref&gt;}} | 10% [[Kurdish languages|Kurdish]] | 7% [[Gilaki language|Gilaki]] and [[Mazanderani language|Mazanderani]] | 6% [[Luri language|Luri]] | 2% [[Balochi language|Balochi]] | 2% [[Arabic]] | 2% other&lt;ref name=AO /&gt; {{midsize|(incl. [[Armenian language|Armenian]], [[Assyrian Neo-Aramaic|Assyrian]], [[Georgian language|Georgian]], [[Laki language|Laki]], [[Semnani languages|Semnani]], [[Talysh language|Talysh]], [[Tati language (Iran)|Tati]])}}}}
| languages_type         = [[National language]]
| languages              = [[Persian language|පර්සියානු]]
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
{{#invoke:collapsible list|main
| title = All
| Predominantly [[Persians]]
| [[Iranian Azerbaijanis|Azeris]]
| [[Kurds in Iran|Kurds]]
| [[Mazanderani people|Mazanderanis]]
| [[Lurs]]
| [[Gilaki people|Gilaks]]
| [[Iranian Arabs|Arabs]]
| [[Armenians]]
| [[Iranian Turkmens|Turkmens]]
| [[Baloch of Iran|Baloch]]
| [[Talysh people|Talysh]]
| [[Tat people (Iran)|Tat]]}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_ref      = {{Sfn|Tohidi|2009|p=300}}
| ethnic_groups_year     = 2003 estimate
| demonym                = [[Iranian peoples|Iranian]]
| government_type        = Unitary presidential theocratic [[Islamic republic]]
| leader_title1          = [[Supreme Leader of Iran|අධ්‍යාත්මික නායක]]
| leader_name1           = &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;[[Ali Khamenei]]&lt;/span&gt;
| leader_title2          = [[President of Iran|ජනාධිපති]]
| leader_name2           = [[Mohammad Mokhber]] ''(acting)''
| leader_title3          = [[Vice President of Iran|උප ජනාධිපති]]
| leader_name3           = [[Mohammad Mokhber]]
| leader_title4          = [[List of Speakers of the Parliament of Iran|පාර්ලිමේන්තුවේ කථානායක]]
| leader_name4           = [[Mohammad Bagher Ghalibaf]]
| leader_title6          = [[Guardian Council|Secretary of the Guardian Council]]
| leader_name6           = [[Ahmad Jannati]]
| leader_title5          = [[Chief Justice of Iran|Chief Justice]]
| leader_name5           = [[Gholam-Hossein Mohseni-Eje'i]]
| legislature            = [[Islamic Consultative Assembly]]
| sovereignty_type       = [[History of Iran|Establishment history]]
| sovereignty_type       = [[History of Iran|Establishment history]]
| established_event1     = [[Elam|Elamite Empire]]
| established_date1      = {{circa|3200 BC}}
| established_event2     = [[Median state|Median Empire]]
| established_date2      = {{circa|678 BC}}
| established_event3     = [[Achaemenid Empire]]
| established_date3      = 550 BC
| established_event4     = [[Parthian Empire]]
| established_date4      = 247 BC
| established_event5     = [[Sasanian Empire]]
| established_date5      = 224 AD
| established_event6     = [[Iranian Intermezzo]]
| established_date6      = 821
| established_event7     = 
| established_date7      = 
| established_event8     = [[Safavid Empire]]
| established_date8      = 1501
| established_event9     = [[Afsharid Iran|Afsharid Empire]]
| established_date9      = 1736
| established_event10    = [[Zand dynasty|Zand Kingdom]]
| established_date10     = 1751
| established_event11    = [[Qajar Iran|Qajar Empire]]
| established_date11     = 1796
| established_event12    = [[Pahlavi Iran]]
| established_date12     = 15 December 1925
| established_event13    = [[Iranian Revolution]]
| established_date13     = 11 February 1979
| established_event14    = [[Constitution of Iran|Current Constitution]]
| established_date14     = 3 December 1979
| established_event15    = [[1989 Iranian constitutional referendum|Latest amendment]]
| established_date15     = 28 July 1989
| area_km2               = 1,648,195
| area_rank              = 17th
| area_sq_mi             = 636,372&lt;!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and Numbers]]--&gt;
| percent_water          = 1.63 (as of 2015)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Surface water and surface water change |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER |access-date=11 October 2020 |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |archive-date=24 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210324133453/https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_estimate    = {{IncreaseNeutral}} 89,705,600&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |title=Iran Population (2024) – Worldometer |access-date=30 March 2024 |archive-date=23 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231123103610/https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 17th
| population_density_km2 = 55
| population_density_sq_mi = 142&lt;!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and Numbers]]--&gt;
| population_density_rank = 132nd&lt;!--Wiki source[?]--&gt;
| GDP_PPP                = {{increase}} $1.855 trillion&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=429,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2022&amp;ey=2029&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (Iran) |publisher=[[International Monetary Fund]] |accessdate=20 April 2024 |archive-date=16 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240416234001/https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=429,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2022&amp;ey=2029&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_rank           = 19th
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} $21,220&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_year           = 2024
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78th
| GDP_nominal            = {{increase}} $464,181 billion&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_rank       = 34th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $5,310&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2024
| GDP_nominal_per_capita_rank = 113th
| Gini                   = 40.9&lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2019
| Gini_change            = &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;Data.worldbank.org&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IR |access-date=13 January 2023 |website=[[World Bank]] |archive-date=21 July 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721111206/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DIR |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| Gini_rank              = 
| HDI                    = 0.780&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2022&lt;!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf|title=Human Development Report 2023/24|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=13 March 2024|page=289|access-date=13 March 2024|archive-date=13 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240313164319/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 78th
| currency               = [[Iranian rial]] ({{nq|{{wikt-lang|fa|ریال}}}})
| currency_code          = IRR
| time_zone              = [[Iran Standard Time|IRST]]
| utc_offset             = +3:30
| date_format            = &lt;span dir=&quot;rtl&quot;&gt;[[Date and time notation in Iran|yyyy/mm/dd]]&lt;/span&gt; ([[Solar Hijri calendar|SH]])
| drives_on              = right
| calling_code           = [[Telephone numbers in Iran|+98]]
| iso3166code            = IR
| cctld                  = {{unbulleted list |[[.ir]] |[[.ir|ایران.]]}}
}}
{{Contains special characters|Perso-Arabic|compact=yes|width=290px}}

නිල වශයෙන් '''ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය''' ('''IRI'''){{දිඅස|{{langx|fa|جمهوری اسلامی ایران|Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân|links=no}}, {{IPA|fa|dʒomhuːˈɾiːje eslɒːˈmiːje ʔiːˈɾɒːn|pron|audio=Fa-ir-JEI (1).ogg}}.}} ලෙස හැඳින්වෙන සහ '''පර්සියාව''' ලෙසින්ද හැඳින්වෙන,{{දිඅස|ඉංග්‍රීසි: {{IPAc-en|audio=LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Persia.wav|ˈ|p|ɜːr|ʒ|ə}} {{respell|PUR|zhə}}.&lt;ref name=&quot;MW&quot; /&gt;}} , '''ඉරානය''',{{දිඅස|ඉංග්‍රීසි: {{IPAc-en|audio=En-us-Iran.ogg|ɪ|ˈ|r|ɑː|n}} {{respell|ih|RAHN}} හෝ  {{IPAc-en|ɪ|ˈ|r|æ|n}} {{respell|ih|RAN}} හෝ  {{IPAc-en|aɪ|ˈ|r|æ|n}} {{respell|eye|RAN}};&lt;ref name=&quot;MW&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=ඩෙෆිනිෂන් ඔෆ් ඉරාන් |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Iran |access-date=24 සැප්තැම්බර් 2022 |website=[[මේරියම් වෙබ්ස්ටර්]] |language=en |archive-date=24 සැප්තැම්බර්  2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220924135158/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Iran |url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{langx|fa|ایران|Irân}}, {{IPA|fa|ʔiːˈɾɒːn|pron|Iran-Pronunciation.ogg}}.}} යනු, [[බටහිර ආසියාව|බටහිර ආසියාවෙහි]] රටකි. බටහිරින්  [[ඉරාකය|ඉරාකයටද]], වයඹ දෙසින් [[තුර්කිය|තුර්කියට]], [[අසර්බයිජානය|අසර්බයිජානයට]], සහ  [[ආර්මේනියාව|ආර්මේනියාවටද]], උතුරින් [[කැස්පියන් මුහුද|කැස්පියන් මුහුදටද]], ඊසාන දෙසින් [[ටර්ක්මෙනිස්තානය|ටර්ක්මෙනිස්තානයටද]], නැගෙනහිර දෙසින් [[ඇෆ්ගනිස්තානය|ඇෆ්ගනිස්තානයටද]], නිරිත දිගින් [[පකිස්තානය|පකිස්තානයටද]], සහ දකුණු දෙසින්  [[ඕමාන් බොක්ක|ඕමාන් බොක්කට]] සහ  [[පර්සියානු බොක්ක|පර්සියානු බොක්කටද]] එය මායිම්ව ඇත.  {{convert|1,648,195|km2|sqmi|abbr=on}} ප්‍රමාණයක භූමිභාගයක් තුල  මිලියන 92 කට අධික [[ඉරානයෙහි ජනවර්ග |බහු-වාර්ගික]] ජනගහනයක් සහිත ඉරානය, [[භූමිප්‍රමාණය අනුව රටවල් හා පරායත්ත භූමිප්‍රදේශ නාමාවලිය |භූගෝලීය ප්‍රමාණය]] අනුව සහ [[ජනගහනය අනුව රටවල් හා පරායත්ත භූමිප්‍රදේශ නාමාවලිය |ජනගහනය ]] අනුව යන දෙයාකාරයටම ගෝලීය වශයෙන් 17වන අනුස්ථිතිය හිමි කර ගනියි. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=ඉරාන් පොපියුලේෂන් (2025) |url=https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |access-date=23 මැයි  2025 |website=වර්ල්ඩොමීටර් |language=en |archive-date=23 නොවැම්බර්  2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231123103610/https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; එය සමස්ත [[ආසියාව|ආසියාවෙහි]] [[භූමිප්‍රමාණය අනුව ආසියානු රටවල් ලැයිස්තුව |හයවන-විශාලතම රට]] මෙන්ම ලෝකයෙහි  [[ඉරානයෙහි කඳු ලැයිස්තුව |වඩාත් කඳු සහිත]] රටවල් අතරින් එකකි. 1648, 195Km2 වන මෙය භූමි ප්‍රමාණයෙන් ලොව 18 වන විශාලතම රට වන අතර ලෝක ජනගහනයෙන් මිලියන 70 ක් මෙහි වාසය කරති. එහි මායිම් උතුරු ආමේනියා අසබජා සහ ටර්කිමේනිස්ටාන් දක්වා ඇත. කසකස්ථානය සහ රුසියාව ඉරානයට කෙළින්ම උතුරින් ඇති අසල්වැසියන්ය. ඉරානය මායිම් වන්නේ නැගෙනහිර ඇෆ්ගනිස්ථානය සහ පකිස්ථානය දකුණු පර්සියන් බොක්ක හා ඕමානු බොක්කටය. බටහිරින් ඉරාකය. වයඹ තුර්කිය වේ (කුර්ඩිස්ටාන්). ටෙහෙරාන් අගනුවර වේ. එහි තෙල් සංචිත වන පෙට්‍රොලියම් සහ ස්වභාවික වායු ලෝක ආර්ථිකයේ විශේෂ බලශක්ති ආරක්ෂණය සහ ලෝක ආර්ථිකයේ විශේෂ තැනක් ගනී. මෙහි පළමුවන රාජධානිය වන එලමයිට් පිහිටුවනු ලැබුවේ ක්‍රි.පූ. 2800 හිය. ඉරානයෙන් මේඩීස් බි.සි.ඊ. 625 න් ඉරානය රාජ්‍යයක් කරන ලදී. පර්ෂියානු වේ පිබිදීමත් සමඟ සාහිත්‍ය දර්ශන විද්‍යාව,ඖෂධ තාරකා විද්‍යාව, ගණිතය සහ සෞන්දර්ය මුස්ලිම් ජනාවාස වල මුලික පද්ධති විය. 1501 දී සෆවිසි රාජ්‍යය පාලනයෙන් නිදහස ලැබීය.1906 දී පර්සියානු ව්‍යවස්ථාදායක විප්ලවීය විසින් රටේ පළමු පාර්ලිමේන්තුව ව්‍යවස්ථාදායක රාජ තන්ත්‍රයක් ඇතිව නිර්මාණය කළහ. 1976 අප්‍රේල් 01 ඉරාන් විප්ල‍වයෙන් පසු නිල වශයෙන් එය ඉස්ලාමීය සමූහාණ්ඩුවක් විය. ඉරානය UN, NAM,OIC,OPAC සංවිධාන වල නිර්මාතෘ සාමාජිකයකි. ඉරාන දේශපාලන පද්ධතිය 1979 ව්‍යවස්ථාව මත පවතී.

==ආශ්‍රිත==
{{Portal |Iran|ආසියාව|Middle East|Shia Islam}}

*[[Outline of Iran|ඉරානය වටසන]]

== සටහන් ==
{{notelist}}

== මූලාශ්‍ර ==
{{reflist|colwidth=30em|refs=
&lt;ref name=&quot;AO&quot;&gt;{{Cite web |title=Constitution of Islamic Republic of Iran, Chapter II: The Official Language, Script, Calendar, and Flag of the Country, Article 15 |url=https://www.iranchamber.com/government/laws/constitution_ch02.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730024031/https://www.iranchamber.com/government/laws/constitution_ch02.php |archive-date=30 July 2022 |access-date=9 June 2023 |website=Iran Chamber Society}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;CIA&quot;&gt;{{cite web |title=Iran |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ |access-date=24 May 2018 |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency (United States) |archive-date=8 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208143639/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
}}

== භාහිර සබැඳි ==
*[http://www.leader.ir/langs/en/ The e-office of the Supreme Leader of Iran]
*[http://president.ir/en/ The President of Iran]
*[http://en.iran.ir/ Iran.ir] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090517064110/http://en.iran.ir/ |date=17 May 2009 }} {{in lang|fa}}
*[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ Iran]. ''[[The World Factbook]]''. [[Central Intelligence Agency]].
*{{GovPubs|iran}}
*{{curlie|Regional/Middle_East/Iran}}
*{{Wikiatlas|Iran}}

{{Navboxes
| title = ඉරානය හා සබැඳි ලිපි
| list =
{{Portal:Iran/Topics}}
{{Countries bordering the Persian Gulf}}
{{Countries bordering the Arabian Sea}}
{{Countries and territories of the Middle East}}
{{Countries of Asia}}
{{Economic Cooperation Organization}}
{{G15 nations}}
{{OPEC}}
{{GECF}}
{{Organisation of Islamic Cooperation|state=collapsed}}
}}
{{Sister bar|auto=1}}
{{Authority control}}

{{coord|32|N|53|E|dim:1000km_type:country_region:IR|format=dms|display=title}}

[[ප්‍රවර්ගය:ඉරානය| ]]
[[ප්‍රවර්ගය:බටහිර ආසියානු රටවල්]]
[[Category:6th-century BC establishments]]
[[ප්‍රවර්ගය:ආසියාව තුළ රටවල්]]
[[Category:G15 nations]]
[[Category:Iranian Plateau]]
[[Category:Islamic republics]]
[[Category:Member states of OPEC]]
[[Category:Member states of the Organisation of Islamic Cooperation]]
[[ප්‍රවර්ගය:එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍ය]]
[[ප්‍රවර්ගය:මැද පෙරදිග රටවල්]]
[[ප්‍රවර්ගය:මෑත පෙරදිග රටවල්]]
[[Category:Persian-speaking countries and territories]]
[[Category:Places in the deuterocanonical books|Persia]]
[[Category:States and territories established in the 6th century BC]]
[[Category:States and territories established in 1979]]
[[Category:1979 establishments in Iran]]
[[Category:Former monarchies of Western Asia]]
[[Category:Kurdish-speaking countries and territories]]
[[Category:Developing 8 Countries member states]]
[[Category:Theocracies]]</text>
      <sha1>j6q8536hn9z9coqsceyqr00zfh99kms</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749501</id>
      <parentid>749500</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:49:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Shwetha</username>
        <id>6574</id>
      </contributor>
      <comment>සංස්කරණය</comment>
      <origin>749501</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21010" sha1="n5p6codk08uj2lrcdcsoii6ecrq1b6y" xml:space="preserve">{{යාවත්කාලීන|date=මැයි 2024}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය
| common_name            = ඉරානය
| native_name            = &lt;templatestyles src=&quot;Nobold/styles.css&quot;/&gt;&lt;span class=&quot;nobold&quot;&gt;{{native name|fa|جمهوری اسلامی ایران|italics=off}}&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;&lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;{{transliteration|fa|Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân}}&lt;/span&gt;
| image_flag             = Flag of Iran.svg
| image_coat             = Emblem of Iran.svg
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = {{lang|fa|استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی}}&lt;br /&gt;{{transliteration|fa|Esteqlâl, Âzâdi, Jomhuri-ye Eslâmi}}&lt;br /&gt;&quot;Independence, freedom, the Islamic Republic&quot;&lt;br /&gt;(''[[de facto]]'')&lt;ref&gt;{{cite book |author=Jeroen Temperman |title=State-Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance |url=https://books.google.com/books?id=Khag6tbsIn4C&amp;pg=PA87 |year=2010 |publisher=Brill |isbn=978-90-04-18148-9 |pages=87– |quote=The official motto of Iran is [the] ''[[Takbir]]'' ('God is the Greatest' or 'God is Great'). Transliteration ''Allahu Akbar''. As referred to in art. 18 of the constitution of Iran (1979). The ''[[de facto]]'' motto however is: 'Independence, freedom, the Islamic Republic.{{'-}} |access-date=20 June 2015 |archive-date=10 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410044202/https://books.google.com/books?id=Khag6tbsIn4C&amp;pg=PA87 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| national_anthem        = {{lang|fa|سرود ملی جمهوری اسلامی ایران}}&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;{{transliteration|fa|Sorud-e Melli-ye Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân}}&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;&quot;[[National Anthem of the Islamic Republic of Iran]]&quot;&lt;/span&gt;{{parabr}}{{center|[[File:Sorud-e Mellí-e Yomhurí-e Eslamí-e Irán (instrumental).oga]]}}
| image_map              = {{switcher|[[File:Iran (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Iran on the globe|[[File:Iran - Location Map (2013) - IRN - UNOCHA.svg|upright=1.15|frameless]]|ඉරානයේ සිතියම}}
| capital                = [[Tehran|ටෙහ්රාන්]]
| coordinates            = {{#invoke:Coordinates|coord|35|41|N|51|25|E|type:city}}
| largest_city           = [[Tehran|ටෙහ්රාන්]]
| official_languages     = [[Persian language|පර්සියානු]]
| regional_languages     = {{#invoke:collapsible list|main
| titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;font-size:100%;
| title = [[Languages of Iran|භාෂා ලැයිස්තුව]]:&lt;ref name=&quot;CIA&quot; /&gt; | Predominantly [[Persian language|පර්සියානු]] | 18% [[Azerbaijani language|Azerbaijani]] and other [[Turkic languages]] {{midsize|(incl. [[Qashqai language|Qashqai]], [[Turkmen language|Turkmen]])&lt;ref name=&quot;britannicalanguages&quot;&gt;{{Cite web |title=Iran – Languages |url=https://www.britannica.com/place/Iran/Languages |access-date=9 January 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en |archive-date=5 May 2020 |archive-url=https://archive.today/20200505165439/https://www.britannica.com/place/Iran/Languages |url-status=live }}&lt;/ref&gt;}} | 10% [[Kurdish languages|Kurdish]] | 7% [[Gilaki language|Gilaki]] and [[Mazanderani language|Mazanderani]] | 6% [[Luri language|Luri]] | 2% [[Balochi language|Balochi]] | 2% [[Arabic]] | 2% other&lt;ref name=AO /&gt; {{midsize|(incl. [[Armenian language|Armenian]], [[Assyrian Neo-Aramaic|Assyrian]], [[Georgian language|Georgian]], [[Laki language|Laki]], [[Semnani languages|Semnani]], [[Talysh language|Talysh]], [[Tati language (Iran)|Tati]])}}}}
| languages_type         = [[National language]]
| languages              = [[Persian language|පර්සියානු]]
| ethnic_groups          = {{Tree list}}
{{#invoke:collapsible list|main
| title = All
| Predominantly [[Persians]]
| [[Iranian Azerbaijanis|Azeris]]
| [[Kurds in Iran|Kurds]]
| [[Mazanderani people|Mazanderanis]]
| [[Lurs]]
| [[Gilaki people|Gilaks]]
| [[Iranian Arabs|Arabs]]
| [[Armenians]]
| [[Iranian Turkmens|Turkmens]]
| [[Baloch of Iran|Baloch]]
| [[Talysh people|Talysh]]
| [[Tat people (Iran)|Tat]]}}
{{Tree list/end}}
| ethnic_groups_ref      = {{Sfn|Tohidi|2009|p=300}}
| ethnic_groups_year     = 2003 estimate
| demonym                = [[Iranian peoples|Iranian]]
| government_type        = Unitary presidential theocratic [[Islamic republic]]
| leader_title1          = [[Supreme Leader of Iran|අධ්‍යාත්මික නායක]]
| leader_name1           = &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;[[Ali Khamenei]]&lt;/span&gt;
| leader_title2          = [[President of Iran|ජනාධිපති]]
| leader_name2           = [[Mohammad Mokhber]] ''(acting)''
| leader_title3          = [[Vice President of Iran|උප ජනාධිපති]]
| leader_name3           = [[Mohammad Mokhber]]
| leader_title4          = [[List of Speakers of the Parliament of Iran|පාර්ලිමේන්තුවේ කථානායක]]
| leader_name4           = [[Mohammad Bagher Ghalibaf]]
| leader_title6          = [[Guardian Council|Secretary of the Guardian Council]]
| leader_name6           = [[Ahmad Jannati]]
| leader_title5          = [[Chief Justice of Iran|Chief Justice]]
| leader_name5           = [[Gholam-Hossein Mohseni-Eje'i]]
| legislature            = [[Islamic Consultative Assembly]]
| sovereignty_type       = [[History of Iran|Establishment history]]
| sovereignty_type       = [[History of Iran|Establishment history]]
| established_event1     = [[Elam|Elamite Empire]]
| established_date1      = {{circa|3200 BC}}
| established_event2     = [[Median state|Median Empire]]
| established_date2      = {{circa|678 BC}}
| established_event3     = [[Achaemenid Empire]]
| established_date3      = 550 BC
| established_event4     = [[Parthian Empire]]
| established_date4      = 247 BC
| established_event5     = [[Sasanian Empire]]
| established_date5      = 224 AD
| established_event6     = [[Iranian Intermezzo]]
| established_date6      = 821
| established_event7     = 
| established_date7      = 
| established_event8     = [[Safavid Empire]]
| established_date8      = 1501
| established_event9     = [[Afsharid Iran|Afsharid Empire]]
| established_date9      = 1736
| established_event10    = [[Zand dynasty|Zand Kingdom]]
| established_date10     = 1751
| established_event11    = [[Qajar Iran|Qajar Empire]]
| established_date11     = 1796
| established_event12    = [[Pahlavi Iran]]
| established_date12     = 15 December 1925
| established_event13    = [[Iranian Revolution]]
| established_date13     = 11 February 1979
| established_event14    = [[Constitution of Iran|Current Constitution]]
| established_date14     = 3 December 1979
| established_event15    = [[1989 Iranian constitutional referendum|Latest amendment]]
| established_date15     = 28 July 1989
| area_km2               = 1,648,195
| area_rank              = 17th
| area_sq_mi             = 636,372&lt;!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and Numbers]]--&gt;
| percent_water          = 1.63 (as of 2015)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Surface water and surface water change |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER |access-date=11 October 2020 |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |archive-date=24 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210324133453/https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_estimate    = {{IncreaseNeutral}} 89,705,600&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |title=Iran Population (2024) – Worldometer |access-date=30 March 2024 |archive-date=23 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231123103610/https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| population_estimate_year = 2024
| population_estimate_rank = 17th
| population_density_km2 = 55
| population_density_sq_mi = 142&lt;!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and Numbers]]--&gt;
| population_density_rank = 132nd&lt;!--Wiki source[?]--&gt;
| GDP_PPP                = {{increase}} $1.855 trillion&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=429,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2022&amp;ey=2029&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |title=World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (Iran) |publisher=[[International Monetary Fund]] |accessdate=20 April 2024 |archive-date=16 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240416234001/https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=429,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2022&amp;ey=2029&amp;ssm=0&amp;scsm=1&amp;scc=0&amp;ssd=1&amp;ssc=0&amp;sic=0&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_rank           = 19th
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} $21,220&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_PPP_year           = 2024
| GDP_PPP_per_capita_rank = 78th
| GDP_nominal            = {{increase}} $464,181 billion&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_rank       = 34th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $5,310&lt;ref name=&quot;IMFWEO.IR&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year       = 2024
| GDP_nominal_per_capita_rank = 113th
| Gini                   = 40.9&lt;!--number only--&gt;
| Gini_year              = 2019
| Gini_change            = &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| Gini_ref               = &lt;ref name=&quot;Data.worldbank.org&quot;&gt;{{Cite web |title=Gini index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IR |access-date=13 January 2023 |website=[[World Bank]] |archive-date=21 July 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721111206/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI%3Flocations%3DIR |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| Gini_rank              = 
| HDI                    = 0.780&lt;!--number only--&gt;
| HDI_year               = 2022&lt;!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--&gt;
| HDI_change             = increase&lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
| HDI_ref                = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf|title=Human Development Report 2023/24|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=13 March 2024|page=289|access-date=13 March 2024|archive-date=13 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240313164319/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = 78th
| currency               = [[Iranian rial]] ({{nq|{{wikt-lang|fa|ریال}}}})
| currency_code          = IRR
| time_zone              = [[Iran Standard Time|IRST]]
| utc_offset             = +3:30
| date_format            = &lt;span dir=&quot;rtl&quot;&gt;[[Date and time notation in Iran|yyyy/mm/dd]]&lt;/span&gt; ([[Solar Hijri calendar|SH]])
| drives_on              = right
| calling_code           = [[Telephone numbers in Iran|+98]]
| iso3166code            = IR
| cctld                  = {{unbulleted list |[[.ir]] |[[.ir|ایران.]]}}
}}
{{Contains special characters|Perso-Arabic|compact=yes|width=290px}}

නිල වශයෙන් '''ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය''' ('''IRI'''){{දිඅස|{{langx|fa|جمهوری اسلامی ایران|Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân|links=no}}, {{IPA|fa|dʒomhuːˈɾiːje eslɒːˈmiːje ʔiːˈɾɒːn|pron|audio=Fa-ir-JEI (1).ogg}}.}} ලෙස හැඳින්වෙන සහ '''පර්සියාව''' ලෙසින්ද හැඳින්වෙන,{{දිඅස|ඉංග්‍රීසි: {{IPAc-en|audio=LL-Q1860 (eng)-Vealhurl-Persia.wav|ˈ|p|ɜːr|ʒ|ə}} {{respell|PUR|zhə}}.&lt;ref name=&quot;MW&quot; /&gt;}} , '''ඉරානය''',{{දිඅස|ඉංග්‍රීසි: {{IPAc-en|audio=En-us-Iran.ogg|ɪ|ˈ|r|ɑː|n}} {{respell|ih|RAHN}} හෝ  {{IPAc-en|ɪ|ˈ|r|æ|n}} {{respell|ih|RAN}} හෝ  {{IPAc-en|aɪ|ˈ|r|æ|n}} {{respell|eye|RAN}};&lt;ref name=&quot;MW&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=ඩෙෆිනිෂන් ඔෆ් ඉරාන් |url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Iran |access-date=24 සැප්තැම්බර් 2022 |website=[[මේරියම් වෙබ්ස්ටර්]] |language=en |archive-date=24 සැප්තැම්බර්  2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220924135158/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Iran |url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{langx|fa|ایران|Irân}}, {{IPA|fa|ʔiːˈɾɒːn|pron|Iran-Pronunciation.ogg}}.}} යනු, [[බටහිර ආසියාව|බටහිර ආසියාවෙහි]] රටකි. බටහිරින්  [[ඉරාකය|ඉරාකයටද]], වයඹ දෙසින් [[තුර්කිය|තුර්කියට]], [[අසර්බයිජානය|අසර්බයිජානයට]], සහ  [[ආර්මේනියාව|ආර්මේනියාවටද]], උතුරින් [[කැස්පියන් මුහුද|කැස්පියන් මුහුදටද]], ඊසාන දෙසින් [[ටර්ක්මෙනිස්තානය|ටර්ක්මෙනිස්තානයටද]], නැගෙනහිර දෙසින් [[ඇෆ්ගනිස්තානය|ඇෆ්ගනිස්තානයටද]], නිරිත දිගින් [[පකිස්තානය|පකිස්තානයටද]], සහ දකුණු දෙසින්  [[ඕමාන් බොක්ක|ඕමාන් බොක්කට]] සහ  [[පර්සියානු බොක්ක|පර්සියානු බොක්කටද]] එය මායිම්ව ඇත.  {{convert|1,648,195|km2|sqmi|abbr=on}} ප්‍රමාණයක භූමිභාගයක් තුල  මිලියන 92 කට අධික [[ඉරානයෙහි ජනවර්ග |බහු-වාර්ගික]] ජනගහනයක් සහිත ඉරානය, [[භූමිප්‍රමාණය අනුව රටවල් හා පරායත්ත භූමිප්‍රදේශ නාමාවලිය |භූගෝලීය ප්‍රමාණය]] අනුව සහ [[ජනගහනය අනුව රටවල් හා පරායත්ත භූමිප්‍රදේශ නාමාවලිය |ජනගහනය ]] අනුව යන දෙයාකාරයටම ගෝලීය වශයෙන් 17වන අනුස්ථිතිය හිමි කර ගනියි. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=ඉරාන් පොපියුලේෂන් (2025) |url=https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |access-date=23 මැයි  2025 |website=වර්ල්ඩොමීටර් |language=en |archive-date=23 නොවැම්බර්  2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231123103610/https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; එය සමස්ත [[ආසියාව|ආසියාවෙහි]] [[භූමිප්‍රමාණය අනුව ආසියානු රටවල් ලැයිස්තුව |හයවන-විශාලතම රට]] මෙන්ම ලෝකයෙහි  [[ඉරානයෙහි කඳු ලැයිස්තුව |වඩාත් කඳු සහිත]] රටවල් අතරින් එකකි. නිල වශයෙන් [[ඉස්ලාමීය ජනරජය|ඉස්ලාමීය ජනරජයක්]] වන ඉරානය, [[ඉරානයෙහි ප්‍රදේශ |ප්‍රදේශ පහකට]] සහ  [[ඉරානයෙහි පළාත් |පළාත් 31 කට]] බෙදා ඇත.  ටෙහෙරාන් අගනුවර වේ. එහි තෙල් සංචිත වන පෙට්‍රොලියම් සහ ස්වභාවික වායු ලෝක ආර්ථිකයේ විශේෂ බලශක්ති ආරක්ෂණය සහ ලෝක ආර්ථිකයේ විශේෂ තැනක් ගනී. මෙහි පළමුවන රාජධානිය වන එලමයිට් පිහිටුවනු ලැබුවේ ක්‍රි.පූ. 2800 හිය. ඉරානයෙන් මේඩීස් බි.සි.ඊ. 625 න් ඉරානය රාජ්‍යයක් කරන ලදී. පර්ෂියානු වේ පිබිදීමත් සමඟ සාහිත්‍ය දර්ශන විද්‍යාව,ඖෂධ තාරකා විද්‍යාව, ගණිතය සහ සෞන්දර්ය මුස්ලිම් ජනාවාස වල මුලික පද්ධති විය. 1501 දී සෆවිසි රාජ්‍යය පාලනයෙන් නිදහස ලැබීය.1906 දී පර්සියානු ව්‍යවස්ථාදායක විප්ලවීය විසින් රටේ පළමු පාර්ලිමේන්තුව ව්‍යවස්ථාදායක රාජ තන්ත්‍රයක් ඇතිව නිර්මාණය කළහ. 1976 අප්‍රේල් 01 ඉරාන් විප්ල‍වයෙන් පසු නිල වශයෙන් එය ඉස්ලාමීය සමූහාණ්ඩුවක් විය. ඉරානය UN, NAM,OIC,OPAC සංවිධාන වල නිර්මාතෘ සාමාජිකයකි. ඉරාන දේශපාලන පද්ධතිය 1979 ව්‍යවස්ථාව මත පවතී.

==ආශ්‍රිත==
{{Portal |Iran|ආසියාව|Middle East|Shia Islam}}

*[[Outline of Iran|ඉරානය වටසන]]

== සටහන් ==
{{notelist}}

== මූලාශ්‍ර ==
{{reflist|colwidth=30em|refs=
&lt;ref name=&quot;AO&quot;&gt;{{Cite web |title=Constitution of Islamic Republic of Iran, Chapter II: The Official Language, Script, Calendar, and Flag of the Country, Article 15 |url=https://www.iranchamber.com/government/laws/constitution_ch02.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730024031/https://www.iranchamber.com/government/laws/constitution_ch02.php |archive-date=30 July 2022 |access-date=9 June 2023 |website=Iran Chamber Society}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;CIA&quot;&gt;{{cite web |title=Iran |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ |access-date=24 May 2018 |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency (United States) |archive-date=8 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208143639/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
}}

== භාහිර සබැඳි ==
*[http://www.leader.ir/langs/en/ The e-office of the Supreme Leader of Iran]
*[http://president.ir/en/ The President of Iran]
*[http://en.iran.ir/ Iran.ir] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090517064110/http://en.iran.ir/ |date=17 May 2009 }} {{in lang|fa}}
*[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ Iran]. ''[[The World Factbook]]''. [[Central Intelligence Agency]].
*{{GovPubs|iran}}
*{{curlie|Regional/Middle_East/Iran}}
*{{Wikiatlas|Iran}}

{{Navboxes
| title = ඉරානය හා සබැඳි ලිපි
| list =
{{Portal:Iran/Topics}}
{{Countries bordering the Persian Gulf}}
{{Countries bordering the Arabian Sea}}
{{Countries and territories of the Middle East}}
{{Countries of Asia}}
{{Economic Cooperation Organization}}
{{G15 nations}}
{{OPEC}}
{{GECF}}
{{Organisation of Islamic Cooperation|state=collapsed}}
}}
{{Sister bar|auto=1}}
{{Authority control}}

{{coord|32|N|53|E|dim:1000km_type:country_region:IR|format=dms|display=title}}

[[ප්‍රවර්ගය:ඉරානය| ]]
[[ප්‍රවර්ගය:බටහිර ආසියානු රටවල්]]
[[Category:6th-century BC establishments]]
[[ප්‍රවර්ගය:ආසියාව තුළ රටවල්]]
[[Category:G15 nations]]
[[Category:Iranian Plateau]]
[[Category:Islamic republics]]
[[Category:Member states of OPEC]]
[[Category:Member states of the Organisation of Islamic Cooperation]]
[[ප්‍රවර්ගය:එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍ය]]
[[ප්‍රවර්ගය:මැද පෙරදිග රටවල්]]
[[ප්‍රවර්ගය:මෑත පෙරදිග රටවල්]]
[[Category:Persian-speaking countries and territories]]
[[Category:Places in the deuterocanonical books|Persia]]
[[Category:States and territories established in the 6th century BC]]
[[Category:States and territories established in 1979]]
[[Category:1979 establishments in Iran]]
[[Category:Former monarchies of Western Asia]]
[[Category:Kurdish-speaking countries and territories]]
[[Category:Developing 8 Countries member states]]
[[Category:Theocracies]]</text>
      <sha1>n5p6codk08uj2lrcdcsoii6ecrq1b6y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>දස මහා යෝධයෝ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8496</id>
    <revision>
      <id>749684</id>
      <parentid>725886</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:13E2:E367:1849:D2EF:B038:98AA</ip>
      </contributor>
      <comment>Dhafjakwx nskakjdl</comment>
      <origin>749684</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28213" sha1="00oi4bzww9juxymz5uzd7dqe0qqjgws" xml:space="preserve">'''දසමහා යෝධයෝ''' ලෙස සැළකෙන්නේ [[කාවන්තිස්ස රජ|කාවන්තිස්ස රජතුමා]] සහ [[දුටුගැමුණු රජ|දුටුගැමුණු රජතුමා]] ළග සිටි සෙනිපතිවරුන් දස දෙනා ය. මොවුන් [[දුටුගැමුණු රජ|දුටුගැමුණු රජතුමා]] හා දකුණු ඉන්දියානු ආක්‍රමණිකයෙකු වන [[එළාර රජු]] අතර පැවති යුද්ධයේ දී වැදගත් කාර්‍යභාරයක් ඉටු කරයි. [[දුටුගැමුණු රජ|දුටුගැමුණු රජතුමාගේ]] පියා [[කාවන්තිස්ස රජ|කාවන්තිස්ස රජතුමාගේ]] රාජ්‍ය සමයෙහි දී, අනාගතයේදී තරුණ කුමරු හට සේවය කිරීම සඳහා මෙම සෙනිපතිවරුන් දස දෙනා රාජ්‍ය සේවයට තෝරා ගනු ලැබ ඇත. තම කණිටු සොහොයුරු  [[තිස්ස]] හා සමග දුටුගැමුණුගේ සටන් අතරතුරදී, දස රණශූරයන් මධ්‍යස්ථ හා අපක්ෂපාතී  පිළිවෙතක් අනුගමනය කර ඇත්තේ දෙබෑයන් අතර හටගැනෙන එවන් වියවුලකදී එසේ අපක්ෂපාතීව සිටින බවට කාවන්තිස්ස රජු හට දිවුරා පොරොන්දු වීම නිසාවෙනි. රජුන් දෙදෙන (එනම් දුටුගැමුණු හා එළාර) අතර විජිතපුර හිදී වූ තීරණාත්මක සංග්‍රාමයෙහිදී නන්දිමිත්‍ර සමග නිර්මලයා (සුරනිමල), පුරයෙහි දක්ෂිණ ද්වාරය අත්පත් කර ගැනීම සඳහා සටන් මෙහෙය වූහ. මහාසෝණ (රිටිගල ජයසේන), ගෝඨයිම්බර හා ථෙරපුත්තාභය පූර්වදිශා ද්වාරය අත්පත් කරගනු වස්ද,  අනෙකුත් රණශූරයින් සතර දෙන උත්තර හා පෑළදිග ද්වාර ගනු වස්ද සටන් වැදුනහ.

== නන්දිමිත්‍ර ==

දස මහා යෝධයන්ගෙන් ප්‍රධාන සෙන්පතියෙකි නන්දිමිත්‍ර. ඔහු එළාර රජුගේ සේනාවෙහි සෙන්පතියෙකු වූ මිත්ත ගේ බෑණනුවන් ය. මොහු රාක්ෂස අංගම් රණශූරයෙකි. සැම තැන දණගා බඩගා යෑම වලක්වනු වස් කුඩා කළ මොහුව කුරහන්ගලකට බැඳ දමා තිබුනද,  ඔහුගේ මහත් ශක්තියෙහි බල මහිමයෙන් මහ බරැති කුරහන් ගලද ඇදගෙන තැන තැන යෑමට සමත් වීම ඔහු හට නන්දිමිත්‍ර යන නම පටබැඳීමට හේතු කාරක වීය. 
[[ගොනුව:Nandimithra.jpg|thumb|center]]

== සුරනිමල ==

මහාවංශයට අනුව සුරනිමල, කොට්ටිවාල ප්‍රදේශයෙහි කණ්ඩකවිත්තික ග්‍රාමයෙහි සම්හ නමැති ගම් ප්‍රධානියෙකුගේ සත්වැනි පුත්‍රයා විය. තුරුණු වියෙහි වූ නිමල, කාවන්තිස්ස රජුගේ සුළු රැජිනකගේ පුත්‍රයෙකු වූ දීඝාභය කුමරුගේ සේවය සඳහා යවනු ලැබීය. කච්චකතිත්ථ නමැති තොටු‍පළ ප්‍රදේශය පාලනය කල දීඝාභය, ද්වාරමණ්ඩල ග්‍රාමයේ චේතිය කන්ද අසල විසූ කුණ්ඩලි නම් බ්‍රාහ්මණයෙකු වෙත දූත මෙහෙවරක් සඳහා නිමල යැව්වේය. කච්චකතිත්ථ සිට ද්වාරමණ්ඩල දක්වා වූ යොදුන් දහඅටකට වැඩි මෙම විශාල දුර තරණය කොට, ඉන් පසු තිසා වැවේ ස්නානය කරනු වස් අනුරාධපුරයටද ගොස් බ්‍රාහ්මණයා විසින් ත්‍යාග කල බොහෝ වටිනා පුණ්ණවද්දන වස්ත්‍රද අතැතිව නැවත කච්චකතිත්ථ හි තම ස්වාමී වූ කුමරු වෙත පැමිණීමට නිමල හට ගතවූයේ එක් දිනක් පමණි. නිමල මින් ඉක්බිතිව, සුර-නිමල යන නම් ලැබීය.

කාශ්‍යප බුදුන් සමයේ සතුන් මරමින් පවුකාර ජීවිතයක් ගත කළ මොහු රහත් නමකට දනක් දී උන්වහන්සේගේ බණ අසා යහපත් ජීවිතයක් ගතකොට නොයෙකුත් කුසල් කොට දෙව්ලොව බොහෝ සැප විඳ කාවන්තිස්ස රජුගේ පුතෙකු වන දීඝාභය රාජ කුමාරයාගේ ජනපදයක උපත ලැබීය.

ඇතුන් දස දෙනෙකුට බල ඇතත් කිසි වැඩක් නොකරණ කම්මැලියෙක් නිසා රාජ කුමාරයා ළඟ සේවයට පිටත් කරන ළදී. අධික වේගයෙන් ඇවිද ගිය ඔහු ඉතා කෙටි කාලයකදී එතැනට ළඟා විය. දීඝාභය කුමරු නොයෙකුත් ක්‍රම වලින් ඔහුගේ ශක්තිය පරීක්ෂා කර කාවන්තිස්ස රජු වෙත පිටත් කළේය. දොළොස් හැවිරිදි තරුණයා දුටු රජතුමා මෙතරම් ලාබාල කෙනෙකුට යෝධයෙක් විය හැකිදැයි සිතා කඩුවක් මුවහත් කිරීමට බාර දුන්නේය. ඉතා සුළු කාලයකින් මේ කටයුත්ත නිම කරණ ලදී. පසුව ගැමුණු රජු කාලයේ කඩු ශිල්පයේ කෙළ පැමිණි රණශූරයෙකු ලෙස ප්‍රකට වූ ඔහු එළාර රජුගේ ප්‍රබලම කඩු ශිල්පියා වූ දීඝජන්තු නම් පාතාක යෝධයා පරදවා මරා දැමීය.

අහසේ කරනම් හැසීමේ හපනෙකු වූ දීඝජන්තු සාධාරණ සටනකින් මරා දැමීම කළ නොහැකි බව දුටු බුද්ධිමත් විහාර මහ දේවිය උපක්‍රමයකින් ඔහු පැරදවීමට සිතා කුඩා කඳවුරු තිස් දෙකක් ඉදිකර ඒවායේ දුටුගැමුණු රජුගේ ස්වරූපයට සමාන ලෙස සකසන ළද පිළිරූ තැබීය. සත්‍ය වශයෙන් රජු සිටියේ 33වන බලකොටුවේය. එළාර රජුගේ අවසාන ආරක්ෂක වලල්ලේ සිටි දීඝජන්තු, ගැමුණු රජු මැරීමට සිතා එක හුස්මට අහසේ කරණම් ගසමින් ඉහත දෙතිස් බලකොටු වල දෙතිස් පිළිරූ වල හිස් කපමින් අවසාන බලකොටුවට ළඟා වෙත්ම සුරනිමල ඔහුට අපහාසාත්මක ලෙස අභියෝග කළේය. දැඩි වෙහෙසට හා කෝපයට පත්ව සිටියද දීඝජන්තු අභියෝගයෙන් පලා නොගොස් සුරනිමල වෙත අහසින් පාත් විය. සුරනිමල කළේ තමන්ගේ පළිහ ඔසවා ශරීරය ආවරණය කර ගැනීමයි. පළිහ සමඟම සුරනිමල දෙපළු කිරීමට තරම් පහරක් දීඝජන්තු එල්ල කළත් අවසාන මොහොතේ පළිහ අතහැර සසෙකට පැනීමට සුරනිමල සමත් විය. දීඝජන්තු පළිහ සමඟම බිම පතිත විය. නැවත නැගිටීමට පෙර සුරනිමල විසින් ඔහු මරා දමන ලදී.

තවත් ජනප්‍රවාදයක් කියන්නේ කාන්තාවන්ට ලොල් වූ දීඝජන්තුගේ අවධානය බිඳීමට විහාර මහා දේවිය ඇමක් වශයෙන් යොදා ගත් බවයි. කෙසේ වෙතත් දීඝජන්තු මිය ගිය පසු යුද්ධය පිළිබඳ බලාපොරොත්තු අත්හැරි දෙමළ සේනාව පසුබැස ගිය බව කියවේ. මෙසේ සුරනිමල අධික වේගය හා කඩු ශිල්පය පිළබඳ නමක් දිනා සිටීය. තවත් එක් කාරණයක් සඳහා ඔහු ප්‍රකටය. එනම් රා බීමයි. විජිතපුර සටනට පෙර පැවති යෝධබල පරීක්ෂණයේදී විශාල රා මඩමක් තනිවම බී අවසාන කිරීමට නියෝග කරන ලදී. අන්‍ය යෝධයෝ මේ කටයුත්ත තමන්ට නුසුදුසු බව පවසා සිටියහ. සුරනිමල මේ කාර්යය ඉටු කළේය. පසු කාලයේ සුරනිමල බොහෝ පින්කම් කළ බව කියවේ.

== ගjdjsifxkwlx ==
== Hendmwd ==

== Jehfමහාසෝණ ==

මොහුව [[රිටිගල ජයසේන]] යන නමින්ද හදුන්වයි. රිටිගල දැනට උගන්වන රිටිගල විශුද්ධි අංගම් ශාස්ත්‍රය නැත්නම් අපි අහලා පුරුදු සුදලිය අංගම් පොර පරම්පරාවේ ද උරුමක්කාරයා වන්නේ මොහුය. එය රිටිගල පරපුරට ලබා දී ඇත්තේ මේ මහාසෝණ හෙවත් [[රිටිගල ජයසේන]] සේනාධිපතියායි. එය අදටත් එම ප්‍රදේශයේ උගන්වනු ලබයි.

මහාවංශයට අනුව මහාසෝන යෝධයා, කුළුම්බරී ප්‍රදේශයේ හුන්දරිවාපි ග්‍රාමයේ තිස්ස නමැත්තාට දාව අටවැනි පුතු ලෙස උපත ලබා ඇත. මහාසෝණ යෝධයා පිළිබඳව මූලාශ්‍ර වල දැක්වෙන තොරතුරු ද ඉතාම අල්පය. ලක්දිව රෝහණ ජනපදයෙහි කුටුම්බරිකන්නිකාවෙහි උපන් බව සහස්සවත්තුප්පකරණයේ වාර්තා කරයි. රසවාහිනිය දක්වන්නේ රෝහණයේ කදලුම්කන්නිකාවෙහි හුන්දරිවාපිගම උපන් බවයි.

මොහු සත් හැවිරිදි කල විසල් තල්ගස් මුලින් උදුරා දැමීමට තරම් ශක්තිමත් වූ බවත්, දස හැවිරිදි කල මහත් බල ඇති බවත්, පසුව ඇතුන් දස දෙනෙකුගේ ශක්තිය දැරූ බවද කියැවේ. දුටුගැමුණු රජුට යුද්ධය සඳහා සහය දුන් යක්ක සේනාවේ නායකයා මොහුයි. දුටුගැමුණු - එළාර යුද්ධයේදී, විජිතපුර බලකොටුව අල්ලා ගැනිම සඳහා සිදු වූ යුද්ධයේදී, මහාසෝණ යෝධයා පවුර කඩා වෙනම විවරයක් සදා ඉන් ඇතුළුව තල් රුකක් ගෙන සටන් කළ බව සඳහන් වේ.

== ගෝඨයිම්බර ==

දස මහා යෝධයන් අතරින් මේ ආත්මයේම නිවන් දුටු අය දෙදෙනෙකි. ගෝඨයිම්බර යෝධයා ඉන් එක් අයෙකි. කාශ්‍යප බුදුන් සමයේ සඟරුවනට දන්දුන් කුසලයෙන් දෙව්ලොව සම්පත් විඳ පසුව ලක්දිව බොහෝ සම්පත් ඇති පවුලක ඉපදිනි. ඇතුන් දස දෙනෙකුගේ බල ඇතිවද කම්මැලියෙකි. ශරීරයෙන් කොට නිසා නම සෑදිණි. කාවන්තිස්ස රජු මොහුගේ බල අසා ගෙන්වා ගත්තේය. පසුව මහාජත්‍ර නම් දෙමළ නායකයා මරණ ලද්දේ මොහු විසිනි. රා බීමට මෙන්ම උත්සව ශ්‍රීයෙන් ගත කිරීමට කැමති අයෙකි.

මෙවන් උත්සවයකදී [[මහාසෝණ]] හෙවත් [[රිටිගල ජයසේන]] මත් වී සිටි අවස්ථාවකදී ගෝඨයිම්බර යෝධයාගේ බිරිඳව වැළඳගෙන තිබේ. එයින් කිපුණු ගෝඨයිම්බර, මහාසෝණට බැණවැදී ඇති අතර එයින් තමාට ඇතිවූ ලැජ්ජාව ඉවසාගත නොහැකි වූ මහාසෝණ තමා හා ද්වන්ධ සටනකට එන ලෙස ගෝඨයිම්බරට අභියෝග කර ඇත. පසු දා තම්මැන්නා සොහොනේදී පැවැත්වෙන සටනේදී ගෝඨයිම්බර යෝධයා එල්ල කරන පා පහරින් මහාසෝණගේ හිස ගැළවී ගොස් කරඹ ගහක මුදුනේ රැදුනු බව සඳහන් වේ.

මෙම ජයග්‍රණයෙන් උදම් වූ යෝධයා සුරාවෙන් මත්ව රාජ මාලිගාවට ඇතුල් වීමට තැත් කළ අතර ගැමුණු රජුගේ නියෝගයෙන් එය වැලකිණි. මෙයින් ලජ්ජාවට හා කළකිරීමට පත් යෝධයා එදිනම ලංකාද්වීපය හැරදමා භාරත දේශය බලා පිටත්ව ගියේය.

රහතන්වහන්සේලා සොයමින් ගමන් කළ ඔහුට හිමාලයට යන ලෙස උපදෙස් ලැබිණි. හිමාලය පාමුල ගමකින් දැනගන්නට ලැබුනේ රහතන් වහන්සේලා පර්වත මුදුනේ වාසය කරන බවත් පිඬු සිඟා ගැනීමට පමණක් ගමට එන බවත්ය. මෙසේ මඟ විමසමින් ගමන් කරන විට ඔහු දුටුවේ ඍද්ධි බලයෙන් පමණක් යා හැකි උසකින් තිබූ විහාරයකි. මෙතෙක් වෙහෙස වීමෙන්ද රහතන්වහන්සේලා නොදුටු නිසා ශෝකයට පත් ඔහු පර්වත පාමුල තිබූ මහා හෙළකට පැන්නේය. ඔහුගේ පින් බලයෙන් මෙය දුටු රහත් නමක් ඍද්ධි බලයෙන් ඔහු අල්වා ඔහුගේ කථාවට සවන් දී මහණ කළ සේක. එතුමා සුළු කලකින් රහත් බවට පත් විය

== අභය (පසුව ථෙරපුත්තාභය) ==

කොට කන්ද අසබඩ කිට්ටි ග්‍රාමයේ රම්පති වූ රෝහණ නමැති ගෘහපතියාට දාව උපන් ගෝඨාභය, දස වස් හෝ දොළොස් වස් වන විට, පැසුණු මිනිසුන් සතර හෝ පස් දෙනෙකුට එසවිය නොහැකි මහා පාෂාණ ඔසවා වීසි කිරීමට සමත් වී ඇත. අභයගේ පියාණන් වූ රෝහණ, මහාසුම්ම නමැති තෙරණුවන්ගේ අනුග්‍රාහකයාව සිට තෙරණුවන්ගේ දහම් දෙසුමකට සවන් දී සෝවාන් නම් පළමු ඵලයට පත්වීලු. රෝහණ පසු කලෙක භික්ෂුවක ලෙස පැවදි බව ලැබ පසුව අරහත් ඵලයට පත් වීම නිසා, අභය ඉන්ඉක්බිතිව තෙරණුවන්ගේ පුතු ලෙස අරුත් දෙන ථෙර-පුත්-අභය ලෙස හැඳින්වීණි..

== මහාභරණ ==

[[මහාවංශය|මහාවංශයට]] අනුව භරණ උපත ලැබ ඇත්තේ කෝපකන්දර ග්‍රාමයේ කුමාර නමැත්තෙකුට දාවය. අවුරුදු දහයක හෝ දොළසක කොළුවෙකුව සිටියදී, වනයේ සාවුන් එලවාගෙන ගොස් උන් අල්වා පයින් මැඬීමට සමත් වූ බවද, පසුව දහසය විය වූ විට දිව ගොස්  කුරුමුවන්, ගෝනුන් හා වල්-හූරන් දඩයම් කිරීමට සමත් වූ බැවින්, මහත් යෝධයෙකු බවට පිළිගැනුමට ලක් වූ බව කියැවේ.

ගැමුණු කුමරා උපදින්නට සිටින් විට මවට දොළදුක් හතරක් පමණ උපන් බව දක්වා තිබේ. රියන් සියයක් දිග මී වදයක් සංඝයාට දී තමාද කෑම ඉන් එකකි. මෙය කුමරාගේ පින් බලයෙන්ම ඉටු විය. ඉතිරි දොළදුක් (තිසා වැවෙන් පැන් නෑමට හා බීමට, එළාර රජුගේ නායක යෝධයාගේ හිස කැපූ කඩුව සෝදා ජලය බීම, එළාර රජුගේ මහනෙල් මල් පැළදීම ) සංසිඳුවීමට වේළුසුමන ක්‍රියා කළේය. මේ සඳහා ඔහු තමා එළාර රජුට පක්ෂපාතී අයෙකු ළෙස හඟවා එළාර රජුගේ අස්ගාල රැක බලා ගැනීමේ කාර්යය බාර ගත්තේය. ඉන්පසු එහි සිටින ශක්තිමත්ම අසෙකු වන රණමද්දව නම් අසෙකු හොඳින් හික්මවා තබා ගත් ඔහු එක් දිනක තිසා වැවෙන් පැන් කළයක්, මහනෙල් මල් ආදිය සකස් කොට අශ්වයා සොරාගෙන තමා වේළුසුමන බව පවසා පළා ගියේය. ඔහු මරා දැමීමට සොලී රජු විසින් එවන ලද යෝධයන් දෙදෙනා ඔහු විසින් මරන ලදී. පසුව ඔහුගේ ගමන නැවැත්වීමට තැත් කළ මහවැලි ගඟේ වඩමන්න නම් තොට රැකවල් සිටි දහසක් පමණ දෙමළ සෙබළුන්ද ගඟේ අනක් පස රැකවල් සිටි ව්ඩ්ඨමාන නම් දෙමළ යෝධයා ඇතුළු දහසක් දෙනාද තනිවම සටන් කොට මරා දැමීමට ඔහු සමත් විය (මේ ස්ථාන දෙකට පිළිවෙලින් දහස්තොට හා දහස්මඬලාතොට යනුවෙන් ව්‍යවහාර විය). ගැමුණු කුමරු රජවන විට මොහු මැදිවියේ සිටින්නට ඇතැයි සිතිය හැක. මොහු සටන් කළේ බොහෝ විට අසු පිටය. ලක්දිව එක් සේසත් කිරීමෙන් පසු කුසල් කොට දෙව්ලොව උපන් බව දක්වා තිබේ.

== ඛංචදේව ==

නකුලනාග පුදේශයෙහි මාහිසදෝනික ග්‍රාමයෙහි අභය නමැත්තාගේ බාලම පුතු ලෙස උපතේදී දේව යන නම් ලැබීය. මදක් කොරගැසීම නිසා කච්චදේව යන නම පටබැඳී ඇත. විශාල කුළුහරකුන් හඹා ගොස්, උන් වලගයෙන් අල්වා, ඔහුගේ හිසට උඩින් කරකවා පොළොවට ගසා දැමීමට මෙම තරුණ කොළුවා සමත් වී ඇත.

== ඵුස්සදේව ==

[[මහාවංශය|මහාවංශයට]] අනුව සිට්ඨලපබ්බත විහාරය අසබඩ ගවිට නම් ග්‍රාමයේ උප්පල නමැත්තාගේ පුතු ලෙස ඵුස්සදේව මෙලොව එළිය දැක ඇත. කොළුවෙකු ලෙස විහාරය වෙත ගිය ඵුස්සදේව හට හක්ගෙඩිය හෙණ හඬ තරම් ශබ්දයකින් ලෙස පිඹීමට හැකිවීම නිසා උම්මාදඵුස්සදේව ලෙස නම් ලැබීය. පසුව ඵුස්සදේව, කිසිදා ඉලක්කය නොවරදන දුනුවායෙක් බවට පත් විය. දුටුගැමුණු රජතුමා හා එළාර රජුගේ සෙබලුන් සමග කල එක් සටනකදී මොහු එළාර රජුගේ ඉතා විශිෂ්ට සෙන්පතියකු දුනු ඊතල විදා මරා දමා ඇත.


[[File:Phussadeva.jpg | thumb | 220x124px | right]]
== ලභියවසභ ==

ථුලධර කන්ද අසල, විහාරවාපි ග්‍රාමයෙහි ගෘහපති මත්තගේ පුතු ලෙස උපන් වසභ, ලභියවසභ – (දක්ෂකම්) ලාභි වසභ – ලෙස නම් ලැබුවේ ඔහුගේ මහත් ශරීර ශක්තිය හේතුවෙනි. විසිවන වියෙහි පසුවුනු වසභ මිනිසුන් දොළොසකු විසින් පවා ගෙනගිය නොහැකි පස් කන්දරාවක් කිසිදු වෙහෙසක් නොදරමින්ම තනිවම ගෙනගොස්  වසභ වැව තැනීමට දායක වී ඇත.

== මේවාද බලන්න ==

* [[දසමහා යෝධයෝ]]
* [[මහාසෝණ]]
* [[රිටිගල ජයසේන]]

== මූලාශ්‍ර ==

&lt;ref&gt;දීපවංශය&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨ‍ය 90-95&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 4-15&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 16-44&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 45-48&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 55-63&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 64-67&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 78-81&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය, පරිච්ඡේදය 23, පාඨය 82-89&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;රාජාවලිය&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;රාජාවලිය&gt;ගුණසේකර, බී (සංස්). (1900). රාජාවලිය – අ හිස්ටොරිකල් නැරටිව් ඔෆ් සිංහලීස් කිංස්. යලි-මුද්‍රණය (1995). ඒසියන් එඩ්‍යුකේෂන් සර්විසස්. මදුරාසිය: ඉන්දියාව.&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;මහාවංශය&gt;[[විල්හෙල්ම් ගයිගර්|ගයිගර්, විල්හෙල්ම්]] (පරි. ජර්මානු); සහ බෝඩ්, මේබල් හේන්ස් (පරි. ඉංග්‍රීසි). (1912). මහාවංශ – ද ග්‍රේට් ක්‍රොනිකල් ඔෆ් සිලෝන්. යළි-මුද්‍රණය (2003). ඒසියන් එඩ්‍යුකේෂන් සර්විසස්. මදුරාසිය: ඉන්දියාව.&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;සිල්වා ද සිල්වා, කේ.එම්. (2005). අ හිස්ට්‍රි ඔෆ් ශ්‍රී ලංකන්. විජිත යාපා පබ්ලිකේෂන්ස්. කොළොඹ: ශ්‍රී ලංකාව, පිටු 15-17&lt;/ref&gt;

[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:දස මහ යෝධයෝ]]</text>
      <sha1>00oi4bzww9juxymz5uzd7dqe0qqjgws</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සැකිල්ල:රටේ දත්ත මොරොක්කෝව</title>
    <ns>10</ns>
    <id>9406</id>
    <revision>
      <id>749503</id>
      <parentid>739422</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T14:37:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Riad Salih</username>
        <id>68308</id>
      </contributor>
      <comment>Fictional flags, not based on a reliable source, please not to be added again.</comment>
      <origin>749503</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="715" sha1="fiao64syzmayp7zwjcf8kh6abrhkeq0" xml:space="preserve">{{ {{{1&lt;noinclude&gt;|රටේ දත්තපෙන්වන්න&lt;/noinclude&gt;}}}
| alias = මෙරොක්කා්ව
| flag alias = Flag of Morocco.svg
| flag alias-1666 = Flag of Morocco (1666–1915).svg
| flag alias-1913 = Flag of Spanish Morocco.svg
| flag alias-සිවිල්= Civil Ensign of Morocco.svg
| flag alias-නාවික= Naval Ensign of Morocco.svg
| link alias-නාවික= රාජකීය මොරොක්කානු නවික හමුදාව
| border-780 =
| border-1073 =
| size = {{{size|}}}
| name = {{{name|}}}
| altlink = {{{altlink|}}}
| variant = {{{variant|}}}
&lt;noinclude&gt;
| var5 = 1666
| var6 = 1913
| var7 = සිවිල්
| redir1 = MAR
&lt;/noinclude&gt;
}}</text>
      <sha1>fiao64syzmayp7zwjcf8kh6abrhkeq0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10776</id>
    <revision>
      <id>749524</id>
      <parentid>736095</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749524</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18730" sha1="o5o2ktgbtr70nrxy1rqkby6swxhjw2q" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            = File:Sri Rahula Thera.png
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = Dematana(Dethawa)village situated at dambadeniya, [[Kurunegala District]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = Ambana Indurugiri cave, [[Elpitiya]], [[Galle District]]
|nationality      = [[Sri Lanka]]n
|religion         = [[Buddhism]]
|school           = [[Theravada]]
|lineage          = 
|title            = [[Sangharaja]]&lt;br&gt;'Shad Bhasha Parameshwara' 
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          =  Uthurumula Rahula Thera(grand father's brother)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; Wilgammula Thera &lt;br&gt;Widagama Maithrie Thera&lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = Weththawe Thera&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           = Prince Wickramabahu pathiraja from [[Maurya]] clan
|mother           = Princess Seelawathi Kirawelle from [[Kirawelle]] clan
|children         = 
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:
&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>o5o2ktgbtr70nrxy1rqkby6swxhjw2q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749525</id>
      <parentid>749524</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:04:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749525</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19161" sha1="2w7lr5id77wisqd7f8ezb1gqsry619e" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            = File:Sri Rahula Thera.png
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:
&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>2w7lr5id77wisqd7f8ezb1gqsry619e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749526</id>
      <parentid>749525</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:07:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749526</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19135" sha1="d8pow9wdq9n5c3cgwh0p8blb30p5855" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:
&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>d8pow9wdq9n5c3cgwh0p8blb30p5855</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749527</id>
      <parentid>749526</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:10:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749527</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19529" sha1="ne0n6xyyhls0wkdhkakp4jnxuv2wf6f" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:
[[File:Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg|thumb|ගෝවේ බොම් ජේසුස් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කර ඇති මෘත දේහය, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ නොදිරන දේහය බව සමහර ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරති.]]
&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>ne0n6xyyhls0wkdhkakp4jnxuv2wf6f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749528</id>
      <parentid>749527</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:13:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <comment>/* අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද */</comment>
      <origin>749528</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19543" sha1="dzebyjy6qqchaoveszcan663ayuij8e" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
[[File:Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg|thumb|[[ගෝවේ|ගෝව]]බොම් ජේසුස් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කර ඇති මෘත දේහය, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ නොදිරන දේහය බව සමහර ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරති.]]
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:

&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>dzebyjy6qqchaoveszcan663ayuij8e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749529</id>
      <parentid>749528</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:13:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <comment>/* අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද */</comment>
      <origin>749529</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19544" sha1="1tz8x7ye89ra894c3ro4csbe2leso8r" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
[[File:Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg|thumb|[[ගෝව|ගෝවේ]] බොම් ජේසුස් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කර ඇති මෘත දේහය, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ නොදිරන දේහය බව සමහර ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරති.]]
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:

&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
&lt;references/&gt;

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>1tz8x7ye89ra894c3ro4csbe2leso8r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749530</id>
      <parentid>749529</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:14:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <comment>/* මූලාශ්‍ර */</comment>
      <origin>749530</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19544" sha1="er124gzrf6y0zbk24186ks1km12nxu0" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව [[1408]] දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
[[File:Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg|thumb|[[ගෝව|ගෝවේ]] බොම් ජේසුස් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කර ඇති මෘත දේහය, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ නොදිරන දේහය බව සමහර ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරති.]]
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:

&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
{{Reflist|2}}

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>er124gzrf6y0zbk24186ks1km12nxu0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749739</id>
      <parentid>749530</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:46:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:20C3:58A1:69F9:CA86:54B1:6ECA</ip>
      </contributor>
      <origin>749739</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19540" sha1="g0zr1ev3zvx60c0g0kxsqakacw0qzh6" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂුව සහ ලේඛකයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|image            =
|caption          = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි
|dharma name      = පූජ්‍ය තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = ජයබාහු &lt;br/&gt; [[මෞර්ය]] වංශයෙන්.
|birth_place      = දඹදෙණියේ පිහිටි දෙමටන(දෙතාව) ගම්මානය, [[කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = 1408
|death_date       = 1491
|death_place      = අඹන ඉඳුරුගිරි ගුහාව, [[ඇල්පිටිය]], [[ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය]]
|nationality      = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = 
|title            = [[සංඝරාජ]]&lt;br&gt;'ෂඩ් භාෂා පරමේශ්වර'
|location         =
|education        = 
|occupation       = 
|teacher          = උතුරුමුල රාහුල හිමි (සීයාගේ සහෝදරයා)&lt;ref name=&quot;BDS&quot; /&gt; &lt;br&gt; විල්ගම්මුල හිමි &lt;ref name=&quot;azx&quot;/&gt;
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = වෙත්තාවේ හිමි&lt;ref name=&quot;cas&quot; /&gt;
|father           =[[මෞර්ය]] වංශයේ වික්‍රමබාහු පතිරාජ කුමරු
|mother           =[[කිරවෙල්]] වංශයේ සීලවතී කිරවෙල් කුමරිය
|children         =
|website          = 
}}

'''තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමි'''යන් සැලකෙන්නේ [[ශ්‍රී ලංකාව|ශ්‍රී ලංකාවේ]] [[කෝට්ටේ යුගය|කෝට්ටේ යුගයෙහි]] විසූ දීප්තිමත් ම කවියා වශයෙනි. 
[[බුද්ධිප්පසාදිනිය]], [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]], [[පරෙවි සන්දේශය]], [[කාව්‍යශේඛරය]] හා [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] යන කෘතීන්හි කතුවරයා වූ රාහුල හිමියන් ක්‍රි. ව 1408 දී පමණ උපත ලබන්නට ඇතැයි මූලාශ්‍රානුසාරයෙන් අනුමාන කළ හැකි වුව ද උන්වහන්සේගේ අපවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි හා නිශ්චිත තොරතුරු හමු නො වේ. සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූ රාහුල හිමියෝ දෙස් විදෙස් සිසුන් ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණයේ යෙදුණු කීර්තිමත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් වූ තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපති ව වැඩ විසූහ.

== ජීවිතය ==

ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු සොයාගත හැක්කේ එහිමියන් ලියූ පතපොත ද ජනප්‍රවාද ද යන දෙඅංශයෙනි. තමන් දෙමටාන නම් ග්‍රාමයෙහි කඳවුරු කුලයට අගමිණි බවත් [[සවැනි පැරකුම්බා]] රජු විසින් පුතකු ලෙසින් හදාවඩාගන්නා ලද බවත් සියලු ශාස්ත්‍රයන්හි කෙළ පැමිණි බවත්, පිරිසිදු ශීලයෙන් යුක්ත බවත්, සියල් ලොව වියතුන්ට සිළුමිණි බවත්, තොටගමුව විජයබා පිරුවන්පති බවත් &lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 14 පිටුව&lt;/ref&gt; උන්වහන්සේ ම විවිධ කෘතිවල සඳහන් කොට තිබේ. එසේ ම තමන් උතුරුමුළ රාහුල මහ තෙරුන්වහන්සේගේ මුනුබුරු බව ද උන්වහන්සේ ම හෙළි කරති.

ජනප්‍රවාදයෙහි කියැවෙන පරිදි රාහුල හිමි ගම්පොල විසූ වික්‍රමබාහු නම් කුමරකුගේ පුතෙකි. එහෙත් ළදරු වියෙහි දී ම පියාගේ අභාවය නිසා අනාථ භාවයට පත් රාහුල කුමරු සවැනි පැරකුම්බා රජු විසින් ඇතිදැඩි කරගන්නා ලදැයි ද කියැවේ.

බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා මේ ජනප්‍රවාදය මෙසේ සංග්‍රහ කරයි&lt;ref&gt;ගම්ලත්, සුචරිත, මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය, ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ. 1995. 15-16 පිටු&lt;/ref&gt; :
&quot;උපායෙහි දක්ෂ වූ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා නොබෝ දවසකින් බලවත් උපායකින් අලකේශ්වරයන් මරවා රයිගම් පුරය හස්තප්‍රාප්ත කොට ගෙණ තුන් අවුරුද්දක් පමණ එහ් ම විසූයේ ය. මේ කාලයෙහි ගම්පළ විසූ භුවනෙකබාහු රජු ස්වර්ගපරායණ වූ හෙයින් ඒ රජහුගේ පුත්‍ර වූ අංගම්වල කුමාරයා ද සතර කෝරලේ සිටි ත්‍රිලෝකමල්ල කුමාරයාගේ පුත්‍ර සපුමල් කුමරු ද පරාක්‍රමබාහු රජුට පක්ෂ වූහ. මෙසේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විජෘම්භිත වන කල්හි (දඹදෙණියට අඩුත්තු වූ) දෙමටාන ගම විසූ වික්‍රමබාහු කුමාරයා හදිසි රෝගයකින් මළේ ය. පරාක්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඒ බැව් දැන වහා ම එහි ගොස් ඒ පළාත්වැසි අධිපතියන් තමන්ට නතු කොට ගත්තේ ය. ඒ කුමාරයාගේ දේවිය හා ළදරු පුත් රුවන පරාක්‍රමබාහු රජු හට අත්පත් වූහ. පරාක්‍රමබාහු මහරජ මට වෙන දරු කෙනෙකුන් නැති බැවින් දෙමටාන ගම ළදරු කුමරා කෙරෙහි පුත්‍ර ප්‍රේම උපන.&quot;

කුඩා රාහුල කුමරු පළමු වරට සවැනි පැරකුම්බා රජු හමු වූ මොහොතේ කියන ලදැයි ජනප්‍රවාදයේ එන කවිය මෙසේ ය:

&lt;blockquote&gt;
මා වැනි බිලින්            දා&lt;br&gt;
වර වර ළඟට කැන්        දා&lt;br&gt;
දුක සැප කුමන්           දා&lt;br&gt;
අසන නිරිඳෝ වෙන කොයින් දා
&lt;/blockquote&gt;

තව ද
&lt;blockquote&gt;
ආදිච්චවංස කමලාකරභාකරරේන&lt;br&gt;
රාජින්ද මොලිමණිරඤ්ජිත සාසනේන&lt;br&gt;
ලංකිස්සරේන මයමත්‍රජ පේමබුද්ධ්‍යා&lt;br&gt;
සංවඩ්ඪිතා පිතුපදාධිගතෙන යේන&lt;br&gt;
(සූර්ය වංශය නමැති පියුම් පොකුණ පුබුදුවන රජවරුන්ගේ කිරුළුමිණි රැසින් හෙබවූ අණසක ඇති පිය තනතුරට පැමිණි ඒ ලංකේශ්වරයා විසින් ප්‍රත්‍ර ප්‍රේමයෙන් මම ඇති දැඩි කර ගනු ලැබීමි)&lt;br&gt;

රාජා පරක්කන්ති භූජෝ යසස්සී&lt;br&gt;
යෝ සිහළින්දෝ බහුපුඤ්ඤතේජෝ&lt;br&gt;
පෝසෙසී මං සාධුගුණේහි යුත්තෝ&lt;br&gt;
ආ බාලභාවං සුතපේම යුත්තෝ&lt;br&gt;
(යසසින් හා බොහෝ පින් තෙදින් හෙබි පරාක්‍රමබාහු නම් වූ යම් සිංහල රජ කෙනෙක් වී ද යහ ගුණයෙන් හෙබී ඒ රජතුමා පුත්‍ර ප්‍රේමයෙන් යුක්තව කුඩා කල සිටම මා හදා වඩා ගත්තේ ය)&lt;ref&gt;සේනානායක, ජී. එස්. බී. සැළලිහිණි සන්දේශය, ප්‍රදීප ප්‍රකාශකයෝ, කොළඹ, 2006, 8 පිටුව&lt;/ref&gt; &lt;/blockquote&gt;

ආදී වශයෙන් රාහුල හිමියෝ ම මේ පුවත සිය [[පඤ්චිකා ප්‍රදීපය]] නමැති කෘතියෙහි හකුළුවා දක්වති. තතු එසේ නම් රාහුල කුමරු හැදී වැඩෙන්නට ඇත්තේ පැරකුම්බා රජුගේ දියණියන් වූ [[චන්ද්‍රවතී]] හා [[ලෝකනාථා]] යන දරු දෙදෙනා සමග එකට ය.

එසේ ම තමන් උතුරු මුල මහ තෙරිඳුන්ගේ මුනුබුරෙකු හැටියට ද හඳුන්වාදීමට රහල් හිමියෝ රිසි වූහ.
&lt;blockquote&gt;
කුලග මිණි පිවිතුරු&lt;br&gt;
දෙමටාන ගම කඳවුරු&lt;br&gt;
තොටගමු වැසි සොඳුරු&lt;br&gt;
උතුරු මුල මහ තෙරිඳු මුනුබුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

[[ගිරා සන්දේශය|ගිරා සන්දේශ]] කතුවරයා ද රහල් හිමියන් උතුරුමුල තෙරිඳුන්ට සම්බන්ධ කොට දක්වයි
&lt;blockquote&gt;
පිවිතුරු උතුරු මුල මහ තෙරිඳුට සොඳුරු&lt;br&gt;
මුනුබුරු මහරු ගුණසරු පිළිවෙත් ගැඹුරු&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== අධ්‍යාපනය සහ භාෂා, සාහිත්‍යික, සාමයික සේවය ==
රාහුල හිමියන්ට එවක ලබාගත හැකි ඉහළ ම මට්ටමේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමට පැරකුම්බා රජු උත්සුක වූ බව පෙනේ. එහිමියන්ගේ ගුරුවරයා ගැන පැහැදිලි සඳහනක් හමු නොවෙතත් ඒ වීදාගම මහාස්ථවිර නමින් ප්‍රකට වූ හිමිනමක් බව අනුමාන කෙරේ. මේ වීදාගම හිමියන් බුදුගුණ අලංකාරය ලියූ වීදාගම හිමියන් නො වේ.

සංස්කෘත, ප්‍රාකෘත, මාගධී, අපභ්‍රංශ, පෛශාචි, ශෞරසේනී යන භාෂා හයෙහි පරතෙරට පත් වූ හෙයින් ෂඩ්භාෂා පරමේශ්වර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලැබූහ. තව ද මාහිමි නමැති සංඝරාජ පදවිය ද තොටගමුව විජයබා පිරුවනෙහි අධිපතීත්වය ද ඉසිළූ රාහුල හිමියෝ දේශීය මෙන් ම විදේශීය සිසුනට ද අධ්‍යාපනය ලබා දෙමින් සවැනි පැරකුම්බා රජුන්ගේ රාජ කාලය පුරා ම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කළහ. රාහුල හිමියන්ගේ බොහෝ කෘති ලියැවුනු වර්ෂ සඳහන් ව ඇත්තේ ද පැරකුම්බා රජුගේ රාජප්‍රාප්තියේ පටන් ගණන් බලමිනි.

එසේ වුව ද සවැනි පැරකුම්බා රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාහුල හිමියන් රටේ ප්‍රධාන පෙළේ සාමයික හා ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවලින් ඉවත් ව සිටි බවක් පෙනේ. උපසම්පදාව ලබනු පිණිස ලංකාවට පැමිණි බුරුම භික්ෂූන් උදෙසා  පැවැත්වූ උපසම්පදා උළෙලට සහභාගී වූ නායක හිමිවරුන් අතර රාහුල හිමියන්ගේ නම සඳහන් නො වීම මේ අනුමානය සනාථ කරන අවස්ථාවකි.මෙම සිත් තැවුල නිසා උන්වහන්සේ නිර්නාමිකව ජීවත් වී තිබේ. උන්වහන්සේගේ දිවියේ අවසන් සමය ගල් ලෙනක ගත කර ඇති බව සදහන් වේ.

== අපවත් වීම පිළිබඳ ජනප්‍රවාද ==
[[File:Goa Velha Basilica Bom Jesus.jpg|thumb|[[ගෝව|ගෝවේ]] බොම් ජේසුස් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කර ඇති මෘත දේහය, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල හිමියන්ගේ නොදිරන දේහය බව සමහර ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරති.]]
සවැනි පැරකුම්බා රජුගෙන් පසු සිහසුනට පත් [[උලකුඩය දේවිය|උලකුඩය දේවියගේ]] පුත් ජයවීර පරාක්‍රමබාහු රජු ඝාතනය කළ සපුමල් කුමරු ශ්‍රී භුවනෙකබාහු නමින් රජ බවට පත් වූ පසු රාහුල හිමියන් පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක් අසන්නට නොලැබේ. කළකිරුණු සිත් ඇති රාහුල හිමියන් පිරුවන්වාසය හා රාජසභා ආශ්‍රය අතහැර පස්දුන් කෝරළේ ඉඳුරුගල නම් පර්වතයක වූ ගල් ලෙනක වාසය කළ බව ද මරණාසන්න කාලයෙහි සිද්ධාලෝක නම් ඖෂධයක් වළඳා මෘත ශරීරය නොදිරන ලෙස සලස්වා අපවත් වූ බව ද කලක් නොදිරා පැවතුණු දේහය පෘතුගීසීන් විසින් ගෝවට ගෙන යන ලද බව ද ජනප්‍රවාදයෙහි එයි:

&lt;blockquote&gt;
&quot;සතුරු සිංහල සාවියර් සෙන්පතිහු යුදයට පත් වතාවේ&lt;br&gt;
ඉඳුරු ගල ගල් ලෙනේ යක් සෙන් අරග්ගනිමින් තිබු මනාවේ&lt;br&gt;
අතුරු අවුරුදු දහස් ගණනක් පවතිනුව කළ මතුරු ජීවේ&lt;br&gt;
මහරු රාහුල තෙරිඳුගේ මළ සිරුර ගෙන ගොස් තැබිය ගෝවේ&quot;&lt;br&gt;&lt;/blockquote&gt;

== කෘති ==
රාහුල හිමියන් මුලින් ම රචනා කළ කෘතිය වශයෙන් අද ඉතිරි ව තිබෙන්නේ [[පරෙවි සන්දේශය]] නමැති කෘතිය යි. ඉන් පසු [[කාව්‍යශේඛරය]] ද [[සැළලිහිණි සන්දේශය]] ද රචනා කෙරිණි. මෙයින් පළමුවැන්න හා තෙවැන්න [[සන්දේශ කාව්‍ය]] හෙවත් දූත කාව්‍ය ගණයට අයත් වේ. අවසාන භාගයේ ලියන ලද [[මොග්ගල්ලානපංචිකාප්‍රදීපය]] නමැති කෘතිය, මොග්ගල්ලානපංචිකා හෙවත් මොග්ගල්ලාන ව්‍යාකරණය නමින් ප්‍රකට පාළි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයට සම්පාදනය කෙරුණු අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාවකි. ඉන් පසු පදසාධන නමැති පාළි ව්‍යාකරණ කෘතිය වෙනුවෙන් සිංහල බසින් ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ [[බුද්ධිප්පසාදිනිය]] රචනා කරන ලදි.

== මූලාශ්‍ර ==
{{Reflist|2}}

== අඩවියෙන් බැහැර පිටු ==
* [http://epothgula.com/selalihiniya සැළලිහිණි සන්දේශය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120405210213/http://epothgula.com/selalihiniya/ |date=2012-04-05 }}

{{Authority control}}

[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[Category:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[Category:චරිතාපදාන]]
[[Category:භික්‍ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]</text>
      <sha1>g0zr1ev3zvx60c0g0kxsqakacw0qzh6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>විකිපීඩියා:කෝපි කඩේ (miscellaneous)</title>
    <ns>4</ns>
    <id>23867</id>
    <revision>
      <id>749531</id>
      <parentid>748422</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:44:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>16264</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates */ නව ඡේදය</comment>
      <origin>749531</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109216" sha1="eh25rtjob6ze5pa742xw8q9pizgwwrv" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{Villagepumppages|Miscellaneous|The '''miscellaneous''' section of the කෝපි කඩේ is used to post messages that do not fit into any other category. Please post on the [[Wikipedia:කෝපි කඩේ (policy)|policy]], [[Wikipedia:කෝපි කඩේ (technical)|technical]], or [[Wikipedia:කෝපි කඩේ (proposals)|proposals]] pages, or - for assistance - at the [[Wikipedia:Help desk|help desk]], rather than here, if at all appropriate. For general knowledge questions, please use the [[WP:RD|reference desk]].|WP:VPM}}&lt;!--

--&gt;__NEWSECTIONLINK__&lt;!--

--&gt;{{පරිශීලක:MiszaBot/config
|archive = විකිපීඩියා:කෝපි කඩේ (miscellaneous)/Archive %(counter)d
|algo = old(26w)
|counter = 15
|maxarchivesize = 50T
|archiveheader = {{විකිපීඩියා:කෝපි කඩේ/සංරක්ෂිත ශීර්ෂකය}}
|minthreadsleft = 20
}}&lt;!--

--&gt;{{cent}}__TOC__
{{Clear}}
{{anchor|below_toc}}
&lt;/noinclude&gt;
[[Category:Non-talk pages that are automatically signed]]
[[Category:විකිපීඩියා දැන්වීම්පුවරු|{{PAGENAME}}]]

== Reusing references: Can we look over your shoulder? ==

''Apologies for writing in English.''

The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references.

* The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here].
* Interviews can be conducted in English, German or Dutch.
* [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]].
* Sessions will be held in January and February.
* [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.]
* Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment.

We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]]
&lt;!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=25956752 --&gt;

== Do you use Wikidata in Wikimedia sibling projects? Tell us about your experiences ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.''

Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.&lt;br&gt; 
''Currently, we are only able to conduct interviews in English.''

The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time.

For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.&lt;br&gt;We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite2&amp;oldid=26055343 --&gt;

== Feminism and Folklore 2024 ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2023, to March 31, 2023 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 07:26, 18 ජනවාරි 2024 (යූටීසී)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''

-- [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 07:26, 18 ජනවාරි 2024 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=23942484 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello all,

I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. 

Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation.

On behalf of the UCoC Project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:08, 19 ජනවාරි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25853527 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello all,

I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. 

Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation.

On behalf of the UCoC Project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:00, 31 ජනවාරි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25853527 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. 

A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks.

Please look forward to hearing about the next steps soon.

On behalf of the UCoC Project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:24, 12 පෙබරවාරි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26160150 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26166467 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement.

Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]].

On behalf of the UCoC project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:25, 5 මාර්තු 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26276337 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
: ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
: ''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Dear all,

This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. 

Here are the key planned dates:

*  May 2024: Call for candidates and call for questions
*  June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5]
*  June-August 2024: Campaign period
*  End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period
*  October–November 2024: Background check of selected candidates
*  Board's Meeting in December 2024: New trustees seated

Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan.

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]].

Best regards,

[[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group)

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]19:57, 12 මාර්තු 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26349432 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Vote now to select members of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility.

The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

On behalf of the UCoC project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:20, 25 අප්‍රේල් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Sign up for the language community meeting on May 31st, 16:00 UTC&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;Hello all,

The next language community meeting is scheduled in a few weeks - May 31st at 16:00 UTC. If you're interested, you can [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Wikimedia_Language_engineering/Community_meetings#31_May_2024 sign up on this wiki page].

This is a participant-driven meeting, where we share language-specific updates related to various projects, collectively discuss technical issues related to language wikis, and work together to find possible solutions. For example, in the last meeting, the topics included the machine translation service (MinT) and the languages and models it currently supports, localization efforts from the Kiwix team, and technical challenges with numerical sorting in files used on Bengali Wikisource.

Do you have any ideas for topics to share technical updates related to your project? Any problems that you would like to bring for discussion during the meeting? Do you need interpretation support from English to another language? Please reach out to me at ssethi(__AT__)wikimedia.org and [[etherpad:p/language-community-meeting-may-2024|add agenda items to the document here]].

We look forward to your participation!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 21:22, 14 මැයි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Feedback invited on Procedure for Sibling Project Lifecycle&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

[[File:Sibling Project Lifecycle Conversation 3.png|150px|right|link=:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle]]

Dear community members,

The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee]] (CAC) of the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] invites you to give feedback on a '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle|draft Procedure for Sibling Project Lifecycle]]'''. This draft Procedure outlines proposed steps and requirements for opening and closing Wikimedia Sibling Projects, and aims to ensure any newly approved projects are set up for success. This is separate from the procedures for opening or closing language versions of projects, which is handled by the [[:m:Special:MyLanguage/Language committee|Language Committee]] or [[m:Special:MyLanguage/Closing_projects_policy|closing projects policy]]. 

You can find the details on [[:m:Special:MyLanguage/Talk:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle#Review|this page]], as well as the ways to give your feedback from today until the end of the day on '''June 23, 2024''', anywhere on Earth. 

You can also share information about this with the interested project communities you work with or support, and you can also help us translate the procedure into more languages, so people can join the discussions in their own language.

On behalf of the CAC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 02:26, 22 මැයි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Announcing the first Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello,

The scrutineers have finished reviewing the vote results. We are following up with the results of the first [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) election]]. 

We are pleased to announce the following individuals as regional members of the U4C, who will fulfill a two-year term:

* North America (USA and Canada)
** –
* Northern and Western Europe
** [[m:Special:MyLanguage/User:Ghilt|Ghilt]]
* Latin America and Caribbean
** –
* Central and East Europe (CEE)
** —
* Sub-Saharan Africa
** –
* Middle East and North Africa
** [[m:Special:MyLanguage/User:Ibrahim.ID|Ibrahim.ID]]
* East, South East Asia and Pacific (ESEAP)
** [[m:Special:MyLanguage/User:0xDeadbeef|0xDeadbeef]]
* South Asia
** –

The following individuals are elected to be community-at-large members of the U4C, fulfilling a one-year term:

* [[m:Special:MyLanguage/User:Barkeep49|Barkeep49]]
* [[m:Special:MyLanguage/User:Superpes15|Superpes15]]
* [[m:Special:MyLanguage/User:Civvì|Civvì]]
* [[m:Special:MyLanguage/User:Luke081515|Luke081515]]
* –
* –
* –
* –

Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community.

Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. Follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-wiki]].

On behalf of the UCoC project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 08:15, 3 ජූනි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;The final text of the Wikimedia Movement Charter is now on Meta&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hi everyone,

The final text of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] is now up on Meta in more than 20 languages for your reading.

'''What is the Wikimedia Movement Charter?'''

The Wikimedia Movement Charter is a proposed document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance.

'''Join the Wikimedia Movement Charter “Launch Party”'''

Join the [[m:Special:MyLanguage/Event:Movement Charter Launch Party|“Launch Party”]] on '''June 20, 2024''' at '''14.00-15.00 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1718892000 your local time]). During this call, we will celebrate the release of the final Charter and present the content of the Charter. Join and learn about the Charter before casting your vote.

'''Movement Charter ratification vote'''

Voting will commence on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC.''' You can read more about the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voting process, eligibility criteria, and other details]] on Meta.

If you have any questions, please leave a comment on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter|Meta talk page]] or email the MCDC at [mailto:mcdc@wikimedia.org mcdc@wikimedia.org].

On behalf of the MCDC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 08:45, 11 ජූනි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is now open – cast your vote&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello everyone,

The voting to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|'''Wikimedia Movement Charter''']] is now open. The Wikimedia Movement Charter is a document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance.

The final version of the Wikimedia Movement Charter is [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|available on Meta in different languages]] and attached [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikimedia_Movement_Charter_(June_2024).pdf here in PDF format] for your reading.

Voting commenced on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC'''. Please read more on the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voter information and eligibility details]].

After reading the Charter, please [[Special:SecurePoll/vote/398|'''vote here''']] and share this note further.

If you have any questions about the ratification vote, please contact the Charter Electoral Commission at [mailto:cec@wikimedia.org '''cec@wikimedia.org'''].

On behalf of the CEC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 10:52, 25 ජූනි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello everyone,

This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''.

If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. 

On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 03:46, 8 ජූලි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;U4C Special Election - Call for Candidates&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024.

The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]].

In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki.

Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]].

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:03, 10 ජූලි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Wikimedia Movement Charter ratification voting results&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Hello everyone,

After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.  

As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy.

The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: 

'''Individual vote:'''

Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333).

'''Affiliates vote:'''

Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111).

'''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:'''

The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].  

With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''.

We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance.

The Charter Electoral Commission,

[[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 17:52, 18 ජූලි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== වික්ෂනරි පරිපාලක ඡන්ද විමසීම ==

වික්ෂනරිය තුළ, නව පරිපාලක ඡන්ද විමසීම ගැන ඔබ දැනුවත් ද? 2024-07-31 දිනෙන් අවසන් වන ඡන්ද විමසීමක් මේ මොහොතේ දී ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතියි. ඔබට මෙම ව්‍යාපෘතිය තුළ ගිණුමක් පවතියි නම්, හැකි ඉක්මනින් ඡන්ද විමසීම් පිටුව වෙත යන්න.

* [[:wikt:si:වික්ෂනරි:පරිපාලකවරු#Lee]]

ඔබගේ සහාය හෝ විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කරන්න. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 07:03, 24 ජූලි 2024 (යූටීසී)

:සිහි කැඳවීම: මෙම ඡන්ද විමසීම ක්‍රියාත්මක වන්නේ තව දින තුනක් (3) පමණි. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 03:47, 28 ජූලි 2024 (යූටීසී)

== විකිපොත් පරිපාලක ඡන්ද විමසීම ==

විකිපොත් තුළ, නව පරිපාලක ඡන්ද විමසීම ගැන ඔබ දැනුවත් ද? 2024-07-31 දිනෙන් අවසන් වන ඡන්ද විමසීමක් මේ මොහොතේ දී ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතියි. ඔබට මෙම ව්‍යාපෘතිය තුළ ගිණුමක් පවතියි නම්, හැකි ඉක්මනින් ඡන්ද විමසීම් පිටුව වෙත යන්න.

* [[:b:si:විකිපොත්:පරිපාලකවරු#Lee]]

ඔබගේ සහාය හෝ විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කරන්න. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 03:25, 25 ජූලි 2024 (යූටීසී)

:සිහි කැඳවීම: මෙම ඡන්ද විමසීම ක්‍රියාත්මක වන්නේ තව දින තුනක් (3) පමණි. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 03:47, 28 ජූලි 2024 (යූටීසී)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Vote now to fill vacancies of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility.

The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 02:48, 27 ජූලි 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26989444 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now.

'''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC.

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 15:31, 6 අගෝස්තු 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;Sub-referencing&quot;/&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]]
Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]].

'''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you:

* [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. 
* [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities.

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand.

Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC)
&lt;section end=&quot;Sub-referencing&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=27309345 --&gt;

== Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC ==

Hi all,

The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page].

This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites.

Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation!

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 23:19, 22 අගෝස්තු 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]].

I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026:

* North America (USA and Canada)
** Ajraddatz

The following seats were not filled during this special election:

* Latin America and Caribbean
* Central and East Europe (CEE)
* Sub-Saharan Africa
* South Asia
* The four remaining Community-At-Large seats

Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community.

Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]].

On behalf of the U4C and the Elections Committee,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 14:06, 2 සැප්තැම්බර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board.

Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]].

When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''.

To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]].

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 12:14, 3 සැප්තැම්බර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== 'Wikidata item' link is moving. Find out where... ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;&lt;i&gt;Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.&lt;/i&gt;{{tracked|T66315}}

Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project.
The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''General''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''In Other Projects''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section.

We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the   [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2.
More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].&lt;br&gt;&lt;br&gt;We welcome your feedback and questions.&lt;br&gt; [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 18:58, 27 සැප්තැම්බර් 2024 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27524260 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted.

The following four candidates were the most voted:

# [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]]
# [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]]
# [[User:Victoria|Victoria Doronina]]
# [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]]

While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024.

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]]

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group

&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 08:25, 14 ඔක්තෝබර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Seeking volunteers to join several of the movement’s committees&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. 

Read more about the committees on their Meta-wiki pages:
* [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]]

Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have.

For the Committee Support team,
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:08, 16 ඔක්තෝබර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27601062 --&gt;

== 'Wikidata item' link is moving, finally. ==

Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 11:29, 22 ඔක්තෝබර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27535421 --&gt;

== Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC ==

Hello everyone,

The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone &lt;https://zonestamp.toolforge.org/1732896000&gt;). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: &lt;https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024&gt;.

This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation.

Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 19:54, 21 නොවැම්බර් 2024 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Proposal to enable the &quot;Contribute&quot; entry point in Sinhalese Wikipedia ==

{{Int:Hello}} Sinhalese Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called &quot;Contribute&quot; to your Wikipedia.

The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia.

Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Sinhalese Wikipedia.

'''Who can access it'''

Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the &quot;Contribute&quot; icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to &quot;view contributions&quot; is also available to access the list of your contributions.

[[ගොනුව:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]]                             [[ගොනුව:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]]

For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the &quot;Contributions&quot; option unless they change it to the &quot;Contribute&quot; manually.

This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the &quot;Contributions&quot; entry point as default.          

We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024.

We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the &quot;Contribute&quot; entry point in your Wikipedia.

We look forward to your response soon.

Thank you!

On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 04:18, 28 නොවැම්බර් 2024 (යූටීසී)

== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==

Dear Community Members,

I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.

We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.

This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.

Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6

We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.

Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025

Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.

Warm regards,&lt;br&gt;
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
&lt;!-- Message sent by User:Biplab Anand@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&amp;oldid=28074658 --&gt;

== Enabling Dark mode for logged-out users in this Wikipedia ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

{{int:Hello}} Wikipedians,

Apologies, as this message is not written in your native language. {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]] will be enabling [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|dark mode]] here on your Wikipedia by February 2025 now that pages on your wiki have passed our checks for accessibility and other quality checks. Congratulations!

The plan to enable is made possible by the diligent work of editors and other technical contributors in your community who ensured that templates, gadgets, and other parts of pages can be accessible in dark mode. Thank you all for making dark mode available for everybody!

For context, the Web team has concluded work on dark mode. If, on some wikis, the option is not yet available for logged-out users, this is likely because many pages do not yet display well in dark mode. As communities make progress on this work, we enable this feature on additional wikis once per month.

If you notice any issues after enabling dark mode, please create a page: &lt;code&gt;Reading/Web/Accessibility for reading/Reporting/xx.wikipedia.org&lt;/code&gt; in MediaWiki ([[mediawikiwiki:Reading/Web/Accessibility_for_reading/Reporting|like these pages]]), and report the issue in the created page.

Thank you!

On behalf of the [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]].
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 22:15, 21 ජනවාරි 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_Dark_mode_deployment_list_(February_2025)&amp;oldid=28153450 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:11, 24 ජනවාරි 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Feminism and Folklore 2025 starts soon ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 02:36, 29 ජනවාරි 2025 (යූටීසී)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 02:36, 29 ජනවාරි 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26503019 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:48, 3 පෙබරවාරි 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt; Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]]
We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''.

This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba.

'''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''.

Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language &amp; Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 08:29, 22 පෙබරවාරි 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 18:51, 7 මාර්තු 2025 (යූටීසී)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== An improved dashboard for the Content Translation tool ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{Int:hello}} Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.

With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the &quot;For you&quot; and &quot;...More&quot; buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups (&quot;Create new pages&quot; and &quot;Expand with new sections&quot;)-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''.
Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. 

Thank you!

On behalf of the Language and Product Localization team.
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 02:56, 13 මාර්තු 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&amp;oldid=28382282 --&gt;

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:04, 4 අප්‍රේල් 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! 

The most active contesters will receive prizes.

If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;

16:11, 16 අප්‍රේල් 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&amp;oldid=28552112 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:34, 17 අප්‍රේල් 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt; 15:03, 28 අප්‍රේල් 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:41, 29 අප්‍රේල් 2025 (යූටීසී)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].

You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.

If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|සාකච්ඡාව]])&lt;/bdi&gt; 22:07, 15 මැයි 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 15:27, 22 මැයි 2025 (යූටීසී)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection &amp; Call for Questions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4].

Here are the key planned dates:

* May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6]
* June 17 – July 1, 2025: Call for candidates
* July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5]
* August 2025: Campaign period
* August – September 2025: Two-week community voting period
* October – November 2025: Background check of selected candidates
* Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated

Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Call for Questions'''

In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]]

Thank you!

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Best regards,

Victoria Doronina

Board Liaison to the Elections Committee

Governance Committee&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 03:08, 28 මැයි 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone,  

''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)''

The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''.

This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable.

The three main features of this extension are:

* '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki.
*  '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''.
*  '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions.

'''Note''': The extension comes with a new user right called '''&quot;Event Organizer&quot;''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment.

The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]])

If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout.

Thank you! &lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|සාකච්ඡාව]]) 16:47, 29 මැයි 2025 (යූටීසී)&lt;/bdi&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&amp;oldid=28803829 --&gt;

== Help needed with translating User Interface message strings ==

Hello Wikimedians

I hope this message finds you well! We have some User Interface message strings that need your help to be translated into Sinhala. Right now, they're at 0 percent, and it would be fantastic to get them fully localized.

@[[පරිශීලක:BuddhikaW88|BuddhikaW88]], @[[පරිශීලක:IDB.S|IDB.S]] and @[[පරිශීලක:Lee|Lee]], thank you for all your contributions in this Wikipedia. Maybe you are interested in volunteering to translate the message strings, and anyone else interested in jumping in and lending a hand. Below is the link for the message strings on translatewiki:

* [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&amp;group=ext-contenttranslation-automatic-translation&amp;language=si&amp;filter=%21translated&amp;action=translate https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&amp;group=ext-contenttranslation-automatic-translation&amp;language=el&amp;filter=%21translated&amp;action=translate]

If you haven’t used [https://translatewiki.net/ translatewiki.net] before, no worries! Here’s what you need:

* A good grasp of both English and Sinhala.
* A TranslateWiki account (your wiki account won’t work here, but you can easily create one with your existing Wiki details, so you don’t have to remember anything new).
* A willingness to follow some simple instructions!

Once you’ve got your account set up, you’ll need to translate a few random messages for the site to authenticate your knowledge of the language. After that, you can dive right into the translations using the links above.

Thanks so much for helping! If you have any questions or need help, let me know.

[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 06:34, 7 ජූනි 2025 (යූටීසී)

:Last time I tried working with translatewiki, it was 2021-04-08, and I couldn't do it. I asked for help in my talk page, but nobody was there. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 06:39, 7 ජූනි 2025 (යූටීසී)
::Sorry about not getting the help you needed to get started. You can check out [[mediawikiwiki:Help:Extension:Translate/Translation_example|this resource]] and see if it will help. You can also ask a specific person, User: BuddhikaW88, for help directly. Thank you! [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 23:21, 9 ජූනි 2025 (යූටීසී)
:::Thanks. I'll try one more time then. -- [[User:Lee|Lee]] ([[User talk:Lee|talk]]) 06:21, 10 ජූනි 2025 (යූටීසී)
:Thank you so much, @[[පරිශීලක:BuddhikaW88|BuddhikaW88]]! I truly appreciate your swift work on this. [[:el:Χρήστης:UOzurumba_(WMF)|UOzurumba (WMF)]] [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 23:23, 9 ජූනි 2025 (යූටීසී)

== Vote now in the 2025 U4C Election ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}

Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].

Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:01, 13 ජූනි 2025 (යූටීසී) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28848819 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;
Hello all,

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position.

This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3]

Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election.

Best regards,

Abhishek Suryawanshi&lt;br /&gt;
Chair of the Elections Committee

On behalf of the Elections Committee and Governance Committee

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.

[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 17:44, 17 ජූනි 2025 (යූටීසී)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28866958 --&gt;</text>
      <sha1>eh25rtjob6ze5pa742xw8q9pizgwwrv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ආනන්ද කුමාරස්වාමි</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28781</id>
    <revision>
      <id>749669</id>
      <parentid>729312</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:20:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:13DC:231:35BD:7545:FE0C:E1A0</ip>
      </contributor>
      <origin>749669</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11898" sha1="ec2xgmol6twp3hodw6eg5qz7jsqvby6" xml:space="preserve">
jjj
උපත

1877 අගෝස්තු විසි දෙවැනි දා ආනන්ද කුමාරස්වාමි උපත ලැබුවේ ලංකාවේ එවකට පැවති ප්‍රබලතම දෙමළ ප්‍රභූ පවුලකය. ඔහුගේ පියා වූ මුතු කුමාරස්වාමි ලංකාවෙන් නයිට් පදවියක් ලද පළමු පුද්ගලයා ලෙස හැඳින්වෙයි . ලංකාවේ නිදහස් අරගලයේ ප්‍රබල භූමිකාවක් ඉටුකළ පොන්නම්බලම් සහෝදරයින් ඔහුගේ ළඟම ඥාතීන් වෙයි. මුතු කුමාරස්වාමි, එංගලන්තයේ ගත කළ අවධියේ දී මුණ ගැහුණු එළිසබෙත් බීබී නම් කාන්තාව සමඟ විවාහ වූ අතර ඔවුන් දෙදෙනාට ලැබුණු දරුවා නම් කරන ලද්දේ ආනන්ද කෙන්ටිෂ් මුතු කුමාරස්වාමි ලෙසයි. නමුත් අවාසනාවකට මෙන් ආනන්ද කුමාරස්වාමිට වයස අවුරුදු දෙක පිරෙන විට ඔහුගේ පියා මිය ගිය අතර මව විසින් ඔහුව නයිජීරියාවට ගෙන ගියා ය.


එංගලන්තයේ ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් භූගර්භ විද්‍යාව සහ උද්භිත විද්‍යාව පිළිබඳව උපාධියක් ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව එතිල් මේරි නම් තරුණිය සමඟ 1902දී  විවාහ වන ආනන්ද කුමාරස්වාමි නැවතත් ලංකාව බලා පැමිණියේ ය. කෙසේ වෙතත් මෙම විවාහය 1913 දී පමණ බිඳ වැටෙන අතර එම වසරේදීම කුමාරස්වාමි  රිචර්ඩ්සන් නම් තවත් තරුණියක් විවාහ කර ගත්තේ ය. මෙම විවාහයෙන් නාරද කුමාරස්වාමි සහ රෝහිණී කුමාරස්වාමි යන දරුවන් දෙදෙනා ඔවුන්ට ලැබුණි . මේ කාලය තුළ ඉන්දියාවේ ගතකරන කුමාරස්වාමි යුවළ ඉන්දියානු කලා ශිල්ප කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කළහ . රිචර්ඩ්සන් ඉන් පසු  ඉන්දීය ගීත ගායනා කරමින් සහ එම සංස්කෘතිය ප්‍රවර්ධනය කරමින් රත්න දේවි නමින් ප්‍රසංග රැසක් සංවිධානය කළේය . ඒ කෙසේ වෙතත් මෙම විවාහයද බිඳ වැටෙන අතර 1922 දී කුමාරස්වාමි ස්ටෙලා බ්ලොච් නම් ඇමෙරිකානු ජාතික නාට්‍යාංගනාවක් විවාහ කර ගන්නවා. නමුත් එම විවාහයත් සාර්ථක වන්නේ නැහැ. 1930 දී කුමාරස්වාමි සිය අවසාන විවාහයට පිවිසෙන අතර එවර ඔහුගේ තේරීම වන්නේ ආජන්ටිනා වන ජාතික යුවතියක් වන ලුයිසා රන්ස්ටේනුයි. මෙම විවාහයෙන් කුමාරස්වාමිට තවත් පුතෙකු ලැබෙන අතර ඔහුව රාමා කුමාරස්වාමි ලෙස නම් කරනු ලබනවා

භූ විද්‍යාඥයෙකු ලෙස සිදුකළ සේවය 

අප කලින් සඳහන් කළ පරිදි නැවතත් ලංකාවට පැමිණි ආනන්ද කුමාරස්වාමි ලංකාවේ ප්‍රථම ඛනිජ සම්පත් ගවේෂණ කාර්යාංශයේ අධ්‍යක්ෂවරයා බවට පත් වුණා. ඒ හරහා ඔහු ලංකාව පුරා ඛනිජ ද්‍රව්‍යය ගවේෂණය කිරීමට කටයුතු කළා.

එහිදී තෝරනයිට් නම් ඛනිජ වර්ගය ඔහු විසින් සොයා ගත් අතර මේ නිසා මාරිකියුරි  වැනි ලෝ ප්‍රකට විද්‍යාඥවරියන් පවා එම ඛනිජ විශේෂ කුමාරස්වාමි නමින් නම් කළ යුතුයැයි සඳහන් කළා. නමුත් තමන් එම ඛනිජ විශේෂය මුල් වරට සොයා ගත්තත් එය නිසි ලෙස හඳුනා ගැනීමට අපොහොසත් වීම නිසා එම ගෞරවය තමන්ට ලබා ගත නොහැකි බව කියමින් ඔහු එය ප්‍රතික්ෂේප කළා. කෙසේ වෙතත් මේ පිළිබඳව සිදුකරන ලද පර්යේෂණ නිසා ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලය මගින් ආනන්ද කුමාරස්වාමි වෙත ආචාර්ය උපාධියක් ද ලබා දීමට කටයුතු කළා.

ලංකාවේ දේශීයේ කලාව කෙරෙහි අවධානය යොමු වීම

ලංකාවේ ඛනිජ සම්පත් සොයා යමින් ලංකාව පුරා සිදුකළ  ගවේෂණයේදී ආනන්ද කුමාරස්වාමි ඛනිජ සම්පත් වලටත් වඩා වටින දෙයක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ පවතින බව වටහා ගත්තා. ඒ ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ සංස්කෘතියයි. විශේෂයෙන්ම පිටිසර බද ගම් පළාත් වල ජන ජීවිතය, සිරිත් විරිත්, ජනශ්‍රැති ආදිය අධ්‍යයනය කළ ඔහු ඒ පිළිබඳව විවිධ පර්යේෂණ පත්‍රිකා සකස් කර ඉදිරිපත් කිරීමට කටයුතු කළා. ඔහුගේ මේ පර්යේෂණ වල විශිෂ්ටතම ප්‍රතිඵලය වූයේ “මධ්‍ය කාලීන සිංහල කලා” නම් අති දැවැන්ත කෘතියයි. ඒ හරහා සිංහල කලාවෙහි ඇති අද්විතීයභාවය පිළිබඳව ලොවට හෙළි කිරීමට ඔහුට හැකියාව ලැබුණා.

. විවේචන

ලංකාවේ ප්‍රභූ පවුල්වල අධිරාජ්‍ය ගැති ස්වභාවය ආනන්ද කුමාරස්වාමිගේ අතින් දැඩි ලෙස විවේචනයට ලක් වුණා. එසේම ඔහු දිගින් දිගටම තම ලිපි වලින් මතු කරන ලද්දේ බටහිර අධ්‍යාපනය විසින් හීලෑ කරන ලද මධ්‍යම පංතියට වඩා පිටිසර ගම්මාන වල නූගත් ජනතාව අතර උසස් සංස්කෘතියක් පවතින බවයි. එසේම ලංකාවේ අධ්‍යාපනය ලබාදීම රටවැසියාගේ මුල් භාෂාවලින් එනම් සිංහල හා දෙමළින් ලබාදිය යුතුයි යන මතය මුලින්ම ඉදිරිපත් කරන ලද්දේද ආනන්ද කුමාරස්වාමි විසින්. එසේ ම ලංකාවට විශ්ව විද්‍යාලයක ඇති අවශ්‍යතාවය මූලික වශයෙන් මතු කළ අයෙක් ලෙස එතුමාගේ නම ඉතිහාසගත වෙනවා.

ආනන්ද කුමාරස්වාමිගේ කෘති

ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව ඉන්දියාව ඇතුළු පෙරදිග සංස්කෘතිය පිළිබඳව කෘතීන් විශාල ප්‍රමාණයක් ආනන්ද කුමාරස්වාමි විසින් රචනා කරනු ලැබුවා. ඒ අතරින් බොහෝමයක් කෘති අද පවා ලංකාවේ පුස්තකාලවලින් සොයා ගැනීමට හැකියාව ලැබෙන්නේ නැහැ. මේ ඔහුගේ එවැනි කෘතීන් අතරින් කීපයක නම් පමණයි.

Elements of Buddhist Iconography

Introduction To Indian Art

Buddhist Art

History of Indian and Indonesian Art

Teaching of Drawing in Ceylon

The Indian craftsman

Viśvakarmā ; examples of Indian architecture, sculpture, painting, handicraft 

Rajput Painting

Early Indian Architecture: Cities and City-Gates

සමු ගැනීම

වයස අවුරුදු හැත්තෑවේදී එනම් 1947 සැප්තැම්බර් 9 වනදා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ බොස්ටන් නගරයේ දී ආනන්ද කුමාරස්වාමි තනි මිනිසකුට තමාගේ ජීවිත කාලයේදී සිදු නොකළ හැකි තරම් අති දැවැන්ත වැඩ කොටසක් සිදු කොට සමු ගත්තා. නමුත් අවාසනාවකට වගේ ජාතියක් විදිහට අපේ ආනන්ද කුමාරස්වාමිට නිසි ගෞරවය ලබා දුන්නාද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. හොඳම උදාහරණය වන්නේ නෙළුම් පොකුණ නිර්මාණය කිරීමෙන් පසුව ඒ අසලින් දිවෙන ආනන්ද කුමාරස්වාමි මාවතේ නම නෙළුම්පොකුණ මාවත ලෙස නම් කරනු ලැබීමයි. පසුව රජය වෙනස් වීමත් සමඟම ඊට නැවතත් පැරණි නමම ලබා දෙනු ලැබුවා. අවම වශයෙන් එම මාවත අද්දරින් හෝ ආනන්ද කුමාරස්වාමි ගේ පිළිරුවක් හෝ නිර්මාණය කිරීමට බලධාරීන් පියවර ගැනීම මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ ලංකා පුත්‍රයාට ජාතියක් විදිහට අපිට කළ හැකි සුළු හෝ ගෞරවයක් ලෙස ලෙසට හැඳින්විය හැකි ය.</text>
      <sha1>ec2xgmol6twp3hodw6eg5qz7jsqvby6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>වැලිවිට සරණංකර හිමි</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43800</id>
    <revision>
      <id>749508</id>
      <parentid>737465</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:26:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749508</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17512" sha1="msu5njevks87jh1jcbxqgiv02hgob9k" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      =  A wall
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = Sri Lankan 
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|education        = 
|occupation       = Sangharaja, the supreme patriarch of Sri Lanka. 
|teacher          = .සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
}}

==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>msu5njevks87jh1jcbxqgiv02hgob9k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749509</id>
      <parentid>749508</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:27:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749509</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17506" sha1="hryfm4ja2d5b7bkjzj53f9cvb1xe4bp" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      =  
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = Sri Lankan 
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|education        = 
|occupation       = Sangharaja, the supreme patriarch of Sri Lanka. 
|teacher          = .සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
}}

==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>hryfm4ja2d5b7bkjzj53f9cvb1xe4bp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749510</id>
      <parentid>749509</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:30:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749510</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16965" sha1="19d1aglgcxlb0ko13or4viw1si47bg6" xml:space="preserve">{{Short description|Last Sangharaja of Sri Lanka}}
{{Infobox religious biography
|name             = Welivita Sri Saranakara Thera 
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = A wall painting which depicts Weliwita Sri Saranankara Sangharaja Thero
|alias            = 
|dharma name      =  Welivita Pindapathika Asarana Sarana Sri Saranakara Sangharaja Thero
|birth_name       = Kulathun Bandara (කුලතුන් බණ්ඩාර)
|birth_place      = [[Welivita Waththe Walauwa, Tumpane]], [[Kandy District]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[Malwathu Maha Viharaya]], Kandy
|nationality      = Sri Lankan 
|religion         = [[Buddhism]]
|school           = [[Theravada]]
|lineage          = [[Siyam Nikaya]]
|title            = [[Sangharaja]]
|location         =
|education        = 
|occupation       = Sangharaja, the supreme patriarch of Sri Lanka. 
|teacher          = Suriyagoda Maha Thero.
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = Thibbotuwawe Buddharakkitha Thero, Daramitipola Dhammarakkhitha Thero, Rambukwelle Dhammarakkhitha Thero, Wehelle Dhammadinna Thero, Morathota Dhammakkhanda Thero, Welivita Saranankara Thero (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>19d1aglgcxlb0ko13or4viw1si47bg6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749512</id>
      <parentid>749510</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:31:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749512</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17012" sha1="rigmdix674fao6claocb99idduw04av" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             = Welivita Sri Saranakara Thera 
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = A wall painting which depicts Weliwita Sri Saranankara Sangharaja Thero
|alias            = 
|dharma name      =  Welivita Pindapathika Asarana Sarana Sri Saranakara Sangharaja Thero
|birth_name       = Kulathun Bandara (කුලතුන් බණ්ඩාර)
|birth_place      = [[Welivita Waththe Walauwa, Tumpane]], [[Kandy District]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[Malwathu Maha Viharaya]], Kandy
|nationality      = Sri Lankan 
|religion         = [[Buddhism]]
|school           = [[Theravada]]
|lineage          = [[Siyam Nikaya]]
|title            = [[Sangharaja]]
|location         =
|education        = 
|occupation       = Sangharaja, the supreme patriarch of Sri Lanka. 
|teacher          = Suriyagoda Maha Thero.
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = Thibbotuwawe Buddharakkitha Thero, Daramitipola Dhammarakkhitha Thero, Rambukwelle Dhammarakkhitha Thero, Wehelle Dhammadinna Thero, Morathota Dhammakkhanda Thero, Welivita Saranankara Thero (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>rigmdix674fao6claocb99idduw04av</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749515</id>
      <parentid>749512</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:32:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749515</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17187" sha1="s6tkg3ustnm8fe0aelzgissl7qk19cb" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[Welivita Waththe Walauwa, Tumpane]], [[Kandy District]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[Malwathu Maha Viharaya]], Kandy
|nationality      = Sri Lankan 
|religion         = [[Buddhism]]
|school           = [[Theravada]]
|lineage          = [[Siyam Nikaya]]
|title            = [[Sangharaja]]
|location         =
|education        = 
|occupation       = Sangharaja, the supreme patriarch of Sri Lanka. 
|teacher          = Suriyagoda Maha Thero.
|reincarnation of = 
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = Thibbotuwawe Buddharakkitha Thero, Daramitipola Dhammarakkhitha Thero, Rambukwelle Dhammarakkhitha Thero, Wehelle Dhammadinna Thero, Morathota Dhammakkhanda Thero, Welivita Saranankara Thero (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>s6tkg3ustnm8fe0aelzgissl7qk19cb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749518</id>
      <parentid>749515</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:35:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749518</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17724" sha1="c168c3p1vkumrxzqqh1mrcdtmm6xzhf" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = ශ්‍රී ලාංකික
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|title            = [[සංඝරාජ]]
|location         =
|education        = 
|occupation       =  ශ්‍රී ලංකාවේ උත්තරීතර කුලදෙටුවන් වන සංඝරාජ.
|teacher          = සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>c168c3p1vkumrxzqqh1mrcdtmm6xzhf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749519</id>
      <parentid>749518</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749519</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18140" sha1="fdn20jeghicxct0fa0993hlyz65np16" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = ශ්‍රී ලාංකික
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|title            = [[සංඝරාජ]]
|location         =
|education        = 
|occupation       =  ශ්‍රී ලංකාවේ උත්තරීතර කුලදෙටුවන් වන සංඝරාජ.
|teacher          = සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.
[File:Welivita Waththe Walauwa,Tumpane.jpg|thumb|වැලිවිට ශ්‍රී සරණකර හිමි 1698 ජුනි 19 වන දින [[මහනුවර]]] සිට කිලෝමීටර් 24 ක් පමණ දුරින් පිහිටි,තුම්පනේ, හතරලියද්ද, ''වැලිවිට වත්ත වලව්ව'' හි උපත ලැබීය]]

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>fdn20jeghicxct0fa0993hlyz65np16</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749520</id>
      <parentid>749519</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:41:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <origin>749520</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18141" sha1="mz0vpzg23r4k95rzd3z4shby78g7lrq" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = ශ්‍රී ලාංකික
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|title            = [[සංඝරාජ]]
|location         =
|education        = 
|occupation       =  ශ්‍රී ලංකාවේ උත්තරීතර කුලදෙටුවන් වන සංඝරාජ.
|teacher          = සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.
[[File:Welivita Waththe Walauwa,Tumpane.jpg|thumb|වැලිවිට ශ්‍රී සරණකර හිමි 1698 ජුනි 19 වන දින [[මහනුවර]]] සිට කිලෝමීටර් 24 ක් පමණ දුරින් පිහිටි,තුම්පනේ, හතරලියද්ද, ''වැලිවිට වත්ත වලව්ව'' හි උපත ලැබීය]]

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>mz0vpzg23r4k95rzd3z4shby78g7lrq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749522</id>
      <parentid>749520</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:45:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <comment>/* සංඝරාජ පදවිය */</comment>
      <origin>749522</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18545" sha1="eiogz8tg2zicrbieh0cteoug8wy9a2n" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = ශ්‍රී ලාංකික
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|title            = [[සංඝරාජ]]
|location         =
|education        = 
|occupation       =  ශ්‍රී ලංකාවේ උත්තරීතර කුලදෙටුවන් වන සංඝරාජ.
|teacher          = සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.
[[File:Welivita Waththe Walauwa,Tumpane.jpg|thumb|වැලිවිට ශ්‍රී සරණකර හිමි 1698 ජුනි 19 වන දින [[මහනුවර]]] සිට කිලෝමීටර් 24 ක් පමණ දුරින් පිහිටි,තුම්පනේ, හතරලියද්ද, ''වැලිවිට වත්ත වලව්ව'' හි උපත ලැබීය]]

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
[[File:118 King Rajasingha makes Ven Saranankara Sangharaja (19820173144).jpg|thumb|[[මහනුවර කිර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ|කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ]] රජු වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර හිමියන් ශ්‍රී ලංකාවේ [[සංඝරාජ]] ලෙස පත් කළේය.]]
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>eiogz8tg2zicrbieh0cteoug8wy9a2n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749523</id>
      <parentid>749522</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:46:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:2150:1C2:EDA3:79DA:1E38:B13</ip>
      </contributor>
      <comment>/* සංඝරාජ පදවිය */</comment>
      <origin>749523</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18551" sha1="hnf1op13tva7nha1zh156r6c7hn339n" xml:space="preserve">{{Short description|ශ්‍රී ලංකාවේ අවසාන සංඝරාජයා}}
{{Infobox religious biography
|name             =  වැලිවිට සරණංකර හිමි
|native_name      = 
|image            = Weliwita Sri Saranankara thera.jpg
|caption          = වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ගේ රුව සහිත බිත්ති සිතුවමක්
|alias            = 
|dharma name      =  වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ ශ්‍රී සරණකර සංඝරාජ හිමි
|birth_name       = කුලතුන් බණ්ඩාර
|birth_place      = [[වැලිවිට වත්තේ වලව්ව, තුම්පනේ]], [[මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය]]
|birth_date       = {{Birth date|1698|06|19|df=y}} 
|death_date       = {{Death date and age|1778|07|18|1698|06|19|df=y}}
|death_place      = [[මල්වතු මහා විහාරය]], මහනුවර
|nationality      = ශ්‍රී ලාංකික
|religion         = [[බුද්ධාගම]]
|school           = [[ථෙරවාද]]
|lineage          = [[සියම් නිකාය]]
|title            = [[සංඝරාජ]]
|location         =
|education        = 
|occupation       =  ශ්‍රී ලංකාවේ උත්තරීතර කුලදෙටුවන් වන සංඝරාජ.
|teacher          = සූරියගොඩ මහා ස්වාමීන් වහන්සේ.
|predecessor      = 
|successor        = 
|students         = තිබ්බොටුවාවේ බුද්ධරක්ඛිත හිමි, දරමිටිපොල ධම්මරක්ඛිත හිමි, රඹුක්වැල්ලේ ධම්මරක්ඛිත හිමි, වේහැල්ලේ ධම්මදින්න හිමි, මොරතොට ධම්මක්ඛන්ද හිමි, වැලිවිට සරණංකර හිමි (II).
|spouse           = 
|partner          = 
|children         = 
|website          = 
}}
==ළමා විය==
මහනුවර තුම්පනේ වැලිවිට නම් ගමේ '''කුලතුංග මුදලි''' ට දාව '''කුලතුංග බණ්ඩාර''' කුමරු මෙලොව එළි දැක ඇත්තේ ll වන විමලධර්මසූරිය (1687-1706) රජතුමාගේ කාලයේ දී 1698 ජූනි 18 වන දින වැලිවිට වත්තේ වලව්වේ දීය.
'''එරමුදුලියද්දේ උපාසක රාළ '''ගෙන් සහ '''මුරුද්දෙණියේ හේරත්''' '''ගෙදර ගුරුතුමා '''ගෙන් හෙතෙම බාල වියේ අකුරු ඉගෙන ඇත. කුලතුංග බණ්ඩා කුමරු රාජ සේවයට යොමු කිරීම දෙමාපියන්ගේ අභිලාශය වුවද ඔහුගේ මනාපය තිබුනේ මහණ කමටයි. බාල වියේදී මේ කුමරුට තම මෑණියන්ගෙන් කුඩා මැටි වළඳක් ලබාගෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පිඩු සිගා යන ආකාරයෙන් ඇවිද, ඉන්පසු තම මෑණියන් ලවා ඊට ආහාර බෙදා ගෙන, නිවස අසළ වූ ගල්තලාවකට ගොස් අනුභව කිරීමේ පුරුද්දක් තිබූ බව සඳහන් වේ. මෙකල භික්ෂුන් වහන්සේ පිඬු සිඟා වඩින සිරිතක් බැවින් මේ පුරුද්ද මේ පින්වත් කුමරාට සසර පුරුද්දෙන්ම ලැබුණක් බව සිතිය හැක.
[[File:Welivita Waththe Walauwa,Tumpane.jpg|thumb|වැලිවිට ශ්‍රී සරණකර හිමි 1698 ජුනි 19 වන දින [[මහනුවර]]] සිට කිලෝමීටර් 24 ක් පමණ දුරින් පිහිටි,තුම්පනේ, හතරලියද්ද, ''වැලිවිට වත්ත වලව්ව'' හි උපත ලැබීය]]

== &lt;small&gt;'''&lt;u&gt;පැවිදිවීම&lt;/u&gt;'''&lt;/සරණන්කර  සාමණේර හිමි පැවිදිව සුළු කලෙකින් සූරියගොඩ රාජසුන්දර සාමණේර හිමි රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දඬුවමට ලක් විය. මේ නිසා ධර්ම ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට උන්වහන්සේට ගුරු හිමි කෙනෙක් නැති විය.  මෙකල සසුන බෙහෙවින් පිරිහී තිබූ බැවින් ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය ලැබීමට පහසු මං නොවීය.  ගුරුවරුන් සොයා ඇවිද ගිය උන් වහන්සේට පාළි භාෂාව පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ඇති '''ලෙව්කේ රාළහාමි''' හමු විය. උන් වහන්සේ ඔහු ගෙන් බාලාවතාරය නම් වූ පාලි ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථයේ නාම කාණ්ඩය උගත්තේය. ඉන් පසුපෝයමළු විහාරයේ වැඩ විසූ, '''වටපුළුවේ සාමණේර හිමි '''ගේ ශිෂ්‍ය,  '''පල්කුඹුරේ අත්ථදස්සි සාමණේර හිමි '''ගෙන් සමාස කාණ්ඩය උගත්තේය. මේ කාලයේ ලෙව්කේ රාළහාමිද රාජ උදහසට ළක්ව මාකෙහෙල්වල ගමේ නිවාස බන්ධනයට ළක් කොට තිබූ නිසා සරණංකර සාමණේර හිමියෝ ඊට නුදුරු අලගල්ල කන්දේ පිහිටි ගල් ලෙනක දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ වැඩ විසූ බව සඳහන් වේ. පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපුණු නිසා “පිණ්ඩපාතික” නම උන්වහන්සේගේ නමට එක් විය.

== සිල්වත් සමාගම ==
ධර්ම ශාස්ත්‍ර ප්‍රගුණ කරමින් යන අතර සරණංකර සාමණේර හිමි රට පුරා වෙනත් සිල්වත් සාමණේර හිමි වරු සමඟ ඔහු සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගත්තේය. සිල්වත් සමාගම නමින් සමාගමක් ඇරඹුණු අතර ඊට '''සිටිනාමළුවේ, ඉලිපැන්ගමුවේ, ඊසිපිටියේ, කප්පාගොඩ, අළුත්නුවර, මැදවල, පහන්කුඹුරේ,  නාගොල්ලේ,  කුඹුල්දිවෙල, වැවගෙදර, අහුගොඩ, මාලගම්මන, දාහිංගමුවේ '''ආදි සාමණේර හිමිවරු රාශියක් එක් විය. මේ අතරින් '''සිටිනාමළුවේ ධම්මජෝති''' සාමණේර හිමි පසු කාලයේ දකුණු පළාතේ සංඝ ප්‍රබෝධයට මූලික වූ බව මතක් කළ යුතුය.


මේ අතරතුර ගණින්නාන්සේලාගේ කුමන්ත්‍රණයක් හේතුවෙන් එකල මෙරට රජ වූ '''ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ''' රජුගේ උදහසට ළක් වූ සරණංකර සාමණේර හිමි ලග්ගල ප්‍රදේශයට පිටුවහල් කෙරිණි. උන්වහන්සේ ලග්ගල වැඩ සිටින කාලය තුළ භාරතයෙන් පැමිණි බමුණකුගේ ශ්ලෝකයක් විසඳා ගැනීමට රජුට වුවමනා වූ අතර එකල වැඩ උන් ගණින්නාන්සේලා ඊට අපොහොසත් වූහ. අවසානයේ එය විසඳා ලූයේ සරණංකර සාමණේර හිමිය. ඒ හේතුවෙන් රජුගේ ප්‍රසාදය නැවත දිනා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. පසුව උන්වහන්සේ රජුගේ උපකාරයෙන් මහනුවර ඇම්බැක්කේ නියමකන්ද නම් තැනක පිරිවෙනක් පිහිටුවා ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනයේ අභිවෘද්දියට කටයුතු කළහ.

== ලක්දිව උපසම්පදාව පිහිටුවීම ==
නැවත ලක්දිව [[උපසම්පදාව]] පිහිටුවීමට සරණංකර සාමණේර  හිමි උත්සාහ කළ නමුදු ඒ සඳහා ශ්‍රී වීරපරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු ගෙන් හෝ ඊට පසු රජ වූ '''විජය රාජසිංහ''' රජු ගෙන් උපකාර නොලැබිණි. කෙසේ හෝ '''කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ''' රජු ම අදහසට අනුව කැමති කරවා ගැනීමට උන්වහන්සේ සමත් වූහ. ඒ අනුව '''හාරගොඩ''', '''ගණේගොඩ''', '''ළිඟවිටියේ,''' '''වටවන''', '''හල්පේ''' සිල්වතුන් වහන්සේලා, '''දොරණාගම මුහන්දිරම් රාළ''', '''මාතොට රාළ''', සහ '''වටවන උපාසක රාළ''' යන පිරිසගෙන් සමන්විත දූත පිරිසක් සියමය බලා පිටත් කරවන ලදී. මේ කාලයේ මුහුදු ගමන් යනු ජීවිතාශාව අතහැර කළ යුතු කටයුත්තක් විය. දූත පිරිස ගමන් ගත් නැව විනාශ වූ අතර පිරිසෙන් කිහිප දෙනෙක් දිවි ගලවාගෙන නැවත පැමිණියහ. දෙවන වර දරන ලද උත්සාහයක්ද අසාර්ථක විය. එහෙත් සරණංකර හිමියෝ උත්සාහය අත් හළේ නැත. තුන් වන වර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරයාගේ අනුග්‍රහයෙන් ලබා ගෙන 1750 දී “තාර්කා” නම් නැවෙන් '''විල්බාගෙදර මුහන්දිරම්, ආයිත්තාලියද්දේ මුහන්දිරම්, පට්ටේපොළ රටේ රාළ, ඇල්ලේපොළ වෙඩික්කාර මොහොට්ටාළ '''සහ''' යටිනුවර ඊරියගම නිලමේ''' ඇතුළු සිංහල දූත පිරිසක් සියමයට යැවීමට උන් වහන්සේට හැකි විය.

මේ දූත පිරිසගේ ආරාධනයෙන් සියම් රජුගේ පූර්ණ අනුග්‍රහ ඇතිව  '''ප්‍රවර''' '''උපාලි නාහිමි''' ප්‍රමුඛ භික්ෂුන් වහන්සේ විසි නමක් සියමයෙන් මෙරටට වැඩම කරන ලද අතර 1753 ඇසළ මස මහනුවර මල්වතු මහා විහාරයේ මෙකල බද්ධ සීමා මාලකය පිහිටි ස්ථානයේ ඉදිකළ මණ්ඩපයකදී උන් වහන්සේලාගේ ප්‍රමුඛත්වයෙන් උපසම්පදා පුණ්‍ය කර්මය සිදු කෙරිණි. එහිදී සරණංකර සාමණේර හිමි ප්‍රවර උපාලි නාහිමිගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් හා '''බ්‍රහ්මජෝති''', '''මහාපුඤ්ඤ''' යන හිමිවරුන්ගේ කර්‍මාචාර්යත්වයෙන් උපසම්පදාව ලබා ගත්තේය..

== සංඝරාජ පදවිය ==
[[File:118 King Rajasingha makes Ven Saranankara Sangharaja (19820173144).jpg|thumb|200px|[[මහනුවර කිර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ|කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ]] රජු වැලිවිට ශ්‍රී සරණංකර හිමියන් ශ්‍රී ලංකාවේ [[සංඝරාජ]] ලෙස පත් කළේය.]]
උපසම්පදා ලැබීමෙන් අනතුරුව සරණංකර හිමිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු “සංඝරාජ” පදවිය පිරි නැමුවේය. කෙතරම් කීර්ති ප්‍රශංසා, නම්බු නාම ලැබුවද සරණංකර හිමි සරල, අල්පේච්ඡ දිවියක් ගත කළේය . ජීවිත කාලය පුරාවට පිණ්ඩපාතයෙන් යැපුන බුද්ධ පුත්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් බව ඉතිහාස පුවත් වලින් පෙනේ. සංඝරාජ පදවිය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ “උඩඟු නොව මහණ” යනුවෙන් තල්පතක ලියා වැඩ හුන් කුටියේ ඇතුළු වන දොරටුවේ නිතර පෙනෙන සේ තැබූ බව කියැවේ.

== ශාසනික සේවා ==
එකල වෙන් වෙන්ව පැවති මහනුවර සතර දේවාල පෙරහරත් දළඳා පෙරහරත් එක් කොට අද දක්නට ලැබෙන සිංහල බෞද්ධයන්ගේ මහ පෙරහර වන මහනුවර දළඳා මහ පෙරහර අරඹන ලද්දේ සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ අදහසකට අනුවයි.

භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ ධර්ම ශාස්ත්‍ර අධ්‍යාපනය නඟා සිටු වීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් ලෙස දුටු උන්වහන්සේ නියමකන්ද පිරිවෙනට අමතරව පෝයමළුව, අස්ගිරිය, සුදුහුම්පොළ, අම්පිටිය දලුක්ගොල්ල,නිත්තවෙල, ගංගාරාමය ආදි විහාරයන්ගේ ශාස්ත්‍රශාලා ඇරඹූහ.

== සිසු පරපුර ==
මල්වතු මහා පාර්ශ්වයේ මුල්ම මහානායක ධුරයට පත් '''තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්‍ෂිත නාහිමි''', නියමකන්ද පිරිවෙන පවත්වාගෙන ගිය '''ගිනිගත්පිටියේ ශ්‍රී සංඝරක්ඛිත නාහිමි''', '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි''', සහ පසුකලෙක මල්වතු මහා නාහිමිවරුන් බවට පත් වූ '''දරමිටිපොල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත, වැරසැර රඹුක්වැල්ලේ ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත '''සහ''' මොරතොට රාජගුරු ශ්‍රී ධම්මක්ඛන්ධ''' යන නාහිමි වරු වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ කීර්තිමත් ශිෂ්‍ය රත්නයෝ වෙති. 

== අපවත් විම ==

අවුරුදු අසූවක් ආයු වළදා වසර 1778 දී මල්වත්තේ විහාරයේදී වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍ය '''කඹුරුපිටියේ ගුණරතන නාහිමි '''දෙසූ''' '''ආසන්න බණට සවන් දී අපවත් වී වදාළහ.

වැලිවිට සංඝරාජ මාහිමියන්ගේ ධෛර්යය නොවන්නට මෙරටින් බුදු සසුන සදහටම තුරන් වීමට ඉඩ තිබිණි. 

••== රචිත ග්‍රන්ථ ==••
1)සද්ධර්ම සාරාර්ථ සංග්‍රහය
2)භේසජ්ජ මංජුසා සන්නය
3)අභිසම්බෝධි අලංකාරය 
4)රූප මාලාව 
5)මධුරාර්ථ ප්‍රකාශනි 
6)මුනිගුණාලංකාරය


[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික භික්ෂූහූ]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට ඉතිහාසය]]
[[ප්‍රවර්ගය:උඩරට රාජධානිය]]
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]</text>
      <sha1>hnf1op13tva7nha1zh156r6c7hn339n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>දෙවෙනි ඉනිම (ටෙලි නාට්‍යය)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74084</id>
    <revision>
      <id>749504</id>
      <parentid>747117</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:18:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.229.25</ip>
      </contributor>
      <comment>/* රංගනය */</comment>
      <origin>749504</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3588" sha1="lwyf2bq42q0e6tahubdz4hfrg3o3gwn" xml:space="preserve">{{Infobox television
| show_name = දෙවෙනි ඉනිම
| image =
| creator = සාරංග මෙන්ඩිස් නිෂ්පාදන
| developer = සාරංග මෙන්ඩිස්
| writer = [[තණ්හා ආශා]]
| director = [[සාරංග මෙන්ඩිස්]] 
| producer = [[චාමිකා මෙන්ඩිස්]]
| theme_music_composer = [[නිමේෂ් කුලසිංහ]]
| based_on = [[One Tree Hill (TV series)|One Tree Hill]]
| starring = [[දෙවෙනි ඉනිම#රංගනය|පහත බලන්න]]
| opentheme = ලංවෙලා වස්සානයේ - [[යශෝධා ප්‍රියදර්ශනී]] 
| country = [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| language = [[සිංහල]]
| num_seasons = 1
| num_episodes = 
| location = [[දියගල බෝයිස් ටවුන්]]
| runtime = 20 mins 
| distributor = [[දෙරණ TV]]
| network = [[දෙරණ TV]]
| first_aired = {{start date|2017|2|06|df=y}}
| last_aired = present
| website = 
| name = දෙවෙනි ඉනිම
}}  

'''දෙවෙනි ඉනිම'''
2017 පෙබරවාරි 06 සිට [[ටීවී දෙරණ]] ඔස්සේ විකාශය වන ටෙලි නාට්‍යයකි. සතියේ දිනවල රාත්‍රී 8.30 ට විකාශය වේ. 

*'''අධ්‍යක්ෂණය''' - [[සාරංග මෙන්ඩිස්]]
*'''තිර රචනය''' - [[සමන් එදිරිමුණි]]
*'''නිෂ්පාදනය''' - [[චාමිකා මෙන්ඩිස්]]
*'''සංගීතය''' - [[නිමේෂ් කුලසිංහ]]
*'''ඇරඹුම් තේමාව''' - ළං වෙලා වස්සානයේ - [[යශෝධා ප්‍රියදර්ශනී]]
*'''රට''' - [[ශ්‍රී ලංකාව]]
*'''භාෂාව''' - [[සිංහල]]
*'''පසුතලය''' - [[දියගල බෝයිස් ටවුන්]]
*'''කථාවාර ගණන''' - 1
*'''කථාංග ගණන''' - 
*'''විකාශනය''' - [[ටීවී දෙරණ]]
*'''මුල් නාලිකාව''' - [[ටීවී දෙරණ]]
*'''ධාවන කාලය''' - මිනිත්තු 20
*'''මුල් ධාවනය''' - 2017 පෙබරවාරි 6 සිට මේ දක්වා

==රංගනය==
* රවීන් කණිෂ්ක
* කෙෂාන් ශෂේන්දා
* බිමල් ජයකොඩි
* හිමාලි සයුරංගි
* ශනුදි පියසාද්
* [[රෙක්ස් කොඩිප්පිලි]]
* [[සනත් ගුණතිලක]]
* ලකී ඩයස්
* [[උමයංගනා වික්‍රමසිංහ]]
* තත්සරණි පියුමිකා
* [[පාලිත සිල්වා]]
* අංජුලා රාජපක්ෂ
* ධර්මපිය ඩයස්
* දේව් සුරේන්දා
* වින්ඩි ඒකනායක
* නෙත්මි රොශෙල්
* [[තුසිත ලක්නාත්]]
* දෙනුවන් සේනාධීර
* සමන්ති ලැනරෝල්
* නිල්මිණී කෝට්ටේගොඩ
* හිමායා බන්ඩාර
* සහන් රන්වල
* බුද්ධික ජයරත්න
* එමාෂා සෙනවිරත්න
* ජනක රණසිංහ
* මනීෂා නාමල්ගම
* [[නෙතලි නානායක්කාර]]</text>
      <sha1>lwyf2bq42q0e6tahubdz4hfrg3o3gwn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749505</id>
      <parentid>749504</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:19:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.229.25</ip>
      </contributor>
      <comment>/* රංගනය */</comment>
      <origin>749505</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3588" sha1="aih6i02c5yw9oa4jx4bzngxwyo2sy03" xml:space="preserve">{{Infobox television
| show_name = දෙවෙනි ඉනිම
| image =
| creator = සාරංග මෙන්ඩිස් නිෂ්පාදන
| developer = සාරංග මෙන්ඩිස්
| writer = [[තණ්හා ආශා]]
| director = [[සාරංග මෙන්ඩිස්]] 
| producer = [[චාමිකා මෙන්ඩිස්]]
| theme_music_composer = [[නිමේෂ් කුලසිංහ]]
| based_on = [[One Tree Hill (TV series)|One Tree Hill]]
| starring = [[දෙවෙනි ඉනිම#රංගනය|පහත බලන්න]]
| opentheme = ලංවෙලා වස්සානයේ - [[යශෝධා ප්‍රියදර්ශනී]] 
| country = [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| language = [[සිංහල]]
| num_seasons = 1
| num_episodes = 
| location = [[දියගල බෝයිස් ටවුන්]]
| runtime = 20 mins 
| distributor = [[දෙරණ TV]]
| network = [[දෙරණ TV]]
| first_aired = {{start date|2017|2|06|df=y}}
| last_aired = present
| website = 
| name = දෙවෙනි ඉනිම
}}  

'''දෙවෙනි ඉනිම'''
2017 පෙබරවාරි 06 සිට [[ටීවී දෙරණ]] ඔස්සේ විකාශය වන ටෙලි නාට්‍යයකි. සතියේ දිනවල රාත්‍රී 8.30 ට විකාශය වේ. 

*'''අධ්‍යක්ෂණය''' - [[සාරංග මෙන්ඩිස්]]
*'''තිර රචනය''' - [[සමන් එදිරිමුණි]]
*'''නිෂ්පාදනය''' - [[චාමිකා මෙන්ඩිස්]]
*'''සංගීතය''' - [[නිමේෂ් කුලසිංහ]]
*'''ඇරඹුම් තේමාව''' - ළං වෙලා වස්සානයේ - [[යශෝධා ප්‍රියදර්ශනී]]
*'''රට''' - [[ශ්‍රී ලංකාව]]
*'''භාෂාව''' - [[සිංහල]]
*'''පසුතලය''' - [[දියගල බෝයිස් ටවුන්]]
*'''කථාවාර ගණන''' - 1
*'''කථාංග ගණන''' - 
*'''විකාශනය''' - [[ටීවී දෙරණ]]
*'''මුල් නාලිකාව''' - [[ටීවී දෙරණ]]
*'''ධාවන කාලය''' - මිනිත්තු 20
*'''මුල් ධාවනය''' - 2017 පෙබරවාරි 6 සිට මේ දක්වා

==රංගනය==
* රවීන් කණිෂ්ක
* කෙෂාන් ශෂේන්දා
* බිමල් ජයකොඩි
* හිමාලි සයුරංගි
* ශනුදි පියසාද්
* [[රෙක්ස් කොඩිප්පිලි]]
* [[සනත් ගුණතිලක]]
* ලකී ඩයස්
* [[උමයංගනා වික්‍රමසිංහ]]
* තත්සරණි පියුමිකා
* [[පාලිත සිල්වා]]
* අංජුලා රාජපක්ෂ
* ධර්මපිය ඩයස්
* දේව් සුරේන්දා
* වින්ඩි ඒකනායක
* නෙත්මි රොශෙල්
* තුසිත ලක්නාත්
* දෙනුවන් සේනාධීර
* සමන්ති ලැනරෝල්
* නිල්මිණී කෝට්ටේගොඩ
* හිමායා බන්ඩාර
* [[සහන් රන්වල]]
* බුද්ධික ජයරත්න
* එමාෂා සෙනවිරත්න
* ජනක රණසිංහ
* මනීෂා නාමල්ගම
* [[නෙතලි නානායක්කාර]]</text>
      <sha1>aih6i02c5yw9oa4jx4bzngxwyo2sy03</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>කූඹියෝ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>75549</id>
    <revision>
      <id>749514</id>
      <parentid>748399</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:32:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* සීමිත චරිත */</comment>
      <origin>749514</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10876" sha1="h9j5ozqcr4dji3l9f38x0wr67y7xiin" xml:space="preserve">{{Infobox television|show_name=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 15.4px; font-style: italic; font-weight: bold; text-align: center; background-color: rgb(204, 204, 255);&quot;&gt;කූඹියෝ (Koombiyo)&lt;/span&gt;|image=Koombiyo logo.jpg|genre=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%85%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1 අපරාධ]&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;, &lt;/span&gt;[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%B8%E0%B6%BA&amp;action=edit&amp;redlink=1 නාට්‍යමය]&lt;br&gt;|writer=* ලක්මාල් ධර්මරත්න
* දමිත චන්ද්‍රසිරි|director=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ලක්මාල් ධර්මරත්න&lt;/span&gt;|starring=* තුමිඳු දොඩන්තැන්න
* කලණ ගුණසේකර
* යුරේනි නොශිකා|composer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|country=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93_%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80&amp;action=edit&amp;redlink=1 ශ්‍රී ලංකාව]|language=[[:en:සිංහල|සිංහල]]&lt;br&gt;|num_seasons=1|num_episodes=57|producer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අසංක දොඩන්තැන්න&lt;/span&gt;|runtime=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;මිනිත්තු 18–21&lt;/span&gt;|editor=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;දමිත චන්ද්‍රසිරි&lt;/span&gt;|network=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ස්වාධීන රූපවාහිනිය (&lt;/span&gt;[[Independent Television Network|ITN]])
|first_aired=2017 අගෝස්තු 26|last_aired=2018 මාර්තු 17}}

කූඹියෝ (Koombiyo. English: Ants) යනු ලක්මාල් ධර්මරත්න සහ දමිත චන්ද්‍රසිරි විසින් නිර්මාණය කරන ලද, 2017 වසරේ දී ප්‍රදර්ශනය ආරම්භ කල අප‍රාධ ගණයට වැටෙන ශ්‍රී ලාංකීය ටෙලිනාට්‍යයකි &lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|title=Koombiyo: Story Of A Criminal Mastermind|date=August 11, 2017|work=asianmirror.lk|language=en-gb|access-date=November 1, 2017|archive-date=October 27, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171027181048/http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;. මෙම ටෙලි නාට්‍යය මිනිත්තු 30 බැගින් වූ කෝටස් වශයෙන් 2017 අගෝස්තු 26 වන දා සිට සෑම සෙනසුරාදා සහ ඉරිදාවකම රාත්‍රී 8.00 ට විකාශය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|title=Koombiyo|work=Independent Television Network - ITN|language=en-US|access-date=2017-11-01|archive-date=2017-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== කථාව ==
කූඹියෝ හි කතාව දිගහැරෙන්නේ පවුලේ කිසිවෙකුත් නොමැති, කොළඹ පිහිටි අතහැර දැමූ ගොඩනැගිල්ලක තනිව ජීවත් වෙන ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු නම් මිනිසා වටාය. ඔහුට හිරුණි සහ ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම බසයක් තුල දී අහම්බෙන් හමුවේ. ප්‍රියන්ත කොළඹට පැමිණෙන්නේ රැකියාවක් සොයාගෙන වන අතර ජෙහාන් විසින් ඔහුට රැකියාවක් ලබා දේ. නීතිවිරෝධී ලෙස ජෙහාන් විසින් පවත්වාගෙන යන &quot;purchasing Lanka&quot; හි රැකියාව කරගෙන යන විට ප්‍රියන්ත හා ජෙහාන් මිතුරන් බවට පත්වේ. නමුත් ටික කලකින්ම පාරිභෝගිකයෙක් විසින් කල පැමිණිල්ලක් මගින් ව්‍යාපාරය රජයේ නිළධාරීන්ට හසුවේ. පසුව දැනගනට ලැබෙන පරිදි එම පාරිබෝගිකයා වන්නේ ජෙහාන්ගේ විශ්ව විද්‍යාල මිතුරියක් වන අංජනා (ඇංජි)ය. ඊට පසු ජෙහාන් සහ ප්‍රියන්ත විසින් පැල්පත්වාසී රැකියා විරහිත තරුණ පි‍රිසක් යොදාගෙන බස් රථ තුල සඟරා විකිනීමේ ව්‍යාපාරයක් අරඹන අතර එහි නායකයා ලෙස යොදාගන්නේ ජූඩ් නැමති හයිරංකාරයෙකි. නමුත් එයද අසාර්තක වන්නේ ජූඩ් විසින් බස් කොන්දොස්තරවරයෙක් සමග ඇතිකරගන්නා රණ්ඩුවක් සමගිනි.

== චරිත ==

=== ප්‍රධාන චරිත ===
* තුමිඳු දොඩන්තැන්න, ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු (ජයලත් ආරච්චිලාගේ දොන් සුසන්ත සගර චන්ද්‍රසිරි) ලෙස
* කලණ ගුණසේකර, ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම ලෙස

=== සහය චරිත ===
* [[යුරේනි නොෂිකා]], හිරුණි ලෙස&lt;br&gt;
* ජගත් මනුවර්ණ, ජූඩ් ලෙස
* සේනක ටයිටස්, ඔස්ටින් ලෙස
* ඇන්ඩෘ පුලර්, ටිරාන් ලෙස

=== සීමිත චරිත ===
* පීටර් දි අල්මේදා, මල්දෙණිය ලෙස
* [[ඩබ්ලිව්. ජයසිරි]], අධිකාරි ලෙස
* [[ලක්ෂ්මන් මෙන්ඩිස්]]
* [[නෙතලි නානායක්කාර]]

== නිෂ්පාදනය ==
මූලික නිෂ්පාදන කටයුතු 2012 ඇරඹුණ අතර 2015 දී රූගත කිරීම අවසන් විය. නමුත්, මෙහි කතාව දිවයන්නේ වංචාකාරයෙක් වටා බව පවසා ශ්‍රී ලාංකීය ප්‍රධාන රූපවාහිනී නාලිකා මගින් විකාශය කිරීම ප්‍රතික්ශේප විය. අවසානයේදී, දෙවනවර ඉල්ලුම් කිරීමේදී ස්වාධීන රූපවාහිනිය (ITN) මෙය විකාශය කිරීමට 2017 දී එකඟ විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|title=Attack from 'Koombiyo' to 'Deveni Inima'|last=Ariyawansha Kulathilake|date=October 29, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Ridma, [[Lakbima]]|language=Sinhala|archive-date=2017-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107003231/http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== ප්‍රේක්ශක පිළිගැනීම ==
2017 ඔක්තෝබර් මස දී IMDb හි අපරාධමය රූපවාහිනී නාට්‍ය වර්ගකිරීම් හි ඉහළම ස්ථානය ලබාගන්නට සමත් විය &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ්}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|title=Sri Lanka's Koombiyo Becomes The Highest Rated Crime TV Series On IMDB|date=October 25, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Asian Mirror|archive-date=2017-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029190158/http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dailynews.lk/2017/10/27/local/132703/koombiyo-clinches-first-place|title=Koombiyo clinches first place|date=October 27, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Daily News}}&lt;/ref&gt;

== නාද පටය ==

=== තේමා ගීතය ===
&lt;small&gt;(Released on Youtube {{ආරම්භක දිනය|2017|09|21}})&lt;/small&gt;{{Track listing|extra_column=Artist|title1=පායනා කාලේදී රෑ දවල් මහන්සි වී කන්න දේ රැස් කරයි කූඹියෝ...|length1=03:19|music1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|extra1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;}}

== යොමුව ==
&lt;references /&gt;

== බාහිර සබැඳි ==
* &lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ ''Koombiyo''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ |date=2017-10-26 }}&lt;/span&gt;{{Official website|http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|''Koombiyo''}}
* {{IMDb title|tt7450814|id=tt7450814}}
* [http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ Koombiyo Director Interview (sinhala)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171105055322/http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ |date=2017-11-05 }} on Bakkiya.lk</text>
      <sha1>h9j5ozqcr4dji3l9f38x0wr67y7xiin</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749516</id>
      <parentid>749514</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:33:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* චරිත */</comment>
      <origin>749516</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10880" sha1="6p3icj87xrp2u8byy0y71gvdcx9jar4" xml:space="preserve">{{Infobox television|show_name=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 15.4px; font-style: italic; font-weight: bold; text-align: center; background-color: rgb(204, 204, 255);&quot;&gt;කූඹියෝ (Koombiyo)&lt;/span&gt;|image=Koombiyo logo.jpg|genre=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%85%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1 අපරාධ]&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;, &lt;/span&gt;[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%B8%E0%B6%BA&amp;action=edit&amp;redlink=1 නාට්‍යමය]&lt;br&gt;|writer=* ලක්මාල් ධර්මරත්න
* දමිත චන්ද්‍රසිරි|director=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ලක්මාල් ධර්මරත්න&lt;/span&gt;|starring=* තුමිඳු දොඩන්තැන්න
* කලණ ගුණසේකර
* යුරේනි නොශිකා|composer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|country=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93_%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80&amp;action=edit&amp;redlink=1 ශ්‍රී ලංකාව]|language=[[:en:සිංහල|සිංහල]]&lt;br&gt;|num_seasons=1|num_episodes=57|producer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අසංක දොඩන්තැන්න&lt;/span&gt;|runtime=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;මිනිත්තු 18–21&lt;/span&gt;|editor=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;දමිත චන්ද්‍රසිරි&lt;/span&gt;|network=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ස්වාධීන රූපවාහිනිය (&lt;/span&gt;[[Independent Television Network|ITN]])
|first_aired=2017 අගෝස්තු 26|last_aired=2018 මාර්තු 17}}

කූඹියෝ (Koombiyo. English: Ants) යනු ලක්මාල් ධර්මරත්න සහ දමිත චන්ද්‍රසිරි විසින් නිර්මාණය කරන ලද, 2017 වසරේ දී ප්‍රදර්ශනය ආරම්භ කල අප‍රාධ ගණයට වැටෙන ශ්‍රී ලාංකීය ටෙලිනාට්‍යයකි &lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|title=Koombiyo: Story Of A Criminal Mastermind|date=August 11, 2017|work=asianmirror.lk|language=en-gb|access-date=November 1, 2017|archive-date=October 27, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171027181048/http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;. මෙම ටෙලි නාට්‍යය මිනිත්තු 30 බැගින් වූ කෝටස් වශයෙන් 2017 අගෝස්තු 26 වන දා සිට සෑම සෙනසුරාදා සහ ඉරිදාවකම රාත්‍රී 8.00 ට විකාශය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|title=Koombiyo|work=Independent Television Network - ITN|language=en-US|access-date=2017-11-01|archive-date=2017-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== කථාව ==
කූඹියෝ හි කතාව දිගහැරෙන්නේ පවුලේ කිසිවෙකුත් නොමැති, කොළඹ පිහිටි අතහැර දැමූ ගොඩනැගිල්ලක තනිව ජීවත් වෙන ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු නම් මිනිසා වටාය. ඔහුට හිරුණි සහ ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම බසයක් තුල දී අහම්බෙන් හමුවේ. ප්‍රියන්ත කොළඹට පැමිණෙන්නේ රැකියාවක් සොයාගෙන වන අතර ජෙහාන් විසින් ඔහුට රැකියාවක් ලබා දේ. නීතිවිරෝධී ලෙස ජෙහාන් විසින් පවත්වාගෙන යන &quot;purchasing Lanka&quot; හි රැකියාව කරගෙන යන විට ප්‍රියන්ත හා ජෙහාන් මිතුරන් බවට පත්වේ. නමුත් ටික කලකින්ම පාරිභෝගිකයෙක් විසින් කල පැමිණිල්ලක් මගින් ව්‍යාපාරය රජයේ නිළධාරීන්ට හසුවේ. පසුව දැනගනට ලැබෙන පරිදි එම පාරිබෝගිකයා වන්නේ ජෙහාන්ගේ විශ්ව විද්‍යාල මිතුරියක් වන අංජනා (ඇංජි)ය. ඊට පසු ජෙහාන් සහ ප්‍රියන්ත විසින් පැල්පත්වාසී රැකියා විරහිත තරුණ පි‍රිසක් යොදාගෙන බස් රථ තුල සඟරා විකිනීමේ ව්‍යාපාරයක් අරඹන අතර එහි නායකයා ලෙස යොදාගන්නේ ජූඩ් නැමති හයිරංකාරයෙකි. නමුත් එයද අසාර්තක වන්නේ ජූඩ් විසින් බස් කොන්දොස්තරවරයෙක් සමග ඇතිකරගන්නා රණ්ඩුවක් සමගිනි.

== චරිත ==

=== ප්‍රධාන චරිත ===
* [[තුමිඳු දොඩන්තැන්න]], ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු (ජයලත් ආරච්චිලාගේ දොන් සුසන්ත සගර චන්ද්‍රසිරි) ලෙස
* කලණ ගුණසේකර, ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම ලෙස

=== සහය චරිත ===
* [[යුරේනි නොෂිකා]], හිරුණි ලෙස&lt;br&gt;
* ජගත් මනුවර්ණ, ජූඩ් ලෙස
* සේනක ටයිටස්, ඔස්ටින් ලෙස
* ඇන්ඩෘ පුලර්, ටිරාන් ලෙස

=== සීමිත චරිත ===
* පීටර් දි අල්මේදා, මල්දෙණිය ලෙස
* [[ඩබ්ලිව්. ජයසිරි]], අධිකාරි ලෙස
* [[ලක්ෂ්මන් මෙන්ඩිස්]]
* [[නෙතලි නානායක්කාර]]

== නිෂ්පාදනය ==
මූලික නිෂ්පාදන කටයුතු 2012 ඇරඹුණ අතර 2015 දී රූගත කිරීම අවසන් විය. නමුත්, මෙහි කතාව දිවයන්නේ වංචාකාරයෙක් වටා බව පවසා ශ්‍රී ලාංකීය ප්‍රධාන රූපවාහිනී නාලිකා මගින් විකාශය කිරීම ප්‍රතික්ශේප විය. අවසානයේදී, දෙවනවර ඉල්ලුම් කිරීමේදී ස්වාධීන රූපවාහිනිය (ITN) මෙය විකාශය කිරීමට 2017 දී එකඟ විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|title=Attack from 'Koombiyo' to 'Deveni Inima'|last=Ariyawansha Kulathilake|date=October 29, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Ridma, [[Lakbima]]|language=Sinhala|archive-date=2017-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107003231/http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== ප්‍රේක්ශක පිළිගැනීම ==
2017 ඔක්තෝබර් මස දී IMDb හි අපරාධමය රූපවාහිනී නාට්‍ය වර්ගකිරීම් හි ඉහළම ස්ථානය ලබාගන්නට සමත් විය &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ්}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|title=Sri Lanka's Koombiyo Becomes The Highest Rated Crime TV Series On IMDB|date=October 25, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Asian Mirror|archive-date=2017-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029190158/http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dailynews.lk/2017/10/27/local/132703/koombiyo-clinches-first-place|title=Koombiyo clinches first place|date=October 27, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Daily News}}&lt;/ref&gt;

== නාද පටය ==

=== තේමා ගීතය ===
&lt;small&gt;(Released on Youtube {{ආරම්භක දිනය|2017|09|21}})&lt;/small&gt;{{Track listing|extra_column=Artist|title1=පායනා කාලේදී රෑ දවල් මහන්සි වී කන්න දේ රැස් කරයි කූඹියෝ...|length1=03:19|music1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|extra1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;}}

== යොමුව ==
&lt;references /&gt;

== බාහිර සබැඳි ==
* &lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ ''Koombiyo''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ |date=2017-10-26 }}&lt;/span&gt;{{Official website|http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|''Koombiyo''}}
* {{IMDb title|tt7450814|id=tt7450814}}
* [http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ Koombiyo Director Interview (sinhala)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171105055322/http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ |date=2017-11-05 }} on Bakkiya.lk</text>
      <sha1>6p3icj87xrp2u8byy0y71gvdcx9jar4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749517</id>
      <parentid>749516</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:34:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ප්‍රධාන චරිත */</comment>
      <origin>749517</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10876" sha1="h9j5ozqcr4dji3l9f38x0wr67y7xiin" xml:space="preserve">{{Infobox television|show_name=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 15.4px; font-style: italic; font-weight: bold; text-align: center; background-color: rgb(204, 204, 255);&quot;&gt;කූඹියෝ (Koombiyo)&lt;/span&gt;|image=Koombiyo logo.jpg|genre=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%85%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1 අපරාධ]&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;, &lt;/span&gt;[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%B8%E0%B6%BA&amp;action=edit&amp;redlink=1 නාට්‍යමය]&lt;br&gt;|writer=* ලක්මාල් ධර්මරත්න
* දමිත චන්ද්‍රසිරි|director=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ලක්මාල් ධර්මරත්න&lt;/span&gt;|starring=* තුමිඳු දොඩන්තැන්න
* කලණ ගුණසේකර
* යුරේනි නොශිකා|composer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|country=[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93_%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80&amp;action=edit&amp;redlink=1 ශ්‍රී ලංකාව]|language=[[:en:සිංහල|සිංහල]]&lt;br&gt;|num_seasons=1|num_episodes=57|producer=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;අසංක දොඩන්තැන්න&lt;/span&gt;|runtime=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;මිනිත්තු 18–21&lt;/span&gt;|editor=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;දමිත චන්ද්‍රසිරි&lt;/span&gt;|network=&lt;span style=&quot;color: rgb(0, 0, 0); font-size: 12.32px; background-color: rgb(248, 249, 250);&quot;&gt;ස්වාධීන රූපවාහිනිය (&lt;/span&gt;[[Independent Television Network|ITN]])
|first_aired=2017 අගෝස්තු 26|last_aired=2018 මාර්තු 17}}

කූඹියෝ (Koombiyo. English: Ants) යනු ලක්මාල් ධර්මරත්න සහ දමිත චන්ද්‍රසිරි විසින් නිර්මාණය කරන ලද, 2017 වසරේ දී ප්‍රදර්ශනය ආරම්භ කල අප‍රාධ ගණයට වැටෙන ශ්‍රී ලාංකීය ටෙලිනාට්‍යයකි &lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|title=Koombiyo: Story Of A Criminal Mastermind|date=August 11, 2017|work=asianmirror.lk|language=en-gb|access-date=November 1, 2017|archive-date=October 27, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171027181048/http://www.asianmirror.lk/entertainment/item/24864-koombiyo-criminal-mastermind-in-action|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;. මෙම ටෙලි නාට්‍යය මිනිත්තු 30 බැගින් වූ කෝටස් වශයෙන් 2017 අගෝස්තු 26 වන දා සිට සෑම සෙනසුරාදා සහ ඉරිදාවකම රාත්‍රී 8.00 ට විකාශය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|title=Koombiyo|work=Independent Television Network - ITN|language=en-US|access-date=2017-11-01|archive-date=2017-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== කථාව ==
කූඹියෝ හි කතාව දිගහැරෙන්නේ පවුලේ කිසිවෙකුත් නොමැති, කොළඹ පිහිටි අතහැර දැමූ ගොඩනැගිල්ලක තනිව ජීවත් වෙන ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු නම් මිනිසා වටාය. ඔහුට හිරුණි සහ ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම බසයක් තුල දී අහම්බෙන් හමුවේ. ප්‍රියන්ත කොළඹට පැමිණෙන්නේ රැකියාවක් සොයාගෙන වන අතර ජෙහාන් විසින් ඔහුට රැකියාවක් ලබා දේ. නීතිවිරෝධී ලෙස ජෙහාන් විසින් පවත්වාගෙන යන &quot;purchasing Lanka&quot; හි රැකියාව කරගෙන යන විට ප්‍රියන්ත හා ජෙහාන් මිතුරන් බවට පත්වේ. නමුත් ටික කලකින්ම පාරිභෝගිකයෙක් විසින් කල පැමිණිල්ලක් මගින් ව්‍යාපාරය රජයේ නිළධාරීන්ට හසුවේ. පසුව දැනගනට ලැබෙන පරිදි එම පාරිබෝගිකයා වන්නේ ජෙහාන්ගේ විශ්ව විද්‍යාල මිතුරියක් වන අංජනා (ඇංජි)ය. ඊට පසු ජෙහාන් සහ ප්‍රියන්ත විසින් පැල්පත්වාසී රැකියා විරහිත තරුණ පි‍රිසක් යොදාගෙන බස් රථ තුල සඟරා විකිනීමේ ව්‍යාපාරයක් අරඹන අතර එහි නායකයා ලෙස යොදාගන්නේ ජූඩ් නැමති හයිරංකාරයෙකි. නමුත් එයද අසාර්තක වන්නේ ජූඩ් විසින් බස් කොන්දොස්තරවරයෙක් සමග ඇතිකරගන්නා රණ්ඩුවක් සමගිනි.

== චරිත ==

=== ප්‍රධාන චරිත ===
* තුමිඳු දොඩන්තැන්න, ජෙහාන් ප්‍රනාන්දු (ජයලත් ආරච්චිලාගේ දොන් සුසන්ත සගර චන්ද්‍රසිරි) ලෙස
* කලණ ගුණසේකර, ප්‍රියන්ත මහඋල්පතගම ලෙස

=== සහය චරිත ===
* [[යුරේනි නොෂිකා]], හිරුණි ලෙස&lt;br&gt;
* ජගත් මනුවර්ණ, ජූඩ් ලෙස
* සේනක ටයිටස්, ඔස්ටින් ලෙස
* ඇන්ඩෘ පුලර්, ටිරාන් ලෙස

=== සීමිත චරිත ===
* පීටර් දි අල්මේදා, මල්දෙණිය ලෙස
* [[ඩබ්ලිව්. ජයසිරි]], අධිකාරි ලෙස
* [[ලක්ෂ්මන් මෙන්ඩිස්]]
* [[නෙතලි නානායක්කාර]]

== නිෂ්පාදනය ==
මූලික නිෂ්පාදන කටයුතු 2012 ඇරඹුණ අතර 2015 දී රූගත කිරීම අවසන් විය. නමුත්, මෙහි කතාව දිවයන්නේ වංචාකාරයෙක් වටා බව පවසා ශ්‍රී ලාංකීය ප්‍රධාන රූපවාහිනී නාලිකා මගින් විකාශය කිරීම ප්‍රතික්ශේප විය. අවසානයේදී, දෙවනවර ඉල්ලුම් කිරීමේදී ස්වාධීන රූපවාහිනිය (ITN) මෙය විකාශය කිරීමට 2017 දී එකඟ විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|title=Attack from 'Koombiyo' to 'Deveni Inima'|last=Ariyawansha Kulathilake|date=October 29, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Ridma, [[Lakbima]]|language=Sinhala|archive-date=2017-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107003231/http://epaper.lakbima.lk/oldpapers/daliylakbima/2017/October/last_29_10_17/ridma.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== ප්‍රේක්ශක පිළිගැනීම ==
2017 ඔක්තෝබර් මස දී IMDb හි අපරාධමය රූපවාහිනී නාට්‍ය වර්ගකිරීම් හි ඉහළම ස්ථානය ලබාගන්නට සමත් විය &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ්}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|title=Sri Lanka's Koombiyo Becomes The Highest Rated Crime TV Series On IMDB|date=October 25, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Asian Mirror|archive-date=2017-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029190158/http://www.asianmirror.lk/news/item/25809-sri-lanka-s-koombiyo-becomes-the-highest-rated-crime-tv-series-on-imdb|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dailynews.lk/2017/10/27/local/132703/koombiyo-clinches-first-place|title=Koombiyo clinches first place|date=October 27, 2017|access-date=2017-10-30|publisher=Daily News}}&lt;/ref&gt;

== නාද පටය ==

=== තේමා ගීතය ===
&lt;small&gt;(Released on Youtube {{ආරම්භක දිනය|2017|09|21}})&lt;/small&gt;{{Track listing|extra_column=Artist|title1=පායනා කාලේදී රෑ දවල් මහන්සි වී කන්න දේ රැස් කරයි කූඹියෝ...|length1=03:19|music1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;|extra1=&lt;span style=&quot;font-size: 14px;&quot;&gt;අචල සොලමන්&lt;/span&gt;}}

== යොමුව ==
&lt;references /&gt;

== බාහිර සබැඳි ==
* &lt;span class=&quot;url&quot;&gt;[http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ ''Koombiyo''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171026110911/http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/ |date=2017-10-26 }}&lt;/span&gt;{{Official website|http://www.itntv.lk/current-dramas/dramas-on-weekend/koombiyo/|''Koombiyo''}}
* {{IMDb title|tt7450814|id=tt7450814}}
* [http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ Koombiyo Director Interview (sinhala)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171105055322/http://bakkiya.lk/news/%E0%B6%9A%E0%B7%96%E0%B6%B9%E0%B7%93%E0%B6%BA%E0%B7%9D-%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B6%AF-%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB-%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B6%B4/ |date=2017-11-05 }} on Bakkiya.lk</text>
      <sha1>h9j5ozqcr4dji3l9f38x0wr67y7xiin</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>දිනුර ප්‍රදීප් බාලසූරිය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80295</id>
    <revision>
      <id>749533</id>
      <parentid>745122</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T18:50:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dinuraeditions</username>
        <id>52572</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>749533</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2921" sha1="2gvxo5uodd9viauzgjwvkdb7ihbbrsg" xml:space="preserve">{{තොරතුරුකොටුව පුද්ගලයා
|name =දිනුර ප්‍රදීප් බාලසූරිය 
|other_names = 
|image =
|image_size = 
|alt = 
|caption = 
|birth_date = {{Birth date|1981|02|02}}
|birth_place = [[මිනුවන්ගොඩ]], [[ශ්‍රී ලංකා]] 
|death_date = 
|death_cause = 
|resting_place = 
|resting_place_coordinates = 
&lt;!-- {{coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
|nationality = {{flagicon|SRI}} ශ්‍රී ලාංකික
|education = නාලන්දා (පිරිමි) මාධ්‍ය මහා විද්‍යාලය, මිනුවන්ගොඩ 
|occupation = ගිටාර් වාදක, සංගීත ලේබල කළමණාකරු  
|years_active = 1981-වර්තමානය
|Genre               = [[Folk music|Folk]], [[Pop music|pop]]
|party = 
|ethnicity  = සිංහල
|religion = 
|spouse = 
|children = 
|awards = 	
|signature = 
|website = 
|footnotes = 
|box_width = }}

'''දිනුර ප්‍රදීප් බාලසූරිය''' ({{lang-en|Dinura Pradeep Balasooriya}}) ගිටාර් වාදකයෙක් මෙන්ම සංගීත ලේබල කළමණාකරුවෙකි. වර්ෂ 2008 පෙබරවාරි 02 දින DinuraCreations යාජීවගත සංගීත ලේබලය ආරම්භ කළේය.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dinura Pradeep Balasooriya|url=https://orcid.org/0000-0002-7742-3648}}&lt;/ref&gt; 
==වෘතිය==
සිංහල සංගීතය ජාත්‍යන්තරයට ගෙනයෑමේ අභිලාශය ඇතිව යාජීවගත සංගීත ලේබලය ඇරඹු ඔහු ලංකාවේ ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන්ගේ සංගීත ලේබල ගණනාවක් ඇමෙරිකාවේ WFMU ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය මගින් පවත්වාගෙන යනු ලබන Free Music archive ව්‍යාපෘතිය හරහා අන්තර්ජාතිකව ප්‍රචලිත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{cite web|title=DinuraCreations|url=http://freemusicarchive.org/label/DinuraCreations/}}&lt;/ref&gt; එසේ පළකර ඇති ඇල්බම කීපයක් නම්;
* වසන්ත ගීතය - පණ්ඩිත් ඩබ්ලිව්.ඩී. අමරදේව 
* දඹකොළ පටුනේ - මාලනී බුලත්සිංහල 
* සඳ කුමාරියක් - ප්‍රින්ස් උදය ප්‍රියන්ත 
* සාරි පොඩිත්තක් - ආචාර්ය නන්දා මාලිනි 
==මුලාශ්‍ර==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Balasooriya, Dinura Pradeep}}
[[category:චරිත කතා]]
[[ප්‍රවර්ගය:1981 උපත්]]</text>
      <sha1>2gvxo5uodd9viauzgjwvkdb7ihbbrsg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සාකච්ඡාව:Gimhan mudunkotuwa</title>
    <ns>1</ns>
    <id>91604</id>
    <revision>
      <id>749532</id>
      <parentid>487385</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T18:17:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:4000:B199:4960:D492:1AAF:296D:675F</ip>
      </contributor>
      <origin>749532</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="648" sha1="0qnkolta6b2e5omph1hv53ty44g0jk4" xml:space="preserve">
Gimhan Mudunkotuwa is a young Sri Lankan Lyricist and singer.

He was born on November 8,1997 in Kosgama. After completing his primary education with veteran journalists and actors , he worked for several telivision and radio channels and is currently pursuing his artistic career as a singer and writer .

His first song is Oyama Dunnu heene and you can enjoy this song on social media like You Tube . He started his career with that song and has been involved as a lyricist for many other songs , including new song Nurawi Numbamai

When you look at him , you will see that he is a great writer among the young generation of sri lankan writers .</text>
      <sha1>0qnkolta6b2e5omph1hv53ty44g0jk4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්</title>
    <ns>0</ns>
    <id>93076</id>
    <revision>
      <id>749540</id>
      <parentid>749105</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:24:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Isyhans</username>
        <id>72007</id>
      </contributor>
      <origin>749540</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36304" sha1="0dzzkbmeo92ztg4cmif3qtkkovhyj2g" xml:space="preserve">{{තොරතුරුකොටුව පුද්ගලයා
| name =  අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස් &lt;br&gt; Asanga Priyamantha Peiris
| image = ගොනුව:Asanga Priyamantha Peiris.jpg 
| image_size = 150px
| alt = 
| caption = 
| birth_name = අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්  
| birth_date = {{birth date||12|21}}
| birth_place = [[මොරටුව]], [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| death_date = 
| death_place = 
| death_cause = 
| other_names = 
| education =  වේල්ස් කුමාර විද්‍යාලය, මොරටුව
| occupation = {{hlist|ගායක|ලී කැටයම් ශිල්පී}}
| spouse = 
| children = 
| mother = 
| father = 
| relatives = 
| awards = 
| website = 
| module = {{Infobox musical artist
| embed           = yes
| instrument      = ගායක
| genre           = {{hlist|පොප්||ඉන්දියානු රාගධාරී}}
| years_active    = 1989 – වර්තමානය
| label           = {{hlist|සාගර||[[නිල්වලා]]|}}
| associated_acts = 
}}
}}

'''අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්''' යනු ශ්‍රී ලාංකික ගායකයෙක් වේ. 1944 දී මොරටුවේ උපත ලැබු ඔහු 90,2000 දශක වල ඉතා ජනප්‍රිය ගායකයකි. ''සෙනෙහසකට අරුතක්'', ''සඳ නාවත්'', ''මගේ දරු පැටව්'', ''සඳ දිය දෙවුණ සේ'', ''කඳුළු හුරතල්'', ''නුපුරුදු ඔබ දුටු'', ''හුදෙකලා විරාමයේදී'' ආදී ඔහුගේ ගීත අදටත් ජනප්‍රියය.&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= රසිකයාට ඇහෙන්න දැනෙන්න ගායනා කරන්න ඕන
|url= https://am.lk/2014-05-29-09-30-04/item/62196-2021-07-27-09-22-32
|accessdate=10 November 2024
|work= Asian Mirror
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= අවුරුදු 30ක කලා ජීවිතය
|url= https://gossip.hirufm.lk/16404/2017/07/asanka-priyamantha-piris-article.html
|accessdate=10 November 2024
|work= Hiru FM Gossip
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
|author      = එරංදි කෞෂ්‍යලයා
|date        = 4 මාර්තු 2024
|title       = මේ මැයි මාසේ පවුලේ ගී ප්‍රසංගයක් කරන්න සූදානමක් තියෙනවා
|url         = https://www.navaliya.lk/entertainment/11986/
|website     = www.navaliya.lk
|location    = කොළඹ, ශ්‍රී ලංකාව
|publisher   = නවලිය, උපාලි පුවත්පත් සමාගම
|access-date = 13 ජුනි 2025
}}&lt;/ref&gt;

==ගීත ලැයිස්තුව ==
ඇල්බම අනුව පෙලගස්වා ඇත.&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= අවුරුදු 30ක කලා ජීවිතය
|url= https://gossip.hirufm.lk/16404/2017/07/asanka-priyamantha-piris-article.html
|accessdate=10 November 2024
|work= Hiru FM Gossip
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;
===හිරු විකසිත වී ===
{{Track listing
| headline        = '''හිරු විකසිත වී''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 37:51
| title1          = හිරු හැපී හඩන සයුරේ
| length1         = 3:24
| lyrics1         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music1          = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title2          = ‍අදුරට හුරුවු දෑසේ
| length2         = 3:39
| lyrics2         = ප්‍රනීත් අභයසුන්දර
| music2          = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title3          = සෙනෙහසකට අරුතක් 
| length3         = 3:42
| lyrics3         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music3          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title4          = ලැබුනත් නෙත් යුග
| length4         = 4:48
| lyrics4         = උපාලි ජයලත්
| music4          = නන්දන ලියනගේ
| title5          = සාගර වෙරළේ 
| length5         = 3:00
| lyrics5         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ
| music5          = අජිත් ජයවීර
| title6          = හිරු විකසිත වී 
| length6         = 5:09
| lyrics6         = උපාලි ජයලත්
| music6          = නන්දන ලියනගේ
| title7          = ඔබ මා එදා රැඳුනු (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]]) 
| length7         = 3:40
| lyrics7         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music7          = [[අමරසිරි පීරිස්]]
| title8          = සඳ මෝදුවෙලා 
| length8         = 3:26
| lyrics8         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ
| music8          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title9          = සුන්දරයි කියා සිතු 
| length9         = 3:19
| lyrics9         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music9          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = නුපුරුදු ඔබ දුටු 
| length10        = 3:37
| lyrics10        = උපාලි ජයලත්
| music10         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== ඉරබටු තරුවේ ===
{{Track listing
| headline        = '''ඉරබටු තරුවේ''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 40:20
| title1          = සඳ එබෙන්නෙපා
| length1         = 3:59
| lyrics1         = උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගල
| music1          = සරත් ද අල්විස්
| title2          = ‍ඔබේ ඇසේ කඳුලු 
| length2         = 3:10
| lyrics2         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music2          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title3          = ඈත වන ‍පෙතින්
| length3         = 3:55
| lyrics3         = ප්‍රණිත් අභයසුන්දර
| music3          = මහිංද බණ්ඩාර
| title4          = සොදුරු උදෑසන
| length4         = 3:48
| lyrics4         = අරුණ කිත්සිරි
| music4          = මහිංද බණ්ඩාර
| title5          = පැහැසර අරණක
| length5         = 4:45
| lyrics5         = නිලාර් එන්. කාසිම් 
| music5          = සමන්ත පෙරේරා
| title6          = අහස උසට
| length6         = 4:01
| lyrics6         = උපාලි ජයලත්
| music6          = නන්දන ලියනගේ 
| title7          = අඩ සඳ නලලේ
| length7         = 2:44
| lyrics7         = සුනිල් ආර් ගමගේ 
| music7          = අජිත් ජයවීර
| title8          = සඳ දිය දෙවුණ සේ (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]])
| length8         = 5:04
| lyrics8         = නිලාර් එන් කාසිම් 
| music8          = සමන්ත පෙරේරා 
| title9          = සුනිල් නුවන් විදා
| length9         = 3:17
| lyrics9         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ 
| music9          = තිස්සසිරි පෙරේරා 
| title10         = කුමුදාකරේ
| length10        = 4:06
| lyrics10        = හේමසිරි හල්පිට 
| music10         = සරත් ද අල්විස් 
}}

===ආලවන්ත ඇස්===
{{Track listing
| headline        = '''හිරු විකසිත වී''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 54:58
| title1          = හිටි හැටියේ
| length1         = 3:07
| lyrics1         = නිලාර් ඒන් කාසිම්
| music1          = සමන්ත පෙරේරා
| title2          = ‍රීදි නම් රිදී
| length2         = 3:35
| lyrics2         = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music2          = සුනිල් දයානන්ද කෝණාර
| title3          = මරණ මංචකේ
| length3         = 4:10
| lyrics3         = උපාලි ජයලත්
| music3          = නන්දන ලියනගේ
| title4          = කිවියරානන් මමයි
| length4         = 3:38
| lyrics4         = යසනාත් ධම්මික බණ්ඩාර
| music4          = මහිංද බණ්ඩාර
| title5          = සීත රෑක නීල අම්බරේ (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]])
| length5         = 3:58
| lyrics5         = බණ්ඩාර ඇහැලියගොඩ
| music5          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title6          = මා පුතුනේ
| length6         = 2:58
| lyrics6         = 
| music6          = නන්දන ලියනගේ
| title7          = ඉදිකඩ පැන
| length7         = 3:40
| lyrics7         = ලලිත් රෝහණ
| music7          = අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්
| title8          = කෙම්බිම් සොයනා
| length8         = 4:24
| lyrics8         = පමිත ලියනගේ
| music8          = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title9          = සසර පුරුද්දක්
| length9         = 4:43
| lyrics9         = ශ්‍රියන්ත රෝහණ
| music9          = නන්දන ලියන‌ගේ
| title10         = රතු වෙලා ඇයි
| length10        = 4:38
| lyrics10        = සමන් චන්ද්‍රනාත් වීරසිංහ
| music10         = ස්ටැන්ලි පීරිස්
| title11         = මං විතරයි
| length11        = 3:12
| lyrics11        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music11         = සමන්ත පෙරේරා
| title12         = මට ඇරුනේ නැති
| length12        = 3:31
| lyrics12        = හෙක්ටර් විජේසිරි
| music12         = මහිංද බණ්ඩාර
}}

=== සඳ දෙව්දුව ===
{{Track listing
| headline        = '''සඳ දෙව්දුව''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://rateyourmusic.com/release/album/asanka_priyamantha_peiris/sanda_devuduwa.p/&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 64:25
| title1          = නුඹේ සිනා
| length1         = 3:27
| lyrics1         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music1          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title2          = ‍කඳුළු හුරතල්
| length2         = 3:56
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = සීතල මීදුමේ
| length3         = 4:09
| lyrics3         = චන්න ජයනාත්
| music3          = ස්ටැන්ලි පීරීස්
| title4          = සඳසේ නිලම්බරේ
| length4         = 4:30
| lyrics4         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music4          = ස්ටැන්ලි පීරීස්
| title5          = සඳ නාවත්
| length5         = 4:18
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = ජයසිරි අමරසේකර
| title6          = සුසානයක නොදැවී
| length6         = 3:44
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = අඳුර ඉකි බිදින (යුග - නිරෝෂා විරාජිනි)
| length7         = 3:31
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = සිකුරා නළල් තලේ
| length8         = 3:27
| lyrics8        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music8         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title9          = මුදුන් වෙලා සිත
| length9         = 3:56
| lyrics9        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music9         = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = රන්මැණිකේ
| length10        = 3:54
| lyrics10        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music10         = නවරත්න ගමගේ
| title11         = සිහින තොටින්
| length11        = 3:32
| lyrics11        = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music11         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title12         = කිරිල්ලියෝ
| length12        = 3:10
| lyrics12        = නිලාර් ඒන්. කාසිම්
| music12         = සමන්ත පෙරේරා
| title13         = දර්ශණි
| length13        = 3:43
| lyrics13        = උපාලි ජයලත්
| music13         = නන්දන ලියනගේ
| title14         = ගීතයක් සේ
| length14        = 3:44
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title15         = සුරංගනාවෝ
| length15        = 3:57
| lyrics15        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music15         = සරත් ද අල්විස්
| title16         = කවියක් වී 
| length16        = 3:50
| lyrics16        = ලලිත් වසන්ත
| music16         = ජයසිරි අමරසේකර
| title17         = හුදකලා විරාමයයි
| length17        = 3:37
| lyrics17        = ලලිත් වසන්ත
| music17         = ජයසිරි අමරසේකර
}}

=== සුවඳ අසපුව ===
{{Track listing
| headline        = '''සුවඳ අසපුව''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1:05:12
| title1          = රතු රෝස පැලේ
| length1         = 4:45
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍කවියක් වගේ
| length2         = 3:49
| lyrics2         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music2          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title3          = මගේ දරු පැටව්
| length3         = 4:19
| lyrics3         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| music3          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title4          = හෙන්දිරික්කා මල් (යුග - සුභානී හර්ෂනී මුතුකුමාරණ)
| length4         = 3:59
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = මල් පොහොට්ටුවක්
| length5         = 4:11
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = ජයසිරි අමරසේකර
| title6          = මට මගේ පාඩුවේ
| length6         = 3:17
| lyrics6         = චන්න ජයනාත් 
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = රෑ කුමාරි මල්
| length7         = 3:42
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = මට සමාවෙයන්
| length8         = 4:07
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත 
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = සිල් සුවඳ අසපුවේ
| length9         = 4:30
| lyrics9         = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music9          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = උදේ හවා මල් 
| length10        = 3:40
| lyrics10        = ලලිත් වසන්ත
| music10         = ජයසිරි අමරසේකර
| title11         = සීගිරි අප්සරාව
| length11        = 3:40
| lyrics11        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music11         = ඒච්.ඒම් ජයවර්ධන
| title12         = පලඳවන්න බෑ
| length12        = 3:42
| lyrics12        = චන්න ජයනාත් 
| music12         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title13         = අවසරයි කියාලා
| length13        = 3:40
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර
| title14         = වලාකුළු තවමත්
| length14        = 3:59
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = නන්දන ලියනගේ
| title15         = අටපෙතියා මල
| length15        = 4:02
| lyrics15        = චන්න ජයනාත්
| music15         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title16         = නුඹේ ලිහිණි සිත
| length16        = 3:57
| lyrics16        = වසන්ත කුමාර කොබවක
| music16         = මිල්ටන් පීරිස්
}}

=== කඳුළු අහංකාරයි===
{{Track listing
| headline        = '''කඳුළු අහංකාරයි''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://open.spotify.com/album/64GdYyOvzlfrR202tAzOMG&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 55:58
| title1          = වෙන්වෙන්න
| length1         = 3:49
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍අනේ මහත්තයෝ
| length2         = 4:37
| lyrics2         = චන්න ජයනාත් 
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = දයාබරව කඳුළු
| length3         = 4:06
| lyrics3         = චන්න ජයනාත්
| music3          = ජයසිරි අමරසේකර
| title4          = කඳුළු අහංකාරයි 
| length4         = 3:39
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = පුංචි පුතා
| length5         = 3:55
| lyrics5         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music5          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title6          = අවජාතක වී ඉපදුනාට
| length6         = 3:43
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = බහිරව කන්දේ
| length7         = 4:04
| lyrics7         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music7          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title8          = සිරි මහ බෝධියෙන්
| length8         = 4:04
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title9          = පුංචි හැඩකාරියේ
| length9         = 3:48
| lyrics9         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| music9          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title10         = ගැලු දිය කඳ
| length10        = 4:01
| lyrics10        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music10         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title11         = බුදු බව අත්වෙයි
| length11        = 4:33
| lyrics11        = ලලිත් වසන්ත
| music11         = ජයසිරි අමරසේකර
| title12         = සමාව දෙන්නම්
| length12        = 4:25
| lyrics12        = චන්න ජයනාත්
| music12         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title13         = සියඹලා මලක්
| length13        = 3:34
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title14         = දීපාවලි දාට
| length14        = 3:39
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== රෝස ⁣දෙකම්මුල් ===
{{Track listing
| headline        = '''රෝස ⁣දෙකම්මුල්''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1:04:06
| title1          = ඔය රෝස දෙකම්මුල්
| length1         = 4:22
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍මගේ පණ ටික
| length2         = 3:55
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = කඳුළු ගින්දර
| length3         = 4:14
| lyrics3         = ලලිත් වසන්ත
| music3          = ජයසිරි අමරසේකර
| title4          = සඳක් කඳුලක්
| length4         = 4:29
| lyrics4         = චන්න ජයනාත්
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = බාල හාමිනේ
| length5         = 4:04
| lyrics5         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music5          = ජෝර්ජ් සේනානායක
| title6          = දකින්න ආසයි
| length6         = 3:26
| lyrics6         = කැළුම් පාලිත මහීරත්න
| music6          = නවරත්න ගමගේ
| title7          = සරසවි යන්නට
| length7         = 4:03
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = ජයසිරි අමරසේකර
| title8          = යහනින් යහනට
| length8         = 3:13
| lyrics8         = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music8          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title9          = ලොකු ළමයෙක්
| length9         = 3:33
| lyrics9         = චන්න ජයනාත්
| music9          = ජයසිරි අමරසේකර 
| title10         = බලි රූප රූප
| length10        = 3:59
| lyrics10        = ලලිත් වසන්ත
| music10         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title11         = කලා වැව් වතුරේ
| length11        = 3:44
| lyrics11        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music11         = මහින්ද බණ්ඩාර
| title12         = ඔත්පල වෙලා හිටපු
| length12        = 4:16
| lyrics12        = ලලිත් වසන්ත
| music12         = ජයසිරි අමරසේකර
| title13         = වන්දනාවේ අම්මා ගියා
| length13        = 4:53
| lyrics13        = ලලිත් වසන්ත
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title14         = සංසාරේ වන්දනාව
| length14        = 3:48
| lyrics14        = චන්න ජයනාත්
| music14         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title15         = මිලාන මලක
| length15        = 4:23
| lyrics15        = චන්න ජයනාත්
| music15         = ජයසිරි අමරසේකර
| title16         = පින්සල අරගෙන
| length16        = 3:39
| lyrics16        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music16         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== කඳුළු සමනලයෙක් ===
{{Track listing
| headline        = '''කඳුළු සමනලයෙක්''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://www.deezer.com/en/album/722243661&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1.00.18
| title1          = සෙනෙහස කවියක්
| length1         = 3:49
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍කඳුළු සමනලයෙක් 
| length2         = 3:58
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත  
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = අපේ තාත්තා
| length3         = 4:01
| lyrics3         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music3          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title4          = තහනම් කල සෙනෙහස
| length4         = 3:45
| lyrics4         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music4          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title5          = වාන් දමන
| length5         = 3:56
| lyrics5         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music5          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title6          = එකමත් එක
| length6         = 3:15
| lyrics6         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music6          = සරත් ද අල්විස්
| title7          = අහස උඩින්
| length7         = 3:54
| lyrics7         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music7          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title8          = උපන් දිනේ
| length8         = 3:36
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = වහින්නට වගේ
| length9         = 3:33
| lyrics9         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music9          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title10         = කෑල තුරු අරා
| length10        = 3:44
| lyrics10        = යුනානි රේණුකා
| music10         = ප්‍රියාන් පතිරණ 
| title11         = අනේ සුවඳ මලකට
| length11        = 3:34
| lyrics11        = චන්න ජයනාත්
| music11         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title12         = අන්ද මන්ද
| length12        = 4:02
| lyrics12        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music12         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title13         = පූජා වේවා
| length13        = 3:43
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title14         = කතාකරන මගේ
| length14        = 3:59
| lyrics14        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music14         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title15         = ලිප ගිනි නිවලා
| length15        = 4:17
| lyrics15        = යුනානි රේණුකා
| music15         = ප්‍රියාන් පතිරණ
| title16         = රෝද හතරේ මාලිගාව
| length16        = 3:07
| lyrics16        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music16         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
}}

=== නිල් ඉඳුවර ===
{{Track listing
| headline        = '''නිල් ඉඳුවර''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://open.spotify.com/album/12SJ9Q1DJGX0xgWSqYT22O&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 51:13
| title1          = සඳ එළිය
| length1         = 4:31
| lyrics1         = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| music1          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title2          = ‍වෙඩි හඩක් නැති
| length2         = 4:10
| lyrics2         = [[චන්න ජයනාත්]] 
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = ගොළු දරුවෙක්
| length3         = 3:51
| lyrics3         = සත්‍යජිත් ලක්මාල්
| music3          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title4          = සිහින සඳ රෑ 
| length4         = 2:55
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = තරු පිපෙන
| length5         = 4:08
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = තනුජ සංජය හේරත්
| title6          = කඳුළු උල්පතකි
| length6         = 2:50
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = දේදුන්න වගේ
| length7         = 3:25
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = දුක දන්න නිසයි
| length8         = 3:33
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = ඔය ඇස් දෙක
| length9         = 3:32
| lyrics9         = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music9          = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title10         = තිලකයක් ඇති
| length10        = 4:06
| lyrics10        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music10         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title11         = කඳුළු ඇවිදින්
| length11        = 3:33
| lyrics11        = ලලිත් වසන්ත
| music11         = තනුජ සංජය හේරත්
| title12         = මේ මල් ඇස්
| length12        = 3:12
| lyrics12        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music12         = සරත් ද අල්විස්
| title13         = කලපුවේ දිය
| length13        = 4:23
| lyrics13        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music13         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title14         = සුපතල මාගම් රුහුණේ
| length14        = 3:17
| lyrics14        = තලගල රත්න ශ්‍රී කුරුප්පු
| music14         = නවරත්න ගමගේ
}}

=== සඳ හාමිනේ ===
{{Track listing
| headline        = '''සඳ හාමිනේ''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 59:24
| title1          = සඳ හාමිනේ
| length1         = 4:25
| lyrics1         = පද්මා ජයසිංහ
| music1          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title2          = ‍අහඹු කෙටි පණිවිඩයක්
| length2         = 4:13
| lyrics2         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music2          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title3          = හතර වරිගයම
| length3         = 3:59
| lyrics3         = තුන්කම ප‍ඤ්ඤාලංකාර හිමි
| music3          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title4          = පිනි වැස්සක්
| length4         = 3:50
| lyrics4         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music4          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title5          = දස මසක් 
| length5         = 3:14
| lyrics5         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music5          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title6          = පෙර පෙම්වතියේ
| length6         = 3:53
| lyrics6         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music6          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title7          = විත්ති කූඩුවේ
| length7         = 2:54
| lyrics7         = පද්මා ජයසිංහ
| music7          = සුසිල් අමරසේන
| title8          = මේ කඳුළු බින්දු
| length8         = 3:13
| lyrics8         = කවිකීර්ති හිමි
| music8          = නවරත්න ගමගේ
| title9          = පිටු එකිනෙක
| length9         = 4:13
| lyrics9         = ප්‍රසන්න ප්‍රනාන්දු
| music9          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title10         = ලැව් ගිනි කද
| length10        = 3:45
| lyrics10        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music10         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title11         = ගල් බෝරේ
| length11        = 3:13
| lyrics11        = ලාල් මුහන්දිරම්
| music11         = නවරත්න ගමගේ
| title12         = කෝපි මල්
| length12        = 4:24
| lyrics12        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music12         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title13         = සඳ නිසල රාත්‍රිය
| length13        = 2:57
| lyrics13        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music13         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title14         = සංසාරේ මුණගැසිච්ච
| length14        = 3:32
| lyrics14        = කවිකීර්ති හිමි
| music14         = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title15         = මීට කලින් අප
| length15        = 4:07
| lyrics15        = ශාන්ත දේශබන්දු
| music15         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title16         = ඔබ මගේම විතරමයි
| length16        = 3:25
| lyrics16        = [[සුනිල් ආරියරත්න]]
| music16         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
}}

=== වෙනත් ගීත ===
* දමායන්නට දෙයක් නෑ
* මම මවාගනිමි
* පුංචි දොහේම
* ආදරෙයි මං
* ඇතුල් හිතේ

==මූලාශ්‍ර==
{{reflist}}

{{Sinhala music}}
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික ගායකයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:සිංහල ගායකයෝ]]</text>
      <sha1>0dzzkbmeo92ztg4cmif3qtkkovhyj2g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749541</id>
      <parentid>749540</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T03:24:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Isyhans</username>
        <id>72007</id>
      </contributor>
      <origin>749541</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36292" sha1="mi3z5ivek2uc2m2hegmltw9vflbgc9e" xml:space="preserve">{{තොරතුරුකොටුව පුද්ගලයා
| name =  අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස් &lt;br&gt; Asanga Priyamantha Peiris
| image = ගොනුව:Asanga Priyamantha Peiris.jpg 
| image_size = 150px
| alt = 
| caption = 
| birth_name = අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්  
| birth_date = {{birth date||12|21}}
| birth_place = [[මොරටුව]], [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| death_date = 
| death_place = 
| death_cause = 
| other_names = 
| education =  වේල්ස් කුමාර විද්‍යාලය, මොරටුව
| occupation = {{hlist|ගායක|ලී කැටයම් ශිල්පී}}
| spouse = 
| children = 
| mother = 
| father = 
| relatives = 
| awards = 
| website = 
| module = {{Infobox musical artist
| embed           = yes
| instrument      = ගායක
| genre           = {{hlist|පොප්||ඉන්දියානු රාගධාරී}}
| years_active    = 1989 – වර්තමානය
| label           = {{hlist|සාගර||[[නිල්වලා]]|}}
| associated_acts = 
}}
}}

'''අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්''' යනු ශ්‍රී ලාංකික ගායකයෙක් වේ. මොරටුවේ උපත ලැබු ඔහු 90,2000 දශක වල ඉතා ජනප්‍රිය ගායකයකි. ''සෙනෙහසකට අරුතක්'', ''සඳ නාවත්'', ''මගේ දරු පැටව්'', ''සඳ දිය දෙවුණ සේ'', ''කඳුළු හුරතල්'', ''නුපුරුදු ඔබ දුටු'', ''හුදෙකලා විරාමයේදී'' ආදී ඔහුගේ ගීත අදටත් ජනප්‍රියය.&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= රසිකයාට ඇහෙන්න දැනෙන්න ගායනා කරන්න ඕන
|url= https://am.lk/2014-05-29-09-30-04/item/62196-2021-07-27-09-22-32
|accessdate=10 November 2024
|work= Asian Mirror
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= අවුරුදු 30ක කලා ජීවිතය
|url= https://gossip.hirufm.lk/16404/2017/07/asanka-priyamantha-piris-article.html
|accessdate=10 November 2024
|work= Hiru FM Gossip
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
|author      = එරංදි කෞෂ්‍යලයා
|date        = 4 මාර්තු 2024
|title       = මේ මැයි මාසේ පවුලේ ගී ප්‍රසංගයක් කරන්න සූදානමක් තියෙනවා
|url         = https://www.navaliya.lk/entertainment/11986/
|website     = www.navaliya.lk
|location    = කොළඹ, ශ්‍රී ලංකාව
|publisher   = නවලිය, උපාලි පුවත්පත් සමාගම
|access-date = 13 ජුනි 2025
}}&lt;/ref&gt;

==ගීත ලැයිස්තුව ==
ඇල්බම අනුව පෙලගස්වා ඇත.&lt;ref&gt;
{{cite news
|last1=
|first1=
|title= අවුරුදු 30ක කලා ජීවිතය
|url= https://gossip.hirufm.lk/16404/2017/07/asanka-priyamantha-piris-article.html
|accessdate=10 November 2024
|work= Hiru FM Gossip
|date=22 July 2021
|location=Colombo, Sri Lanka
}}
&lt;/ref&gt;
===හිරු විකසිත වී ===
{{Track listing
| headline        = '''හිරු විකසිත වී''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 37:51
| title1          = හිරු හැපී හඩන සයුරේ
| length1         = 3:24
| lyrics1         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music1          = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title2          = ‍අදුරට හුරුවු දෑසේ
| length2         = 3:39
| lyrics2         = ප්‍රනීත් අභයසුන්දර
| music2          = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title3          = සෙනෙහසකට අරුතක් 
| length3         = 3:42
| lyrics3         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music3          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title4          = ලැබුනත් නෙත් යුග
| length4         = 4:48
| lyrics4         = උපාලි ජයලත්
| music4          = නන්දන ලියනගේ
| title5          = සාගර වෙරළේ 
| length5         = 3:00
| lyrics5         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ
| music5          = අජිත් ජයවීර
| title6          = හිරු විකසිත වී 
| length6         = 5:09
| lyrics6         = උපාලි ජයලත්
| music6          = නන්දන ලියනගේ
| title7          = ඔබ මා එදා රැඳුනු (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]]) 
| length7         = 3:40
| lyrics7         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music7          = [[අමරසිරි පීරිස්]]
| title8          = සඳ මෝදුවෙලා 
| length8         = 3:26
| lyrics8         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ
| music8          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title9          = සුන්දරයි කියා සිතු 
| length9         = 3:19
| lyrics9         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music9          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = නුපුරුදු ඔබ දුටු 
| length10        = 3:37
| lyrics10        = උපාලි ජයලත්
| music10         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== ඉරබටු තරුවේ ===
{{Track listing
| headline        = '''ඉරබටු තරුවේ''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 40:20
| title1          = සඳ එබෙන්නෙපා
| length1         = 3:59
| lyrics1         = උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගල
| music1          = සරත් ද අල්විස්
| title2          = ‍ඔබේ ඇසේ කඳුලු 
| length2         = 3:10
| lyrics2         = ප්‍රියානන්ද විජේසුන්දර
| music2          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title3          = ඈත වන ‍පෙතින්
| length3         = 3:55
| lyrics3         = ප්‍රණිත් අභයසුන්දර
| music3          = මහිංද බණ්ඩාර
| title4          = සොදුරු උදෑසන
| length4         = 3:48
| lyrics4         = අරුණ කිත්සිරි
| music4          = මහිංද බණ්ඩාර
| title5          = පැහැසර අරණක
| length5         = 4:45
| lyrics5         = නිලාර් එන්. කාසිම් 
| music5          = සමන්ත පෙරේරා
| title6          = අහස උසට
| length6         = 4:01
| lyrics6         = උපාලි ජයලත්
| music6          = නන්දන ලියනගේ 
| title7          = අඩ සඳ නලලේ
| length7         = 2:44
| lyrics7         = සුනිල් ආර් ගමගේ 
| music7          = අජිත් ජයවීර
| title8          = සඳ දිය දෙවුණ සේ (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]])
| length8         = 5:04
| lyrics8         = නිලාර් එන් කාසිම් 
| music8          = සමන්ත පෙරේරා 
| title9          = සුනිල් නුවන් විදා
| length9         = 3:17
| lyrics9         = ලක්ෂ්මන් වීරසිංහ 
| music9          = තිස්සසිරි පෙරේරා 
| title10         = කුමුදාකරේ
| length10        = 4:06
| lyrics10        = හේමසිරි හල්පිට 
| music10         = සරත් ද අල්විස් 
}}

===ආලවන්ත ඇස්===
{{Track listing
| headline        = '''හිරු විකසිත වී''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 54:58
| title1          = හිටි හැටියේ
| length1         = 3:07
| lyrics1         = නිලාර් ඒන් කාසිම්
| music1          = සමන්ත පෙරේරා
| title2          = ‍රීදි නම් රිදී
| length2         = 3:35
| lyrics2         = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music2          = සුනිල් දයානන්ද කෝණාර
| title3          = මරණ මංචකේ
| length3         = 4:10
| lyrics3         = උපාලි ජයලත්
| music3          = නන්දන ලියනගේ
| title4          = කිවියරානන් මමයි
| length4         = 3:38
| lyrics4         = යසනාත් ධම්මික බණ්ඩාර
| music4          = මහිංද බණ්ඩාර
| title5          = සීත රෑක නීල අම්බරේ (යුග - [[මාලනී බුලත්සිංහල]])
| length5         = 3:58
| lyrics5         = බණ්ඩාර ඇහැලියගොඩ
| music5          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title6          = මා පුතුනේ
| length6         = 2:58
| lyrics6         = 
| music6          = නන්දන ලියනගේ
| title7          = ඉදිකඩ පැන
| length7         = 3:40
| lyrics7         = ලලිත් රෝහණ
| music7          = අසංග ප්‍රියමන්ත පීරිස්
| title8          = කෙම්බිම් සොයනා
| length8         = 4:24
| lyrics8         = පමිත ලියනගේ
| music8          = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title9          = සසර පුරුද්දක්
| length9         = 4:43
| lyrics9         = ශ්‍රියන්ත රෝහණ
| music9          = නන්දන ලියන‌ගේ
| title10         = රතු වෙලා ඇයි
| length10        = 4:38
| lyrics10        = සමන් චන්ද්‍රනාත් වීරසිංහ
| music10         = ස්ටැන්ලි පීරිස්
| title11         = මං විතරයි
| length11        = 3:12
| lyrics11        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music11         = සමන්ත පෙරේරා
| title12         = මට ඇරුනේ නැති
| length12        = 3:31
| lyrics12        = හෙක්ටර් විජේසිරි
| music12         = මහිංද බණ්ඩාර
}}

=== සඳ දෙව්දුව ===
{{Track listing
| headline        = '''සඳ දෙව්දුව''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://rateyourmusic.com/release/album/asanka_priyamantha_peiris/sanda_devuduwa.p/&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 64:25
| title1          = නුඹේ සිනා
| length1         = 3:27
| lyrics1         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music1          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title2          = ‍කඳුළු හුරතල්
| length2         = 3:56
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = සීතල මීදුමේ
| length3         = 4:09
| lyrics3         = චන්න ජයනාත්
| music3          = ස්ටැන්ලි පීරීස්
| title4          = සඳසේ නිලම්බරේ
| length4         = 4:30
| lyrics4         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music4          = ස්ටැන්ලි පීරීස්
| title5          = සඳ නාවත්
| length5         = 4:18
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = ජයසිරි අමරසේකර
| title6          = සුසානයක නොදැවී
| length6         = 3:44
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = අඳුර ඉකි බිදින (යුග - නිරෝෂා විරාජිනි)
| length7         = 3:31
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = සිකුරා නළල් තලේ
| length8         = 3:27
| lyrics8        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music8         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title9          = මුදුන් වෙලා සිත
| length9         = 3:56
| lyrics9        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music9         = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = රන්මැණිකේ
| length10        = 3:54
| lyrics10        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music10         = නවරත්න ගමගේ
| title11         = සිහින තොටින්
| length11        = 3:32
| lyrics11        = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music11         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title12         = කිරිල්ලියෝ
| length12        = 3:10
| lyrics12        = නිලාර් ඒන්. කාසිම්
| music12         = සමන්ත පෙරේරා
| title13         = දර්ශණි
| length13        = 3:43
| lyrics13        = උපාලි ජයලත්
| music13         = නන්දන ලියනගේ
| title14         = ගීතයක් සේ
| length14        = 3:44
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title15         = සුරංගනාවෝ
| length15        = 3:57
| lyrics15        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music15         = සරත් ද අල්විස්
| title16         = කවියක් වී 
| length16        = 3:50
| lyrics16        = ලලිත් වසන්ත
| music16         = ජයසිරි අමරසේකර
| title17         = හුදකලා විරාමයයි
| length17        = 3:37
| lyrics17        = ලලිත් වසන්ත
| music17         = ජයසිරි අමරසේකර
}}

=== සුවඳ අසපුව ===
{{Track listing
| headline        = '''සුවඳ අසපුව''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1:05:12
| title1          = රතු රෝස පැලේ
| length1         = 4:45
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍කවියක් වගේ
| length2         = 3:49
| lyrics2         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music2          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title3          = මගේ දරු පැටව්
| length3         = 4:19
| lyrics3         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| music3          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title4          = හෙන්දිරික්කා මල් (යුග - සුභානී හර්ෂනී මුතුකුමාරණ)
| length4         = 3:59
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = මල් පොහොට්ටුවක්
| length5         = 4:11
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = ජයසිරි අමරසේකර
| title6          = මට මගේ පාඩුවේ
| length6         = 3:17
| lyrics6         = චන්න ජයනාත් 
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = රෑ කුමාරි මල්
| length7         = 3:42
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = මට සමාවෙයන්
| length8         = 4:07
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත 
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = සිල් සුවඳ අසපුවේ
| length9         = 4:30
| lyrics9         = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music9          = මහින්ද බණ්ඩාර
| title10         = උදේ හවා මල් 
| length10        = 3:40
| lyrics10        = ලලිත් වසන්ත
| music10         = ජයසිරි අමරසේකර
| title11         = සීගිරි අප්සරාව
| length11        = 3:40
| lyrics11        = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music11         = ඒච්.ඒම් ජයවර්ධන
| title12         = පලඳවන්න බෑ
| length12        = 3:42
| lyrics12        = චන්න ජයනාත් 
| music12         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title13         = අවසරයි කියාලා
| length13        = 3:40
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර
| title14         = වලාකුළු තවමත්
| length14        = 3:59
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = නන්දන ලියනගේ
| title15         = අටපෙතියා මල
| length15        = 4:02
| lyrics15        = චන්න ජයනාත්
| music15         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title16         = නුඹේ ලිහිණි සිත
| length16        = 3:57
| lyrics16        = වසන්ත කුමාර කොබවක
| music16         = මිල්ටන් පීරිස්
}}

=== කඳුළු අහංකාරයි===
{{Track listing
| headline        = '''කඳුළු අහංකාරයි''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://open.spotify.com/album/64GdYyOvzlfrR202tAzOMG&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 55:58
| title1          = වෙන්වෙන්න
| length1         = 3:49
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍අනේ මහත්තයෝ
| length2         = 4:37
| lyrics2         = චන්න ජයනාත් 
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = දයාබරව කඳුළු
| length3         = 4:06
| lyrics3         = චන්න ජයනාත්
| music3          = ජයසිරි අමරසේකර
| title4          = කඳුළු අහංකාරයි 
| length4         = 3:39
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = පුංචි පුතා
| length5         = 3:55
| lyrics5         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music5          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title6          = අවජාතක වී ඉපදුනාට
| length6         = 3:43
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = බහිරව කන්දේ
| length7         = 4:04
| lyrics7         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music7          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title8          = සිරි මහ බෝධියෙන්
| length8         = 4:04
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title9          = පුංචි හැඩකාරියේ
| length9         = 3:48
| lyrics9         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| music9          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා 
| title10         = ගැලු දිය කඳ
| length10        = 4:01
| lyrics10        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music10         = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title11         = බුදු බව අත්වෙයි
| length11        = 4:33
| lyrics11        = ලලිත් වසන්ත
| music11         = ජයසිරි අමරසේකර
| title12         = සමාව දෙන්නම්
| length12        = 4:25
| lyrics12        = චන්න ජයනාත්
| music12         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title13         = සියඹලා මලක්
| length13        = 3:34
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title14         = දීපාවලි දාට
| length14        = 3:39
| lyrics14        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music14         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== රෝස ⁣දෙකම්මුල් ===
{{Track listing
| headline        = '''රෝස ⁣දෙකම්මුල්''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1:04:06
| title1          = ඔය රෝස දෙකම්මුල්
| length1         = 4:22
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍මගේ පණ ටික
| length2         = 3:55
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = කඳුළු ගින්දර
| length3         = 4:14
| lyrics3         = ලලිත් වසන්ත
| music3          = ජයසිරි අමරසේකර
| title4          = සඳක් කඳුලක්
| length4         = 4:29
| lyrics4         = චන්න ජයනාත්
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = බාල හාමිනේ
| length5         = 4:04
| lyrics5         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music5          = ජෝර්ජ් සේනානායක
| title6          = දකින්න ආසයි
| length6         = 3:26
| lyrics6         = කැළුම් පාලිත මහීරත්න
| music6          = නවරත්න ගමගේ
| title7          = සරසවි යන්නට
| length7         = 4:03
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = ජයසිරි අමරසේකර
| title8          = යහනින් යහනට
| length8         = 3:13
| lyrics8         = යමුනා මාලනී පෙරේරා
| music8          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title9          = ලොකු ළමයෙක්
| length9         = 3:33
| lyrics9         = චන්න ජයනාත්
| music9          = ජයසිරි අමරසේකර 
| title10         = බලි රූප රූප
| length10        = 3:59
| lyrics10        = ලලිත් වසන්ත
| music10         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title11         = කලා වැව් වතුරේ
| length11        = 3:44
| lyrics11        = ආනන්ද හේවාරංහිඳ
| music11         = මහින්ද බණ්ඩාර
| title12         = ඔත්පල වෙලා හිටපු
| length12        = 4:16
| lyrics12        = ලලිත් වසන්ත
| music12         = ජයසිරි අමරසේකර
| title13         = වන්දනාවේ අම්මා ගියා
| length13        = 4:53
| lyrics13        = ලලිත් වසන්ත
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title14         = සංසාරේ වන්දනාව
| length14        = 3:48
| lyrics14        = චන්න ජයනාත්
| music14         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title15         = මිලාන මලක
| length15        = 4:23
| lyrics15        = චන්න ජයනාත්
| music15         = ජයසිරි අමරසේකර
| title16         = පින්සල අරගෙන
| length16        = 3:39
| lyrics16        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music16         = තිස්සසිරි පෙරේරා
}}

=== කඳුළු සමනලයෙක් ===
{{Track listing
| headline        = '''කඳුළු සමනලයෙක්''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://www.deezer.com/en/album/722243661&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 1.00.18
| title1          = සෙනෙහස කවියක්
| length1         = 3:49
| lyrics1         = ලලිත් වසන්ත
| music1          = ජයසිරි අමරසේකර
| title2          = ‍කඳුළු සමනලයෙක් 
| length2         = 3:58
| lyrics2         = ලලිත් වසන්ත  
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = අපේ තාත්තා
| length3         = 4:01
| lyrics3         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music3          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title4          = තහනම් කල සෙනෙහස
| length4         = 3:45
| lyrics4         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music4          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title5          = වාන් දමන
| length5         = 3:56
| lyrics5         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music5          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title6          = එකමත් එක
| length6         = 3:15
| lyrics6         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music6          = සරත් ද අල්විස්
| title7          = අහස උඩින්
| length7         = 3:54
| lyrics7         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music7          = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title8          = උපන් දිනේ
| length8         = 3:36
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = වහින්නට වගේ
| length9         = 3:33
| lyrics9         = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music9          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title10         = කෑල තුරු අරා
| length10        = 3:44
| lyrics10        = යුනානි රේණුකා
| music10         = ප්‍රියාන් පතිරණ 
| title11         = අනේ සුවඳ මලකට
| length11        = 3:34
| lyrics11        = චන්න ජයනාත්
| music11         = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title12         = අන්ද මන්ද
| length12        = 4:02
| lyrics12        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music12         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title13         = පූජා වේවා
| length13        = 3:43
| lyrics13        = චන්න ජයනාත්
| music13         = ජයසිරි අමරසේකර 
| title14         = කතාකරන මගේ
| length14        = 3:59
| lyrics14        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music14         = තිස්සසිරි පෙරේරා
| title15         = ලිප ගිනි නිවලා
| length15        = 4:17
| lyrics15        = යුනානි රේණුකා
| music15         = ප්‍රියාන් පතිරණ
| title16         = රෝද හතරේ මාලිගාව
| length16        = 3:07
| lyrics16        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music16         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
}}

=== නිල් ඉඳුවර ===
{{Track listing
| headline        = '''නිල් ඉඳුවර''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත&lt;ref&gt;https://open.spotify.com/album/12SJ9Q1DJGX0xgWSqYT22O&lt;/ref&gt;
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 51:13
| title1          = සඳ එළිය
| length1         = 4:31
| lyrics1         = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| music1          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title2          = ‍වෙඩි හඩක් නැති
| length2         = 4:10
| lyrics2         = [[චන්න ජයනාත්]] 
| music2          = ජයසිරි අමරසේකර
| title3          = ගොළු දරුවෙක්
| length3         = 3:51
| lyrics3         = සත්‍යජිත් ලක්මාල්
| music3          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title4          = සිහින සඳ රෑ 
| length4         = 2:55
| lyrics4         = ලලිත් වසන්ත
| music4          = ජයසිරි අමරසේකර
| title5          = තරු පිපෙන
| length5         = 4:08
| lyrics5         = ලලිත් වසන්ත
| music5          = තනුජ සංජය හේරත්
| title6          = කඳුළු උල්පතකි
| length6         = 2:50
| lyrics6         = ලලිත් වසන්ත
| music6          = ජයසිරි අමරසේකර
| title7          = දේදුන්න වගේ
| length7         = 3:25
| lyrics7         = චන්න ජයනාත්
| music7          = [[රෝහණ වීරසිංහ]]
| title8          = දුක දන්න නිසයි
| length8         = 3:33
| lyrics8         = ලලිත් වසන්ත
| music8          = ජයසිරි අමරසේකර
| title9          = ඔය ඇස් දෙක
| length9         = 3:32
| lyrics9         = [[රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ]]
| music9          = [[එච්.එම්. ජයවර්ධන]]
| title10         = තිලකයක් ඇති
| length10        = 4:06
| lyrics10        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music10         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title11         = කඳුළු ඇවිදින්
| length11        = 3:33
| lyrics11        = ලලිත් වසන්ත
| music11         = තනුජ සංජය හේරත්
| title12         = මේ මල් ඇස්
| length12        = 3:12
| lyrics12        = ධර්මරත්න පෙරේරා
| music12         = සරත් ද අල්විස්
| title13         = කලපුවේ දිය
| length13        = 4:23
| lyrics13        = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| music13         = ශාන්ත ජයලත් තිසේරා
| title14         = සුපතල මාගම් රුහුණේ
| length14        = 3:17
| lyrics14        = තලගල රත්න ශ්‍රී කුරුප්පු
| music14         = නවරත්න ගමගේ
}}

=== සඳ හාමිනේ ===
{{Track listing
| headline        = '''සඳ හාමිනේ''' කැසට් ඇල්බමයේ අන්තර්ගතවූ ගීත
| lyrics_credits  = yes
| music_credits   = yes
| total_length    = 59:24
| title1          = සඳ හාමිනේ
| length1         = 4:25
| lyrics1         = පද්මා ජයසිංහ
| music1          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title2          = ‍අහඹු කෙටි පණිවිඩයක්
| length2         = 4:13
| lyrics2         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music2          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title3          = හතර වරිගයම
| length3         = 3:59
| lyrics3         = තුන්කම ප‍ඤ්ඤාලංකාර හිමි
| music3          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title4          = පිනි වැස්සක්
| length4         = 3:50
| lyrics4         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music4          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title5          = දස මසක් 
| length5         = 3:14
| lyrics5         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music5          = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title6          = පෙර පෙම්වතියේ
| length6         = 3:53
| lyrics6         = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music6          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title7          = විත්ති කූඩුවේ
| length7         = 2:54
| lyrics7         = පද්මා ජයසිංහ
| music7          = සුසිල් අමරසේන
| title8          = මේ කඳුළු බින්දු
| length8         = 3:13
| lyrics8         = කවිකීර්ති හිමි
| music8          = නවරත්න ගමගේ
| title9          = පිටු එකිනෙක
| length9         = 4:13
| lyrics9         = ප්‍රසන්න ප්‍රනාන්දු
| music9          = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title10         = ලැව් ගිනි කද
| length10        = 3:45
| lyrics10        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music10         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title11         = ගල් බෝරේ
| length11        = 3:13
| lyrics11        = ලාල් මුහන්දිරම්
| music11         = නවරත්න ගමගේ
| title12         = කෝපි මල්
| length12        = 4:24
| lyrics12        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music12         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title13         = සඳ නිසල රාත්‍රිය
| length13        = 2:57
| lyrics13        = ෂෙහාන් ගලහිටියාව
| music13         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title14         = සංසාරේ මුණගැසිච්ච
| length14        = 3:32
| lyrics14        = කවිකීර්ති හිමි
| music14         = රොෂාන් ප්‍රනාන්දු
| title15         = මීට කලින් අප
| length15        = 4:07
| lyrics15        = ශාන්ත දේශබන්දු
| music15         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
| title16         = ඔබ මගේම විතරමයි
| length16        = 3:25
| lyrics16        = [[සුනිල් ආරියරත්න]]
| music16         = ප්‍රියන්ත නාවලගේ
}}

=== වෙනත් ගීත ===
* දමායන්නට දෙයක් නෑ
* මම මවාගනිමි
* පුංචි දොහේම
* ආදරෙයි මං
* ඇතුල් හිතේ

==මූලාශ්‍ර==
{{reflist}}

{{Sinhala music}}
[[ප්‍රවර්ගය:චරිත කතා]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ලාංකික සිංහලයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලාංකික ගායකයෝ]]
[[ප්‍රවර්ගය:සිංහල ගායකයෝ]]</text>
      <sha1>mi3z5ivek2uc2m2hegmltw9vflbgc9e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පබා</title>
    <ns>0</ns>
    <id>161113</id>
    <revision>
      <id>749507</id>
      <parentid>748401</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:21:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.229.25</ip>
      </contributor>
      <comment>/* රංගන ශිල්පීන් */</comment>
      <origin>749507</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1127" sha1="72q2p22veb1e1fwak1imszwsrqks3zg" xml:space="preserve">
=== රංගන ශිල්පීන්===

* [[උපේක්ෂා ස්වර්ණමාලි]] - පබා 
* [[අමිල අබේසේකර]] - ආමන්ත
* [[රම්‍යා වනිගසේකර]]
* [[ආනන්ද වික්‍රමගේ]] 
* වසන්ත කුමාරසිරි 
* [[සරත් චන්ද්‍රසිරි]] 
* [[ජගත් බෙනරගම]] 
* [[කුමාර තිරිමාදුර]] 
* [[කුසුම් රේණූ]]
* රුවන්ති මංගලා
* [[සම්පත් තෙන්නකෝන්]] 
* [[මොරීන් චාරුනි]]
* [[දයා අල්විස්]] 
* මනෝහාරී විමලතුංග
* පියුමි බොතේජු 
* නිරෝෂන් සේනාරත්න 
* [[සහන් රන්වල]]
* [[සාරංග දිසාසේකර]]
* [[නිරෝෂන් ඉලේපෙරුම]] 
* කුමාරී මුණසිංහ 
* නිරෝෂා තලගල 
* කපිල සමරකෝන්
* [[ඩී.බී.ගංගොඩතැන්න]]</text>
      <sha1>72q2p22veb1e1fwak1imszwsrqks3zg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ආනන්ද අතුකෝරල</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175837</id>
    <revision>
      <id>749502</id>
      <parentid>749034</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T14:24:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.229.25</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ටෙලි නිර්මාණ */</comment>
      <origin>749502</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="806" sha1="1p9e5e01yq2gxvrxqx5w639lixsohwg" xml:space="preserve">ආනන්ද අතුකෝරල [[ලාංකික]] රංගන ශිල්පියෙකි. රූපවාහිනියේ බහුවිධ නලුවෙකු වන අතුකෝරල සිනමාව හා වේදිකාවේද කටයුතු කරයි.

===සිනමාව===
* 2012  -  [[රන් කෙවිට 2]]
* 2019  -  සේද මාවතේ
* 2019  -  [[ජනාධිපති සුපර් ස්ටාර්]]
* 2023  -  [[කතුරු මිතුරු]]
* 2024  -  [[රිදී සීනූ]]
* 2025  -  [[කාසි වාසි]]

===ටෙලි නිර්මාණ===
* ''[[කෝටිපතියෝ]]''
* ''[[පාරාදිසේ]]''
* ''පිත්තල කොන්ඩෑරුම''
* ''මුතු පලස''</text>
      <sha1>1p9e5e01yq2gxvrxqx5w639lixsohwg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>නෙතලි නානායක්කාර</title>
    <ns>0</ns>
    <id>176925</id>
    <revision>
      <id>749511</id>
      <parentid>726241</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:30:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* තෝරාගත් රූපවාහිනී කතාමාලා */</comment>
      <origin>749511</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17367" sha1="fctxkr50jwvr6xsqztvbtzf9upo5u1i" xml:space="preserve">{{තොරතුරුකොටුව පුද්ගලයා
| name = නෙතලි නානායක්කාර &lt;br&gt; Nethalie Nanayakkara
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = නෙතලි වයලට්
| birth_date = {{Birth date and age|1934|12|26|df=yes}}
| birth_place = [[කිරිබත්ගොඩ]], [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| death_date = 
| death_place = 
| resting_place = 
| nationality = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
| education = රෝමානු කතෝලික පාසල, පමුණුවිල &lt;br&gt; ගුරුකුල විද්‍යාලය, කැලණිය
| occupation = නිළිය, හඬකැවීම් ශිල්පිනිය
| years_active = 1955-වර්තමානය
| spouse = [[වොලී නානායක්කාර]]
| children = 5
| mother = 
| father = 
| relatives = 
| awards = කලාභූෂණ &lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.themorning.lk/president-patrons-state-kalabhushana-awards-2018/ | title=President patrons State 'Kalabhushana' Awards 2018 | publisher=The Morning| access-date=12 February 2020}}&lt;/ref&gt;
| website = 
| footnotes = 
}}කලාභූෂණ '''නෙතලි වයලට් නානායක්කාර''' (උපත 1934 දෙසැම්බර් 26), ජනප්‍රිය ලෙස '''නෙතලි නානායක්කාර''', ශ්‍රී ලාංකික නිළියකි.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Nethalie Nanayakkara filmography |url=https://www.films.lk/sinhala-cinema-artist-nethali-nanayakkara-488.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Sinhala Cinema Database}}&lt;/ref&gt; ශ්‍රී ලාංකේය රූපවාහිනී නාට්‍ය ක්‍ෂේත්‍රයේ මුල්ම කුළුණු අතරින් එකක් වන නානායක්කාර දශක හයකට වැඩි කාලයක් පුරා දිවෙන වෘත්තීය ජීවිතය තුළ මාලා 140 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සම්බන්ධ කර ඇත.&lt;ref name=&quot;nethalie&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

== පෞද්ගලික ජීවිතය ==
නානායක්කාර මහතා 1936 දෙසැම්බර් 26 වැනිදා [[කොළඹ]] කිරිබත්ගොඩදී පවුලේ සිව්වැන්නා ලෙස උපත ලැබීය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Happy Birthday artists |url=http://suratha.lk/sinhala/කලාකරුවන්-සැමට-සුබ-උපන්ද-809/ |access-date=12 February 2020 |publisher=Suratha}}&lt;/ref&gt; ඇයට වැඩිමහල් සහෝදරයෙකු සහ වැඩිමහල් සහෝදරියන් දෙදෙනෙකු සිටින අතර එහිදී එක් සහෝදරියක් කුඩා වියේදී මිය ගියේය. ඇයට බාල සහෝදරයන් දෙදෙනෙක් ද සිටිති. ඇගේ පියා පෞද්ගලික ආයතනයක සේවය කළේය. ඇය අධ්‍යාපනය ආරම්භ කළේ පමුණුවිල රෝමානු කතෝලික පාසලෙනි. ඉංග්‍රීසි භාෂාව හොඳින් දන්නා ඇය වයස අවුරුදු 13 දී සාමාන්‍ය පෙළ විභාගය සමත් වූවා ය. ඉන්පසු ඇය [[කැලණිය]] ගුරුකුල විද්‍යාලයට ඇතුළත් වී ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් ඉගෙනුම ලැබුවා ය.&lt;ref name=&quot;neth&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt;

පාසලේ අවසන් විභාගයෙන් පසු ඇය ඔහුගේ මාමාගේ මඟ පෙන්වීම යටතේ පෞද්ගලික ආයතනයකට සම්බන්ධ වූවාය. ඇය එම ආයතනයේ වසර දෙකක් සේවය කර ඉන් ඉවත් වූවාය. ඉන්පසු ඇය කොළඹ ෆෝඩ්ස්රෝඩ් ගිණුම්කරණ ආයතනයේ විගණකවරියක් ලෙස සම්බන්ධ වී වසර 30ක් සේවය කළා ය.&lt;ref name=&quot;neth2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nethalie2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt; ඇය 1985 දී රැකියාවෙන් ඉල්ලා අස්වූයේ සිනමාව හරහා සිය වෘත්තිය යොමු කිරීමටයි.&lt;ref name=&quot;nana&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt;

ඇය වයස අවුරුදු 27 දී සෙසු නළු [[Wally Nanayakkara|වොලී නානායක්කාර]] සමඟ විවාහ විය.&lt;ref name=&quot;neth3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt; 1958 දී කැලණිය දළුගම කතෝලික දේවස්ථානයේ දී ඔවුන් මුලින්ම මුණගැසුණි,&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=30 April 2019 |title=Great couples |url=https://www.lifie.lk/2019/04/30/30-great-couples/ |access-date=12 February 2020 |publisher=lifie.lk}}&lt;/ref&gt; ලේක්හවුස් ආයතනයේ සේවය කරන කාලයේ වොලී කලා කවයේ ලේකම්වරයා ද විය.&lt;ref name=&quot;wally&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; වොලී නානායක්කාර 2003 ඔක්තෝම්බර් 11 වන දින වයස අවුරුදු 64 දී මිය ගියේ ය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Wally Nanayakkara remembrance |url=https://www.pressreader.com/sri-lanka/daily-mirror-sri-lanka/20181008/282806422259423 |access-date=12 February 2020 |publisher=Daily Mirror}}&lt;/ref&gt;

මෙම යුවළට එක් පුතෙකු - රවී - සහ දියණියන් හතර දෙනෙක් - රේණුකා, ශාමිකා සහ නිවුන් දරුවන් වන චන්දික සහ ඉන්දික.&lt;ref name=&quot;wally3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; ඇයගේ පුත් රවී කොළඹ මහ රෝහලේ ශල්‍ය වෛද්‍යවරයකු වන අතර ඔහුගේ බිරිඳ සාගරිකා මහරගම පිළිකා රෝහලේ අධ්‍යක්ෂවරිය වේ.&lt;ref name=&quot;nethalie4&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

== වෘත්තීය ==
නානායක්කාර 1955 සිට රේඩියෝ සිලෝන් හි බොහෝ ගුවන්විදුලි නාට්‍යවල සේවය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=When I was little, I was a naughty girl |url=http://www.saaravita.lk/ape_sindu/611006/අම්මෝ-පුංචි-කාලේ-මං-මහා-දඟ |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt; ඇය මුලින්ම සම්බන්ධ වූයේ එච්.ඩී.විජේදාසගේ ගුවන්විදුලි නිෂ්පාදනය වන ''විහිළු තහළු'' . ඇයගේ මංගල ගුවන්විදුලිය වූයේ ''සමුද්‍ර දේවි ය''.&lt;ref name=&quot;nana2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල ගුවන්විදුලි නාට්‍යවලට වොලී සම්බන්ධ වූ මෙම වකවානුවේදී ඇයට ඔහුගේ අනාගත සැමියා හමුවිය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Star couples |url=http://www.deshaya.lk/article/52/හදසර/3986/තරු-ජෝඩු---04 |access-date=12 February 2020 |publisher=Deshaya}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wally2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; 1962 වසරේ ''මුවන් පැලැස්ස'' ගුවන් විදුලි නාට්‍යයේ &quot;උක්කු බණ්ඩා&quot; සහ &quot;බිනරි&quot; ලෙස මෙම යුවළ මුලින්ම එකට රඟපෑවා ය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Tale of Muwan Palessa |url=http://www.lankadeepa.lk/Rasawitha/මවක-නස-බහ-ව-මවනපලසස/57-523173 |access-date=12 February 2020 |publisher=Lankadeepa}}&lt;/ref&gt;

ඇය කිසිදු බාධාවකින් තොරව නාට්‍ය මෙන්ම පෞද්ගලික ආයතනයේද සමාන්තරව කටයුතු කළාය. ඉන්පසු ඇය ආනන්ද සිරිසේන අධ්‍යක්ෂණය කළ රූපවාහිනී කතාමාලාවක රඟපෑවාය.&lt;ref name=&quot;neth4&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt; 2000 දී ඇය ''Asani Wasi'' ටෙලි නාට්‍යය සඳහා SIGNIS සම්මානය ලැබුවා ය.&lt;ref name=&quot;nethalie3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

ඇය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී කතාමාලා රැසක හඬකැවීම් ශිල්පිනියක් ලෙස කටයුතු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;nana3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt;

=== තෝරාගත් රූපවාහිනී කතාමාලා ===

* ''ආදරනීය චංචලා''&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Adaraneeya Chanchala on National Rupavahini |url=http://www.divaina.com/2011/03/18/cineart04.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Silumina}}&lt;/ref&gt;
* ''ආදරේ අහස තරම්''
* ''අසනි වාසි''
* ''බට්ටි''
* ''දියනියෝ'' &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='Diyaniyo' on Rupavahini from tomorrow |url=http://mirrorcitizen.dailymirror.lk/2015/05/18/diyaniyo-on-rupavahini-from-tomorrow/ |access-date=12 February 2020 |publisher=Daily Mirror}}&lt;/ref&gt;
* ''ගිරිදේවි''
* ''[[කෝටිපතියෝ]]''
* ''ඉංගම්මාරුව''
* ''[[කූඹියෝ]]'' &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sinhala/sri-lanka-43316947|title=&quot;This is called the decade of the talented, the decade of the educated is over.&quot; - Jehan|work=BBC News සිංහල|access-date=12 February 2020|publisher=BBS Sinhala}}&lt;/ref&gt;
* ''[[Sakala Guru|සකල ගුරු]]'' 1 සහ 2&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=3 October 2019 |title=Sakala Guru on National Rupavahini |url=http://www.silumina.lk/2019/10/05/රසඳුන/ආ-වඩා-ආයු-බෝ-වේවා-සියලු-දෝෂ-නිවාරණයි |access-date=12 February 2020 |publisher=Silumina}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='Sakala Guru 2' on the National Television from May 5 |url=http://www.sarasaviya.lk/teledramas/2021/04/29/20314/‘සකලගුරු-2’-මැයි-5-වෙනිදා-සිට-ජාතික-නාළිකාවෙන් |access-date=2021-04-26 |website=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt;
* ''සකර්ම''&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 March 2021 |title=Sakarma soon on ITN |url=http://www.sarasaviya.lk/teledramas/2021/04/01/20161/සකර්ම-ළඟදීම-ස්වාධීන-රූපවාහිනියෙන් |access-date=2021-04-04 |website=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt;
* ''තඹ පාට හැන්දෑව''

== මූලාශ්‍ර ==
{{Reflist}}

== බාහිර සබැඳි ==

* [http://www.resa.lk/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B6%9C/2019/sep/16/15293/%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%96%E2%80%8D%E0%B6%9C%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A9%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A මනූගෙන් නාඩගමක් නැති නාඩගමක්] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224182641/http://www.resa.lk/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B6%9C/2019/sep/16/15293/%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%96%E2%80%8D%E0%B6%9C%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A9%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A |date=2020-02-24 }}
* [http://www.sarasaviya.lk/interviews/2020/02/13/15682/%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%A9%E0%B7%8A-%E0%B6%91%E0%B6%9A%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%80 රීලෝඩ් එකක් නැතිව නෙතලි නානායක්කාර හමු වීම]
* [http://www.sarasaviya.lk/features/2020/01/23/15023/%E0%B6%86%E0%B6%BD-%E0%B7%80%E0%B6%A9%E0%B6%B1-%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B6%9A%E0%B7%92-%E0%B6%87%E0%B6%BA-%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%B1%E0%B7%9A ආල වඩන ගමනකි ඇය යන්නේ]
* [http://www.sarasaviya.lk/news/2019/12/19/13498/%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA-%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%B1-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%96-%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%9C%E0%B7%9A-%E0%B6%91%E0%B6%9A%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%8A සරසවිය සම්මාන දිනූ තිදෙනකුගේ එකතුවක්]
* [http://www.sarasaviya.lk/event/2019-10-16-041500/%E2%80%98%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%AD-%E0%B7%83%E0%B7%84-%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%B8%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%BD%E2%80%99 පැරැණි ගීත රසික හවුලේ සංවත්සර ප්‍රසංගය 19 දා]
* [http://www.sarasaviya.lk/news/2019/07/12/6870/%E0%B6%AD%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%8A-%E0%B6%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%9A-%E0%B6%9A%E0%B6%AE%E0%B7%8F-%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%82%E0%B7%84%E0%B6%BD-%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%81%E0%B7%93%E0%B6%BA-%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B6%A7 තවත් කථා පුවතක් සිංහල ස්වදේශීය සේවයට]

{{අධිකාරී පාලනය}}

[[ප්‍රවර්ගය:නිළියන්]]</text>
      <sha1>fctxkr50jwvr6xsqztvbtzf9upo5u1i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749513</id>
      <parentid>749511</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:31:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* තෝරාගත් රූපවාහිනී කතාමාලා */</comment>
      <origin>749513</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17330" sha1="oq2exd3xvxlz64d5wexe7ae4jzk3it1" xml:space="preserve">{{තොරතුරුකොටුව පුද්ගලයා
| name = නෙතලි නානායක්කාර &lt;br&gt; Nethalie Nanayakkara
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = නෙතලි වයලට්
| birth_date = {{Birth date and age|1934|12|26|df=yes}}
| birth_place = [[කිරිබත්ගොඩ]], [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| death_date = 
| death_place = 
| resting_place = 
| nationality = [[ශ්‍රී ලාංකික]]
| education = රෝමානු කතෝලික පාසල, පමුණුවිල &lt;br&gt; ගුරුකුල විද්‍යාලය, කැලණිය
| occupation = නිළිය, හඬකැවීම් ශිල්පිනිය
| years_active = 1955-වර්තමානය
| spouse = [[වොලී නානායක්කාර]]
| children = 5
| mother = 
| father = 
| relatives = 
| awards = කලාභූෂණ &lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.themorning.lk/president-patrons-state-kalabhushana-awards-2018/ | title=President patrons State 'Kalabhushana' Awards 2018 | publisher=The Morning| access-date=12 February 2020}}&lt;/ref&gt;
| website = 
| footnotes = 
}}කලාභූෂණ '''නෙතලි වයලට් නානායක්කාර''' (උපත 1934 දෙසැම්බර් 26), ජනප්‍රිය ලෙස '''නෙතලි නානායක්කාර''', ශ්‍රී ලාංකික නිළියකි.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Nethalie Nanayakkara filmography |url=https://www.films.lk/sinhala-cinema-artist-nethali-nanayakkara-488.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Sinhala Cinema Database}}&lt;/ref&gt; ශ්‍රී ලාංකේය රූපවාහිනී නාට්‍ය ක්‍ෂේත්‍රයේ මුල්ම කුළුණු අතරින් එකක් වන නානායක්කාර දශක හයකට වැඩි කාලයක් පුරා දිවෙන වෘත්තීය ජීවිතය තුළ මාලා 140 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සම්බන්ධ කර ඇත.&lt;ref name=&quot;nethalie&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

== පෞද්ගලික ජීවිතය ==
නානායක්කාර මහතා 1936 දෙසැම්බර් 26 වැනිදා [[කොළඹ]] කිරිබත්ගොඩදී පවුලේ සිව්වැන්නා ලෙස උපත ලැබීය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Happy Birthday artists |url=http://suratha.lk/sinhala/කලාකරුවන්-සැමට-සුබ-උපන්ද-809/ |access-date=12 February 2020 |publisher=Suratha}}&lt;/ref&gt; ඇයට වැඩිමහල් සහෝදරයෙකු සහ වැඩිමහල් සහෝදරියන් දෙදෙනෙකු සිටින අතර එහිදී එක් සහෝදරියක් කුඩා වියේදී මිය ගියේය. ඇයට බාල සහෝදරයන් දෙදෙනෙක් ද සිටිති. ඇගේ පියා පෞද්ගලික ආයතනයක සේවය කළේය. ඇය අධ්‍යාපනය ආරම්භ කළේ පමුණුවිල රෝමානු කතෝලික පාසලෙනි. ඉංග්‍රීසි භාෂාව හොඳින් දන්නා ඇය වයස අවුරුදු 13 දී සාමාන්‍ය පෙළ විභාගය සමත් වූවා ය. ඉන්පසු ඇය [[කැලණිය]] ගුරුකුල විද්‍යාලයට ඇතුළත් වී ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් ඉගෙනුම ලැබුවා ය.&lt;ref name=&quot;neth&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt;

පාසලේ අවසන් විභාගයෙන් පසු ඇය ඔහුගේ මාමාගේ මඟ පෙන්වීම යටතේ පෞද්ගලික ආයතනයකට සම්බන්ධ වූවාය. ඇය එම ආයතනයේ වසර දෙකක් සේවය කර ඉන් ඉවත් වූවාය. ඉන්පසු ඇය කොළඹ ෆෝඩ්ස්රෝඩ් ගිණුම්කරණ ආයතනයේ විගණකවරියක් ලෙස සම්බන්ධ වී වසර 30ක් සේවය කළා ය.&lt;ref name=&quot;neth2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nethalie2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt; ඇය 1985 දී රැකියාවෙන් ඉල්ලා අස්වූයේ සිනමාව හරහා සිය වෘත්තිය යොමු කිරීමටයි.&lt;ref name=&quot;nana&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt;

ඇය වයස අවුරුදු 27 දී සෙසු නළු [[Wally Nanayakkara|වොලී නානායක්කාර]] සමඟ විවාහ විය.&lt;ref name=&quot;neth3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt; 1958 දී කැලණිය දළුගම කතෝලික දේවස්ථානයේ දී ඔවුන් මුලින්ම මුණගැසුණි,&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=30 April 2019 |title=Great couples |url=https://www.lifie.lk/2019/04/30/30-great-couples/ |access-date=12 February 2020 |publisher=lifie.lk}}&lt;/ref&gt; ලේක්හවුස් ආයතනයේ සේවය කරන කාලයේ වොලී කලා කවයේ ලේකම්වරයා ද විය.&lt;ref name=&quot;wally&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; වොලී නානායක්කාර 2003 ඔක්තෝම්බර් 11 වන දින වයස අවුරුදු 64 දී මිය ගියේ ය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Wally Nanayakkara remembrance |url=https://www.pressreader.com/sri-lanka/daily-mirror-sri-lanka/20181008/282806422259423 |access-date=12 February 2020 |publisher=Daily Mirror}}&lt;/ref&gt;

මෙම යුවළට එක් පුතෙකු - රවී - සහ දියණියන් හතර දෙනෙක් - රේණුකා, ශාමිකා සහ නිවුන් දරුවන් වන චන්දික සහ ඉන්දික.&lt;ref name=&quot;wally3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; ඇයගේ පුත් රවී කොළඹ මහ රෝහලේ ශල්‍ය වෛද්‍යවරයකු වන අතර ඔහුගේ බිරිඳ සාගරිකා මහරගම පිළිකා රෝහලේ අධ්‍යක්ෂවරිය වේ.&lt;ref name=&quot;nethalie4&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

== වෘත්තීය ==
නානායක්කාර 1955 සිට රේඩියෝ සිලෝන් හි බොහෝ ගුවන්විදුලි නාට්‍යවල සේවය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=When I was little, I was a naughty girl |url=http://www.saaravita.lk/ape_sindu/611006/අම්මෝ-පුංචි-කාලේ-මං-මහා-දඟ |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt; ඇය මුලින්ම සම්බන්ධ වූයේ එච්.ඩී.විජේදාසගේ ගුවන්විදුලි නිෂ්පාදනය වන ''විහිළු තහළු'' . ඇයගේ මංගල ගුවන්විදුලිය වූයේ ''සමුද්‍ර දේවි ය''.&lt;ref name=&quot;nana2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල ගුවන්විදුලි නාට්‍යවලට වොලී සම්බන්ධ වූ මෙම වකවානුවේදී ඇයට ඔහුගේ අනාගත සැමියා හමුවිය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Star couples |url=http://www.deshaya.lk/article/52/හදසර/3986/තරු-ජෝඩු---04 |access-date=12 February 2020 |publisher=Deshaya}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wally2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=January 2020 |title=Wally Nanayakkara who wrote Sandakada Pahanaka |url=http://www.sarasaviya.lk/story/2020/01/02/14000/සඳකඩ-පහණ-ලියූ-වොලී |access-date=12 February 2020 |publisher=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt; 1962 වසරේ ''මුවන් පැලැස්ස'' ගුවන් විදුලි නාට්‍යයේ &quot;උක්කු බණ්ඩා&quot; සහ &quot;බිනරි&quot; ලෙස මෙම යුවළ මුලින්ම එකට රඟපෑවා ය.&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Tale of Muwan Palessa |url=http://www.lankadeepa.lk/Rasawitha/මවක-නස-බහ-ව-මවනපලසස/57-523173 |access-date=12 February 2020 |publisher=Lankadeepa}}&lt;/ref&gt;

ඇය කිසිදු බාධාවකින් තොරව නාට්‍ය මෙන්ම පෞද්ගලික ආයතනයේද සමාන්තරව කටයුතු කළාය. ඉන්පසු ඇය ආනන්ද සිරිසේන අධ්‍යක්ෂණය කළ රූපවාහිනී කතාමාලාවක රඟපෑවාය.&lt;ref name=&quot;neth4&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=A chat with Nathalie Nanayakkara |url=http://gossip.hirufm.lk/29842/2019/01/nethali-nanayakkara.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Hiru FM}}&lt;/ref&gt; 2000 දී ඇය ''Asani Wasi'' ටෙලි නාට්‍යය සඳහා SIGNIS සම්මානය ලැබුවා ය.&lt;ref name=&quot;nethalie3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The voice actress came out with a humor |url=http://archives.dinamina.lk/2011/12/23/_art.asp?fn=f1112233 |access-date=12 February 2020 |publisher=Dinamina}}&lt;/ref&gt;

ඇය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී කතාමාලා රැසක හඬකැවීම් ශිල්පිනියක් ලෙස කටයුතු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;nana3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Our radio artist Nethalie |url=http://www.saaravita.lk/latest_news/565762/බිනරමලී-චිත‍්‍රපටයෙ-ස්වර්ණාට-දුන්නෙ-මගේ-හඬ- |access-date=12 February 2020 |publisher=Saaravita}}&lt;/ref&gt;

=== තෝරාගත් රූපවාහිනී කතාමාලා ===

* ''ආදරනීය චංචලා''&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Adaraneeya Chanchala on National Rupavahini |url=http://www.divaina.com/2011/03/18/cineart04.html |access-date=12 February 2020 |publisher=Silumina}}&lt;/ref&gt;
* ''ආදරේ අහස තරම්''
* ''අසනි වැසි''
* ''බට්ටි''
* ''දියනියෝ'' &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='Diyaniyo' on Rupavahini from tomorrow |url=http://mirrorcitizen.dailymirror.lk/2015/05/18/diyaniyo-on-rupavahini-from-tomorrow/ |access-date=12 February 2020 |publisher=Daily Mirror}}&lt;/ref&gt;
* ''ගිරිදේවි''
* ''[[කෝටිපතියෝ]]''
* ''[[කූඹියෝ]]'' &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/sinhala/sri-lanka-43316947|title=&quot;This is called the decade of the talented, the decade of the educated is over.&quot; - Jehan|work=BBC News සිංහල|access-date=12 February 2020|publisher=BBS Sinhala}}&lt;/ref&gt;
* ''[[Sakala Guru|සකල ගුරු]]'' 1 සහ 2&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=3 October 2019 |title=Sakala Guru on National Rupavahini |url=http://www.silumina.lk/2019/10/05/රසඳුන/ආ-වඩා-ආයු-බෝ-වේවා-සියලු-දෝෂ-නිවාරණයි |access-date=12 February 2020 |publisher=Silumina}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='Sakala Guru 2' on the National Television from May 5 |url=http://www.sarasaviya.lk/teledramas/2021/04/29/20314/‘සකලගුරු-2’-මැයි-5-වෙනිදා-සිට-ජාතික-නාළිකාවෙන් |access-date=2021-04-26 |website=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt;
* ''සකර්ම''&lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 March 2021 |title=Sakarma soon on ITN |url=http://www.sarasaviya.lk/teledramas/2021/04/01/20161/සකර්ම-ළඟදීම-ස්වාධීන-රූපවාහිනියෙන් |access-date=2021-04-04 |website=Sarasaviya}}&lt;/ref&gt;
* ''තඹ පාට හැන්දෑව''

== මූලාශ්‍ර ==
{{Reflist}}

== බාහිර සබැඳි ==

* [http://www.resa.lk/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B6%9C/2019/sep/16/15293/%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%96%E2%80%8D%E0%B6%9C%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A9%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A මනූගෙන් නාඩගමක් නැති නාඩගමක්] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224182641/http://www.resa.lk/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B6%9C/2019/sep/16/15293/%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%96%E2%80%8D%E0%B6%9C%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A9%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92-%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A |date=2020-02-24 }}
* [http://www.sarasaviya.lk/interviews/2020/02/13/15682/%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%A9%E0%B7%8A-%E0%B6%91%E0%B6%9A%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B1%E0%B7%90%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%80 රීලෝඩ් එකක් නැතිව නෙතලි නානායක්කාර හමු වීම]
* [http://www.sarasaviya.lk/features/2020/01/23/15023/%E0%B6%86%E0%B6%BD-%E0%B7%80%E0%B6%A9%E0%B6%B1-%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B6%9A%E0%B7%92-%E0%B6%87%E0%B6%BA-%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%B1%E0%B7%9A ආල වඩන ගමනකි ඇය යන්නේ]
* [http://www.sarasaviya.lk/news/2019/12/19/13498/%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA-%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%B1-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%96-%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%9C%E0%B7%9A-%E0%B6%91%E0%B6%9A%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%8A සරසවිය සම්මාන දිනූ තිදෙනකුගේ එකතුවක්]
* [http://www.sarasaviya.lk/event/2019-10-16-041500/%E2%80%98%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%AD-%E0%B7%83%E0%B7%84-%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%B8%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%BD%E2%80%99 පැරැණි ගීත රසික හවුලේ සංවත්සර ප්‍රසංගය 19 දා]
* [http://www.sarasaviya.lk/news/2019/07/12/6870/%E0%B6%AD%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%8A-%E0%B6%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%9A-%E0%B6%9A%E0%B6%AE%E0%B7%8F-%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%82%E0%B7%84%E0%B6%BD-%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%81%E0%B7%93%E0%B6%BA-%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B6%A7 තවත් කථා පුවතක් සිංහල ස්වදේශීය සේවයට]

{{අධිකාරී පාලනය}}

[[ප්‍රවර්ගය:නිළියන්]]</text>
      <sha1>oq2exd3xvxlz64d5wexe7ae4jzk3it1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>කතුරු මිතුරු</title>
    <ns>0</ns>
    <id>180687</id>
    <revision>
      <id>749521</id>
      <parentid>749048</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:43:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.231.197</ip>
      </contributor>
      <comment>/* රංගනය */</comment>
      <origin>749521</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2472" sha1="25j6kz61s9ztgc9q9d5s264y5mmns4p" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = කතුරු මිතුරු
| native_name    = {{Infobox name module|en|Kathuru Mithuru}}
| image          = Kathuru Mithuru poster.jpg
| alt            = 
| caption        = 
| director       = [[Giriraj Kaushalya|ගිරිරාජ් කෞෂල්‍ය]]
| producer       = Basuru Siriwardena
| writer         = ගිරිරාජ් කෞෂල්‍ය
| story          = ගිරිරාජ් කෞෂල්‍ය
| starring       = [[ජයලත් මනෝරත්න]] &lt;br&gt; [[Mahendra Perera|මහේන්ද්‍ර පෙරේරා]] &lt;br&gt; [[රොඩ්නි වර්ණකුල]] &lt;br&gt; [[Priyantha Seneviratne|ප්‍රියන්ත සෙනෙවිරත්න]]
| music          = [[Rohana Weerasinghe|රෝහණ වීරසිංහ]]
| cinematography = [[Ruwan Costa|රුවන් කොස්තා]] &lt;br&gt; Thusitha Anuradha
| editing        = Ajith Ramanayake
| studio         = 
| distributor    = LFD &amp; CEL Cinemas
| released       = {{Film date|df=y|2023|09|22}}&lt;ref name= start&gt;{{Cite web |title=කතුරු මිතුරු හෙට සිට |url=https://www.sarasaviya.lk/films-local/2023/09/21/25773/කතුරු-මිතුරු-හෙට-සිට |access-date=2022-02-24 |website=www.films.lk}}&lt;/ref&gt;
| runtime        = 
| country        = ශ්‍රී ලංකාව
| language       = සිංහල
| gross          = 
| budget         = 
}}

'''කතුරු මිතුරු''', සිංහල චිත්‍රපටයකි.

===රංගනය===
* [[ජයලත් මනෝරත්න]]
* [[මහේන්ද්‍ර පෙරේරා]]
* [[රොඩ්නි වර්ණකුල]]
* [[සම්පත් ජයවීර]]
* [[මොරීන් චාරුනි]]
* [[සහන් රන්වල]]

== මූලාශ්‍ර ==
{{reflist}}

== භාහිර සබැඳි ==
* {{IMDb title|tt9712136}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=tub0QQt_LsU Official trailer]
* [https://sinhala-films.sirisara.lk/kathuru-mithuru-sinhala-full-movie/ Kathuru Mithuru ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220507085444/https://sinhala-films.sirisara.lk/kathuru-mithuru-sinhala-full-movie/ |date=2022-05-07 }}

{{authority control}}

[[Category:2020s Sinhala-language films]]
[[Category:Sri Lankan comedy films]]
[[ප්‍රවර්ගය:සිංහල චිත්‍රපට]]

{{අසම්පූර්ණ}}</text>
      <sha1>25j6kz61s9ztgc9q9d5s264y5mmns4p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රම්‍යා වනිගසේකර</title>
    <ns>0</ns>
    <id>180990</id>
    <revision>
      <id>749629</id>
      <parentid>748397</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T08:34:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.228.120</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ටෙලි නිර්මාණ */</comment>
      <origin>749629</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="229" sha1="ij9kzkdtlw3ku3vwfuo486u99z50536" xml:space="preserve">===ටෙලි නිර්මාණ===
* ''අහන්කාර නගරේ''
* ''අහස් ගව්ව''
* ''[[කූඹියෝ]]''
* ''[[පබා]]''
* ''පැහැසරා''
* ''සඳ පිනි බිඳක''</text>
      <sha1>ij9kzkdtlw3ku3vwfuo486u99z50536</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182016</id>
    <revision>
      <id>749542</id>
      <parentid>749101</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:20:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749542</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62820" sha1="0li0rhdclck080mhzo2o2ou84fubo14" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.[2] බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.[3] මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.[4]


පෘථුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර, [5] බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.[6]

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.[7] මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.[8][9] පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.[7] ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[10]

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]].&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී. [11] පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ. [12] පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.[13][14]
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South America.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; In the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය. [14][15] යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ. [16][17][18][19]

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]]&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import,&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [21][22] බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන් [23] (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [24][25] බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්. [26][27] 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි. [28]

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]]&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර [29] 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක් [30] ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. [31] මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය. [32]


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].&lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]],&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය. [33] [34] මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. [35]

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම, [36] සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම. [37]

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]]&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]],&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]]{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;
[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]].&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.{{sfnp|Fausto|1999}}

During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]],&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]].&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918),&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]];&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]],&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt; a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; and military.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]].&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

Several brief interim governments followed Vargas' suicide.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt; [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; The economy and industrial sector grew remarkably,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society,{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot;.&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]].{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]].&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>0li0rhdclck080mhzo2o2ou84fubo14</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749543</id>
      <parentid>749542</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:21:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* රාජධානියට නැගීම */</comment>
      <origin>749543</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75329" sha1="iute2iohkt39ke3egjfdy98phjisqlp" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.[2] බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.[3] මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.[4]


පෘථුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර, [5] බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.[6]

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.[7] මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.[8][9] පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.[7] ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[10]

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]].&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී. [11] පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ. [12] පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.[13][14]
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South America.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; In the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය. [14][15] යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ. [16][17][18][19]

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]]&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import,&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [21][22] බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන් [23] (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [24][25] බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්. [26][27] 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි. [28]

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]]&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර [29] 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක් [30] ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. [31] මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය. [32]


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].&lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]],&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය. [33] [34] මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. [35]

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම, [36] සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම. [37]

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]]&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]],&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.[38] එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව[39] සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.[40]

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් Iවන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය. [41] කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්, [42] හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.[43]

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]]{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය. [44] බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය. [45] මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය. [46]

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය. [47] අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය; [48] 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය. [49]

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක් [50] සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය. [51]

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]].&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.[52] මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.[53] පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.[54]


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]],&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,[55] බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.[56]

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු, [57] දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.[58][59]

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]].&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද, [60] 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී. [61] දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.[62]

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918),&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]];&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]],&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt; a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; and military.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]].&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

Several brief interim governments followed Vargas' suicide.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt; [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; The economy and industrial sector grew remarkably,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society,{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot;.&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]].{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]].&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>iute2iohkt39ke3egjfdy98phjisqlp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749544</id>
      <parentid>749543</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:23:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මුල් ජනරජය */</comment>
      <origin>749544</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87251" sha1="bcvoa3mant4vdjedy0wrtcrn53unbl5" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.[2] බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.[3] මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.[4]


පෘථුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර, [5] බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.[6]

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.[7] මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.[8][9] පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.[7] ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[10]

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]].&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී. [11] පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ. [12] පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.[13][14]
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South America.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; In the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය. [14][15] යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ. [16][17][18][19]

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]]&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import,&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [21][22] බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන් [23] (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [24][25] බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්. [26][27] 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි. [28]

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]]&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර [29] 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක් [30] ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. [31] මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය. [32]


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].&lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]],&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය. [33] [34] මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. [35]

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම, [36] සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම. [37]

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]]&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]],&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.[38] එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව[39] සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.[40]

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් Iවන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය. [41] කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්, [42] හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.[43]

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]]{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය. [44] බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය. [45] මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය. [46]

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය. [47] අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය; [48] 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය. [49]

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක් [50] සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය. [51]

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]].&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.[52] මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.[53] පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.[54]


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]],&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,[55] බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.[56]

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු, [57] දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.[58][59]

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]].&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද, [60] 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී. [61] දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.[62]

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918),&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]];&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]],&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt; a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; and military.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.[63] ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.[64][65][66]

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර, [67] අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි, [68][69][70] ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්; [71] අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන් [72][73][74] සහ නාවික කැරලි වලින් [75], [75] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල් [76][77][78] සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි. [79][80][81]


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය. [82][83] වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය. [84][85]

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය. [86][87][88] 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.[89]


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]].&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.[90][91][92] අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.[93]

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.[94] 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.[95][96]


Several brief interim governments followed Vargas' suicide.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt; [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; The economy and industrial sector grew remarkably,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.[97] ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය. [98] ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය, [99] නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.[100] කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය. [101] ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.[103]

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society,{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot;.&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]].{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී, [104] නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය. [105] මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය. [106][107].[108][109] අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.[110]

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත. [111] එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී. [112] 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය. [54]

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]].&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>bcvoa3mant4vdjedy0wrtcrn53unbl5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749545</id>
      <parentid>749544</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:23:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සමකාලීන යුගය */</comment>
      <origin>749545</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94901" sha1="gymthcwc0o5518ki3rfg9x7mkto2161" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.[2] බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.[3] මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.[4]


පෘථුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර, [5] බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.[6]

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.[7] මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.[8][9] පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.[7] ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[10]

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]].&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී. [11] පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ. [12] පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.[13][14]
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South America.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; In the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය. [14][15] යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ. [16][17][18][19]

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]]&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import,&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [21][22] බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන් [23] (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [24][25] බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්. [26][27] 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි. [28]

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]]&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර [29] 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක් [30] ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. [31] මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය. [32]


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].&lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]],&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය. [33] [34] මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. [35]

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම, [36] සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම. [37]

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]]&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]],&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.[38] එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව[39] සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.[40]

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් Iවන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය. [41] කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්, [42] හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.[43]

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]]{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය. [44] බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය. [45] මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය. [46]

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය. [47] අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය; [48] 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය. [49]

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක් [50] සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය. [51]

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]].&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.[52] මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.[53] පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.[54]


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]],&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,[55] බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.[56]

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු, [57] දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.[58][59]

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]].&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද, [60] 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී. [61] දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.[62]

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918),&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]];&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]],&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt; a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; and military.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.[63] ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.[64][65][66]

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර, [67] අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි, [68][69][70] ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්; [71] අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන් [72][73][74] සහ නාවික කැරලි වලින් [75], [75] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල් [76][77][78] සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි. [79][80][81]


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය. [82][83] වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය. [84][85]

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය. [86][87][88] 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.[89]


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]].&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.[90][91][92] අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.[93]

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.[94] 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.[95][96]


Several brief interim governments followed Vargas' suicide.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt; [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; The economy and industrial sector grew remarkably,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.[97] ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය. [98] ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය, [99] නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.[100] කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය. [101] ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.[103]

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society,{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot;.&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]].{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී, [104] නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය. [105] මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය. [106][107].[108][109] අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.[110]

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත. [111] එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී. [112] 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය. [54]

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය. [113] සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. [114] කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර, [115] පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය. [116][117] කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.[118]

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ. [119][120] කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය. [121][122]

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]].&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී, [123][124] සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.[125] ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.[126] ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.[127]

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.[128] 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.[129] 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.[130] 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.[131][132] ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.[133][134]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>gymthcwc0o5518ki3rfg9x7mkto2161</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749546</id>
      <parentid>749545</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:33:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Shwetha</username>
        <id>6574</id>
      </contributor>
      <comment>සංස්කරණය</comment>
      <origin>749546</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94901" sha1="0eg3tizrnnkpyzc4rzrj6x9ufa5oqwo" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.[2] බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.[3] මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.[4]


පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර, [5] බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.[6]

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.[7] මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.[8][9] පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.[7] ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[10]

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]].&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී. [11] පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ. [12] පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.[13][14]
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South America.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p.&amp;nbsp;27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; In the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය. [14][15] යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ. [16][17][18][19]

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]]&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import,&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar.&lt;ref name=&quot;Boxer, p.&amp;nbsp;102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [21][22] බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන් [23] (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි. [24][25] බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්. [26][27] 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි. [28]

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]]&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර [29] 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක් [30] ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. [31] මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය. [32]


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].&lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]],&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය. [33] [34] මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. [35]

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම, [36] සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම. [37]

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]].&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]]&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]],&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.[38] එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව[39] සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.[40]

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් Iවන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය. [41] කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්, [42] හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.[43]

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]]{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය. [44] බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය. [45] මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය. [46]

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය. [47] අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය; [48] 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය. [49]

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක් [50] සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය. [51]

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]].&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.[52] මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.[53] පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.[54]


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]],&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,[55] බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.[56]

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු, [57] දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.[58][59]

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]].&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද, [60] 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී. [61] දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.[62]

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918),&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]];&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]],&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt; a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; and military.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.[63] ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.[64][65][66]

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර, [67] අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි, [68][69][70] ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්; [71] අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන් [72][73][74] සහ නාවික කැරලි වලින් [75], [75] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල් [76][77][78] සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි. [79][80][81]


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය. [82][83] වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය. [84][85]

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය. [86][87][88] 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.[89]


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]].&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.[90][91][92] අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.[93]

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.[94] 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.[95][96]


Several brief interim governments followed Vargas' suicide.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt; [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; The economy and industrial sector grew remarkably,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.[97] ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය. [98] ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය, [99] නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.[100] කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය. [101] ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.[103]

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society,{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot;.&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]].{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.{{sfnp|Fausto|1999}}

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී, [104] නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය. [105] මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය. [106][107].[108][109] අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.[110]

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත. [111] එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී. [112] 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය. [54]

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය. [113] සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. [114] කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර, [115] පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය. [116][117] කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.[118]

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ. [119][120] කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය. [121][122]

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]].&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී, [123][124] සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.[125] ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.[126] ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.[127]

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.[128] 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.[129] 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.[130] 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.[131][132] ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.[133][134]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>0eg3tizrnnkpyzc4rzrj6x9ufa5oqwo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749547</id>
      <parentid>749546</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සමකාලීන යුගය */</comment>
      <origin>749547</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94202" sha1="0xkt8nonh7qwbj0f8dsagrjwc4cg7d8" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
Some of the earliest human remains found in the Americas, [[:en:Luzia_Woman|Luzia Woman]], were found in the area of [[:en:Pedro_Leopoldo|Pedro Leopoldo]], [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]], and provide evidence of human habitation going back at least 11,000 years. The earliest pottery ever found in the Western Hemisphere was excavated in the Amazon basin of Brazil and [[:en:Radiocarbon_dating|radiocarbon dated]] to over 8,000 years ago (6000 BC). The pottery was found near [[:en:Santarém,_Pará|Santarém]] and provides evidence that the region supported a complex prehistoric culture. The [[:en:Marajoara_culture|Marajoara culture]] flourished on [[:en:Marajó|Marajó]] in the Amazon delta from AD 400 to 1400, developing sophisticated pottery, [[:en:Social_stratification|social stratification]], large populations, [[:en:Mound_building|mound building]], and complex social formations such as [[:en:Chiefdom|chiefdoms]].

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;


පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people, mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs. These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war. While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions. Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]]. The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves. Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]]

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South AmericaIn the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]] (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import, to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>0xkt8nonh7qwbj0f8dsagrjwc4cg7d8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749549</id>
      <parentid>749547</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:56:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749549</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93271" sha1="eei2fj72vtdq24zkl88k3wbd872s2bx" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;


පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය


Around the time of the Portuguese arrival, the territory of present day Brazil had an estimated indigenous population of 7 million people, mostly semi-nomadic, who subsisted on hunting, fishing, gathering, and migrant agriculture. The population comprised several large indigenous ethnic groups (e.g., the Tupis, [[:en:Guaraní_people|Guaranis]], [[:en:Gê_peoples|Gês]], and [[:en:Arawak_peoples|Arawaks]]). The Tupi people were subdivided into the [[:en:Tupiniquim|Tupiniquins]] and [[:en:Tupinambá_people|Tupinambás]].

Before the arrival of the Europeans, the boundaries between these groups and their subgroups were marked by wars that arose from differences in culture, language and moral beliefs. These wars also involved large-scale military actions on land and water, with [[:en:Human_cannibalism|cannibalistic]] rituals on prisoners of war. While heredity had some weight, leadership was a status more won over time than assigned in succession ceremonies and conventions. Slavery among the indigenous groups had a different meaning than it had for Europeans, since it originated from a diverse socioeconomic organization, in which asymmetries were translated into [[:en:Kinship|kinship]] relations.

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]]. The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves. Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]]

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South AmericaIn the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]] (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import, to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>eei2fj72vtdq24zkl88k3wbd872s2bx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749550</id>
      <parentid>749549</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:56:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749550</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91986" sha1="frgv4yec3xrazla4bgol1a63v2b0rkg" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
Following the 1494 [[:en:Treaty_of_Tordesillas|Treaty of Tordesillas]], the land now called Brazil was claimed for the [[:en:Portuguese_Empire|Portuguese Empire]] on 22 April 1500, with [[:en:Discovery_of_Brazil|the arrival of the Portuguese fleet commanded by Pedro Álvares Cabral]]. The Portuguese encountered indigenous peoples divided into several ethnic societies, most of whom spoke languages of the [[:en:Tupi–Guaraní|Tupi–Guarani]] family and fought among themselves. Though the first settlement was founded in 1532, colonization effectively began in 1534, when King [[:en:John_III_of_Portugal|John&amp;nbsp;III of Portugal]] divided the territory into the fifteen private and autonomous [[:en:Captaincies_of_Brazil|captaincies]]

1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;
[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South AmericaIn the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]] (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import, to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>frgv4yec3xrazla4bgol1a63v2b0rkg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749551</id>
      <parentid>749550</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:56:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය */</comment>
      <origin>749551</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91244" sha1="9h6y3e2napoexhu0q7n9ti1a0fneq0b" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
However, the decentralized and unorganized captaincy system proved problematic, and in 1549 the Portuguese king restructured them into the [[:en:Governorate_General_of_Brazil|Governorate General of Brazil]] in the city of [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], which became the capital of a single and centralized Portuguese colony in South AmericaIn the first two centuries of colonization, Indigenous and European groups lived in constant war, establishing opportunistic alliances in order to gain advantages against each other

කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]] (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import, to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>9h6y3e2napoexhu0q7n9ti1a0fneq0b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749552</id>
      <parentid>749551</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:57:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය */</comment>
      <origin>749552</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90718" sha1="dqy9vcd9vxv2llryei6lv7zd61e95ym" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
By the mid-16th century, [[:en:Sugar#Sugarcane|cane sugar]] had become [[:en:Brazilian_sugar_cycle|Brazil's most important export]],while slaves purchased in Sub-Saharan Africa in the [[:en:Slavery_in_Africa#Atlantic_slave_trade|slave market of Western Africa]] (not only those from Portuguese allies of their colonies in [[:en:Portuguese_Angola|Angola]] and [[:en:Portuguese_Mozambique|Mozambique]]), had become its largest import, to cope with [[:en:Engenho|sugarcane plantations]], due to increasing international demand for Brazilian sugar Brazil received more than 2.8 million slaves from Africa between the years 1500 and 1800.

16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>dqy9vcd9vxv2llryei6lv7zd61e95ym</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749553</id>
      <parentid>749552</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:57:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය */</comment>
      <origin>749553</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90083" sha1="ab6vksbcm13mn7gr9nq71fbypjhwsyj" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

By the end of the 17th century, sugar exports began to decline and the discovery of gold by [[:en:Bandeirantes|bandeirantes]] in the 1690s would become the new backbone of the colony's economy, fostering a [[:en:Brazilian_Gold_Rush|gold rush]] which attracted thousands of new settlers to Brazil from Portugal and all Portuguese colonies around the world. This increased level of immigration in turn caused [[:en:War_of_the_Emboabas|some conflicts]] between newcomers and old settlers.

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>ab6vksbcm13mn7gr9nq71fbypjhwsyj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749554</id>
      <parentid>749553</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:57:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය */</comment>
      <origin>749554</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89597" sha1="7r6i0fc8u1brlenvv5rnrz55c4no4t7" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


Portuguese expeditions known as ''bandeiras'' gradually [[:en:Uti_possidetis#The_Brazilian_frontier_movement_into_Spanish-claimed_lands|expanded Brazil's original colonial frontiers]] in South America to its approximately current borders In this era, other European powers tried to colonize parts of Brazil, in incursions that the Portuguese had to fight, notably the French [[:en:France_Antarctique|in Rio during the 1560s]], [[:en:Equinoctial_France|in Maranhão during the 1610s]], and the [[:en:Dutch_invasions_of_Brazil|Dutch in Bahia and Pernambuco]], during the [[:en:Dutch–Portuguese_War|Dutch–Portuguese War]], after the end of [[:en:Iberian_Union|Iberian Union]].

The Portuguese colonial administration in Brazil had two objectives that would ensure colonial order and the monopoly of Portugal's wealthiest and largest colony: to keep under control and eradicate all forms of slave rebellion and resistance, such as the [[:en:Palmares_(quilombo)|Quilombo of Palmares]], and to repress all movements for autonomy or independence, such as the [[:en:Inconfidência_Mineira|Minas Gerais Conspiracy]].

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>7r6i0fc8u1brlenvv5rnrz55c4no4t7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749555</id>
      <parentid>749554</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:59:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය */</comment>
      <origin>749555</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88481" sha1="3kygmnyb7gvfgu274be3lnvif0qhu77" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
In late 1807, Spanish and Napoleonic forces threatened the security of [[:en:Continental_Portugal|continental Portugal]], causing [[:en:John_VI_of_Portugal|Prince Regent John]], in the name of [[:en:Maria_I_of_Portugal|Queen Maria I]], to [[:en:Transfer_of_the_Portuguese_court_to_Brazil|move the royal court]] from [[:en:Lisbon|Lisbon]] to [[:en:Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]]. There they established some of Brazil's first financial institutions, such as its local [[:en:Stock_exchange|stock exchanges]] and its [[:en:Banco_do_Brasil|National Bank]], additionally ending the Portuguese monopoly on Brazilian trade and opening Brazil's ports to other nations. In 1809, in retaliation for being forced into exile, the Prince Regent ordered the [[:en:Portuguese_conquest_of_French_Guiana|conquest of French Guiana]].

With the end of the [[:en:Peninsular_War|Peninsular War]] in 1814, the courts of Europe demanded that Queen Maria I and Prince Regent John return to Portugal, deeming it unfit for the head of an ancient European monarchy to reside in a colony. In 1815, to justify continuing to live in Brazil, where the royal court had thrived for six years, the Crown established the [[:en:United_Kingdom_of_Portugal,_Brazil_and_the_Algarves|United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]], thus creating a [[:en:Pluricontinental|pluricontinental]] transatlantic monarchic state. However, the leadership in Portugal, resentful of the new status of its larger colony, continued to demand the return of the court to Lisbon (see [[:en:Liberal_Revolution_of_1820|Liberal Revolution of 1820]]). In 1821, acceding to the demands of revolutionaries who had taken the city of [[:en:Porto|Porto]], John VI departed for Lisbon. There he swore an oath to the new constitution, leaving his son, [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Prince Pedro de Alcântara]], as Regent of the [[:en:Kingdom_of_Brazil|Kingdom of Brazil]].

රාජධානියට නැගීම

1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

ස්වධීන අධිරාජය

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>3kygmnyb7gvfgu274be3lnvif0qhu77</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749556</id>
      <parentid>749555</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:05:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* රාජධානියට නැගීම */</comment>
      <origin>749556</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86485" sha1="l1xy201wt61ygo1yu2xrqny5019cx09" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
Tensions between Portuguese and Brazilians increased and the [[:en:Portuguese_Cortes|Portuguese Cortes]], guided by the new political regime imposed by the Liberal Revolution, tried to re-establish Brazil as a colony. The Brazilians refused to yield, and Prince Pedro decided to side with them, [[:en:Brazilian_Declaration_of_Independence|declaring the country's independence from Portugal]] on 7 September 1822. A month later, Prince Pedro was proclaimed the first [[:en:Emperor_of_Brazil|Emperor of Brazil]], with the royal title of Dom [[:en:Pedro_I_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;I]], resulting in the founding of the [[:en:Empire_of_Brazil|Empire of Brazil]].

The [[:en:Brazilian_War_of_Independence|Brazilian War of Independence]], which had already begun along this process, spread through the northern, northeastern regions and in the [[:en:Cisplatina|Cisplatina]] province. The last Portuguese soldiers surrendered on 8 March 1824; Portugal [[:en:Treaty_of_Rio_de_Janeiro_(1825)|officially recognized]] Brazilian independence on 29 August 1825.

On 7 April 1831, worn down by years of administrative turmoil and political dissent with both liberals and conservatives, including an attempt of [[:en:Confederation_of_the_Equator|republican secession]] and unreconciled to the way that absolutists in Portugal had given in the succession of King John VI, Pedro&amp;nbsp;I departed for Portugal to [[:en:Liberal_Wars|reclaim his daughter's crown]] after [[:en:Abdication_of_Pedro_I_of_Brazil|abdicating the Brazilian throne]] in favor of his five-year-old son and heir (Dom [[:en:Pedro_II_of_Brazil|Pedro&amp;nbsp;II]]).

පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>l1xy201wt61ygo1yu2xrqny5019cx09</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749557</id>
      <parentid>749556</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:05:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය */</comment>
      <origin>749557</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="84875" sha1="4ctjiicy9wvddom9plyn40w7mhzd31b" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, ඩොම් පේද්‍රෝ I යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (ඩොම් පේද්‍රෝ II) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
As the new Emperor could not exert his constitutional powers until he came of age, a [[:en:Regency_period_(Empire_of_Brazil)|regency]] was set up by the [[:en:General_Assembly_(Brazil)|General Assembly]]. In the absence of a charismatic figure who could represent a moderate face of power, a series of localized rebellions took place, such as the [[:en:Cabanagem|Cabanagem]] in [[:en:Grão-Pará_Province|Grão-Pará]], the [[:en:Malê_Revolt|Malê Revolt]] in Salvador, the [[:en:Balaiada|Balaiada]] ([[:en:Maranhão|Maranhão]]), the [[:en:Sabinada|Sabinada]] ([[:en:Bahia|Bahia]]), and the [[:en:Ragamuffin_War|Ragamuffin War]], which began in [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]] and was supported by [[:en:Giuseppe_Garibaldi|Giuseppe Garibaldi]]. These emerged from the provinces' dissatisfaction with the central power, coupled with old and latent social tensions peculiar to a vast, slaveholding and newly independent nation state. This period of internal political and social upheaval, which included the [[:en:Praieira_revolt|Praieira revolt]] in [[:en:Pernambuco|Pernambuco]], was overcome only at the end of the 1840s, years after the end of the regency, which occurred with the [[:en:Dom_Pedro_II#Early_coronation|premature coronation of Pedro II]] in 1841.

නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>4ctjiicy9wvddom9plyn40w7mhzd31b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749558</id>
      <parentid>749557</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:06:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය */</comment>
      <origin>749558</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83612" sha1="gz5x2azc9n9w7jy5gefhnpr4krah3ii" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}


During the last phase of the monarchy, internal political debate centered on the issue of slavery. The [[:en:Atlantic_slave_trade_to_Brazil|Atlantic slave trade]] was outlawed in 1850, as a result of the British [[:en:Aberdeen_Act|Aberdeen Act]] and the [[:en:Eusébio_de_Queirós_Law|Eusébio de Queirós Law]], but only in May 1888, after a long process of [[:en:Abolitionism_in_Brazil|internal mobilization and debate]] for an ethical and legal dismantling of [[:en:Slavery_in_Brazil|slavery in the country]], was the institution formally abolished with the approval of the [[:en:Lei_Áurea|Golden Law]].

The foreign-affairs policies of the monarchy dealt with issues pertaining Brazil's neighboring countries in the [[:en:Southern_Cone|Southern Cone]]. Long after the [[:en:Cisplatine_War|Cisplatine War]] that resulted in the independence of [[:en:Uruguay|Uruguay]], Brazil won three international wars during the 58-year reign of Pedro&amp;nbsp;II: the [[:en:Platine_War|Platine War]], the [[:en:Uruguayan_War|Uruguayan War]] and the devastating [[:en:Paraguayan_War|Paraguayan War]], the largest war effort in Brazilian history.

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>gz5x2azc9n9w7jy5gefhnpr4krah3ii</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749559</id>
      <parentid>749558</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:06:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය */</comment>
      <origin>749559</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82475" sha1="hltx6csg6ygrfw0td9nsofg5lomvdr7" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

Although there was no desire among the majority of Brazilians to change the country's form of government, on 15 November 1889, in disagreement with the majority of the [[:en:Imperial_Brazilian_Army|Imperial Army]] officers, as well as with rural and financial elites, the monarchy was overthrown by a [[:en:Proclamation_of_the_Republic_(Brazil)|military coup]]. A few days later, the [[:en:Flag_of_Brazil|national flag]] was replaced with a new design that included the national motto &quot;''Ordem e Progresso''&quot;, influenced by [[:en:Positivism|positivism]]. 15 November is now [[:en:Republic_Day|Republic Day]], a national holiday.

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>hltx6csg6ygrfw0td9nsofg5lomvdr7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749560</id>
      <parentid>749559</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:07:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය */</comment>
      <origin>749560</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81845" sha1="eddmxafh1gvqyoak0mn5tfvqf1rpe14" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

The early republican government was a military dictatorship, with the army dominating affairs both in Rio de Janeiro and in the states. Freedom of the press disappeared and elections were controlled by those in power. Not until 1894, following an [[:en:Encilhamento|economic crisis]] and [[:en:Revolta_da_Armada|a military one]], did civilians take power, remaining there until October 1930

In this first republican period, Brazil maintained a relative balance characterized by a success in resolving border disputes with neighboring countries, only broken by the [[:en:Acre_War|Acre War]] (1899–1902) and [[:en:Brazil_during_World_War_I|its involvement]] in [[:en:World_War_I|World War I]] (1914–1918) followed by a [[:en:Presidency_of_Artur_Bernardes#Withdrawal_from_the_League_of_Nations|failed attempt to exert a prominent role]] in the [[:en:League_of_Nations|League of Nations]]; Internally, from the crisis of ''Encilhamento''and the [[:en:Revolta_da_Armada|Navy Revolts]], a prolonged cycle of financial, political and social instability began until the 1920s, keeping the country besieged by various rebellions, both civilian and military

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>eddmxafh1gvqyoak0mn5tfvqf1rpe14</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749561</id>
      <parentid>749560</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:07:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මුල් ජනරජය */</comment>
      <origin>749561</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="80692" sha1="fgxskmetsunui6gellerbj6hjemtq7a" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;


සමකාලින යුගය

Little by little, [[:en:Rebellions_and_revolutions_in_Brazil#1st_Republican_period_(1889%E2%80%931930)|a cycle of general instability]] sparked by these crises undermined the regime to such an extent that in the wake of the murder of his running mate, the defeated opposition presidential candidate [[:en:Getúlio_Vargas|Getúlio Vargas]], supported by most of the military, successfully led the [[:en:Brazilian_Revolution_of_1930|Revolution of 1930]].Vargas and the military were supposed to assume power temporarily, but instead closed down Congress, extinguished the Constitution, ruled with emergency powers and replaced the states' governors with his own supporters

In the 1930s, three attempts to remove Vargas and his supporters from power failed. The first was the [[:en:Constitutionalist_Revolution|Constitutionalist Revolution]] in 1932, led by São Paulo's oligarchy. The second was a [[:en:Brazilian_uprising_of_1935|Communist uprising]] in November 1935, and the last one a ''[[:en:Integralist_Uprising|putsch]]'' attempt by [[:en:Brazilian_Integralist_Action|local fascists]] in May 1938The 1935 uprising created a security crisis in which Congress transferred more power to the executive branch. The [[:en:1937_Brazilian_coup_d'état|1937 ''coup d'état'']] resulted in the cancellation of the 1938 election and formalized Vargas as dictator, beginning the [[:en:Estado_Novo_(Brazil)|Estado Novo]] era. During this period, government brutality and censorship of the press increased.

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>fgxskmetsunui6gellerbj6hjemtq7a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749562</id>
      <parentid>749561</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:07:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මුල් ජනරජය */</comment>
      <origin>749562</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79153" sha1="7uqc10p2le98k5lte008b524mjq20y7" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;


During [[:en:World_War_II|World War II]], Brazil remained neutral until August 1942, when the country suffered [[:en:Submarine_warfare#Atlantic_ocean|retaliation]] by [[:en:Nazi_Germany|Nazi Germany]] and [[:en:Italy_under_fascism|Fascist Italy]] in a strategic dispute over the South Atlantic, and, therefore, [[:en:Brazil_in_World_War_II|entered the war]] on the [[:en:Allies_of_World_War_II|allied side]] In addition to [[:en:Battle_of_the_Atlantic#South_Atlantic_(May_1942_%E2%80%93_September_1943)|its participation in the battle of the Atlantic]], Brazil also sent an [[:en:Brazilian_Expeditionary_Force|expeditionary force]] to fight in the [[:en:Italian_Campaign_(World_War_II)|Italian campaign]].

With the Allied victory in 1945 and the end of the fascist regimes in Europe, Vargas' position became untenable, and he was [[:en:1945_Brazilian_coup_d'état|swiftly overthrown]] in another military coup, with democracy reinstated by the same army that had ended it 15 years earlier. Vargas committed suicide in August 1954 amid a political crisis, after having returned to power by election in 1950

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>7uqc10p2le98k5lte008b524mjq20y7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749563</id>
      <parentid>749562</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:09:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මුල් ජනරජය */</comment>
      <origin>749563</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78043" sha1="g5t2ke9evjiz1ug28sqsx5uuihq6q1p" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;


Several brief interim governments followed Vargas' suicide. [[:en:Juscelino_Kubitschek|Juscelino Kubitschek]] became president in 1956 and assumed a conciliatory stance towards the political opposition that allowed him to govern without major crises. The economy and industrial sector grew remarkably, but his greatest achievement was the construction of the new capital city of [[:en:Brasília|Brasília]], inaugurated in 1960. Kubitschek's successor, [[:en:Jânio_Quadros|Jânio Quadros]], resigned in 1961 less than a year after taking office. His vice-president, [[:en:João_Goulart|João Goulart]], assumed the presidency, but aroused strong political opposition and was [[:en:1964_Brazilian_coup_d'état|deposed in April 1964]] by a coup that resulted in a [[:en:Military_dictatorship_in_Brazil|military dictatorship]].

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

හමුදා ඒකාධිපතිත්වය

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>g5t2ke9evjiz1ug28sqsx5uuihq6q1p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749564</id>
      <parentid>749563</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:10:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මුල් ජනරජය */</comment>
      <origin>749564</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77159" sha1="dpv4ngfmytl4j9qxhna6jqb7gu9iphc" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
The new regime was intended to be transitory, but gradually closed in on itself and became a full dictatorship with the promulgation of the [[:en:AI-5|Fifth Institutional Act]] in 1968. Oppression was not limited to those who resorted to [[:en:Armed_struggle_against_the_Brazilian_military_dictatorship|guerrilla tactics to fight the regime]], but also reached institutional opponents, artists, journalists and other members of civil society inside and outside the country through &quot;[[:en:Operation_Condor|Operation Condor]]&quot; Like other [[:en:Authoritarianism|authoritarian regimes]], due to an economic boom, known as the &quot;[[:en:Brazilian_Miracle|economic miracle]]&quot;, the Brazilian military dictatorship reached a peak in popularity in the early 1970s.

Slowly, however, the wear and tear of years of dictatorial power had not slowed the repression, even after the defeat of the leftist guerrillas. The inability to deal with the economic crises of the period and popular pressure made an redemocratization policy inevitable, which from the regime side was led by Generals [[:en:Ernesto_Geisel|Ernesto Geisel]] and [[:en:Golbery_do_Couto_e_Silva|Golbery do Couto e Silva]]. With the enactment of the [[:en:Amnesty_law#Brazil|Amnesty Law]] in 1979, Brazil began a slow [[:en:Redemocratization_in_Brazil|return to democracy]], which was completed during the 1980s.

නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>dpv4ngfmytl4j9qxhna6jqb7gu9iphc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749565</id>
      <parentid>749564</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:10:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* හමුදා ඒකාධිපතිත්වය */</comment>
      <origin>749565</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75795" sha1="imlyhjph4wjj2s57qsvgj74jv26i2e9" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
Civilians returned to power in 1985 when [[:en:José_Sarney|José Sarney]] assumed the presidency. He became unpopular during his tenure through failure to control the economic crisis and [[:en:Hyperinflation|hyperinflation]] he inherited from the military regime. Sarney's unsuccessful government led to the [[:en:Brazilian_presidential_election,_1989|election in 1989]] of the almost-unknown [[:en:Fernando_Collor_de_Mello|Fernando Collor]], who was subsequently [[:en:Impeachment_of_Fernando_Collor_de_Mello|impeached by the National Congress]] in 1992. Collor was succeeded by his vice-president, [[:en:Itamar_Franco|Itamar Franco]], who appointed [[:en:Fernando_Henrique_Cardoso|Fernando Henrique Cardoso]] as Minister of Finance. In 1994, Cardoso devised a highly successful [[:en:Plano_Real|Plano Real]] that, after decades of [[:en:Timeline_of_Brazilian_economic_stabilization_plans|failed economic plans]] made by previous governments attempting to curb hyperinflation, finally stabilized the Brazilian economy Cardoso won the [[:en:1994_Brazilian_general_election|1994 election]], and [[:en:1998_Brazilian_general_election|again in 1998]].

The [[:en:Peaceful_transition_of_power|peaceful transition of power]] from Cardoso to his main opposition leader, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] ([[:en:Brazilian_presidential_election,_2002|elected in 2002]] and [[:en:Brazilian_presidential_election,_2006|re-elected in 2006]]), was seen as proof that Brazil had achieved a long-sought political stability However, sparked by indignation and frustrations accumulated over decades from corruption, [[:en:Police_brutality_by_country#Brazil|police brutality]], inefficiencies of the political [[:en:The_Establishment|establishment]] and [[:en:Public_service|public service]], [[:en:2013_protests_in_Brazil|numerous peaceful protests]] erupted in Brazil in the middle of the first term of [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]], who had succeeded Lula after winning election [[:en:Brazilian_presidential_election,_2010|in 2010]] and again [[:en:Brazilian_presidential_election,_2014|in 2014]] by narrow margins

1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>imlyhjph4wjj2s57qsvgj74jv26i2e9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749566</id>
      <parentid>749565</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:10:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සමකාලීන යුගය */</comment>
      <origin>749566</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73656" sha1="iuxur3twnnv8ylekeb9qse8cu8qnzma" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

Rousseff [[:en:Impeachment_of_Dilma_Rousseff|was impeached]] by the [[:en:Brazilian_Congress|Brazilian Congress]] in 2016, halfway into her second term and replaced by her vice-president [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]], who assumed full presidential powers after Rousseff's impeachment was accepted on 31 August. Large street [[:en:2015–16_protests_in_Brazil|protests for and against her]] took place during the impeachment process. The charges against her were fueled by political and economic crises along with evidence of involvement with politicians from all the primary political parties. In 2017, the Supreme Court requested the investigation of 71 Brazilian lawmakers and nine ministers of President [[:en:Michel_Temer|Michel Temer]]'s cabinet who were allegedly linked to the [[:en:Operation_Car_Wash|Petrobras corruption scandal]]. President Temer himself was also accused of [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]].

In the fiercely disputed [[:en:2018_Brazilian_general_election|2018 elections]], the controversial conservative candidate [[:en:Jair_Bolsonaro|Jair Bolsonaro]] of the [[:en:Social_Liberal_Party_(Brazil)|Social Liberal Party]] (PSL) was elected president, winning in the second round against [[:en:Fernando_Haddad|Fernando Haddad]], of the [[:en:Workers'_Party_(Brazil)|Workers Party]] (PT), with the support of 55.13% of the valid votes. In the early 2020s, Brazil became [[:en:COVID-19_pandemic_in_Brazil|one of the hardest hit countries]] during the [[:en:COVID-19_pandemic|COVID-19 pandemic]], receiving the second-highest death toll worldwide after the United States. In May 2021, [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]] stated that he would run for a third term in the [[:en:2022_Brazilian_general_election|2022 Brazilian general election]] against Bolsonaro. In October 2022, Lula was in first place in the first round, with 48.43% of the support from the electorate, and received 50.90% of the votes in the second round On 8 January 2023, a week after Lula's inauguration, a mob of Bolsonaro's supporters [[:en:2023_Brazilian_Congress_attack|attacked Brazil's federal government buildings]] in the capital, [[:en:Brasília|Brasília]], after several weeks of unrest

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>iuxur3twnnv8ylekeb9qse8cu8qnzma</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749567</id>
      <parentid>749566</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:11:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සමකාලීන යුගය */</comment>
      <origin>749567</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71468" sha1="5u026owun0h2x0m7uoli1nom20tigyf" xml:space="preserve">=== පූර්ව-කැබ්‍රලීන් යුගය ===
[[File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pinturas_Rupestres_-_Serra_da_Capivara_I.jpg|දකුණ|thumb|ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ස්ථානවල විශාලතම සහ පැරණිතම සාන්ද්‍රණයන්ගෙන් එකක් වන සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානයේ පාෂාණ කලාව.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|title=Discoveries Challenge Beliefs on Humans' Arrival in the Americas|last=Romero|first=Simon|date=27 March 2014|work=[[The New York Times]]|access-date=31 May 2014|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2014/03/28/world/americas/discoveries-challenge-beliefs-on-humans-arrival-in-the-americas.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;]]
ඇමරිකාවෙන් හමු වූ පැරණිතම මිනිස් අවශේෂ කිහිපයක් වන ලුසියා වුමන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි පේද්‍රෝ ලියොපොල්ඩෝ ප්‍රදේශයෙන් හමු වූ අතර අවම වශයෙන් වසර 11,000 ක් පැරණි මානව වාසස්ථාන පිළිබඳ සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;LevineCrocitti1999&quot;&gt;{{Cite book |last1=Robert M. Levine |url=https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11 |title=The Brazil Reader: History, Culture, Politics |last2=John J. Crocitti |publisher=Duke University Press |year=1999 |isbn=978-0-8223-2290-0 |pages=11– |access-date=12 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129182919/https://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&amp;pg=PA11#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; බටහිර අර්ධගෝලයේ මෙතෙක් හමු වූ පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ බ්‍රසීලයේ ඇමසන් ද්‍රෝණියේ කැණීම් කරන ලද අතර විකිරණශීලී කාබන් මගින් වසර 8,000 කට වඩා පැරණි (ක්‍රි.පූ. 6000) විය. මැටි භාණ්ඩ සැන්ටාරම් අසලින් හමු වූ අතර එම කලාපය සංකීර්ණ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සංස්කෘතියකට සහාය දුන් බවට සාක්ෂි සපයයි.&lt;ref name=&quot;Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden in the Brazilian Amazon&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Roosevelt|first1=Anna Curtenius|author1-link=Anna Curtenius Roosevelt|last2=Housley|first2=Rupert A.|last3=Imazio da Silveira|first3=Maura|last4=Maranca|first4=Silvia|last5=Johnson|first5=Richard Irwin|name-list-style=vanc|date=13 December 1991|title=Eighth Millennium Pottery from a Prehistoric Shell Midden [sic] in the Brazilian Amazon|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|url-status=live|journal=[[Science (journal)|Science]]|language=en|volume=254|issue=5038|pages=1621–1624|bibcode=1991Sci...254.1621R|doi=10.1126/science.254.5038.1621|issn=0036-8075|pmid=17782213|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20231016114734/https://www.science.org/doi/10.1126/science.254.5038.1621|archive-date=16 October 2023|access-date=4 July 2023|s2cid=34969614}}&lt;/ref&gt; මාරජෝරා සංස්කෘතිය ක්‍රි.ව. 400 සිට 1400 දක්වා ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ මැරජෝ හි සමෘද්ධිමත් වූ අතර, නවීන මැටි භාණ්ඩ, සමාජ ස්ථරීකරණය, විශාල ජනගහනය, පස් කඳු ගොඩනැගීම සහ ප්‍රධාන රාජ්‍යයන් වැනි සංකීර්ණ සමාජ සංයුතීන් වර්ධනය විය.&lt;ref name=&quot;Mann&quot;&gt;{{Cite book |last=Mann |first=Charles C. |author-link=Charles C. Mann |url=https://archive.org/details/149100char/page/326 |title=1491: New Revelations of the Americas Before Columbus |publisher=Vintage Books |year=2006 |isbn=978-1-4000-3205-1 |pages=[https://archive.org/details/149100char/page/326 326–33] |orig-date=2005}}&lt;/ref&gt;

පෘතුගීසි පැමිණීමේ කාලය තුළ, වර්තමාන බ්‍රසීලයේ භූමියේ ඇස්තමේන්තුගත ආදිවාසී ජනගහනය මිලියන 7 ක් වූ අතර,&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Levine |first=Robert M. |title=The History of Brazil |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |isbn=978-1-4039-6255-3 |page=32}}&lt;/ref&gt; බොහෝ දුරට අර්ධ-සංචාරකයින් වූ අතර, ඔවුන් දඩයම් කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, එක්රැස් කිරීම සහ සංක්‍රමණික කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණි. ජනගහනය විශාල ආදිවාසී ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කිහිපයකින් සමන්විත විය (උදා: ටුපිස්, ගුරානිස්, ගෙස් සහ අරවක්ස්). ටුපි ජනතාව ටුපිනික්වින්ස් සහ ටුපිනම්බාස් ලෙස උප බෙදීම් වලට ලක් කරන ලදී.{{sfnp|Levine|2003|p=31}}

යුරෝපීයයන් පැමිණීමට පෙර, මෙම කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ උප කණ්ඩායම් අතර සීමාවන් සංස්කෘතිය, භාෂාව සහ සදාචාරාත්මක විශ්වාසයන්හි වෙනස්කම් වලින් පැනනැඟුණු යුද්ධ මගින් සලකුණු කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot;&gt;{{Cite book |last=Fausto |first=Carlos |title=Os Índios antes do Brasil |publisher=Jorge Zahar Editor |year=2000 |isbn=978-85-7110-543-0 |editor-last=Zahar |editor-first=Jorge |pages=45–46, 55 |language=pt |trans-title=The Indians before Brazil}}&lt;/ref&gt; මෙම යුද්ධවලට ගොඩබිම සහ ජලය මත මහා පරිමාණ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග ද ඇතුළත් වූ අතර, යුද සිරකරුවන්ට මිනීමැරුම් චාරිත්‍ර ද ඇතුළත් විය.&lt;ref&gt;Gomes, Mercio P. ''The Indians and Brazil'' University Press of Florida 2000 {{ISBN|0-8130-1720-3}} pp. 28–29&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|2000|pp=78–80}} පරම්පරාගතභාවයට යම් බරක් තිබුණද, නායකත්වය යනු අනුප්‍රාප්තික උත්සව සහ සම්මුතීන් තුළ පවරා ඇතිවාට වඩා කාලයත් සමඟ දිනාගත් තත්ත්වයකි.&lt;ref name=&quot;Fausto&quot; /&gt; ස්වදේශික කණ්ඩායම් අතර වහල්භාවය යුරෝපීයයන්ට වඩා වෙනස් අර්ථයක් තිබුණි, මන්ද එය විවිධ සමාජ ආර්ථික සංවිධානයකින් ආරම්භ වූ අතර, එහි අසමමිතිය ඥාති සබඳතා බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.{{sfnp|Fausto|2000|p=50}}

=== පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය ===
[[ගොනුව:Desembarque de Pedro Álvares Cabral em Porto Seguro em 1500 by Oscar Pereira da Silva (1865–1939).jpg|thumb|1500 දී පේද්‍රෝ අල්වාරස් කබ්රාල්, පෝටෝ සෙගුරෝ හි ගොඩබෑම]]
1494 ටෝර්ඩසිලස් ගිවිසුමෙන් පසුව, 1500 අප්‍රේල් 22 වන දින පේද්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් විසින් අණ දෙන ලද පෘතුගීසි බලඇණියේ පැමිණීමත් සමඟ, දැන් බ්‍රසීලය ලෙස හඳුන්වන භූමිය පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සඳහා හිමිකම් කියන ලදී.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 98&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;98.&lt;/ref&gt; පෘතුගීසීන්ට ජනවාර්ගික සමාජ කිහිපයකට බෙදී ගිය ආදිවාසී ජනයා හමු වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ටුපි-ගුවාරානි පවුලේ භාෂා කතා කළ අතර ඔවුන් අතර සටන් කළහ.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 100&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt; පළමු ජනාවාසකරණය 1532 දී ආරම්භ කරන ලද නමුත්, යටත් විජිතකරණය ඵලදායී ලෙස ආරම්භ වූයේ 1534 දී, පෘතුගාලයේ III වන ජෝන් රජු භූමිය පෞද්ගලික සහ ස්වාධීන කපිතාන්වරුන් පහළොවකට බෙදා දීමත් සමඟය.&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;100–101.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot;&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;27.&lt;/ref&gt;[[ගොනුව:Conjunto arquitetônico e urbanístico de Ouro Preto.JPG|thumb|ඕරෝ ප්‍රීටෝ යනු බ්‍රසීලියානු රන් රෂ් හි මධ්‍යස්ථානය වූ අතර එහි බැරොක් යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හේතුවෙන් [[යුනෙස්කෝ]] විසින් [[ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස නම් කරන ලදී.]]
කෙසේ වෙතත්, විමධ්‍යගත සහ අසංවිධානාත්මක කපිතාන් ක්‍රමය ගැටළු සහගත බව ඔප්පු වූ අතර, 1549 දී පෘතුගීසි රජු ඔවුන්ව දකුණු ඇමරිකාවේ තනි සහ මධ්‍යගත පෘතුගීසි යටත් විජිතයක අගනුවර බවට පත් වූ සැල්වදෝර් නගරයේ බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුකාර ජනරාල් බවට ප්‍රතිව්‍යුහගත කළේය.&lt;ref name=&quot;Skidmore, p. 27&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;101.&lt;/ref&gt; යටත් විජිතකරණයේ පළමු සියවස් දෙක තුළ, ස්වදේශික සහ යුරෝපීය කණ්ඩායම් නිරන්තර යුද්ධයක ජීවත් වූ අතර, එකිනෙකාට එරෙහිව වාසි ලබා ගැනීම සඳහා අවස්ථාවාදී සන්ධාන ඇති කර ගත්හ.&lt;ref&gt;Meuwese, Mark &quot;Brothers in Arms, Partners in Trade: Dutch-Indigenous Alliances in the Atlantic World, 1595–1674&quot; Koninklijke Brill NV 2012 {{ISBN|978-90-04-21083-7}} ''Chapter III''&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Metcalf, Alida C. &quot;Go-betweens And the Colonization of Brazil: 1500–1600&quot; University of Texas Press 2005, pp. 70, 79, 202 [https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=lWuNIISvBqIC&amp;pg=PA202#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012}}&lt;ref&gt;Minahan, James B. &quot;Ethnic Groups of the Americas&quot; ABC-CLIO 2013 {{ISBN|978-1-61069-163-5}} p. 300, [https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182912/https://books.google.com/books?id=8jVig0ysnu8C&amp;pg=PA300|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

[[ගොනුව:L'Exécution de la Punition de Fouet by Jean-Baptiste Debret.jpg|thumb|ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් විසින් කස පහර දීමේ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම. අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම අතරතුර වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානුවන් මිලියන 5 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් බ්‍රසීලයට ආනයනය කරන ලද අතර, එය ඕනෑම රටකට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|title=More enslaved Africans came to the Americas through this port than anywhere else. Why have so few heard of it?|last=Terrence McCoy|date=17 January 2022|newspaper=[[Washington Post]]|access-date=3 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010164227/https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/17/brazil-slavery-valongo-wharf/|archive-date=10 October 2022|url-status=live}}&lt;!-- auto-translated by Module:CS1 translator --&gt;&lt;/ref&gt;]]
16 වන සියවසේ මැද භාගය වන විට, උක් සීනි බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම අපනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 1002&quot;&gt;Boxer, p. 100.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;36.&lt;/ref&gt; බටහිර අප්‍රිකාවේ වහල් වෙළඳපොලේ උප සහරා අප්‍රිකාවේ මිලදී ගත් වහලුන්&lt;ref&gt;Richard Middleton and Anne Lombard &quot;Colonial America: A History to 1763&quot; Wiley-Blackwell Publishing 1st edition 1992 {{ISBN|978-1-4443-9628-7}} Chapter 2, Section 4 (final, last page and half of previous one) [https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129182805/https://books.google.com/books?id=2hexv5SmqLgC&amp;pg=PT54#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; (ඇන්ගෝලා සහ මොසැම්බික්හි ඔවුන්ගේ යටත් විජිතවල පෘතුගීසි සහචරයින්ගෙන් පමණක් නොව), උක් වගාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා එහි විශාලතම ආනයනය බවට පත්ව තිබුණි.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;110&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;34.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සීනි සඳහා ජාත්‍යන්තර ඉල්ලුම වැඩිවීම හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 102&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;102.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;32–33.&lt;/ref&gt; 1500 සහ 1800 අතර කාලය තුළ අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් මිලියන 2.8 කට වඩා බ්‍රසීලයට ලැබුණි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Murray |first=Stuart A. P. |title=The Library An Illustrated History |date=2009 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-706-4 |location=New York |page=101}}&lt;/ref&gt;

17 වන සියවස අවසන් වන විට, සීනි අපනයන පහත වැටීමට පටන් ගත් අතර&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;164.&lt;/ref&gt; 1690 ගණන්වල බැන්ඩෙයිරන්ට්ස් විසින් රත්‍රන් සොයා ගැනීම යටත් විජිතයේ ආර්ථිකයේ නව කොඳු නාරටිය බවට පත් වූ අතර, රන් රශ්මියක්&lt;ref&gt;Boxer, pp.&amp;nbsp;168, 170.&lt;/ref&gt; ඇති කළ අතර එය පෘතුගාලයෙන් සහ ලොව පුරා සියලුම පෘතුගීසි යටත් විජිතවලින් දහස් ගණනක් නව පදිංචිකරුවන් බ්‍රසීලයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය.&lt;ref&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;169.&lt;/ref&gt; මෙම වැඩිවන සංක්‍රමණ මට්ටම නවකයින් සහ පැරණි පදිංචිකරුවන් අතර ගැටුම් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kohn |first=George C. |url=https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186 |title=Dictionary of Wars |publisher=Facts on File, Inc. |year=1986 |isbn=978-1-4381-2916-7 |edition=1st |page=174 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183330/https://books.google.com/books?id=OIzreCGlHxIC&amp;pg=PT186#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බන්ඩෙයිරාස් ලෙස හැඳින්වෙන පෘතුගීසි ගවේෂණ ක්‍රමයෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ බ්‍රසීලයේ මුල් යටත් විජිත මායිම් එහි ආසන්න වශයෙන් වර්තමාන දේශසීමා දක්වා පුළුල් කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=George Richard Potter |url=https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498 |title=The New Cambridge Modern History |last2=Henry Clifford Darby |last3=Harold Fullard |publisher=CUP Archive |year=1957 |edition=1st |volume=3 |page=498 |access-date=16 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183451/https://books.google.com/books?id=1BY9AAAAIAAJ&amp;pg=PA498#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Corrado, Jacopo &quot;The Creole Elite and the Rise of Angolan Protonationalism&quot; [[Cambria Press]] 2008 {{ISBN|978-1-60497-529-1}} pp. 95 (Brazil) and 145, note 5 [https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230502120801/https://books.google.com/books?id=BKKf4PYI-IIC&amp;q=tordesilha+bandeira+portugal+brazil+advance&amp;pg=PA145|date=2 May 2023}}&lt;/ref&gt; මෙම යුගයේදී, අනෙකුත් යුරෝපීය බලවතුන් බ්‍රසීලයේ සමහර කොටස් යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළහ. විශේෂයෙන් 1560 ගණන්වල රියෝහි ප්‍රංශ ජාතිකයින්, 1610 ගණන්වල මරන්හාඕ හි සහ අයිබීරියානු සංගමය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්දේසි-පෘතුගීසි යුද්ධයේදී බාහියා සහ පර්නාම්බුකෝ හි ලන්දේසීන් සටන් කිරීමට සිදු විය. &lt;ref&gt;Bethell, Leslie &quot;Colonial Brazil&quot; Cambridge University Press 1987 pp. 19, 74, 86, 169–70&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිත පරිපාලනයට යටත් විජිත පිළිවෙල සහ පෘතුගාලයේ ධනවත්ම සහ විශාලතම යටත් විජිතයේ ඒකාධිකාරය සහතික කරන අරමුණු දෙකක් තිබුණි: පැල්මරේස් හි ක්විලොම්බෝ වැනි සියලු ආකාරයේ වහල් කැරැල්ල සහ ප්‍රතිරෝධය පාලනය යටතේ තබා ගැනීම සහ මුලිනුපුටා දැමීම,&lt;ref&gt;Schwartz, Stuart B. &quot;Slaves, Peasants, and Rebels&quot; Board of Trustees of the University of Illinois 1992 {{ISBN|0-252-06549-2}} Chapter 4 [https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183446/https://books.google.com/books?id=YTnY5h0NE3sC&amp;pg=PA103#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; සහ මිනාස් ජෙරයිස් කුමන්ත්‍රණය වැනි ස්වයං පාලනය හෝ නිදහස සඳහා වූ සියලු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම.&lt;ref&gt;MacLachlan, Colin M. &quot;A History of Modern Brazil: The Past Against the Future&quot;; Scholarly Resources Inc. 2003 p. 3 [https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183443/https://books.google.com/books?id=8m3RcnkKwJgC&amp;pg=PA3#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;

=== රාජධානියට නැගීම ===
[[File:Aclamação_do_rei_Dom_João_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aclama%C3%A7%C3%A3o_do_rei_Dom_Jo%C3%A3o_VI_no_Rio_de_Janeiro.jpg|thumb|1818 පෙබරවාරි 6 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි පෘතුගාලයේ, බ්‍රසීලයේ සහ ඇල්ගාර්ව්ස් හි එක්සත් රාජධානියේ VI වන ජෝවා රජුගේ ප්‍රශංසාව]]
1807 අගභාගයේදී, ස්පාඤ්ඤ සහ නැපෝලියන් හමුදා මහාද්වීපික පෘතුගාලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනය කළ අතර, පළමුවන මාරියා රැජිනගේ නමින් රීජන්ට් ජෝන් කුමරු රාජකීය අධිකරණය ලිස්බන් සිට රියෝ ද ජැනයිරෝ වෙත ගෙන යාමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;Boxer, p. 213&quot;&gt;Boxer, p.&amp;nbsp;213&lt;/ref&gt; එහිදී ඔවුන් බ්‍රසීලයේ පළමු මූල්‍ය ආයතන කිහිපයක් ස්ථාපිත කළහ, එනම් එහි දේශීය කොටස් හුවමාරුව&lt;ref&gt;Marta Barcellos &amp; Simone Azevedo; ''Histórias do Mercado de Capitais no Brasil'' (&quot;Financial Markets' Histories in Brazil&quot;) (Portuguese) Campus Elsevier 2011 {{ISBN|85-352-3994-4}} Introduction (by Ney Carvalho), Intro. p. xiv&lt;/ref&gt; සහ එහි ජාතික බැංකුව, ඊට අමතරව බ්‍රසීල වෙළඳාම පිළිබඳ පෘතුගීසි ඒකාධිකාරය අවසන් කර බ්‍රසීලයේ වරායන් වෙනත් ජාතීන්ට විවෘත කළහ. 1809 දී, පිටුවහල් කිරීමට බල කිරීම සඳහා පළිගැනීමක් ලෙස, රීජන්ට් කුමරු ප්‍රංශ ගයනාව යටත් කර ගැනීමට නියෝග කළේය.&lt;ref&gt;Bueno, p.&amp;nbsp;145.&lt;/ref&gt;

1814 දී අර්ධද්වීපික යුද්ධය අවසන් වීමත් සමඟ, යුරෝපයේ අධිකරණ විසින් I වන මාරියා රැජින සහ රීජන්ට් ජෝන් කුමරු පෘතුගාලයට නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, පුරාණ යුරෝපීය රාජාණ්ඩුවක ප්‍රධානියා යටත් විජිතයක වාසය කිරීම නුසුදුසු යැයි සලකන ලදී. 1815 දී, රාජකීය අධිකරණය වසර හයක් තිස්සේ සමෘද්ධිමත් වූ බ්‍රසීලයේ දිගටම ජීවත් වීම සාධාරණීකරණය කිරීම සඳහා, කිරීටය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානිය ස්ථාපිත කළ අතර, එමඟින් බහු මහාද්වීපික අත්ලාන්තික් රාජාණ්ඩු රාජ්‍යයක් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;Mosher2008&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey C. Mosher |url=https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9 |title=Political Struggle, Ideology, and State Building: Pernambuco and the Construction of Brazil, 1817–1850 |publisher=U of Nebraska Press |year=2008 |isbn=978-0-8032-3247-1 |page=9 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183447/https://books.google.com/books?id=T_yszWOZUCkC&amp;pg=PA9#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, පෘතුගාලයේ නායකත්වය, එහි විශාල යටත් විජිතයේ නව තත්ත්වය ගැන අමනාප වී, ලිස්බන් වෙත අධිකරණය නැවත ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය (1820 ලිබරල් විප්ලවය බලන්න). 1821 දී, පෝර්ටෝ නගරය අත්පත් කරගත් විප්ලවවාදීන්ගේ ඉල්ලීම්වලට එකඟ වෙමින්,&lt;ref name=&quot;Adelman2006&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeremy Adelman |url=https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334 |title=Sovereignty and Revolution in the Iberian Atlantic |publisher=Princeton University Press |year=2006 |isbn=978-0-691-12664-7 |pages=334– |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=nvFpURNsBRIC&amp;pg=PA334#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; හයවන ජෝන් ලිස්බන් බලා පිටත් විය. එහිදී ඔහු නව ව්‍යවස්ථාවට දිවුරුම් දුන් අතර, ඔහුගේ පුත් පේද්‍රෝ ද ඇල්කන්ටාරා කුමරු බ්‍රසීල රාජධානියේ රීජන්ට් ලෙස තැබීය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;109–110&lt;/ref&gt;

=== ස්වාධීන අධිරාජ්‍යය ===
[[File:Pedro_Américo_-_Independência_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_Independ%C3%AAncia_ou_Morte_-_cores_ajustadas.jpg|දකුණ|thumb|1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පළමුවන පේද්‍රෝ විසින් බ්‍රසීල නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම]]
පෘතුගීසි සහ බ්‍රසීලියානුවන් අතර ආතතීන් වැඩි වූ අතර ලිබරල් විප්ලවය විසින් පනවන ලද නව දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ පෘතුගීසි කෝර්ටෙස්, බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;117–19&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානුවන් යටත් වීමට ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, පෙඩ්‍රෝ කුමරු 1822 සැප්තැම්බර් 7 වන දින පෘතුගාලයෙන් රටේ නිදහස ප්‍රකාශ කරමින් ඔවුන් සමඟ එක්වීමට තීරණය කළේය.&lt;ref&gt;Lustosa, pp.&amp;nbsp;150–153&lt;/ref&gt; මාසයකට පසු, පෙඩ්‍රෝ කුමරු බ්‍රසීලයේ පළමු අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, I වන ඩොම් පේද්‍රෝ යන රාජකීය පදවිය සමඟින්, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යය ආරම්භ විය.&lt;ref&gt;Vianna, p.&amp;nbsp;418&lt;/ref&gt;

මෙම ක්‍රියාවලිය ඔස්සේ දැනටමත් ආරම්භ වී තිබූ බ්‍රසීලියානු නිදහස් යුද්ධය, උතුරු, ඊසානදිග ප්‍රදේශ සහ සිස්ප්ලැටිනා පළාත පුරා පැතිර ගියේය.&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;168, 164, 178&lt;/ref&gt; අවසාන පෘතුගීසි සොල්දාදුවන් 1824 මාර්තු 8 වන දින යටත් විය;&lt;ref&gt;Diégues 2004, pp.&amp;nbsp;179–80&lt;/ref&gt; 1825 අගෝස්තු 29 වන දින පෘතුගාලය බ්‍රසීලියානු නිදහස නිල වශයෙන් පිළිගත්තේය.&lt;ref&gt;Lustosa, p.&amp;nbsp;208&lt;/ref&gt;

1831 අප්‍රේල් 7 වන දින, වසර ගණනාවක් පුරා පැවති පරිපාලන කැලඹිලි සහ ලිබරල්වාදීන් සහ කොන්සර්වේටිව්වරුන් සමඟ පැවති දේශපාලන විසම්මුතිය හේතුවෙන් වෙහෙසට පත් වූ අතර, ජනරජ වෙන්වීමේ උත්සාහයක්{{sfnp|Fausto|1999|pp=82–83}} සහ හයවන ජෝන් රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයේදී පෘතුගාලයේ නිරපේක්ෂවාදීන් ලබා දුන් ආකාරයට එකඟ නොවූ අතර, පළමුවන පේද්‍රෝ තම දියණියගේ ඔටුන්න නැවත ලබා ගැනීම සඳහා පෘතුගාලයට පිටත්ව ගියේ ඔහුගේ පස් හැවිරිදි පුත්‍රයා සහ උරුමක්කාරයා (II වන ඩොම් පේද්‍රෝ) වෙනුවෙන් බ්‍රසීලියානු සිංහාසනය අත්හැරීමෙන් පසුවය.&lt;ref&gt;Lyra (v. 1), p.&amp;nbsp;17&lt;/ref&gt;

[[File:Pedro_Américo_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembléia_Geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pedro_Am%C3%A9rico_-_D._Pedro_II_na_abertura_da_Assembl%C3%A9ia_Geral.jpg|දකුණ|thumb|1831 සහ 1889 අතර බ්‍රසීලයේ අධිරාජ්‍යයා වූ II වන පේද්‍රෝ]]
නව අධිරාජ්‍යයාට වැඩිවිය පැමිණෙන තෙක් ඔහුගේ ව්‍යවස්ථාපිත බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ බැවින්, මහා සභාව විසින් රීජන්සියක් පිහිටුවන ලදී.&lt;ref&gt;Carvalho 2007, p.&amp;nbsp;21&lt;/ref&gt; මධ්‍යස්ථ බලයේ මුහුණුවරක් නියෝජනය කළ හැකි ආකර්ෂණීය චරිතයක් නොමැති විට, ග්‍රාඕ-පාරා හි කබනගේම්, සැල්වදෝරයේ මාලේ කැරැල්ල, බලයාඩා (මරන්හාඕ), සබිනාඩා (බහියා) සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ආරම්භ වූ සහ ගුසෙප් ගරිබාල්ඩිගේ සහාය ඇතිව පැවති රාගමෆින් යුද්ධය වැනි දේශීය කැරලි මාලාවක් සිදු විය. මේවා මතු වූයේ මධ්‍යම බලය කෙරෙහි පළාත්වල ඇති අතෘප්තිය සහ විශාල, වහල් පාලනයක් සහ අලුතින් ස්වාධීන වූ ජාතික රාජ්‍යයකට ආවේණික වූ පැරණි සහ සැඟවුණු සමාජ ආතතීන් සමඟිනි.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, 2.1 to 2.3}} පර්නම්බුකෝ හි ප්‍රෙයිරා කැරැල්ල ඇතුළු මෙම අභ්‍යන්තර දේශපාලන හා සමාජ කැලඹිලි කාලපරිච්ඡේදය, 1841 දී දෙවන පේද්‍රෝගේ අකාලික රාජාභිෂේකයත් සමඟ සිදු වූ රීජන්සියේ අවසානයෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 1840 ගණන්වල අවසානයේ දී පමණක් ජය ගන්නා ලදී.{{sfnp|Fausto|1999}}

රාජාණ්ඩුවේ අවසාන අදියරේදී, වහල්භාවය පිළිබඳ ගැටළුව කේන්ද්‍ර කරගත් අභ්‍යන්තර දේශපාලන විවාදයක් ඇති විය. 1850 දී අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාම තහනම් කරන ලදී,&lt;ref&gt;[[Leslie Bethell|Bethell, Leslie]] &quot;The Abolition of the Brazilian Slave Trade: Britain, Brazil and the Slave Trade&quot; [[Cambridge University Press]] 1970, ''&quot;Cambridge Latin American Studides&quot;'', Chapters 9 to 12. [https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183843/https://books.google.com/books?id=2LsNTUPI_6sC|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; බ්‍රිතාන්‍ය ඇබර්ඩීන් පනතේ සහ යුසෙබියෝ ඩි ක්වේරෝස් නීතියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නමුත් 1888 මැයි මාසයේදී පමණක්, රට තුළ වහල්භාවය සදාචාරාත්මක හා නීත්‍යානුකූලව විසුරුවා හැරීම සඳහා අභ්‍යන්තර බලමුලු ගැන්වීමේ සහ විවාදයේ දිගු ක්‍රියාවලියකින් පසුව, ස්වර්ණමය නීතියේ අනුමැතිය ඇතිව ආයතනය විධිමත් ලෙස අහෝසි කරන ලදී.&lt;ref&gt;Scott, Rebecca and others, ''The Abolition of Slavery and the Aftermath of Emancipation in Brazil'', Duke University Press 1988 {{ISBN|0-8223-0888-6}} [[Seymour Drescher]], Chap. 2: &quot;Brazilian Abolition in Comparative Perspective&quot;&lt;/ref&gt;

රාජාණ්ඩුවේ විදේශ කටයුතු ප්‍රතිපත්ති දකුණු කෝන් හි බ්‍රසීලයේ අසල්වැසි රටවලට අදාළ ගැටළු සමඟ කටයුතු කළේය. උරුගුවේ නිදහසට හේතු වූ සිස්ප්ලැටයින් යුද්ධයෙන් බොහෝ කලකට පසු,&lt;ref&gt;Levine, Robert M. &quot;The history of Brazil&quot; Greenwood Publishing Group, Inc. 1999, p. 62, [https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183943/https://books.google.com/books?id=8RpIxe2utj8C&amp;pg=PA62|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt; දෙවන පේද්‍රෝගේ 58 වසරක පාලන සමයේදී බ්‍රසීලය ජාත්‍යන්තර යුද්ධ තුනක් ජයග්‍රහණය කළේය: ප්ලැටීන් යුද්ධය, උරුගුවේ යුද්ධය සහ බ්‍රසීල ඉතිහාසයේ විශාලතම යුද ප්‍රයත්නය වන විනාශකාරී පැරගුවේ යුද්ධය.&lt;ref&gt;Lyra (v.1), pp.&amp;nbsp;164, 225, 272&lt;/ref&gt;{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 2, p. 83, and 2.6 &quot;The Paraguayan War&quot;}}

බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් බහුතරයක් අතර රටේ රජයේ ස්වරූපය වෙනස් කිරීමට කිසිදු කැමැත්තක් නොතිබුණද,{{sfn|Ermakoff|2006|p=189}} 1889 නොවැම්බර් 15 වන දින, අධිරාජ්‍ය හමුදා නිලධාරීන්ගෙන් බහුතරයක් මෙන්ම ග්‍රාමීය හා මූල්‍ය ප්‍රභූන් සමඟ එකඟ නොවීම හේතුවෙන්, රාජාණ්ඩුව හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරලා දමන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Smallman |first=Shawn C. |title=Fear in Memory in the Brazilian Army and Society |publisher=[[University of North Carolina]] Press |year=2002 |isbn=978-0-8078-5359-7 |pages=16–18 |chapter=The Overthrow of the Empire}}&lt;/ref&gt; දින කිහිපයකට පසු, ජාතික ධජය ධනාත්මකවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් &quot;ඕර්ඩම් ඊ ප්‍රොග්‍රෙසෝ&quot; යන ජාතික ආදර්ශ පාඨය ඇතුළත් නව සැලසුමකින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. නොවැම්බර් 15 දැන් ජනරජ දිනය, ජාතික නිවාඩු දිනයකි.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|title=Brazil's Proclamation of the Republic through the press|date=15 November 2017|work=The Brazilian Report|access-date=13 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193405/https://brazilian.report/opinion/2017/11/15/brazils-press-republic-day/|archive-date=13 April 2021|language=en-US|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== මුල් ජනරජය ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220
| image1            = Proclamação da República by Benedito Calixto 1893.jpg
| caption1          = ''[[ජනරජ ප්‍රකාශනය (බ්‍රසීලය)|ජනරජ ප්‍රකාශනය]]'', 1893, [[බෙනඩිටෝ කැලික්ස්ටෝ]] විසින් කැන්වසය මත තෙල් සිතුවමක්
| image2            = Revolução de 1930 (cropped) restored.jpg
| caption2          = 1930 විප්ලවය අතරතුර ගෙටුලියෝ වර්ගාස් ('මැද').
| image3            = Construção do Congresso Nacional Esplanada dos Ministérios 1959-10 (cropped).jpg
| caption3          = ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක්ගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ, 1959 දී බ්‍රසීලියාවේ ජාතික කොන්ග්‍රස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිකිරීම.
}}

මුල් ජනරජ රජය හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් වූ අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ ප්‍රාන්ත දෙකෙහිම කටයුතු හමුදාව විසින් ආධිපත්‍යය දැරීය. මාධ්‍ය නිදහස අතුරුදහන් වූ අතර මැතිවරණ බලයේ සිටි අය විසින් පාලනය කරන ලදී.{{sfnp|Smallman|2002|loc=end of Chapter 1, from p. 18 &quot;Military rule&quot;}} ආර්ථික අර්බුදයකින් සහ මිලිටරි අර්බුදයකින් පසුව, 1894 වන තෙක් සිවිල් වැසියන් බලය අල්ලා නොගත් අතර, 1930 ඔක්තෝබර් දක්වා එහි රැඳී සිටියහ.{{sfnp|Smallman|2002|pp=21–26}}&lt;ref&gt;Triner, Gail D. &quot;Banking and Economic Development: Brazil, 1889–1930&quot; Palgrave 2000, pp. 69–74 {{ISBN|0-312-23399-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Needell, Jeffrey D. &quot;A Tropical Belle Epoque: Elite Culture and Society in Turn-of-the-Century Rio de Janeiro&quot; Cambridge University Press 2010, pp. 10, 12&lt;/ref&gt;

මෙම පළමු ජනරජ යුගයේදී, බ්‍රසීලය අසල්වැසි රටවල් සමඟ දේශසීමා ආරවුල් විසඳීමේ සාර්ථකත්වය මගින් සංලක්ෂිත සාපේක්ෂ සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගෙන ගිය අතර,&lt;ref&gt;David R. Mares; &quot;Violent peace: militarized interstate bargaining in Latin America&quot; [[Columbia University]] Press 2001 Chapter 5 p. 125&lt;/ref&gt; අක්කර යුද්ධය (1899–1902) සහ පළමු ලෝක යුද්ධයට (1914–1918) එහි සහභාගීත්වයෙන් පමණක් බිඳ වැටුණි,&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 305&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;M.Sharp, I. Westwell &amp; J.Westwood; &quot;History of World War I, Volume 1&quot; Marshall Cavendish Corporation 2002, p. 97&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Uma história diplomática do Brasil, 1531–1945|pages=265–69}}&lt;/ref&gt; ඉන්පසු ජාතීන්ගේ සංගමයේ ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක්;&lt;ref&gt;Charles Howard Ellis; &quot;The origin, structure &amp; working of the League of Nations&quot; The LawBook Exchange Ltd 2003 pp. 105, 145&lt;/ref&gt; අභ්‍යන්තරව, එන්සිල්හමෙන්ටෝ අර්බුදයෙන්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Viscount of Taunay|title=O encilhamento: scenas contemporaneas da bolsa em 1890, 1891 e 1892|year=1893|publisher=Melhoramentos}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Nassif|first=Luís|title=Os cabeças-de-planilha|pages=69–107|year=2007|publisher=Ediouro|isbn=978-85-00-02094-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Carvalho|first=Ney O. Ribeiro|title=O Encilhamento: anatomia de uma bolha brasileira|year=2004|publisher=Bovespa|isbn=978-85-904019-1-9}}&lt;/ref&gt; සහ නාවික කැරලි වලින්,&lt;ref&gt;{{Citation|last=Martins|first=Hélio L|title=A Revolta da Armada|year=1997|publisher=BibliEx}}&lt;/ref&gt;] 1920 ගණන් දක්වා මූල්‍ය, දේශපාලනික සහ සමාජීය අස්ථාවරත්වයේ දිගුකාලීන චක්‍රයක් ආරම්භ වූ අතර, සිවිල්&lt;ref&gt;{{Citation|last=Moniz|first=Edmundo|title=Canudos: a luta pela terra|year=1984|publisher=Global}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sevcenko|first=Nicolau|title=A Revolta da Vacina|year=2010|publisher=Cosac Naify|isbn=978-85-7503-868-0}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=de Moura|first=Aureliano P|title=Contestado: a guerra cabocla|year=2003|publisher=Biblioteca do Exército}}&lt;/ref&gt; සහ මිලිටරි යන දෙඅංශයෙන්ම විවිධ කැරලි මගින් රට වටලා තිබුණි.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Thompson|first=Arthur|title=Guerra civil do Brazil de 1893–1895|year=1934|publisher=Ravaro}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Roland|first=Maria Inês|title=A Revolta da Chibata|year=2000|publisher=Saraiva|isbn=978-85-02-03095-4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Forjaz|first=Maria CS|title=Tenentismo e politica|year=1977|publisher=Paz e Terra}}&lt;/ref&gt;

ටිකෙන් ටික, මෙම අර්බුද නිසා ඇති වූ සාමාන්‍ය අස්ථාවරත්වයේ චක්‍රයක් පාලන තන්ත්‍රය කෙතරම් දුරට අඩපණ කළේද යත්, ඔහුගේ අපේක්ෂක සහකරුගේ ඝාතනයෙන් පසුව, බොහෝ හමුදාවන්ගේ සහාය ඇතිව පරාජිත විපක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ගෙටුලියෝ වර්ගාස් 1930 විප්ලවය සාර්ථකව මෙහෙයවීය.&lt;ref&gt;Levine; Robert M. &amp; Crocitti; John J. ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Keen, Benjamin]] / Haynes, Kate ''A History of Latin America; Volume 2'', Waldsworth Cengage Learning 2004, pp.&amp;nbsp;356–57&lt;/ref&gt; වර්ගාස් සහ හමුදාව තාවකාලිකව බලය භාර ගැනීමට නියමිතව තිබුණද, ඒ වෙනුවට කොංග්‍රසය වසා දමා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිවා දමා, හදිසි බලතල සහිතව පාලනය කළ අතර, ප්‍රාන්තවල ආණ්ඩුකාරවරුන් ඔහුගේම ආධාරකරුවන් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය.&lt;ref&gt;McCann; Frank D. ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', [[Stanford University]] Press 2004, p. 303 {{ISBN|0-8047-3222-1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ibidem Williams 2001&lt;/ref&gt;

1930 ගණන්වලදී, වර්ගාස් සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් බලයෙන් ඉවත් කිරීමට ගත් උත්සාහයන් තුනක් අසාර්ථක විය. පළමුවැන්න 1932 දී සාඕ පවුලෝගේ කතිපයාධිකාරය විසින් මෙහෙයවන ලද ව්‍යවස්ථාවාදී විප්ලවයයි. දෙවැන්න 1935 නොවැම්බර් මාසයේ කොමියුනිස්ට් නැගිටීමක් වූ අතර, අවසාන එක 1938 මැයි මාසයේදී දේශීය ෆැසිස්ට්වාදීන් විසින් කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයක් විය.&lt;ref&gt;E. Bradford Burns; ''A History of Brazil'' Columbia University Press 1993 p. 352 {{ISBN|978-0-231-07955-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dulles, John W.F. ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'' University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade &amp; Frank H. Vizetelly; ''The New international year book'' Dodd, Mead &amp; Co. 1989, p. 102 &quot;The Fascist Revolt&quot;&lt;/ref&gt; 1935 නැගිටීම ආරක්ෂක අර්බුදයක් නිර්මාණය කළ අතර එහිදී කොංග්‍රසය විධායක ශාඛාවට වැඩි බලයක් මාරු කළේය. 1937 කුමන්ත්‍රණය හේතුවෙන් 1938 මැතිවරණය අවලංගු වූ අතර එස්ටාඩෝ නොවෝ යුගය ආරම්භ කරමින් වර්ගාස් ඒකාධිපතියෙකු ලෙස විධිමත් කරන ලදී. මෙම කාලය තුළ රජයේ කෲරත්වය සහ මාධ්‍ය වාරණය වැඩි විය.&lt;ref&gt;Bourne, Richard ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'' C. Knight 1974, p. 77&lt;/ref&gt;

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී, දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරය සම්බන්ධයෙන් උපායමාර්ගික ආරවුලකදී නාසි ජර්මනිය සහ ෆැසිස්ට් ඉතාලිය විසින් රට පළිගැනීම්වලට ලක් වූ 1942 අගෝස්තු දක්වා බ්‍රසීලය මධ්‍යස්ථව සිටියේය, එම නිසා මිත්‍ර පාක්ෂික පැත්තෙන් යුද්ධයට අවතීර්ණ විය.&lt;ref&gt;Scheina, Robert L. ''Latin America's Wars Vol.II: The Age of the Professional Soldier, 1900–2001''. Potomac Books, 2003 {{ISBN|1-57488-452-2}} Part 9; Ch. 17 – World War II, Brazil, and Mexico, 1942–45&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Thomas M. Leonard &amp; John F. Bratzel; ''Latin America during World War II'' Rowman &amp; Littlefield Publishers Inc. 2007 p. 150&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Mónica Hirst &amp; [[Andrew Hurrell]]; ''The United States and Brazil: A Long Road of Unmet Expectations'', Taylor &amp; Francis Books 2005 {{ISBN|0-415-95066-X}} pp. 4–5&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් සටනට සහභාගී වීමට අමතරව, බ්‍රසීලය ඉතාලි ව්‍යාපාරයේ සටන් කිරීමට ගවේෂණ හමුදාවක් ද යැවීය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Castro|first1=Celso|title=Nova história militar brasileira|pages=13–14|year=2004|publisher=Fundação Getúlio Vargas|isbn=978-85-225-0496-1|last2=Izecksohn|first2=Vitor|last3=Kraay|first3=Hendrik}}&lt;/ref&gt;

1945 දී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ ජයග්‍රහණය සහ යුරෝපයේ ෆැසිස්ට් පාලන තන්ත්‍ර අවසන් වීමත් සමඟ, වර්ගාස්ගේ ස්ථාවරය පිළිගත නොහැකි වූ අතර, තවත් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් ඔහු ඉක්මනින් බලයෙන් පහ කරන ලද අතර, වසර 15 කට පෙර එය අවසන් කළ එම හමුදාව විසින්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත ස්ථාපිත කරන ලදී.&lt;ref&gt;McCann 2004, p. 441&lt;/ref&gt; 1950 දී මැතිවරණයකින් නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු, දේශපාලන අර්බුදයක් මධ්‍යයේ, 1954 අගෝස්තු මාසයේදී වර්ගාස් සියදිවි නසා ගත්තේය.&lt;ref&gt;Roett; Riordan ''Brazil: Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, pp. 106–08 {{ISBN|0-275-95899-X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Keen &amp; Haynes 2004, pp.&amp;nbsp;361–62&lt;/ref&gt;

වර්ගාස්ගේ සියදිවි නසාගැනීමෙන් පසු කෙටි කාලීන අන්තර්කාලීන ආණ්ඩු කිහිපයක්ම විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;201&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;202–203&lt;/ref&gt; ජුසෙලිනෝ කුබිට්ෂෙක් 1956 දී ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර, දේශපාලන විපක්ෂය කෙරෙහි සහනශීලී ස්ථාවරයක් ගත් අතර එමඟින් ඔහුට ප්‍රධාන අර්බුදවලින් තොරව පාලනය කිරීමට හැකි විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;204&lt;/ref&gt; ආර්ථිකය සහ කාර්මික අංශය කැපී පෙනෙන ලෙස වර්ධනය විය,&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;204–205&lt;/ref&gt; නමුත් ඔහුගේ ලොකුම ජයග්‍රහණය වූයේ 1960 දී ආරම්භ කරන ලද බ්‍රසීලියා නව අගනුවර ඉදිකිරීමයි.&lt;ref&gt;Skidmore, pp.&amp;nbsp;209–210&lt;/ref&gt; කුබිට්ෂෙක්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ජැනියෝ ක්වඩ්‍රොස්, බලයට පත්වීමෙන් වසරකටත් අඩු කාලයකදී 1961 දී ඉල්ලා අස්විය.&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;210&lt;/ref&gt; ඔහුගේ උප ජනාධිපති ජෝඕ ගූලාර්ට් ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ නමුත් දැඩි දේශපාලන විරෝධයක් ඇති කළ අතර 1964 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වයක් ඇති කළ කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;397&lt;/ref&gt;

=== හමුදා ඒකාධිපතිත්වය ===
[[File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tanques_ocupam_a_Avenida_Presidente_Vargas,_1968-04-04.jpg|thumb|1968 අප්‍රේල් මාසයේදී හමුදා ඒකාධිපතිත්වය අතරතුර, රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ඇවනීඩා ප්‍රසිඩෙන්ට් වර්ගාස් දිගේ M41s.]]
නව පාලන තන්ත්‍රය තාවකාලික වීමට අදහස් කරන ලදී,&lt;ref&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', pp. 141–42.&lt;/ref&gt; නමුත් ක්‍රමයෙන් එය තුළම වසා දමා 1968 දී පස්වන ආයතනික පනත ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟ පූර්ණ ඒකාධිපතිත්වයක් බවට පත්විය.&lt;ref name=&quot;Gaspari p.35&quot;&gt;Gaspari, ''A Ditadura Envergonhada'', p.&amp;nbsp;35.&lt;/ref&gt; මර්දනය පාලන තන්ත්‍රයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගරිල්ලා උපක්‍රම භාවිතා කළ අයට පමණක් සීමා නොවූ අතර, &quot;කොන්ඩෝර් මෙහෙයුම&quot; හරහා රට තුළ සහ පිටත ආයතනික විරුද්ධවාදීන්, කලාකරුවන්, මාධ්‍යවේදීන් සහ සිවිල් සමාජයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් වෙතද ළඟා විය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395], last paragraph}}&lt;ref&gt;Richard Young, Odile Cisneros &quot;Historical Dictionary of Latin American Literature and Theater&quot; Scare Crow Press 2011, p. 224, 2nd § [https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183956/https://books.google.com/books?id=i0ZyleoLY5UC&amp;pg=PA224#v=onepage&amp;q&amp;f=false|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Laurence Burgorgue-Larsen &amp; Amaya Úbeda de Torres &quot;The Inter-American Court of Human Rights: Case Law and Commentary&quot; Oxford University Press 2011 {{ISBN|978-0-19-958878-7}} p. 299 [https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299 View on Google Books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231129183958/https://books.google.com/books?id=fQpnBsRWNlYC&amp;pg=PA299|date=29 November 2023}}&lt;/ref&gt;{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA396 396]}} අනෙකුත් අධිකාරීවාදී පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, &quot;ආර්ථික ආශ්චර්යය&quot; ලෙස හැඳින්වෙන ආර්ථික උත්පාතයක් හේතුවෙන්, බ්‍රසීලියානු හමුදා ආඥාදායකත්වය 1970 ගණන්වල මුල් භාගයේදී ජනප්‍රියත්වයේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA395 395–97]}}

කෙසේ වෙතත්, සෙමින්, වාමාංශික ගරිල්ලන්ගේ පරාජයෙන් පසුව පවා, ඒකාධිපති බලයේ වසර ගණනාවක ගෙවී යාම මර්දනය මන්දගාමී කළේ නැත.&lt;ref&gt;Bradford Burns 1993, p. 457&lt;/ref&gt; එම කාලපරිච්ඡේදයේ ආර්ථික අර්බුද සහ මහජන පීඩනය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති නොහැකියාව නිසා නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොවැළැක්විය හැකි වූ අතර, එය පාලන තන්ත්‍රය පැත්තෙන් ජෙනරාල්වරුන් වන අර්නස්ටෝ ගයිසෙල් සහ ගොල්බරි ඩෝ කූටෝ ඊ සිල්වා විසින් මෙහෙයවන ලදී.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Chapter 6 &quot;The military government and the transition to democracy (1964–1984)&quot;}} 1979 දී සමාව දීමේ නීතිය බලාත්මක කිරීමත් සමඟ, බ්‍රසීලය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට මන්දගාමී නැවත පැමිණීමක් ආරම්භ කළ අතර එය 1980 ගණන්වලදී සම්පූර්ණ විය.{{sfnp|Fausto|1999}}

=== සමකාලීන යුගය ===
[[File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ulyssesguimaraesconstituicao_restored.jpg|thumb|1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උලිසස් ගයිමරේස් විසින් දරනු ලැබේ]]
1985 දී හෝසේ සර්නි ජනාධිපති ධුරයට පත් වූ විට සිවිල් වැසියන් නැවත බලයට පැමිණියහ. හමුදා පාලනයෙන් උරුම වූ ආර්ථික අර්බුදය සහ අධි උද්ධමනය පාලනය කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ ඔහු ජනප්‍රිය නොවීය.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;464–65.&lt;/ref&gt; සර්නිගේ අසාර්ථක රජය 1989 දී පාහේ නොදන්නා ප්‍රනාන්දු කොලර්ගේ මැතිවරණයට හේතු වූ අතර, පසුව 1992 දී ජාතික කොංග්‍රසය විසින් ඔහුට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), pp.&amp;nbsp;465, 475.&lt;/ref&gt; කොලර් වෙනුවට ඔහුගේ උප සභාපති ඉටමාර් ෆ්‍රැන්කෝ පත් කළ අතර, ඔහු ප්‍රනාන්දු හෙන්රික් කාර්ඩෝසෝ මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළේය. 1994 දී, කාර්ඩෝසෝ ඉතා සාර්ථක ප්ලැනෝ රියල් එකක් නිර්මාණය කළ අතර,&lt;ref&gt;Skidmore, p.&amp;nbsp;311.&lt;/ref&gt; පෙර රජයන් විසින් අධි උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරමින් දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසාර්ථක වූ ආර්ථික සැලසුම් වලින් පසුව, අවසානයේ බ්‍රසීල ආර්ථිකය ස්ථාවර කළේය.{{sfnp|Fausto|1999|loc=Epilogue}}&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;482.&lt;/ref&gt; කාර්ඩෝසෝ 1994 මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර නැවතත් 1998 දී.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;474.&lt;/ref&gt;

කාර්ඩෝසෝගෙන් ඔහුගේ ප්‍රධාන විපක්ෂ නායක ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා (2002 දී තේරී පත් වූ අතර 2006 දී නැවත තේරී පත් විය) වෙත සාමකාමීව බලය මාරුවීම, බ්‍රසීලය දිගු කලක් තිස්සේ අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් අත්කර ගෙන ඇති බවට සාක්ෂියක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;Fausto (2005), p.&amp;nbsp;502.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 3&lt;/ref&gt; කෙසේ වෙතත්, දූෂණය, පොලිස් කෲරත්වය, දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සහ රාජ්‍ය සේවයේ අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ රැස් වූ කෝපය සහ කලකිරීම් හේතුවෙන්, 2010 දී මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු ලූලාගෙන් පසු 2014 දී නැවතත් පටු ආන්තිකවලින් පත් වූ ඩිල්මා රූසෙෆ්ගේ පළමු ධුර කාලය මැදදී බ්‍රසීලයේ සාමකාමී විරෝධතා රාශියක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network &quot;Global protest grows as citizens lose faith in politics and the State&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210608173307/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/22/urban-protest-changing-global-social-network|date=8 June 2021}} article on &quot;the Guardian&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 7 &amp; Conclusion.&lt;/ref&gt;

2016 දී රූසෙෆ් ඇගේ දෙවන ධුර කාලයෙන් අඩක්, බ්‍රසීල කොංග්‍රසය විසින් දෝෂාභියෝගයට ලක් කරන ලදී,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate|last=Jonathan Watts &amp; Donna Bowater|work=The Guardian|access-date=31 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160831175437/https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer|archive-date=31 August 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Taub |first=Amanda |date=2016-09-01 |title=All Impeachments Are Political. But Was Brazil's Something More Sinister? |url=https://www.nytimes.com/2016/09/q01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213070654/https://www.nytimes.com/2016/09/01/world/americas/brazil-impeachment-coup.html |archive-date=February 13, 2025 |access-date=2025-05-03 |website=The New York Times |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ අගෝස්තු 31 වන දින රූසෙෆ්ගේ දෝෂාභියෝගය පිළිගැනීමෙන් පසු පූර්ණ ජනාධිපති බලතල භාරගත් ඇගේ උප ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර් වෙනුවට පත් කරන ලදී. දෝෂාභියෝග ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඇයට පක්ෂව සහ විපක්ෂව විශාල වීදි විරෝධතා ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT Article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624140848/http://www.ft.com/intl/cms/s/0/28879ada-0499-11e6-96e5-f85cb08b0730.html#axzz46ZJ07xgT|date=24 June 2016}} in ''[[Financial Times]]'' (18 April 2016) about the political ambiance in Brazil on the day vote for the Deputies chamber decision about open an impeachment procedure against President Dilma. 2nd to 4th paragraph.&lt;/ref&gt; ඇයට එරෙහි චෝදනා දේශපාලන හා ආර්ථික අර්බුද සහ සියලුම ප්‍රාථමික දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලනඥයන් සමඟ සම්බන්ධ බවට සාක්ෂි මගින් පෝෂණය විය. 2017 දී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙට්‍රොබ්‍රාස් දූෂණ වංචාවට සම්බන්ධ යැයි කියනු ලබන බ්‍රසීලියානු නීති සම්පාදකයින් 71 දෙනෙකු සහ ජනාධිපති මයිකල් ටෙමර්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ අමාත්‍යවරුන් නව දෙනෙකු විමර්ශනය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO? &quot;Brazil supreme court judge orders probe into nine ministers – paper&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170816074621/https://www.reuters.com/article/brazil-politics-probes-idUSL1N1HJ1NO|date=16 August 2017}}. Reuters. 11 April 2017.&lt;/ref&gt; ජනාධිපති ටෙමර්ට ද දූෂණ චෝදනා එල්ල විය.&lt;ref&gt;[https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html &quot;President Michel Temer of Brazil Is Charged With Corruption&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210414030047/https://www.nytimes.com/2017/06/26/world/americas/brazil-temer-corruption-charge-joesley-batista.html|date=14 April 2021}}. ''The New York Times''. 26 June 2017.&lt;/ref&gt;

දැඩි මතභේදයට තුඩු දුන් 2018 මැතිවරණයේදී, සමාජ ලිබරල් පක්ෂයේ (PSL) මතභේදාත්මක කොන්සර්වේටිව් අපේක්ෂක ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර, වලංගු ඡන්දවලින් 55.13% ක සහාය ඇතිව කම්කරු පක්ෂයේ (PT) ප්‍රනාන්දු හඩාඩ්ට එරෙහිව දෙවන වටයේදී ජයග්‍රහණය කළේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jair Bolsonaro é eleito presidente do Brasil |url=https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193324/https://veja.abril.com.br/politica/jair-bolsonaro-e-eleito-presidente-do-brasil/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 November 2020 |website=veja.abril.com.br}}&lt;/ref&gt; 2020 දශකයේ මුල් භාගයේදී, COVID-19 වසංගතය අතරතුර බ්‍රසීලය දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් වූ රටවලින් එකක් බවට පත් වූ අතර, එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලොව පුරා දෙවන ඉහළම මරණ සංඛ්‍යාව ලබා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;BBCGuerin&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|title=Covid-19 pandemic: 'Everything you should not do, Brazil has done'|last=Guerin|first=Orla|date=9 July 2021|work=[[BBC News]]|access-date=2 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210803062031/https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57733540|archive-date=3 August 2021|publisher=BBC|location=[[Brasília]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2021 මැයි මාසයේදී, ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ඩා සිල්වා ප්‍රකාශ කළේ 2022 බ්‍රසීල මහ මැතිවරණයේදී බොල්සොනාරෝට එරෙහිව තුන්වන වරටත් තරඟ කරන බවයි.&lt;ref name=&quot;Valor2021-05-20a&quot;&gt;{{cite web |date=20 May 2021 |title=Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022 |url=https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805163619/https://valorinveste.globo.com/mercados/brasil-e-politica/noticia/2021/05/20/lula-reitera-candidatura-presidencial-contra-bolsonaro-em-2022.ghtml |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=Valor}}&lt;/ref&gt; 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, ලූලා පළමු වටයේ පළමු ස්ථානයේ සිටි අතර, ඡන්දදායකයින්ගෙන් 48.43% ක සහයෝගයක් ලබා ගත් අතර, දෙවන වටයේ දී ඡන්ද වලින් 50.90% ක් ලබා ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Análise das Eleições 2022: Veja Detalhes dos Resultados da Votação |url=https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221030225737/https://noticias.uol.com.br/eleicoes/2022/analise/presidente-1-turno/ |archive-date=30 October 2022 |access-date=31 October 2022 |website=noticias.uol.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Resultados – TSE |url=https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-url=https://web.archive.org/web/20221102121453/https://resultados.tse.jus.br/oficial/app/index.html#/eleicao/resultados |archive-date=2 November 2022 |access-date=31 October 2022 |website=resultados.tse.jus.br}}&lt;/ref&gt; ලූලාගේ පදවි ප්‍රාප්තියෙන් සතියකට පසු, 2023 ජනවාරි 8 වන දින, සති කිහිපයක නොසන්සුන්තාවයකින් පසු, බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන් පිරිසක් බ්‍රසීලයේ අගනුවර වන බ්‍රසීලියා හි ෆෙඩරල් රජයේ ගොඩනැගිලිවලට පහර දුන්හ.&lt;ref&gt;{{cite web |last=Phillips |first=Tom |date=8 January 2023 |title=Jair Bolsonaro supporters storm Brazil's presidential palace and supreme court |url=https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108191923/https://www.theguardian.com/world/2023/jan/08/jair-bolsonaro-supporters-storm-brazils-presidential-palace-and-supreme-court |archive-date=8 January 2023 |work=The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN&quot;&gt;{{cite web |last=Rocha |first=Lucas |date=8 January 2023 |title=Manifestantes furam bloqueio, entram na Esplanada e invadem o Congresso Nacional |trans-title=Protesters break through the blockade, enter the Esplanade and invade the National Congress |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230108184449/https://www.cnnbrasil.com.br/politica/manifestantes-furam-bloqueio-e-entram-na-esplanada-em-brasilia/ |archive-date=8 January 2023 |access-date=8 January 2023 |publisher=[[CNN Brazil]]}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>5u026owun0h2x0m7uoli1nom20tigyf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සහන් රන්වල</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182227</id>
    <revision>
      <id>749506</id>
      <timestamp>2025-06-17T16:20:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.104.229.25</ip>
      </contributor>
      <comment>'===ටෙලි නිර්මාණ=== * ''[[පබා]]' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749506</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" sha1="g9czxld3colntc7pebrw8y2ymafe54n" xml:space="preserve">===ටෙලි නිර්මාණ===
* ''[[පබා]]</text>
      <sha1>g9czxld3colntc7pebrw8y2ymafe54n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ භූගෝලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182229</id>
    <revision>
      <id>749568</id>
      <timestamp>2025-06-18T05:12:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>' == Geography == {{Main|Geography of Brazil}} [[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|A topographic map of Brazil]] Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749568</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30460" sha1="d5jy7fc13plj6z6bv4ou9r6lggfgyv3" xml:space="preserve">
== Geography ==
{{Main|Geography of Brazil}}
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|A topographic map of Brazil]]
Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; sharing land borders with [[:en:Uruguay|Uruguay]] to the south; [[:en:Argentina|Argentina]] and [[:en:Paraguay|Paraguay]] to the southwest; [[:en:Bolivia|Bolivia]] and [[:en:Peru|Peru]] to the west; [[:en:Colombia|Colombia]] to the northwest; and [[:en:Venezuela|Venezuela]], [[:en:Guyana|Guyana]], [[:en:Suriname|Suriname]] and France (French overseas region of [[:en:French_Guiana|French Guiana]]) to the north. It shares a border with every South American country except [[:en:Ecuador|Ecuador]] and [[:en:Chile|Chile]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

The Brazilian territory also encompasses a number of oceanic archipelagos, such as [[:en:Fernando_de_Noronha|Fernando de Noronha]], [[:en:Rocas_Atoll|Rocas Atoll]], [[:en:Saint_Peter_and_Saint_Paul_Archipelago|Saint Peter and Saint Paul Archipelago]], and the islands of [[:en:Trindade_and_Martim_Vaz|Trindade and Martim Vaz]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; Its size, relief, climate, and natural resources make Brazil geographically diverse.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; Including its Atlantic islands, Brazil lies between latitudes [[:en:6th_parallel_north|6°N]] and [[:en:34th_parallel_south|34°S]], and longitudes [[:en:28th_meridian_west|28°]] and [[:en:74th_meridian_west|74°W]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== Climate ===
{{Main|Climate of Brazil}}
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|Brazil map of [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen climate classification]] zones]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|Since 1850, the Brazil has cumulatively contributed an amount of {{CO2}} placing it among the top emitters in the world, mainly due to its land use and forestry practices.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== Topography and hydrography ===
{{See also|List of rivers of Brazil}}
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|Satellite image of the [[:en:Amazon_Delta|Amazon Delta]]]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== Biodiversity and conservation ===
{{Main|Environment of Brazil|Wildlife of Brazil|Conservation in Brazil}}

{{Further|Environmental issues in Brazil|Protected areas of Brazil}}
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|The [[:en:Toco_toucan|toco toucan]] is an animal typical of the [[:en:Cerrado|Brazilian savannas]].]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|Cumulatively, Brazil has the highest percentage of deforested and highly degraded rainforest of any Amazonia nation.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>d5jy7fc13plj6z6bv4ou9r6lggfgyv3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749569</id>
      <parentid>749568</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:20:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749569</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30870" sha1="aka47pplti3lflrq1pagcskm1n6rik0" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; sharing land borders with [[:en:Uruguay|Uruguay]] to the south; [[:en:Argentina|Argentina]] and [[:en:Paraguay|Paraguay]] to the southwest; [[:en:Bolivia|Bolivia]] and [[:en:Peru|Peru]] to the west; [[:en:Colombia|Colombia]] to the northwest; and [[:en:Venezuela|Venezuela]], [[:en:Guyana|Guyana]], [[:en:Suriname|Suriname]] and France (French overseas region of [[:en:French_Guiana|French Guiana]]) to the north. It shares a border with every South American country except [[:en:Ecuador|Ecuador]] and [[:en:Chile|Chile]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

The Brazilian territory also encompasses a number of oceanic archipelagos, such as [[:en:Fernando_de_Noronha|Fernando de Noronha]], [[:en:Rocas_Atoll|Rocas Atoll]], [[:en:Saint_Peter_and_Saint_Paul_Archipelago|Saint Peter and Saint Paul Archipelago]], and the islands of [[:en:Trindade_and_Martim_Vaz|Trindade and Martim Vaz]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; Its size, relief, climate, and natural resources make Brazil geographically diverse.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; Including its Atlantic islands, Brazil lies between latitudes [[:en:6th_parallel_north|6°N]] and [[:en:34th_parallel_south|34°S]], and longitudes [[:en:28th_meridian_west|28°]] and [[:en:74th_meridian_west|74°W]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>aka47pplti3lflrq1pagcskm1n6rik0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749570</id>
      <parentid>749569</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:23:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749570</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41175" sha1="cirz8zjautr8hnylmqjsydkajsjb09s" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; sharing land borders with [[:en:Uruguay|Uruguay]] to the south; [[:en:Argentina|Argentina]] and [[:en:Paraguay|Paraguay]] to the southwest; [[:en:Bolivia|Bolivia]] and [[:en:Peru|Peru]] to the west; [[:en:Colombia|Colombia]] to the northwest; and [[:en:Venezuela|Venezuela]], [[:en:Guyana|Guyana]], [[:en:Suriname|Suriname]] and France (French overseas region of [[:en:French_Guiana|French Guiana]]) to the north. It shares a border with every South American country except [[:en:Ecuador|Ecuador]] and [[:en:Chile|Chile]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

The Brazilian territory also encompasses a number of oceanic archipelagos, such as [[:en:Fernando_de_Noronha|Fernando de Noronha]], [[:en:Rocas_Atoll|Rocas Atoll]], [[:en:Saint_Peter_and_Saint_Paul_Archipelago|Saint Peter and Saint Paul Archipelago]], and the islands of [[:en:Trindade_and_Martim_Vaz|Trindade and Martim Vaz]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; Its size, relief, climate, and natural resources make Brazil geographically diverse.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; Including its Atlantic islands, Brazil lies between latitudes [[:en:6th_parallel_north|6°N]] and [[:en:34th_parallel_south|34°S]], and longitudes [[:en:28th_meridian_west|28°]] and [[:en:74th_meridian_west|74°W]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර, [1] දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.[2]

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.[2] එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.[1] එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.[2]


Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය 8,515,767.049 km2 (3,287,956 වර්ග සැතපුම්), [3] 55,455 km2 (21,411 වර්ග සැතපුම්) ජලය ඇතුළුව. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ, [2] සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ. [2] එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා. [4]

දේශගුණය

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.[2] කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.[5]

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.[6][7]


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.[8][9] සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.[5] උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),[9] සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.[8] මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.[8] මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.[5] අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.[10] බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.[5] දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;[9] ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.[5][8]

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,[10] ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ [11] වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.[8] බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),[12] මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.[13] 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.[14] 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.[15][16][17]
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>cirz8zjautr8hnylmqjsydkajsjb09s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749571</id>
      <parentid>749570</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:24:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව */</comment>
      <origin>749571</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44229" sha1="4wjaq53sfhnulezpcs9gth1guznpz8p" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; sharing land borders with [[:en:Uruguay|Uruguay]] to the south; [[:en:Argentina|Argentina]] and [[:en:Paraguay|Paraguay]] to the southwest; [[:en:Bolivia|Bolivia]] and [[:en:Peru|Peru]] to the west; [[:en:Colombia|Colombia]] to the northwest; and [[:en:Venezuela|Venezuela]], [[:en:Guyana|Guyana]], [[:en:Suriname|Suriname]] and France (French overseas region of [[:en:French_Guiana|French Guiana]]) to the north. It shares a border with every South American country except [[:en:Ecuador|Ecuador]] and [[:en:Chile|Chile]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

The Brazilian territory also encompasses a number of oceanic archipelagos, such as [[:en:Fernando_de_Noronha|Fernando de Noronha]], [[:en:Rocas_Atoll|Rocas Atoll]], [[:en:Saint_Peter_and_Saint_Paul_Archipelago|Saint Peter and Saint Paul Archipelago]], and the islands of [[:en:Trindade_and_Martim_Vaz|Trindade and Martim Vaz]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; Its size, relief, climate, and natural resources make Brazil geographically diverse.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; Including its Atlantic islands, Brazil lies between latitudes [[:en:6th_parallel_north|6°N]] and [[:en:34th_parallel_south|34°S]], and longitudes [[:en:28th_meridian_west|28°]] and [[:en:74th_meridian_west|74°W]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර, [1] දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.[2]

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.[2] එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.[1] එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.[2]


Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය 8,515,767.049 km2 (3,287,956 වර්ග සැතපුම්), [3] 55,455 km2 (21,411 වර්ග සැතපුම්) ජලය ඇතුළුව. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ, [2] සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ. [2] එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා. [4]

දේශගුණය

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.[2] කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.[5]

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.[6][7]


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.[8][9] සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.[5] උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),[9] සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.[8] මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.[8] මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.[5] අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.[10] බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.[5] දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;[9] ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.[5][8]

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,[10] ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ [11] වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.[8] බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),[12] මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.[13] 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.[14] 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.[15][16][17]
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.[19] බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.[20] බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.[21] නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.[20]

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.[22] 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය. [23][24] වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත. [25]

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>4wjaq53sfhnulezpcs9gth1guznpz8p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749572</id>
      <parentid>749571</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:27:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව */</comment>
      <origin>749572</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54068" sha1="hdoribzw9yibbjfb9qktpe9xahovn4d" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
Brazil occupies a large area along the eastern coast of South America and includes much of the continent's interior,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; sharing land borders with [[:en:Uruguay|Uruguay]] to the south; [[:en:Argentina|Argentina]] and [[:en:Paraguay|Paraguay]] to the southwest; [[:en:Bolivia|Bolivia]] and [[:en:Peru|Peru]] to the west; [[:en:Colombia|Colombia]] to the northwest; and [[:en:Venezuela|Venezuela]], [[:en:Guyana|Guyana]], [[:en:Suriname|Suriname]] and France (French overseas region of [[:en:French_Guiana|French Guiana]]) to the north. It shares a border with every South American country except [[:en:Ecuador|Ecuador]] and [[:en:Chile|Chile]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

The Brazilian territory also encompasses a number of oceanic archipelagos, such as [[:en:Fernando_de_Noronha|Fernando de Noronha]], [[:en:Rocas_Atoll|Rocas Atoll]], [[:en:Saint_Peter_and_Saint_Paul_Archipelago|Saint Peter and Saint Paul Archipelago]], and the islands of [[:en:Trindade_and_Martim_Vaz|Trindade and Martim Vaz]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; Its size, relief, climate, and natural resources make Brazil geographically diverse.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; Including its Atlantic islands, Brazil lies between latitudes [[:en:6th_parallel_north|6°N]] and [[:en:34th_parallel_south|34°S]], and longitudes [[:en:28th_meridian_west|28°]] and [[:en:74th_meridian_west|74°W]].&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර, [1] දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.[2]

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.[2] එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.[1] එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.[2]


Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය 8,515,767.049 km2 (3,287,956 වර්ග සැතපුම්), [3] 55,455 km2 (21,411 වර්ග සැතපුම්) ජලය ඇතුළුව. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ, [2] සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ. [2] එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා. [4]

දේශගුණය

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.[2] කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.[5]

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.[6][7]


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.[8][9] සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.[5] උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),[9] සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.[8] මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.[8] මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.[5] අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.[10] බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.[5] දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;[9] ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.[5][8]

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,[10] ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ [11] වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.[8] බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),[12] මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.[13] 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.[14] 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.[15][16][17]
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.[19] බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.[20] බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.[21] නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.[20]

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.[22] 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය. [23][24] වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත. [25]

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.[26] ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.[26] සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.[26]

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.[26] මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.[26] උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.[2]

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.[27] ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.[27]

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන [28] බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ. [29] බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත. [30] එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී. [30] දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.[31] වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.[32]

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,[33] අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.[34] දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.[34] බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.[34] විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.[34][35]

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.[30] වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.[37] බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.[38] වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.[39] 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.[40]

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.[41] සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.[42] බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.[43]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>hdoribzw9yibbjfb9qktpe9xahovn4d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749573</id>
      <parentid>749572</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:28:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749573</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52780" sha1="94qbt4f5aaywtzbceof972dkakn2qfq" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;


Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}},&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය 8,515,767.049 km2 (3,287,956 වර්ග සැතපුම්), [3] 55,455 km2 (21,411 වර්ග සැතපුම්) ජලය ඇතුළුව. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ, [2] සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ. [2] එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා. [4]

දේශගුණය

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.[2] කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.[5]

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.[6][7]


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]].&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}};&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.[8][9] සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.[5] උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),[9] සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.[8] මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.[8] මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.[5] අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.[10] බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.[5] දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;[9] ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.[5][8]

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; most of which generally falls in a period of three to five months of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; and occasionally less than this, creating long periods of drought.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history,&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; caused approximately half a million deaths.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; A similarly devastating drought occurred in 1915.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,[10] ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ [11] වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.[8] බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),[12] මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.[13] 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.[14] 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.[15][16][17]
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.[19] බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.[20] බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.[21] නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.[20]

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.[22] 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය. [23][24] වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත. [25]

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.[26] ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.[26] සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.[26]

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.[26] මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.[26] උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.[2]

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.[27] ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.[27]

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The number of fungal species is unknown but is large.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන [28] බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ. [29] බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත. [30] එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී. [30] දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.[31] වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.[32]

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,[33] අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.[34] දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.[34] බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.[34] විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.[34][35]

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]].&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.[30] වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.[37] බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.[38] වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.[39] 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.[40]

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.[41] සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.[42] බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.[43]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>94qbt4f5aaywtzbceof972dkakn2qfq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749574</id>
      <parentid>749573</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:35:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749574</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52945" sha1="pqzle5443fyqf3np7y65dapvovtbbnb" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;


Brazil is the [[:en:List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area|fifth largest]] country in the world, and third largest in the Americas, with a total area of {{convert|8515767.049|km2|sqmi|0|abbr=on}}, including {{convert|55455|km2|sqmi|0|abbr=on}} of water. Brazil is also the longest country in the world, spanning 4,395&amp;nbsp;km (2,731&amp;nbsp;mi) from North to South,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; and the only country in the world that has the [[:en:Equator|equator]] and the [[:en:Tropic_of_Capricorn|Tropic of Capricorn]] running through it. It spans four [[:en:Time_zone|time zones]]; from [[:en:UTC-05|UTC−5]] comprising the state of [[:en:Acre_(state)|Acre]] and the westernmost portion of [[:en:Amazonas_(Brazilian_state)|Amazonas]], to [[:en:UTC−04|UTC−4]] in the western states, to [[:en:UTC−03|UTC−3]] in the eastern states (the [[:en:Time_in_Brazil|national time]]) and [[:en:UTC−02|UTC−2]] in the [[:en:List_of_islands_of_Brazil|Atlantic islands]].

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

දේශගුණය

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical. According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]]An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons. Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme. South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}}; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain, most of which generally falls in a period of three to five months of the year and occasionally less than this, creating long periods of drought. Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history, caused approximately half a million deaths. A similarly devastating drought occurred in 1915. In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk. Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected. Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods. [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total. In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035 It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>pqzle5443fyqf3np7y65dapvovtbbnb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749575</id>
      <parentid>749574</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:35:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749575</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51939" sha1="reardqhpd0gwhmbue2wzjlvk52p47r2" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
The climate of Brazil comprises a wide range of weather conditions across a large area and varied topography, but most of the country is tropical. According to the [[:en:Köppen_climate_classification|Köppen system]], Brazil hosts six major climatic subtypes: [[:en:Desert_climate|desert]], [[:en:Tropical_rainforest_climate|equatorial]], [[:en:Tropical_climate|tropical]], [[:en:Semi-arid_climate|semiarid]], [[:en:Oceanic_climate|oceanic]] and [[:en:Humid_subtropical_climate|subtropical]]. The different climatic conditions produce environments ranging from [[:en:Tropical_and_subtropical_moist_broadleaf_forests|equatorial rainforests]] in the north and semiarid deserts in the northeast, to [[:en:Temperate_coniferous_forest|temperate coniferous forests]] in the south and [[:en:Tropical_and_subtropical_grasslands,_savannas,_and_shrublands|tropical savannas]] in central Brazil.

In Brazil, [[:en:Forest_cover|forest cover]] is around 59% of the total land area, equivalent to 496,619,600 hectares (ha) of forest in 2020, down from 588,898,000 hectares (ha) in 1990. In 2020, naturally regenerating forest covered 485,396,000 hectares (ha) and planted forest covered 11,223,600 hectares (ha). Of the naturally regenerating forest, 44% was reported to be [[:en:Primary_forest|primary forest]] (consisting of native tree species with no clearly visible indications of human activity) and around 30% of the forest area was found within protected areas. For 2015, 56% of the forest area was reported to be under [[:en:State_ownership|public ownership]] and 44% [[:en:Private_property|private ownership]].

බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]]An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons. Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme. South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}}; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain, most of which generally falls in a period of three to five months of the year and occasionally less than this, creating long periods of drought. Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history, caused approximately half a million deaths. A similarly devastating drought occurred in 1915. In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk. Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected. Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods. [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total. In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035 It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>reardqhpd0gwhmbue2wzjlvk52p47r2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749576</id>
      <parentid>749575</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:37:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශගුණය */</comment>
      <origin>749576</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50330" sha1="odz16f9ml2mtp7io89y95avixm1ll2c" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;


Many regions have starkly different [[:en:Microclimate|microclimates]]An equatorial climate characterizes much of northern Brazil. There is no real [[:en:Dry_season|dry season]], but there are some variations in the period of the year when most rain falls.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; Temperatures average {{convert|25|°C}},&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt; with more significant temperature variation between night and day than between seasons. Over central Brazil, rainfall is more seasonal, characteristic of a savanna climate.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; This region is as extensive as the Amazon basin but has a very different climate as it lies farther south at a higher altitude.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; In the interior northeast, seasonal rainfall is even more extreme. South of Bahia, near the coasts, and more southerly most of the state of São Paulo, the distribution of rainfall changes, with rain falling throughout the year.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; The south enjoys subtropical conditions, with cool winters and average annual temperatures not exceeding {{convert|18|°C|1}}; winter frosts and [[:en:Snow_in_Brazil|snowfall]] are not rare in the highest areas

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain, most of which generally falls in a period of three to five months of the year and occasionally less than this, creating long periods of drought. Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history, caused approximately half a million deaths. A similarly devastating drought occurred in 1915. In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk. Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected. Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods. [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total. In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035 It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>odz16f9ml2mtp7io89y95avixm1ll2c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749577</id>
      <parentid>749576</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:37:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශගුණය */</comment>
      <origin>749577</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49169" sha1="bdgzdiu74mnx2pnn8rr9cusiygahmdw" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

The semiarid climatic region generally receives less than {{convert|800|mm|1|sp=us}} of rain, most of which generally falls in a period of three to five months of the year and occasionally less than this, creating long periods of drought. Brazil's 1877–78 ''[[:en:Grande_Seca|Grande Seca]]'' (Great Drought), the worst in Brazil's history, caused approximately half a million deaths. A similarly devastating drought occurred in 1915. In 2024, for the first time, &quot;a drought has covered all the way from the North to the country’s Southeast&quot;. It is the strongest drought in Brazil since the beginning of measurement in the 1950s, covering almost 60% of the country's territory. The drought is linked to deforestation and climate change

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;
[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk. Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected. Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods. [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total. In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035 It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>bdgzdiu74mnx2pnn8rr9cusiygahmdw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749578</id>
      <parentid>749577</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:37:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශගුණය */</comment>
      <origin>749578</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48428" sha1="5nsa01h0es3eed5d0yt9ihip7k8za5l" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]
[[:en:Climate_change_in_Brazil|Climate change in Brazil]] is causing higher temperatures and longer-lasting heatwaves, changing precipitation patterns, more intense wildfires and heightened fire risk. Brazil's hydropower, agriculture and urban water supplies will be affected. Brazil's rainforests, and the Amazon, are particularly at risk to climate change. At worst, large areas of the Amazon River basin could turn into savannah, with severe consequences for global climate and local livelihoods. [[:en:Extreme_weather|Extreme weather]] events like droughts and flash floods are causing annual losses of around R$13 billion (US$2.6 billion), equivalent to 0.1% of the country's 2022 GDP. Climate impacts could exacerbate poverty.

Brazil's [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions_per_capita|greenhouse gas emissions per person are higher than the global average]], and Brazil is among the top 10 [[:en:List_of_countries_by_greenhouse_gas_emissions|highest emitting countries]]. [[:en:Greenhouse_gas_emissions|Greenhouse gas emissions]] by Brazil are over 4% of the annual world total. In 2024 Brazil revised its [[:en:Nationally_determined_contribution|Nationally Determined Contribution]] (NDC), setting a goal to cut [[:en:Greenhouse_gas_emissions|greenhouse emissions]] by 59% to 67% compared to 2005 levels by 2035 It has an indicative target of reaching [[:en:Carbon_neutrality|carbon neutrality]] by 2060 if the country receives 10 billion dollars per year.

බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>5nsa01h0es3eed5d0yt9ihip7k8za5l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749579</id>
      <parentid>749578</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:37:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශගුණය */</comment>
      <origin>749579</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46947" sha1="4sze0t6qpashcew1mps44e4j027ycw3" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
Brazilian topography is also diverse and includes hills, mountains, plains, highlands, and scrublands. Much of the terrain lies between {{convert|200|m|sp=us}} and {{convert|800|m|sp=us}} in elevation.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; The main upland area occupies most of the southern half of the country.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; The northwestern parts of the plateau consist of broad, rolling terrain broken by low, rounded hills.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

The southeastern section is more rugged, with a complex mass of ridges and mountain ranges reaching elevations of up to {{convert|1200|m|sp=us}}. These ranges include the [[:en:Mantiqueira_Mountains|Mantiqueira]] and [[:en:Espinhaço_Mountains|Espinhaço]] mountains and the [[:en:Serra_do_Mar|Serra do Mar]].&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; In the north, the [[:en:Guiana_Shield|Guiana Highlands]] form a major drainage divide, separating rivers that flow south into the Amazon Basin from rivers that empty into the [[:en:Orinoco|Orinoco]] River system, in Venezuela, to the north. The highest point in Brazil is the [[:en:Pico_da_Neblina|Pico da Neblina]] at {{convert|2994|m|sp=us}}, and the lowest is the Atlantic Ocean.

Brazil has a dense and complex system of rivers, one of the world's most extensive, with eight major drainage basins, all of which drain into the Atlantic.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; Major rivers include the [[:en:Amazon_River|Amazon]] (the world's largest in terms of water volume), the [[:en:Paraná_River|Paraná]] and its major tributary the [[:en:Iguazu_River|Iguaçu]] (which includes the [[:en:Iguazu_Falls|Iguazu Falls]]), the [[:en:Rio_Negro_(Amazon)|Negro]], [[:en:São_Francisco_River|São Francisco]], [[:en:Xingu_River|Xingu]], [[:en:Madeira_River|Madeira]] and [[:en:Tapajós|Tapajós]] rivers.

බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>4sze0t6qpashcew1mps44e4j027ycw3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749580</id>
      <parentid>749579</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:38:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව */</comment>
      <origin>749580</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45173" sha1="cs4edd4x09r8337ud5x3aye8u9p2xzn" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

ජैව විවිධත්වය සහ ආරක්ෂාව

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
The [[:en:Wildlife_of_Brazil|wildlife of Brazil]] comprises all naturally occurring animals, plants, and fungi in the South American country. Home to 60% of the Amazon rainforest, which accounts for approximately one-tenth of all species in the world, Brazil is considered to have the greatest [[:en:Biodiversity|biodiversity]] of any country on the planet, containing over 70% of all animal and plant species catalogued. Brazil has the most known species of plants (55,000), freshwater fish (3,000) and mammals (over 689).&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; It also ranks third on the list of countries with the most bird species (1,832) and second with the most reptile species (744). The number of fungal species is unknown but is large. Brazil is second only to [[:en:Indonesia|Indonesia]] as the country with the most [[:en:Endemic|endemic]] species.

Brazil's large territory comprises different ecosystems, such as the Amazon rainforest, recognized as having the greatest biological diversity in the world, with the [[:en:Atlantic_Forest|Atlantic Forest]] and the [[:en:Cerrado|Cerrado]] sustaining the greatest biodiversity. In the south, the [[:en:Araucaria_moist_forests|Araucaria moist forests]] grow under temperate conditions.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; The rich wildlife of Brazil reflects the variety of natural habitats. Scientists estimate that the total number of plant and animal species in Brazil could approach four million, mostly invertebrates.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; Larger mammals include carnivores [[:en:Cougar|pumas]], [[:en:Jaguar|jaguars]], [[:en:Ocelot|ocelots]], rare [[:en:Bush_dog|bush dogs]], and [[:en:Fox|foxes]], and herbivores [[:en:Peccary|peccaries]], [[:en:Tapir|tapirs]], [[:en:Anteater|anteaters]], [[:en:Sloth|sloths]], [[:en:Opossum|opossums]] and [[:en:Armadillo|armadillos]]. [[:en:Deer|Deer]] are plentiful in the south, and many species of [[:en:New_World_monkey|New World monkeys]] are found in the northern rainforests

බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>cs4edd4x09r8337ud5x3aye8u9p2xzn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749581</id>
      <parentid>749580</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය */</comment>
      <origin>749581</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43131" sha1="ojyua5meqfz4cue85vddgf5jt1abnu8" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
More than one-fifth of the Amazon rainforest in Brazil has been completely destroyed, and more than 70 mammals are endangered. The threat of extinction comes from several sources, including [[:en:Deforestation_in_Brazil|deforestation]] and [[:en:Poaching|poaching]]. Extinction is even more problematic in the Atlantic Forest, where nearly 93% of the forest has been cleared. Of the 202 endangered animals in Brazil, 171 are in the Atlantic Forest. The Amazon rainforest has been under direct threat of deforestation since the 1970s because of rapid economic and demographic expansion. Extensive legal and illegal logging destroy forests the size of a small country per year, and with it a diverse series of species through [[:en:Habitat_destruction|habitat destruction]] and [[:en:Habitat_fragmentation|habitat fragmentation]]. Since 1970, over {{convert|600,000|km2|sqmi|sp=us}} of the Amazon rainforest have been cleared by logging.

In 2017, preserved native vegetation occupied 61% of the Brazilian territory. Agriculture occupied only 8% of the national territory and pastures 19.7%. For comparison, in 2019, although 43% of the entire European continent has forests, only 3% of the total forest area in Europe is of native forest. Brazil has a strong interest in conservation, as its agriculture sector directly depends on its forests.

බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ojyua5meqfz4cue85vddgf5jt1abnu8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749582</id>
      <parentid>749581</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:40:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය */</comment>
      <origin>749582</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41787" sha1="7hrphod8vh0pupt954grr4x73byug57" xml:space="preserve">
[[File:Brazil_topo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Brazil_topo.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ භූ විෂමතා සිතියමක්]]
බ්‍රසීලය දකුණු ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ විශාල ප්‍රදේශයක් අත්පත් කරගෙන සිටින අතර මහාද්වීපයේ අභ්‍යන්තරයෙන් වැඩි කොටසක් ඇතුළත් වන අතර,&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; දකුණින් උරුගුවේ; නිරිත දෙසින් ආර්ජන්ටිනාව සහ පැරගුවේ; බටහිරින් බොලිවියාව සහ පේරු; වයඹ දෙසින් කොලොම්බියාව; සහ උතුරින් වෙනිසියුලාව, ගයනාව, සුරිනාම් සහ ප්‍රංශය (ප්‍රංශ ගයනාවේ ප්‍රංශ විදේශීය කලාපය) සමඟ භූමි මායිම් බෙදා ගනී. එය ඉක්වදෝරය සහ චිලී හැර සෑම දකුණු ඇමරිකානු රටක් සමඟම මායිමක් බෙදා ගනී.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot;&gt;{{Cite CIA World Factbook|country=Brazil|section=geography|access-date=4 May 2018|year=2018}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු භූමිය ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා, රොකාස් අටෝල්, ශාන්ත පීටර් සහ ශාන්ත පෝල් දූපත් සමූහය සහ ට්‍රින්ඩේඩ් සහ මාටිම් වාස් දූපත් වැනි සාගර දූපත් සමූහයන් ගණනාවක් ද ආවරණය කරයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එහි ප්‍රමාණය, සහනය, දේශගුණය සහ ස්වාභාවික සම්පත් බ්‍රසීලය භූගෝලීය වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති කරයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 6&quot; /&gt; එහි අත්ලාන්තික් දූපත් ඇතුළුව, බ්‍රසීලය 6°N සහ 34°S අක්ෂාංශ සහ 28° සහ 74°W දේශාංශ අතර පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලය ලොව පස්වන විශාලතම රට වන අතර ඇමරිකානු මහාද්වීපයේ තුන්වන විශාලතම රට වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 8,515,767.049 (වර්ග සැතපුම් 3,287,956),&lt;ref name=&quot;Official Area&quot;&gt;[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106154550/http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm|date=6 January 2012}} IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Retrieved 8 January 2010.&lt;/ref&gt; වර්ග කිලෝමීටර 55,455 (වර්ග සැතපුම් 21,411) ජලය ඇතුළුවය. බ්‍රසීලය ලොව දිගම රට ද වන අතර එය උතුරේ සිට දකුණට කිලෝමීටර 4,395 (සැතපුම් 2,731) ක් විහිදේ,&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; සහ සමකය සහ මකර නිවර්තනය ඒ හරහා දිවෙන ලෝකයේ එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; එය වේලා කලාප හතරක් විහිදේ; UTC−5 සිට ඇක්‍රේ ප්‍රාන්තය සහ ඇමසෝනාස් හි බටහිර කොටස ඇතුළත් වේ, බටහිර ප්‍රාන්තවල UTC−4 දක්වා, නැගෙනහිර ප්‍රාන්තවල UTC−3 දක්වා (ජාතික වේලාව) සහ අත්ලාන්තික් දූපත් වල UTC−2 දක්වා.&lt;ref name=&quot;timezones&quot;&gt;{{Cite web |title=Hora Legal Brasileira |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722173247/http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |archive-date=22 July 2011 |access-date=28 December 2014 |publisher=Observatório Nacional}}&lt;/ref&gt;

=== දේශගුණය ===
[[File:Köppen_climate_types_of_Brazil.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:K%C3%B6ppen_climate_types_of_Brazil.svg|thumb|කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණ කලාපවල බ්‍රසීල සිතියම]]
බ්‍රසීලයේ දේශගුණය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පුළුල් පරාසයක කාලගුණික තත්ත්වයන්ගෙන් සහ විවිධ භූ විෂමතාවයකින් සමන්විත වේ, නමුත් රටේ වැඩි කොටසක් නිවර්තන වේ.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt; කොපන් පද්ධතියට අනුව, බ්‍රසීලය ප්‍රධාන දේශගුණික උප වර්ග හයකට සත්කාරකත්වය සපයයි: කාන්තාර, සමක, නිවර්තන, අර්ධ ශුෂ්ක, සාගර සහ උපනිවර්තන. විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් උතුරේ සමක වැසි වනාන්තර සහ ඊසාන දෙසින් අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරවල සිට දකුණේ සෞම්‍ය කේතුධර වනාන්තර සහ මධ්‍යම බ්‍රසීලයේ නිවර්තන සැවානා දක්වා පරිසරයන් නිර්මාණය කරයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208034235/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT005220 |archive-date=8 February 2011 |access-date=11 June 2008 |website=Country Guide |publisher=BBC Weather}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ, වනාන්තර ආවරණය මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 59% ක් පමණ වන අතර එය 2020 දී වනාන්තර හෙක්ටයාර 496,619,600 (හෙක්ටයාර) ට සමාන වන අතර එය 1990 දී හෙක්ටයාර 588,898,000 (හෙක්ටයාර) ට වඩා අඩුය. 2020 දී, ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තර හෙක්ටයාර 485,396,000 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළ අතර රෝපණය කරන ලද වනාන්තර හෙක්ටයාර 11,223,600 (හෙක්ටයාර) ක් ආවරණය කළේය. ස්වභාවිකව පුනර්ජනනීය වනාන්තරවලින් 44% ක් ප්‍රාථමික වනාන්තර (මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පැහැදිලිව පෙනෙන ඇඟවීම් නොමැති ස්වදේශීය ගස් විශේෂ වලින් සමන්විත) බව වාර්තා වූ අතර වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 30% ක් පමණ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ තුළ දක්නට ලැබුණි. 2015 සඳහා, වනාන්තර ප්‍රදේශයෙන් 56% ක් පොදු අයිතිය යටතේ සහ 44% ක් පෞද්ගලික අයිතිය යටතේ පවතින බව වාර්තා විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a6e225da-4a31-4e06-818d-ca3aeadfd635/content |title=Terms and Definitions FRA 2025 Forest Resources Assessment, Working Paper 194 |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations |year=2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Forest Resources Assessment 2020, Brazil |url=https://fra-data.fao.org/assessments/fra/2020/BRA/home/overview |website=Food Agriculture Organization of the United Nations}}&lt;/ref&gt;

බොහෝ ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස වෙනස් ක්ෂුද්‍ර ක්ලයිමේට් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BT&quot;&gt;{{Cite web |title=Temperature in Brazil |url=http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080612200827/http://www.v-brazil.com/information/geography/temperature-graphs.html |archive-date=12 June 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Brazil Travel}}&lt;/ref&gt;  සමක දේශගුණයක් උතුරු බ්‍රසීලයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සංලක්ෂිත වේ. සැබෑ වියළි කාලයක් නොමැති නමුත්, වැඩිම වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන වසරේ කාල පරිච්ඡේදයේ යම් යම් වෙනස්කම් තිබේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය 25 °C (77 °F),&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; සෘතු අතරට වඩා රාත්‍රිය සහ දිවා කාලය අතර සැලකිය යුතු උෂ්ණත්ව වෙනසක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මධ්‍යම බ්‍රසීලය පුරා, වර්ෂාපතනය වඩාත් සෘතුමය වන අතර එය සැවානා දේශගුණයකට ආවේණික වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; මෙම කලාපය ඇමසන් ද්‍රෝණිය තරම් පුළුල් වන නමුත් එය දකුණු දෙසින් ඉහළ උන්නතාංශයක පිහිටා ඇති බැවින් ඉතා වෙනස් දේශගුණයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; අභ්‍යන්තර ඊසාන දෙසින්, සෘතුමය වර්ෂාපතනය ඊටත් වඩා අධික වේ.&lt;ref name=&quot;Rain&quot;&gt;{{Cite web |last=Embrapa |author-link=Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuária |title=Annual averages of Mandacaru Agro-meteorological station |url=http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820215606/http://www.cpatsa.embrapa.br/servicos/dadosmet/cem-anual.html |archive-date=20 August 2007 |access-date=21 October 2008 |language=pt}}&lt;/ref&gt; බාහියාවේ දකුණින්, වෙරළ තීරයන් අසල සහ සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ දකුණු දෙසින් බොහෝ ප්‍රදේශවල, වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය වෙනස් වන අතර, වසර පුරා වර්ෂාපතනය ඇද හැලෙයි.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt; දකුණ උපනිවර්තන තත්වයන් භුක්ති විඳින අතර, සිසිල් ශීත සහ සාමාන්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය 18 °C (64.4 °F) නොඉක්මවිය යුතුය;&lt;ref name=&quot;BT&quot; /&gt; ඉහළම ප්‍රදේශවල ශීත ඍතු ඉෙමොලිමන්ට් සහ හිම පතනය දුර්ලභ නොවේ.&lt;ref name=&quot;BBC Weather&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt;

අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණික කලාපයට සාමාන්‍යයෙන් මිලිමීටර් 800 (අඟල් 31.5) කට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන අතර,&lt;ref name=&quot;Rain&quot; /&gt; ඉන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මාස තුන සිට පහ දක්වා කාලයක් තුළ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CPD: South America, Site SA19, Caatinga of North-eastern Brazil, Brazil |url=http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20090606055642/http://botany.si.edu/projects/cpd/sa/sa19.htm |archive-date=6 June 2009 |access-date=29 October 2009 |publisher=Botany.si.edu}}&lt;/ref&gt; වැටෙන අතර ඉඳහිට මෙයට වඩා අඩු වන අතර එමඟින් දිගු නියඟ කාල පරිච්ඡේදයන් ඇති වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 9&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ ඉතිහාසයේ දරුණුතම වර්ෂාව වූ 1877–78 ග්‍රෑන්ඩ් සේකා (මහා නියඟය),&lt;ref&gt;[http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm &quot;Drought, Smallpox, and Emergence of Leishmania braziliensis in Northeastern Brazil&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129144751/http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/15/6/07-1331_article.htm|date=29 November 2013}}. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).&lt;/ref&gt; මිලියන භාගයක් පමණ මරණයට හේතු විය.&lt;ref&gt;[http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html &quot;Ó Gráda, C.: Famine: A Short History&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112061115/http://press.princeton.edu/chapters/s8857.html|date=12 January 2016}}. Princeton University Press.&lt;/ref&gt; 1915 දී සමාන විනාශකාරී නියඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;[http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm &quot;Inland fishery enhancements&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306225557/http://www.fao.org/DOCREP/005/W8514E/W8514E29.htm|date=6 March 2014}}. FAO.&lt;/ref&gt; 2024 දී, පළමු වරට, &quot;උතුරේ සිට රටේ ගිනිකොන දක්වා නියඟයක් ඇති විය&quot;. 1950 ගණන්වල මිනුම් ආරම්භයේ සිට බ්‍රසීලයේ ඇති වූ දරුණුතම නියඟය මෙය වන අතර එය රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 60% ක් පමණ ආවරණය කරයි. නියඟය වන විනාශය සහ දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ වේ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.pbs.org/newshour/world/brazil-faces-its-worst-drought-as-wildfires-rage-and-amazon-river-falls-to-record-low|title=Brazil faces its worst drought as wildfires rage and Amazon River falls to record low|last1=Maisonnave|first1=Fabiano|date=10 September 2024|access-date=16 September 2024|publisher=Associated Press|agency=PBS News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/09/12/brazil-drought/|title=More than half of Brazil is racked by drought. Blame deforestation.|last1=McCoy|first1=Terrence|date=12 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Washington Post}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/scienceandhealth/2024/09/brazil-endures-worst-drought-on-record-affecting-58-of-the-country.shtml|title=Brazil Endures Worst Drought on Record, Affecting 58% of the Country|date=5 September 2024|access-date=16 September 2024|agency=Folha de S.Paulo}}&lt;/ref&gt;[[File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20211026_Cumulative_carbon_dioxide_CO2_emissions_by_country_-_bar_chart.svg|thumb|1850 සිට, බ්‍රසීලය ලොව ඉහළම CO2 විමෝචක අතරට එක් කරමින් සමුච්චිතව CO2 ප්‍රමාණයක් දායක කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් එහි ඉඩම් භාවිතය සහ වන වගා පිළිවෙත් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;CarbonBrief_20211005&quot;&gt;{{cite web |last1=Evans |first1=Simon |date=5 October 2021 |title=Analysis: Which countries are historically responsible for climate change? / Historical responsibility for climate change is at the heart of debates over climate justice. |url=https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026094104/https://www.carbonbrief.org/analysis-which-countries-are-historically-responsible-for-climate-change |archive-date=26 October 2021 |website=CarbonBrief.org |publisher=Carbon Brief |quote=Source: Carbon Brief analysis of figures from the Global Carbon Project, CDIAC, Our World in Data, Carbon Monitor, Houghton and Nassikas (2017) and Hansis et al (2015).}}&lt;/ref&gt;]]බ්‍රසීලයේ දේශගුණික විපර්යාස නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ දිගුකාලීන තාප තරංග, වර්ෂාපතන රටා වෙනස් වීම, වඩාත් දැඩි ලැව්ගිනි සහ ගිනි අවදානම ඉහළ යාම සිදුවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-19 |title=Brazil |url=https://www.g20climaterisks.org/brazil/ |access-date=2025-02-26 |website=G20 Climate Risk Atlas |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ජල විදුලිය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරික ජල සැපයුම්වලට බලපෑම් එල්ල වනු ඇත.&lt;ref name=&quot;WN&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://www.worldbank.org/en/programs/lac-green-growth-leading-the-change-we-need/brazil |access-date=2025-02-26 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැසි වනාන්තර සහ ඇමසන් වනාන්තර දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත. නරකම අවස්ථාවක, ඇමසන් ගංගා ද්‍රෝණියේ විශාල ප්‍රදේශ සැවානා බවට පත්විය හැකි අතර, ගෝලීය දේශගුණය සහ දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා දැඩි ප්‍රතිවිපාක ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=UNDP Climate Change Adaptation |date=2012-08-13 |title=Brazil |url=https://www.adaptation-undp.org/explore/latin-america-and-caribbean/brazil |access-date=2025-02-26 |website=www.adaptation-undp.org |language=en}}&lt;/ref&gt; නියඟ සහ හදිසි ගංවතුර වැනි ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් හේතුවෙන් වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 13 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.6 ක්) පමණ පාඩු සිදුවන අතර එය රටේ 2022 දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.1% කට සමාන වේ. දේශගුණික බලපෑම් දරිද්‍රතාවය උග්‍ර කළ හැකිය.&lt;ref name=&quot;WN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඒක පුද්ගල හරිතාගාර වායු විමෝචනය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි වන අතර බ්‍රසීලය ඉහළම විමෝචනයක් ඇති රටවල් 10 අතර වේ. බ්‍රසීලයේ හරිතාගාර වායු විමෝචනය වාර්ෂික ලෝක මුළු ප්‍රමාණයෙන් 4% කට වඩා වැඩිය.&lt;ref&gt;{{Citation|last1=Jones|first1=Matthew W.|title=National contributions to climate change due to historical emissions of carbon dioxide, methane and nitrous oxide|date=2024-11-13|url=https://zenodo.org/records/14054503|doi=10.5281/zenodo.14054503|access-date=2025-02-26|last2=Peters|first2=Glen P.|last3=Gasser|first3=Thomas|last4=Andrew|first4=Robbie M.|last5=Schwingshackl|first5=Clemens|last6=Gütschow|first6=Johannes|last7=Houghton|first7=Richard A.|last8=Friedlingstein|first8=Pierre|last9=Pongratz|first9=Julia}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලය සිය ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වය (NDC) සංශෝධනය කළ අතර, 2005 මට්ටමට සාපේක්ෂව 2035 වන විට හරිතාගාර විමෝචනය 59% සිට 67% දක්වා අඩු කිරීමේ ඉලක්කයක් තැබීය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Brazilian Government |date=2024 |title=Brazil's NDC National determination to contribute and transform |url=https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20(NDC)_November2024.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250211211914/https://unfccc.int/sites/default/files/2024-11/Brazil_Second%20Nationally%20Determined%20Contribution%20%28NDC%29_November2024.pdf |archive-date=11 February 2025 |access-date=2025-02-26 |website=unfccc.int}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Climate Watch |title=Brazil |url=https://www.climatewatchdata.org/countries/BRA?end_year=2021&amp;start_year=1990 |access-date=2025-02-26 |website=www.climatewatchdata.org}}&lt;/ref&gt; වසරකට ඩොලර් බිලියන 10 ක් ලැබෙන්නේ නම්, 2060 වන විට කාබන් උදාසීනත්වයට ළඟා වීමේ ඇඟවුම් ඉලක්කයක් එහි ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Felin|first=Bruno|date=10 December 2020|title=STATEMENT: Brazil Sets Weak 2030 Emission Reduction Target|url=https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.wri.org/news/2020/12/statement-brazil-sets-weak-2030-emission-reduction-target|archive-date=13 April 2021|access-date=3 January 2021|website=World Resources Institute}}&lt;/ref&gt;

=== භූගෝල විද්‍යාව සහ ජල විද්‍යාව ===
[[File:Amazon_River_ESA387332.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amazon_River_ESA387332.jpg|thumb|ඇමසන් ඩෙල්ටාවේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්]]
බ්‍රසීලියානු භූ විෂමතාව ද විවිධාකාර වන අතර එයට කඳු, කඳු, තැනිතලා, උස්බිම් සහ ලඳු කැලෑ ඇතුළත් වේ. භූමි ප්‍රදේශයෙන් වැඩි කොටසක් මීටර් 200 (අඩි 660) සහ මීටර් 800 (අඩි 2,600) අතර උන්නතාංශයක පිහිටා ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන උස්බිම් ප්‍රදේශය රටේ දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් අල්ලා ගනී.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; සානුවේ වයඹ දිග කොටස් පහත්, වටකුරු කඳු වලින් කැඩී ගිය පුළුල්, පෙරළෙන භූමි ප්‍රදේශයකින් සමන්විත වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt;

ගිනිකොන දිග කොටස වඩාත් රළු වන අතර, මීටර් 1,200 (අඩි 3,900) දක්වා උන්නතාංශයකට ළඟා වන සංකීර්ණ කඳු වැටි සහ කඳු වැටි සමූහයක් ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; මෙම පරාසයන්ට මැන්ටික්වේරා සහ එස්පින්හාකෝ කඳු සහ සේරා ඩෝ මාර් ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 7&quot; /&gt; උතුරේ, ගයනා කඳුකරය ප්‍රධාන ජලාපවහන බෙදීමක් සාදයි, එමඟින් ඇමසන් ද්‍රෝණියට දකුණින් ගලා යන ගංගා සහ වෙනිසියුලාවේ ඔරිනෝකෝ ගංගා පද්ධතියට ගලා යන ගංගා වෙන් කරයි. බ්‍රසීලයේ උසම ස්ථානය මීටර් 2,994 (අඩි 9,823) ක් උස පිකෝ ඩා නෙබ්ලිනා වන අතර පහළම ස්ථානය අත්ලාන්තික් සාගරයයි.&lt;ref name=&quot;CIA Geo&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ඝන සහ සංකීර්ණ ගංගා පද්ධතියක් ඇති අතර එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් එකක් වන අතර ප්‍රධාන ජලාපවහන ද්‍රෝණි අටක් ඇති අතර ඒ සියල්ල අත්ලාන්තික් සාගරයට ගලා යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |access-date=11 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028044617/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archive-date=28 October 2009}} {{Dubious|date=January 2010}}&lt;!-- tertiary source --&gt;&lt;/ref&gt; ප්‍රධාන ගංගාවලට ඇමසන් (ජල පරිමාව අනුව ලොව විශාලතම), පරානා සහ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගාව වන ඉගුවාසු (ඉගුවාසු දිය ඇල්ල ඇතුළත් වේ), නීග්‍රෝ, සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, ෂිංගු, මැඩෙයිරා සහ ටපාජෝස් ගංගා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 8&quot; /&gt;

=== ජෛව විවිධත්වය සහ සංරක්ෂණය ===
[[File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Toco_Toucan_(Ramphastos_toco)_-_48153967707.jpg|thumb|ටෝකෝ ටූකන් යනු බ්‍රසීලියානු සැවානා වලට ආවේණික සතෙකි.]]
බ්‍රසීලයේ වනජීවීන් දකුණු ඇමරිකානු රටේ ස්වභාවිකව ඇති වන සියලුම සතුන්, ශාක සහ දිලීර වලින් සමන්විත වේ. ලෝකයේ සියලුම විශේෂවලින් දහයෙන් එකක් පමණ වන ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් 60% කට නිවහන වන&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amazon – World's largest tropical rain forest and river basin |url=http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805092911/http://www.worldwildlife.org/what/wherewework/amazon/index.html |archive-date=5 August 2012 |access-date=3 June 2010 |publisher=[[World Wide Fund for Nature]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය පෘථිවියේ ඕනෑම රටක විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව සැලකේ, ලැයිස්තුගත කර ඇති සියලුම සත්ව හා ශාක විශේෂ වලින් 70% කට වඩා අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221119014359/https://iucngreenlist.org/country/brazil/ |archive-date=19 November 2022 |access-date=19 November 2022 |website=IUCN Green List |language=en-US}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය වඩාත්ම දන්නා ශාක විශේෂ (55,000), මිරිදිය මත්ස්‍ය (3,000) සහ ක්ෂීරපායින් (689 ට වැඩි) ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot;&gt;{{Cite book |last=Palmerlee |first=Danny |title=South America on a Shoestring |publisher=[[Lonely Planet]] Publications |year=2007 |isbn=978-1-74104-443-0 |page=275 |oclc=76936293}}&lt;/ref&gt; එය වැඩිම පක්ෂි විශේෂ (1,832) ඇති රටවල් ලැයිස්තුවේ තුන්වන ස්ථානයේ සහ උරග විශේෂ (744) ඇති දෙවන ස්ථානයේ ද සිටී.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; දිලීර විශේෂ ගණන නොදන්නා නමුත් විශාලයි.&lt;ref name=&quot;Silva, M 1995&quot;&gt;Da Silva, M. and D.W. Minter. 1995. ''Fungi from Brazil recorded by Batista and Co-workers''. Mycological Papers 169. CABI, Wallingford, UK. 585 pp.&lt;/ref&gt; වඩාත්ම ආවේණික විශේෂ ඇති රට ලෙස බ්‍රසීලය ඉන්දුනීසියාවට පමණක් දෙවැනි වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html|title=Numbers of Living Species in Australia and the World: A Report for the Department of the Environment and Heritage|last=Chapman|first=A.D|date=September 2005|work=Australian Biological Resources Study|access-date=26 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071101090709/http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/05-comparisons.html &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt;|archive-date=1 November 2007|publisher=Australian Biodiversity Information Services}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශය විවිධ පරිසර පද්ධති වලින් සමන්විත වේ, එනම් ලෝකයේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය ඇති බව පිළිගත් ඇමසන් වැසි වනාන්තරය,&lt;ref name=&quot;WWF&quot;&gt;{{Cite web |date=6 August 2007 |title=One fifth of the world's freshwater |url=http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301055230/http://wwf.panda.org/what_we_do/where_we_work/amazon/about_the_amazon/ecosystems_amazon/rivers/ |archive-date=1 March 2011 |access-date=12 June 2008 |website=Amazon |publisher=World Wide Fund for Nature}}&lt;/ref&gt; අත්ලාන්තික් වනාන්තරය සහ සෙරාඩෝ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය පවත්වා ගෙන යයි.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Plant and Animal Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |access-date=12 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029034943/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_2/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; දකුණේ, අරුකාරියා තෙතමනය සහිත වනාන්තර සෞම්‍ය තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; බ්‍රසීලයේ පොහොසත් වන ජීවීන් ස්වභාවික වාසස්ථානවල විවිධත්වය පිළිබිඹු කරයි. බ්‍රසීලයේ මුළු ශාක හා සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව මිලියන හතරකට ආසන්න විය හැකි බව විද්‍යාඥයින් ගණන් බලා ඇත, බොහෝ දුරට අපෘෂ්ඨවංශීන්.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt; විශාල ක්ෂීරපායින්ට මාංශ භක්ෂක පූමා, ජගුවර්, ඕසිලොට්, දුර්ලභ පඳුරු බල්ලන් සහ හිවලුන් සහ ශාකභක්ෂක පෙකරි, ටැපිර්, ඇන්ටීටර්, අලසයන්, ඔපොසම් සහ ආමඩිලෝ ඇතුළත් වේ. මුවන් දකුණේ බහුලව සිටින අතර, නිව් වර්ල්ඩ් වඳුරු විශේෂ බොහොමයක් උතුරු වැසි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Encarta 10&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|title=Atlantic Forest, Brazil|date=1 October 2004|work=Map: Biodiversity hotspots|access-date=12 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719212941/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3707888.stm#brazil|archive-date=19 July 2008|publisher=BBC News|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:20220910_Amazon_deforestation_and_degradation,_by_country_-_Amazon_Watch.svg|thumb|සමුච්චිතව, ඇමසෝනියා ජාතියකට වඩා වැඩිම වන විනාශය සහ දැඩි ලෙස හායනය වූ වැසි වනාන්තර ප්‍රතිශතය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;AmazonWatch_202209&quot;&gt;{{Cite web |date=September 2022 |title=Amazon Against the Clock: A Regional Assessment on Where and How to Protect 80% by 2025 |url=https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220910025229/https://amazonwatch.org/assets/files/2022-amazonia-against-the-clock-executive-summary.pdf |archive-date=10 September 2022 |website=Amazon Watch |page=8 |quote=Graphic 2: Current State of the Amazon by country, by percentage / Source: RAISG (Red Amazónica de Información Socioambiental Georreferenciada) Elaborated by authors.}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වැසි වනාන්තරයෙන් පහෙන් එකකට වඩා සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇති අතර, ක්ෂීරපායින් 70 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත.&lt;ref name=&quot;DannyP_2007_shoestring&quot; /&gt; වනාන්තර විනාශය සහ දඩයම් කිරීම ඇතුළු විවිධ මූලාශ්‍රවලින් වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණේ. වනාන්තරයෙන් 93% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් එළිපෙහෙළි කර ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ වඳවීම ඊටත් වඩා ගැටළු සහගතය.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2007 |title=Places We Work: The Atlantic Forest of Brazil |url=http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100702223313/http://www.nature.org/wherewework/southamerica/brazil/work/art5080.html |archive-date=2 July 2010 |access-date=5 December 2007 |publisher=[[The Nature Conservancy]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සතුන් 202 න් 171 ක් අත්ලාන්තික් වනාන්තරයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;mre.gov&quot;&gt;{{Cite web |last=Capobianco |first=João Paulo |title=Biodiversity in the Atlantic Forest |url=http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071215123917/http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/ingles/meioamb/biodiv/matatlan/biodiv/index.htm |archive-date=15 December 2007 |access-date=5 December 2007 |website=Brazil on CD-ROM and Internet |publisher=Ministry of External Relations}}&lt;/ref&gt; වේගවත් ආර්ථික හා ජන විකාශන ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් 1970 ගණන්වල සිට ඇමසන් වැසි වනාන්තරය වන විනාශයේ සෘජු තර්ජනයට ලක්ව ඇත. පුළුල් නීතිමය සහ නීති විරෝධී දැව කැපීම් වසරකට කුඩා රටක ප්‍රමාණයේ වනාන්තර විනාශ කරන අතර, ඒ සමඟ වාසස්ථාන විනාශ කිරීම සහ වාසස්ථාන ඛණ්ඩනය කිරීම හරහා විවිධ විශේෂ මාලාවක් විනාශ කරයි.&lt;ref name=&quot;usda&quot;&gt;[[United States Department of Agriculture|USDA]] Forest Service website, [http://www.fs.fed.us/global/globe/l_amer/brazil.htm Forest Service International Programs: Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406090854/https://www.fs.usda.gov/about-agency/international-programs|date=6 April 2020}}, retrieved February 2007.&lt;/ref&gt; 1970 සිට, ඇමසන් වැසි වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 600,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 230,000) දැව කැපීමෙන් එළිපෙහෙළි කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|title=Brazil to Protect Amazon Rainforest|last=Butler|first=Rhett A.|date=28 March 2006|access-date=28 November 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20200405222718/http://news.mongabay.com/2006/0328-amazon.html|archive-date=5 April 2020|publisher=MongaBay.com|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2017 දී, සංරක්ෂිත ස්වදේශික වෘක්ෂලතාදිය බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 61% ක් අත්පත් කරගෙන ඇත. කෘෂිකර්මාන්තය ජාතික භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8% ක් පමණක් අත්පත් කරගෙන ඇති අතර තණබිම් 19.7% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 January 2017 |title=Preserved native vegetation occupies 61% of Brazil's area, says Embrapa |url=https://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112015832/http://g1.globo.com/mato-grosso-do-sul/noticia/2017/01/vegetacao-nativa-preservada-ocupa-61-da-area-do-brasil-diz-embrapa.html |archive-date=12 November 2020 |access-date=14 August 2021}}&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීම සඳහා, 2019 දී, මුළු යුරෝපීය මහාද්වීපයෙන් 43% ක් වනාන්තර තිබුණද, යුරෝපයේ මුළු වනාන්තර ප්‍රමාණයෙන් 3% ක් පමණක් ස්වදේශික වනාන්තර වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|title=How Europe has multiplied its forests and why this can be a problem|work=BBC News Brasil|access-date=14 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031104/https://www.bbc.com/portuguese/internacional-50162105|archive-date=14 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය සංරක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දක්වයි, මන්ද එහි කෘෂිකාර්මික අංශය එහි වනාන්තර මත කෙලින්ම රඳා පවතී.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ruiz |first=Sarah |date=12 November 2021 |title=Climate change is pushing Brazil's farmland out of agricultural suitability range |url=https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220922162632/https://www.woodwellclimate.org/brazils-farms-losing-agricultural-suitability/ |archive-date=22 September 2022 |access-date=22 September 2022 |website=Woodwell climate research center |publisher=Nature Climate Change}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>7hrphod8vh0pupt954grr4x73byug57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182230</id>
    <revision>
      <id>749583</id>
      <timestamp>2025-06-18T05:41:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>' == Economy == {{Main|Economy of Brazil}}  {{See also|Brazilian real|Agriculture in Brazil|Mining in Brazil|Industry in Brazil}} [[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|São Paulo is considered the main financial center of Brazil]] File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jp...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749583</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57696" sha1="aydlrgf7dg20deq4ztgqrhikhi3q8mf" xml:space="preserve">
== Economy ==
{{Main|Economy of Brazil}}

{{See also|Brazilian real|Agriculture in Brazil|Mining in Brazil|Industry in Brazil}}
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|São Paulo is considered the main financial center of Brazil]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|B3, the largest stock exchange of Latin America by market capitalization&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|Soybean crop in [[:en:Tangará_da_Serra|Tangará da Serra]], [[:en:Mato_Grosso|Mato Grosso]]&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|The [[:en:Embraer_C-390_Millennium|C-390]], developed by [[:en:Embraer|Embraer]], the third largest producer of civil aircraft, after [[:en:Boeing|Boeing]] and [[:en:Airbus|Airbus]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== Tourism ===
{{Main|Tourism in Brazil}}
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|[[:en:Iguaçu_National_Park|Iguaçu National Park]] in [[:en:Paraná_(state)|Paraná]]]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== Science and technology ===
{{Main|Science and technology in Brazil}}
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|[[:en:VLS-1|VLS-1]] at the [[:en:Alcântara_Launch_Center|Alcântara Launch Center]] of the Brazilian Space Agency, in [[:en:Alcântara,_Maranhão|Alcântara]], [[:en:Maranhão|Maranhão]]]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|[[:en:Sirius_(synchrotron_light_source)|Sirius]], a [[:en:Diffraction-limited_storage_ring|diffraction-limited storage ring]] [[:en:Synchrotron_light_source|synchrotron light source]] at the [[:en:Laboratório_Nacional_de_Luz_Síncrotron|Laboratório Nacional de Luz Síncrotron]], in [[:en:Campinas|Campinas]], São Paulo]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== Energy ===
{{Main|Energy in Brazil}}
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|The [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] on the [[:en:Paraná_River|Paraná River]], the second largest of the world. [[:en:Energy_policy_of_Brazil|Brazilian energy matrix]] is one of the [[:en:Clean_energy|cleanest]] in the world]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|[[:en:Wind_farm|Wind farm]] in [[:en:Parnaíba|Parnaíba]], [[:en:Piauí|Piauí]]. Brazil is one of the 5 largest producers of wind energy in the world]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== Transportation ===
{{Main|Transport in Brazil}}
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|Terminal 3 of the [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], the [[:en:List_of_the_busiest_airports_in_South_America|busiest airport in South America]]]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>aydlrgf7dg20deq4ztgqrhikhi3q8mf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749585</id>
      <parentid>749583</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T05:43:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749585</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57545" sha1="77ku11owbud7g02sm11hnou3kisqzh7" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|São Paulo is considered the main financial center of Brazil]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|B3, the largest stock exchange of Latin America by market capitalization&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|Soybean crop in [[:en:Tangará_da_Serra|Tangará da Serra]], [[:en:Mato_Grosso|Mato Grosso]]&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|The [[:en:Embraer_C-390_Millennium|C-390]], developed by [[:en:Embraer|Embraer]], the third largest producer of civil aircraft, after [[:en:Boeing|Boeing]] and [[:en:Airbus|Airbus]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|[[:en:Iguaçu_National_Park|Iguaçu National Park]] in [[:en:Paraná_(state)|Paraná]]]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|[[:en:VLS-1|VLS-1]] at the [[:en:Alcântara_Launch_Center|Alcântara Launch Center]] of the Brazilian Space Agency, in [[:en:Alcântara,_Maranhão|Alcântara]], [[:en:Maranhão|Maranhão]]]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|[[:en:Sirius_(synchrotron_light_source)|Sirius]], a [[:en:Diffraction-limited_storage_ring|diffraction-limited storage ring]] [[:en:Synchrotron_light_source|synchrotron light source]] at the [[:en:Laboratório_Nacional_de_Luz_Síncrotron|Laboratório Nacional de Luz Síncrotron]], in [[:en:Campinas|Campinas]], São Paulo]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|The [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] on the [[:en:Paraná_River|Paraná River]], the second largest of the world. [[:en:Energy_policy_of_Brazil|Brazilian energy matrix]] is one of the [[:en:Clean_energy|cleanest]] in the world]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|[[:en:Wind_farm|Wind farm]] in [[:en:Parnaíba|Parnaíba]], [[:en:Piauí|Piauí]]. Brazil is one of the 5 largest producers of wind energy in the world]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|Terminal 3 of the [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], the [[:en:List_of_the_busiest_airports_in_South_America|busiest airport in South America]]]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>77ku11owbud7g02sm11hnou3kisqzh7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749586</id>
      <parentid>749585</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:32:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749586</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58004" sha1="fef0789uwdx20e0sd1ihd1ciglvzhu4" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|The [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] on the [[:en:Paraná_River|Paraná River]], the second largest of the world. [[:en:Energy_policy_of_Brazil|Brazilian energy matrix]] is one of the [[:en:Clean_energy|cleanest]] in the world]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|[[:en:Wind_farm|Wind farm]] in [[:en:Parnaíba|Parnaíba]], [[:en:Piauí|Piauí]]. Brazil is one of the 5 largest producers of wind energy in the world]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|Terminal 3 of the [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], the [[:en:List_of_the_busiest_airports_in_South_America|busiest airport in South America]]]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>fef0789uwdx20e0sd1ihd1ciglvzhu4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749587</id>
      <parentid>749586</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:33:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* බලශක්තිය */</comment>
      <origin>749587</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58242" sha1="41ee8o1mscs0z6uk6v93bnsd65lvfjp" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>41ee8o1mscs0z6uk6v93bnsd65lvfjp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749588</id>
      <parentid>749587</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:35:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ප්‍රවාහනය */</comment>
      <origin>749588</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66701" sha1="o7277n2k94f4g3pb82xr80yjcvnkjvm" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ. [79] 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය. [80]

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.[81]

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.[81] ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.[82]

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.[83][84]

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.[85] 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.[තහුරු කර නොමැත][86]

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.[88] සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.[89]

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;


ප්‍රවාහනය


බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.[90] සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.[91][92]

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. Manaus හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ Solimões-Amazonas ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.[93] වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, Santos, Itajaí, Rio Grande, Paranaguá, Rio de Janeiro, Sepetiba, Vitória, Suape, Manaus සහ São Francisco do Sul වඩාත් වැදගත් වේ.[94] තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.[95]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>o7277n2k94f4g3pb82xr80yjcvnkjvm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749589</id>
      <parentid>749588</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:37:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* බලශක්තිය */</comment>
      <origin>749589</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77339" sha1="cyj20kmjdjeodsvcgpvuqjje03urq3h" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ. [45]

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී. [46] දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.[47] 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය. [48][49] මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි. [50] සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය. [51] 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය. [52]

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ. [53] බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.[54][55]

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.[56] රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.[57]

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)[58] සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.[59]

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි[60], භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.[61] ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.[62] 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.[63][64][65]

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට, [66] එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්, [67] මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්, [68] ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල් [69] සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.[70] බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),[71] මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),[72] ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),[73] ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)[74] සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි. [75]

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


බලශක්ති

බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.[76] එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,[77] රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.[78]

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ. [79] 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය. [80]

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.[81]

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.[81] ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.[82]

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.[83][84]

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.[85] 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.[තහුරු කර නොමැත][86]

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.[88] සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.[89]

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;


ප්‍රවාහනය


බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.[90] සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.[91][92]

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. Manaus හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ Solimões-Amazonas ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.[93] වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, Santos, Itajaí, Rio Grande, Paranaguá, Rio de Janeiro, Sepetiba, Vitória, Suape, Manaus සහ São Francisco do Sul වඩාත් වැදගත් වේ.[94] තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.[95]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>cyj20kmjdjeodsvcgpvuqjje03urq3h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749590</id>
      <parentid>749589</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:38:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749590</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88348" sha1="qf859crzdqik2josn9b6ssny8m1cn4s" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; while about 23% live at $8.30 a day.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.[4] ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.[5] බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.[6] එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.[7] සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,[8] 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.[9] බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.[10] බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.[11] විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.[12]

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,[13] සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.[14] එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත[15] සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.[16]

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; It was also the ninth-largest producer of steel in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; Although it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,[17] බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,[18] සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.[19][20] රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.[21][22]

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.[23][24] චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.[25] එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.[26] ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.[27] 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.[28] පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.[29] එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.[30][31][32] 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.[33][34][35] 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.[36]


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.[37][38] ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.[39]

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]].&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත. [40] ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි. [41] 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය. [42][43] ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. [44]

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The main source of tourists for the entire country is São Paulo state.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ. [45]

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී. [46] දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.[47] 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය. [48][49] මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි. [50] සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය. [51] 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය. [52]

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]].&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ. [53] බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.[54][55]

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]])&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.[56] රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.[57]

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)[58] සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.[59]

Brazil is one of the three countries in Latin America&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]],&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]],&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]],&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; and Nélio José Nicolai.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]])&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි[60], භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.[61] ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.[62] 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.[63][64][65]

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට, [66] එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්, [67] මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්, [68] ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල් [69] සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.[70] බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),[71] මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),[72] ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),[73] ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)[74] සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි. [75]

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;


බලශක්ති

බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.[76] එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,[77] රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.[78]

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ. [79] 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය. [80]

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.[81]

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.[81] ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.[82]

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.[83][84]

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.[85] 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.[තහුරු කර නොමැත][86]

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.[88] සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.[89]

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;


ප්‍රවාහනය


බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.[90] සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.[91][92]

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. Manaus හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ Solimões-Amazonas ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.[93] වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, Santos, Itajaí, Rio Grande, Paranaguá, Rio de Janeiro, Sepetiba, Vitória, Suape, Manaus සහ São Francisco do Sul වඩාත් වැදගත් වේ.[94] තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.[95]

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>qf859crzdqik2josn9b6ssny8m1cn4s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749591</id>
      <parentid>749590</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:58:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749591</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="88181" sha1="2cipxisgjmsbv8dajo5tlz4kn9xxkbk" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer. Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation, and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.


බලශක්ති

බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy. At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%. Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019. The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015, as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007. The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.

බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

There are about 2,500 airports in Brazil, including landing fields: the second-largest number in the world, after the United States. [[:en:São_Paulo–Guarulhos_International_Airport|São Paulo–Guarulhos International Airport]], near São Paulo, is the largest and busiest airport with nearly 43 million passengers annually, while handling the vast majority of commercial traffic for the country

For freight transport, waterways are of importance. The [[:en:Free_Economic_Zone_of_Manaus|industrial zones of Manaus]] can be reached only by means of the Solimões–Amazonas waterway ({{convert|3250|km|mi|disp=or|abbr=off|sp=us}} in length, with a minimum depth of {{convert|6|m|ft|0|disp=or|abbr=off|spell=in|sp=us}}). The country also has {{convert|50000|km|abbr=off|sp=us}} of waterways. Coastal shipping links widely separated parts of the country. Bolivia and Paraguay have been given free ports at [[:en:Santos,_São_Paulo|Santos]]. Of the 36 deep-water ports, [[:en:Port_of_Santos|Santos]], [[:en:Port_of_Itajaí|Itajaí]], [[:en:Port_of_Rio_Grande|Rio Grande]], [[:en:Port_of_Paranaguá|Paranaguá]], [[:en:Port_of_Rio_de_Janeiro|Rio de Janeiro]], Sepetiba, [[:en:Port_of_Tubarão|Vitória]], [[:en:Suape_Port|Suape]], [[:en:Port_of_Manaus|Manaus]] and [[:en:Port_of_São_Francisco_do_Sul|São Francisco do Sul]] are the most important. Bulk carriers have to wait up to 18 days before being serviced; container ships take 36.3 hours on average.


ප්‍රවාහනය


බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>2cipxisgjmsbv8dajo5tlz4kn9xxkbk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749592</id>
      <parentid>749591</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:59:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ප්‍රවාහනය */</comment>
      <origin>749592</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86691" sha1="mydioszgrew8y9bx0ak7mx3ju6shn6n" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer. Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation, and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.


බලශක්ති

බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy. At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%. Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
Brazilian roads are the primary carriers of freight and passenger traffic. The [[:en:Brazilian_Highway_System|road system]] totaled {{convert|1720000|km|0|abbr=on}} in 2019. The total of paved roads increased from {{convert|35496|km|0|abbr=on}} in 1967 to {{convert|215000|km|0|abbr=on}} in 2018.

Brazil's [[:en:Rail_transport_in_Brazil|railway system]] has been declining since 1945, when emphasis shifted to highway construction. The country's total railway track length was {{convert|30576|km|0|abbr=on}} in 2015, as compared with {{convert|31848|km|0|abbr=on}} in 1970, making it the [[:en:List_of_countries_by_rail_transport_network_size|ninth largest network]] in the world. Most of the railway system belonged to the [[:en:RFFSA|Federal Railroad Network Corporation]] (RFFSA), which was privatized in 2007. The [[:en:São_Paulo_Metro|São Paulo Metro]] began operating on 14 September 1974 as the first underground transit system in Brazil.

බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>mydioszgrew8y9bx0ak7mx3ju6shn6n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749593</id>
      <parentid>749592</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:59:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ප්‍රවාහනය */</comment>
      <origin>749593</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85741" sha1="kgikov6j33ey3kgx1stjrqluln01bup" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_energy_consumption_and_production|eleventh-largest]] energy consumer. Much of its energy comes from [[:en:Renewable_energy|renewable sources]], particularly [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]] and [[:en:Ethanol|ethanol]]; the [[:en:Itaipu_Dam|Itaipu Dam]] is the world's largest [[:en:Hydroelectricity|hydroelectric plant]] by energy generation, and the country has other large plants such as [[:en:Belo_Monte_Dam|Belo Monte]] and [[:en:Tucuruí_Dam|Tucuruí]]. The first car with an ethanol engine was produced in 1978 and the first airplane engine running on ethanol in 2005.


බලශක්ති

බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy. At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%. Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>kgikov6j33ey3kgx1stjrqluln01bup</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749594</id>
      <parentid>749593</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:59:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* බලශක්තිය */</comment>
      <origin>749594</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85082" sha1="pf9oc8al9d7p9tc941xra7t846qvj9u" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

At the end of 2021 Brazil was the 2nd country in the world in terms of installed [[:en:Hydroelectric_power|hydroelectric power]] (109.4 GW) and [[:en:Biomass|biomass]] (15.8 GW), the 7th country in the world in terms of installed [[:en:Wind_power|wind power]] (21.1 GW) and the 14th country in the world in terms of installed [[:en:Solar_power|solar power]] (13.0 GW)—on track to also become one of the top 10 in the world in solar energy. At the end of 2024, Brazil was the 4th largest producer of wind energy in the world (107.8 TWh), behind only China, the United States and Germany, and the 5th largest producer of solar energy in the world (74.7 TWh).

The main characteristic of the Brazilian energy matrix is that it is much more renewable than that of the world. While in 2019, the world matrix was only 14% made up of renewable energy, Brazil's was at 45%. Petroleum and oil products made up 34.3% of the matrix; sugar cane derivatives, 18%; hydraulic energy, 12.4%; natural gas, 12.2%; firewood and charcoal, 8.8%; varied renewable energies, 7%; mineral coal, 5.3%; nuclear, 1.4%, and other non-renewable energies, 0.6%.

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%. Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>pf9oc8al9d7p9tc941xra7t846qvj9u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749595</id>
      <parentid>749594</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:59:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* බලශක්තිය */</comment>
      <origin>749595</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83948" sha1="8hf8ly8e6e0ueb6xuwndx7miq5v28es" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

In the electric energy matrix, the difference between Brazil and the world is even greater: while the world only had 25% of renewable electric energy in 2019, Brazil had 83%. The Brazilian electric matrix was composed of: hydraulic energy, 64.9%; biomass, 8.4%; wind energy, 8.6%; solar energy, 1%; natural gas, 9.3%; oil products, 2%; nuclear, 2.5%; coal and derivatives, 3.3%. Brazil has the largest electricity sector in Latin America. Its capacity at the end of 2021 was 181,532 MW.

The Brazilian government has embarked on a program over the decades to reduce dependence on imported oil, which previously accounted for more than 70% of the country's oil needs. Brazil became self-sufficient in oil in 2006–2007. In 2021, the country closed the year as the 7th oil producer in the world, with an average of close to three million barrels per day, becoming an exporter of the product


විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>8hf8ly8e6e0ueb6xuwndx7miq5v28es</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749596</id>
      <parentid>749595</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:00:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* බලශක්තිය */</comment>
      <origin>749596</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83054" sha1="ssvcqn9zqbjryy8x87qri23cq4pevbn" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
Technological research in Brazil is largely carried out in public universities and research institutes, with the majority of funding for basic research coming from various government agencies. Brazil's most esteemed technological hubs are the [[:en:Fundação_Oswaldo_Cruz|Oswaldo Cruz Institute]], the [[:en:Instituto_Butantan|Butantan Institute]], the Air Force's [[:en:Brazilian_General_Command_for_Aerospace_Technology|Aerospace Technical Center]], the [[:en:Empresa_Brasileira_de_Pesquisa_Agropecuária|Brazilian Agricultural Research Corporation]] and the [[:en:National_Institute_for_Space_Research|National Institute for Space Research]]

බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ssvcqn9zqbjryy8x87qri23cq4pevbn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749597</id>
      <parentid>749596</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:00:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය */</comment>
      <origin>749597</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82407" sha1="dewta9mf0ygmym038dj8myeubxofmjv" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Brazilian_Space_Agency|Brazilian Space Agency]] has the most advanced space program in Latin America, with significant resources to launch vehicles, and manufacture of satellites. The country develops submarines and aircraft, as well as being involved in space research, having a Vehicle Launch Center Light and being the only country in the Southern Hemisphere to integrate a team building the well-known [[:en:International_Space_Station|International Space Station]] (ISS).

The country is also a pioneer in the search for oil in deep water, from where it extracts 73% of its reserves. Uranium is enriched at the [[:en:Resende_Nuclear_Fuel_Factory|Resende Nuclear Fuel Factory]], mostly for research purposes (as Brazil obtains 88% of its electricity from [[:en:Hydroelectricity|hydroelectricity]]) and the country's [[:en:Brazilian_submarine_Álvaro_Alberto|first nuclear submarine]] is expected to be launched in 2029.


විද්‍යා සහ තාක්ෂණ


ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>dewta9mf0ygmym038dj8myeubxofmjv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749598</id>
      <parentid>749597</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:01:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය */</comment>
      <origin>749598</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81419" sha1="nmmndksxrrdx4xjq8uhayzj1z8mtuw0" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Brazil is one of the three countries in Latin America with an operational [[:en:Synchrotron|Synchrotron]] Laboratory, a research facility on physics, chemistry, material science and life sciences, and Brazil is the only Latin American country to have a semiconductor company with its own [[:en:Semiconductor_fabrication_plant|fabrication plant]], the [[:en:CEITEC|CEITEC]]. According to the Global Information Technology Report 2009–2010 of the World Economic Forum, Brazil is the world's 61st largest developer of information technology. Brazil was ranked 50th in the [[:en:Global_Innovation_Index|Global Innovation Index]] in 2024, up from 66th in 2019

Among the most renowned Brazilian inventors are priests [[:en:Bartolomeu_de_Gusmão|Bartolomeu de Gusmão]], [[:en:Landell_de_Moura|Landell de Moura]] and Francisco João de Azevedo, besides [[:en:Alberto_Santos-Dumont|Alberto Santos-Dumont]], [[:en:Evaristo_Conrado_Engelberg|Evaristo Conrado Engelberg]], [[:en:Manuel_Dias_de_Abreu|Manuel Dias de Abreu]], [[:en:Andreas_Pavel|Andreas Pavel]] and Nélio José Nicolai. Brazilian science is represented by the likes of [[:en:César_Lattes|César Lattes]] (Brazilian physicist Pathfinder of ''[[:en:Pion|Pi Meson]]''), [[:en:Mário_Schenberg|Mário Schenberg]] (considered the greatest theoretical physicist of Brazil), [[:en:José_Leite_Lopes|José Leite Lopes]] (the only Brazilian physicist holder of the ''UNESCO Science Prize''), [[:en:Artur_Avila|Artur Avila]] (the first Latin American winner of the [[:en:Fields_Medal|Fields Medal]]) and [[:en:Fritz_Müller|Fritz Müller]] (pioneer in factual support of the theory of evolution by [[:en:Charles_Darwin|Charles Darwin]]).


බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>nmmndksxrrdx4xjq8uhayzj1z8mtuw0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749599</id>
      <parentid>749598</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:01:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය */</comment>
      <origin>749599</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79728" sha1="894an06pcj4lv1m0a54plkpagsoi9d9" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
Brazil is a [[:en:Developing_country|developing country]] with an [[:en:List_of_countries_by_GNI_(nominal)_per_capita#Upper-middle_income_group|upper-middle income]] [[:en:Mixed_economy|mixed]] [[:en:Market_economy|market economy]] that is rich in natural resources. It has the largest national economy in Latin America, the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(nominal)|eighth largest economy]] in the world by nominal GDP, and the [[:en:List_of_countries_by_GDP_(PPP)|eighth largest]] by [[:en:Purchasing_power_parity|PPP]]. After rapid growth in preceding decades, Brazil [[:en:2014–2016_Brazilian_economic_recession|entered an ongoing recession in 2014]] amid a political corruption scandal and nationwide protests; in 2024, the economy began showing consistent significant growth. Brazil has a [[:en:Labor_force|labor force]] of roughly 100 million, which is the world's [[:en:List_of_countries_by_labour_force|fifth largest]]. Its [[:en:Foreign_exchange_reserves|foreign exchange reserves]] are the [[:en:List_of_countries_by_foreign_exchange_reserves|tenth-highest]] in the world. The [[:en:B3_(stock_exchange)|B3]] in São Paulo is the [[:en:List_of_stock_exchanges|largest stock exchange of Latin America by market capitalization]]. Roughly one-fifth of Brazilians live in poverty: about 3.8% of the total population lives at $3.00 a day, while about 23% live at $8.30 a day. Brazil's economy suffers from [[:en:Corruption_in_Brazil|endemic corruption]] and [[:en:Income_inequality_in_Brazil|high income inequality]]. The [[:en:Brazilian_real|Brazilian real]] is the national currency.

බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>894an06pcj4lv1m0a54plkpagsoi9d9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749600</id>
      <parentid>749599</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:01:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749600</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78136" sha1="0qan4nuu4wpkd8pwewpxa3nxvqboehb" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.


සංචාරක ව්‍යාපාරය

Brazil's diversified economy includes agriculture, industry and a wide range of services. The large service sector accounts for about 72.7% of total GDP, followed by the industrial sector (20.7%), while the [[:en:Agriculture_in_Brazil|agriculture sector]] is by far the smallest, making up 6.6% of total GDP.

Brazil is one of the [[:en:List_of_largest_producing_countries_of_agricultural_commodities|largest producers of various agricultural commodities]], and also has a large [[:en:Cooperative|cooperative]] sector that provides 50% of the food in the country. It has been the world's largest [[:en:Coffee_production_in_Brazil|producer of coffee]] for the last 150 years and is the world's largest producer of sugarcane, soy, coffee and oranges; is one of the top fve producers of maize, cotton, lemon, tobacco, pineapple, banana, beans, coconut, watermelon and papaya; and is one of the top 10 world producers of cocoa, cashew, mango, rice, tomato, sorghum, tangerine, avocado, persimmon, and guava, among others. Regarding livestock, it is one of the five largest producers of chicken meat, beef, pork and cow's milk in the world.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>0qan4nuu4wpkd8pwewpxa3nxvqboehb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749601</id>
      <parentid>749600</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:02:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749601</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76947" sha1="lsyg6xy4b4w9cl0e1qh5ci0byqp9jjy" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

In the [[:en:Mining_in_Brazil|mining sector]], Brazil is among the largest producers of iron ore, copper, gold, bauxite, manganese, tin, [[:en:Niobium|niobium]], and nickel. In terms of precious stones, Brazil is the world's largest producer of [[:en:Amethyst|amethyst]], [[:en:Topaz|topaz]], [[:en:Agate|agate]] and one of the main producers of [[:en:Tourmaline|tourmaline]], [[:en:Emerald|emerald]], [[:en:Aquamarine_(gemstone)|aquamarine]], [[:en:Garnet|garnet]] and [[:en:Opal|opal]] The country is a major exporter of soy, iron ore, pulp (cellulose), maize, beef, chicken meat, soybean meal, sugar, coffee, tobacco, cotton, orange juice, footwear, airplanes, cars, vehicle parts, gold, ethanol and semi-finished iron, among other products.

Brazil is the world's [[:en:List_of_countries_by_exports|24th-largest exporter]] and [[:en:List_of_countries_by_imports|26th-largest importer]] {{as of|2021|lc=y}}. China is its largest trading partner, accounting for 32% of the total trade. Other large trading partners include the United States, Argentina, the Netherlands and Canada. Its [[:en:Automotive_industry_in_Brazil|automotive industry]] is the [[:en:List_of_countries_by_motor_vehicle_production|eighth-largest]] in the world. In the [[:en:Food_industry|food industry]], Brazil was the second-largest exporter of processed foods in the world in 2019. The country was the second-largest producer of [[:en:Pulp_(paper)|pulp]] in the world and the eighth-largest producer of paper in 2016. In the [[:en:Footwear_industry|footwear industry]], Brazil was the fourth-largest producer in 2019. It was also the ninth-largest producer of steel in the world. In 2018, the [[:en:Chemical_industry|chemical industry]] of Brazil was the eighth-largest in the worldAlthough it was among the five largest world producers in 2013, Brazil's textile industry is very little integrated into world trade.

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>lsyg6xy4b4w9cl0e1qh5ci0byqp9jjy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749602</id>
      <parentid>749601</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:02:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749602</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75053" sha1="oxsazub0ud9ha56dzu8lm2nvneih1cz" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;


The tertiary sector (trade and services) represented 75.8% of the country's GDP in 2018, according to the IBGE. The service sector was responsible for 60% of GDP and trade for 13%. It covers commerce, transport, education, social and health services, research and development, sports activities, etc Micro and small businesses represent 30% of the country's GDP. In the commercial sector they represent 53% of the GDP within the activities of the sector.

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>oxsazub0ud9ha56dzu8lm2nvneih1cz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749603</id>
      <parentid>749602</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:03:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749603</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74594" sha1="qvkxucmt0rg117gafivt1dvqst09987" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
Tourism in Brazil is a growing sector and key to the economies of several regions of the country. The country had 6.36&amp;nbsp;million visitors in 2015, ranking in terms of the international tourist arrivals as the main destination in South America and second in Latin America after Mexico. Revenues from international tourists reached {{USD|6}} billion in 2010, showing a recovery from the [[:en:Late-2000s_recession|2008–2009 economic crisis]]. Historical records of 5.4&amp;nbsp;million visitors and {{USD|6.8}} billion in receipts were reached in 2011 In the list of world tourist destinations, in 2018, Brazil was the 48th most visited country, with 6.6 million tourists (and revenues of 5.9 billion dollars).

බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>qvkxucmt0rg117gafivt1dvqst09987</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749604</id>
      <parentid>749603</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:03:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සංචාරක ව්‍යාපාරය */</comment>
      <origin>749604</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73883" sha1="1wi9drm6nbc8hbgvnx6z6rjieb6qat4" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

Natural areas are its most popular tourism product, a combination of [[:en:Ecotourism|ecotourism]] with leisure and recreation, mainly sun and beach, and adventure travel, as well as cultural tourism. Among the most popular destinations are the Amazon Rainforest, beaches and dunes in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast Region]], the [[:en:Pantanal|Pantanal]] in the [[:en:Center-West_Region,_Brazil|Center-West Region]], beaches at [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]], cultural tourism in [[:en:Minas_Gerais|Minas Gerais]] and business trips to [[:en:São_Paulo|São Paulo]].

In terms of the 2024 [[:en:Travel_and_Tourism_Development_Index|Travel and Tourism Competitiveness Index]] (TTCI), which is a measurement of the factors that make it attractive to develop business in the travel and tourism industry of individual countries, Brazil ranked in the 26th place at the world's level, third in the Americas, after Canada and United States. [[:en:Domestic_tourism|Domestic tourism]] is a key market segment for the tourism industry in Brazil. In 2005, 51 million Brazilian nationals made ten times more trips than foreign tourists and spent five times more money than their international counterparts. The main destination states in 2023 were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]], [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]], and [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]]The main source of tourists for the entire country is São Paulo state. In terms of tourism revenues, the top earners by state were [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] and [[:en:Bahia|Bahia]]. For 2005, the three main trip purposes were visiting friends and family (53.1%), sun and beach (40.8%), and cultural tourism (12.5%).

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>1wi9drm6nbc8hbgvnx6z6rjieb6qat4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749605</id>
      <parentid>749604</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:04:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සංචාරක ව්‍යාපාරය */</comment>
      <origin>749605</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72104" sha1="67zxls6a40gnpqh3f3r7bmtcy7v0gan" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.{{citation needed|date=May 2025}}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>67zxls6a40gnpqh3f3r7bmtcy7v0gan</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749627</id>
      <parentid>749605</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:54:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ප්‍රවාහනය */</comment>
      <origin>749627</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72071" sha1="l998ag2m1tggrg3v0u9s9l29ddun6fv" xml:space="preserve">
[[File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marginal_Pinheiros_e_Jockey_Club.jpg|thumb|සාඕ පවුලෝ බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ලෙස සැලකේ]]
[[File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_Paulo_Stock_Exchange.jpg|thumb|වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුව වන B3&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 March 2023 |title=21 Largest Stock Exchanges in the World |url=https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230913071913/https://finance.yahoo.com/news/21-largest-stock-exchanges-world-154737743.html |archive-date=13 September 2023 |access-date=20 June 2023 |website=Yahoo Finance}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:Soja_Tangará.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soja_Tangar%C3%A1.jpg|thumb|මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ටංගරා ඩා සේරා හි සෝයා බෝංචි&lt;ref name=&quot;exportaçãoagrícola&quot;&gt;{{Cite news|url=https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|title=Brasil será maior exportador agrícola mundial em 2024|date=1 July 2015|access-date=9 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180509220949/https://exame.abril.com.br/economia/brasil-sera-maior-exportador-agricola-mundial-em-2024/|archive-date=9 May 2018|publisher=EXAME|language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
[[File:10_03_2022_Operação_Repatriação_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucrânia_(51931465965).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:10_03_2022_Opera%C3%A7%C3%A3o_Repatria%C3%A7%C3%A3o_-_Chegada_dos_Brasileiros_e_Estrangeiros_provenientes_da_Ucr%C3%A2nia_(51931465965).jpg|thumb|බෝයිං සහ එයාර් බස් වලට පසු සිවිල් ගුවන් යානා නිෂ්පාදනයේ තුන්වන විශාලතම සමාගම වන එම්බ්‍රේර් විසින් සංවර්ධනය කරන ලද C-390&lt;ref&gt;{{Cite web |date=10 October 2010 |title=Embraer vê clientes mais dispostos à compra de aviões |url=http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728095448/http://exame.abril.com.br/negocios/empresas/noticias/embraer-ve-clientes-mais-dispostos-compra-avioes-554715 |archive-date=28 July 2011 |access-date=8 February 2014 |publisher=Exame Magazine}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලය යනු ස්වභාවික සම්පත් වලින් පොහොසත් ඉහළ මධ්‍යම ආදායම් මිශ්‍ර වෙළඳපොල ආර්ථිකයක් සහිත සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=6. Brazil |url=https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111320/https://www.fao.org/3/w7560e/W7560E06.htm |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] (FAO) |quote=Brazil is rich in a variety of natural resources and is the world's leading producer of tin, iron ore and phosphate. It has large deposits of diamonds, manganese, chromium, copper, bauxite and many other minerals.}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ජාතික ආර්ථිකය, නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව ලෝකයේ අටවන විශාලතම ආර්ථිකය සහ PPP අනුව අටවන විශාලතම ආර්ථිකය එහි ඇත. පෙර දශකවල වේගවත් වර්ධනයකින් පසු, දේශපාලන දූෂණ වංචාවක් සහ රටපුරා විරෝධතා මධ්‍යයේ බ්‍රසීලය 2014 දී අඛණ්ඩ අවපාතයකට අවතීර්ණ විය; 2024 දී ආර්ථිකය ස්ථාවර සැලකිය යුතු වර්ධනයක් පෙන්නුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;[https://finance.yahoo.com/news/brazil-economy-expands-again-consumers-120646394.html?guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuYmluZy5jb20v&amp;guce_referrer_sig=AQAAAA7lPBmZGtTV74Vagv3P_PXOmRddgLgcIRB03LTqmQxGrBGfuhLvar6bqwyaUC6PYGdYjKyjUVgIsRVg7KzT5EcTexVGnt9rnuPrSFwGtNz9CH6M03XNo2KWyIexnMryy_4Ca2INfsuZnUkq6wUuhBnwBAWlsrOof52x8ZzQ6A01 Brazil Economy Beats Forecasts Again as Consumers Spend Big]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ දළ වශයෙන් මිලියන 100 ක ශ්‍රම බලකායක් සිටින අතර එය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Labor force, total – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003105226/https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.TOTL.IN?locations=Br |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; එහි විදේශ විනිමය සංචිත ලෝකයේ දහවන ඉහළම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Banco Central do Brasil – SDDS |url=https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721234432/https://www.bcb.gov.br/en/financialstability/internationalreserves |archive-date=21 July 2021 |access-date=21 July 2022 |website=www.bcb.gov.br |publisher=[[Central Bank of Brazil]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ හි B3 යනු වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය අනුව ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම කොටස් හුවමාරුවයි. බ්‍රසීල ජාතිකයන්ගෙන් පහෙන් එකක් පමණ දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති: මුළු ජනගහනයෙන් 3.8% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 3.00 ක් ජීවත් වෙති,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $2.15 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111321/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; 23% ක් පමණ දිනකට ඩොලර් 8.30 ක් ජීවත් වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poverty headcount ratio at $6.85 a day (2017 PPP) (% of population) – Brazil |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003111317/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC?locations=BR |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |website=[[World Bank]]}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ ආර්ථිකය ආවේණික දූෂණයෙන් සහ ඉහළ ආදායම් අසමානතාවයෙන් පීඩා විඳිති.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=France |first=Guilherme |date=29 January 2019 |title=Brazil: Overview of corruption and anti-corruption |url=https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Brazil-Country-Profile-2019_PR.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[Transparency International]] |quote=Corruption remains one of the biggest impediments to economic development in Brazil.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු සැබෑ යනු ජාතික මුදල් ඒකකයයි.

බ්‍රසීලයේ විවිධාංගීකරණය වූ ආර්ථිකයට කෘෂිකර්මාන්තය, කර්මාන්ත සහ පුළුල් පරාසයක සේවා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;BansalPhatak2009&quot;&gt;{{Cite book |last1=Alok Bansal |url=https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29 |title=Transcending Horizons Through Innovative Global Practices |last2=Yogeshwari Phatak |last3=I C Gupta |last4=Rajendra Jain |publisher=Excel Books |year=2009 |isbn=978-81-7446-708-9 |page=29 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183849/https://books.google.com/books?id=Wm4IWvB4rEUC&amp;pg=PA29#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; විශාල සේවා අංශය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 72.7% ක් පමණ වන අතර, පසුව කාර්මික අංශය (20.7%) වන අතර, කෘෂිකාර්මික අංශය කුඩාම වන අතර එය මුළු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=GDP – composition, by sector of origin |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230419042310/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gdp-composition-by-sector-of-origin/ |archive-date=19 April 2023 |access-date=3 October 2022 |website=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය විවිධ කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන විශාලතම නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=FAOSTAT |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=11 January 2021 |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ ආහාර වලින් 50% ක් සපයන විශාල සමුපකාර අංශයක් ද ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How are agricultural co-operatives making a difference in Brazil? {{pipe}} ICA |url=https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193227/https://www.ica.coop/en/media/news/how-are-agricultural-co-operatives-making-difference-brazil |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 February 2019 |website=ica.coop}}&lt;/ref&gt; එය පසුගිය වසර 150 තුළ ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයා වී ඇත&lt;ref name=&quot;Neilson102&quot;&gt;{{Cite book |last1=Jeff Neilson |url=https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834 |title=Value Chain Struggles |last2=Bill Pritchard |publisher=John Wiley &amp; Sons |year=2011 |isbn=978-1-4443-5544-4 |page=102 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231025210521/https://books.google.com/books?id=wokuHhx1AOUC&amp;pg=PA1834#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=25 October 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; සහ ලොව විශාලතම උක්, සෝයා, කෝපි සහ දොඩම් නිෂ්පාදකයා වේ; බඩ ඉරිඟු, කපු, ලෙමන්, දුම්කොළ, අන්නාසි, කෙසෙල්, බෝංචි, පොල්, කොමඩු සහ පැපොල් නිෂ්පාදනය කරන ඉහළම පස් දෙනාගෙන් එකකි; සහ කොකෝවා, කජු, අඹ, සහල්, තක්කාලි, බඩ ඉරිඟු, ටැංජරීන්, අලිගැට පේර, පර්සිමන් සහ පේර වැනි ලොව ප්‍රමුඛ නිෂ්පාදකයින් 10 දෙනාගෙන් එකකි. පශු සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, එය ලොව විශාලතම කුකුළු මස්, හරක් මස්, ඌරු මස් සහ එළකිරි නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනාගෙන් එකකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Production of Brazil, by FAO |url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161112130804/http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/ |archive-date=12 November 2016 |access-date=4 October 2022}}&lt;/ref&gt;

පතල් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය යකඩ ලෝපස්, තඹ, රන්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 June 2019 |title=Brasil extrai cerca de 2 gramas de ouro por habitante em 5 anos |url=https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200712095924/https://noticias.r7.com/brasil/brasil-extrai-cerca-de-2-gramas-de-ouro-por-habitante-em-5-anos-29062019 |archive-date=12 July 2020 |access-date=15 August 2020 |website=R7.com}}&lt;/ref&gt; බොක්සයිට්, මැංගනීස්, ටින්, නයෝබියම්,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 December 2019 |title=Nióbio: G1 visita em MG complexo industrial do maior produtor do mundo |url=https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212144838/https://g1.globo.com/economia/noticia/2019/12/12/niobio-g1-visita-em-mg-complexo-industrial-do-maior-produtor-do-mundo.ghtml |archive-date=12 December 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; සහ නිකල් විශාලතම නිෂ්පාදකයින් අතර වේ. වටිනා ගල් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම ඇමතීස්ට්, තෝපස්, අගස්ති නිෂ්පාදකයා වන අතර ටුවර්මැලයින්, මරකත, ඇක්වාමරීන්, ගාර්නට් සහ ඔපල් ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Serviço Geológico do Brasil |url=http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190906194936/http://www.cprm.gov.br/publique/Redes-Institucionais/Rede-de-Bibliotecas---Rede-Ametista/Algumas-Gemas-Classicas-1104.html |archive-date=6 September 2019 |access-date=15 August 2020 |website=cprm.gov.br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rio Grande do Sul: o maior exportador de pedras preciosas do Brasil |url=https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502153003/https://noticias.band.uol.com.br/noticias/100000911432/rio-grande-do-sul-o-maior-exportador-de-pedras-preciosas-do-brasil.html |archive-date=2 May 2018 |access-date=15 August 2020 |website=Band.com.br}}&lt;/ref&gt; රට සෝයා, යකඩ ලෝපස්, පල්ප් (සෙලියුලෝස්), බඩ ඉරිඟු, හරක් මස්, කුකුල් මස්, සෝයා බෝංචි පිටි, සීනි, කෝපි, දුම්කොළ, කපු, තැඹිලි යුෂ, පාවහන්, ගුවන් යානා, මෝටර් රථ, වාහන කොටස්, රන්, එතනෝල් සහ අර්ධ නිමි යකඩ, අනෙකුත් නිෂ්පාදන අතර ප්‍රධාන අපනයනකරුවෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fazcomex Tecnologia para Comércio Exterior – Soluções para Comex |url=https://www.fazcomex.com.br/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629234222/https://www.fazcomex.com.br/ |archive-date=29 June 2021 |access-date=15 August 2020 |website=Fazcomex &amp;#124; Tecnologia para Comércio Exterior}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2 January 2020 |title=Agronegócio tem oito entre os dez produtos líderes das exportações brasileiras em 2019 |url=https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193049/https://www.aviculturaindustrial.com.br/imprensa/agronegocio-tem-oito-entre-dez-produtos-l%C3%ADderes-das-exportacoes-brasileiras/20200102-130051-c255 |archive-date=13 April 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Avicultura Industrial}}&lt;/ref&gt;

2021 වන විට බ්‍රසීලය ලොව 24 වන විශාලතම අපනයනකරු සහ 26 වන විශාලතම ආනයනකරු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of importing markets for the product exported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412235829/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=12 April 2023 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=List of supplying markets for the product imported by Brazil in 2021 |url=https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c076%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7C076%7C%7C%7C%7CTOTAL%7C%7C%7C2%7C1%7C1%7C1%7C1%7C1%7C2%7C1%7C1%7C1 |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[International Trade Centre]]}}&lt;/ref&gt; චීනය එහි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරු වන අතර එය මුළු වෙළඳාමෙන් 32% කි. අනෙකුත් විශාල වෙළඳ හවුල්කරුවන් අතර එක්සත් ජනපදය, ආර්ජන්ටිනාව, නෙදර්ලන්තය සහ කැනඩාව ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil Trade |url=https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114046/https://wits.worldbank.org/CountrySnapshot/en/BRA |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=[[World Integrated Trade Solution]] (WITS)}}&lt;/ref&gt; එහි මෝටර් රථ කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 January 2022 |title=Official History of Automobile Industry in Brazil |url=https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221003114043/https://anfavea.com.br/site/timeline/?lang=en/ |archive-date=3 October 2022 |access-date=3 October 2022 |publisher=National Association of Vehicles Industries}}&lt;/ref&gt; ආහාර කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සැකසූ ආහාර අපනයනකරු විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Alimentos Processados {{pipe}} A indústria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual |url=https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325142658/https://alimentosprocessados.com.br/industria-na-sociedade-brasileira.php |archive-date=25 March 2018 |access-date=15 August 2020 |website=alimentosprocessados.com.br}}&lt;/ref&gt; 2016 දී ලොව දෙවන විශාලතම පල්ප් නිෂ්පාදකයා සහ අටවන විශාලතම කඩදාසි නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=21 February 2020 |title=Produção nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Ibá |url=https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221134709/https://valor.globo.com/empresas/noticia/2020/02/21/producao-nacional-de-celulose-cai-66percent-em-2019-aponta-iba.ghtml |archive-date=21 February 2020 |access-date=15 August 2020 |website=Valor Econômico}}&lt;/ref&gt; පාවහන් කර්මාන්තයේ දී, බ්‍රසීලය 2019 දී සිව්වන විශාලතම නිෂ්පාදකයා විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 July 2019 |title=Indústrias calçadistas em Franca, SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos |url=https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190714205803/https://g1.globo.com/sp/ribeirao-preto-franca/noticia/2019/07/14/industrias-calcadistas-em-franca-sp-registram-queda-de-40percent-nas-vagas-de-trabalho-em-6-anos.ghtml |archive-date=14 July 2019 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම වානේ නිෂ්පාදකයා ද විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Comércio |first=Diário do |date=24 January 2020 |title=Minas Gerais produz 32,3% do aço nacional em 2019 |url=https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614182655/https://diariodocomercio.com.br/livre/minas-gerais-produz-323-do-aco-nacional-em-2019/ |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 March 2019 |title=O novo mapa das montadoras, que agora rumam para o interior do País |url=https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190308152711/https://www.istoedinheiro.com.br/o-novo-mapa-das-montadoras/ |archive-date=8 March 2019 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 July 2017 |title=Indústria automobilística do Sul do Rio impulsiona superavit na economia |url=https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170719091817/https://g1.globo.com/rj/sul-do-rio-costa-verde/noticia/industria-automobilistica-do-sul-do-rio-impulsiona-superavit-na-economia.ghtml |archive-date=19 July 2017 |access-date=15 August 2020 |website=G1}}&lt;/ref&gt; 2018 දී බ්‍රසීලයේ රසායනික කර්මාන්තය ලෝකයේ අටවන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Indústria Química no Brasil |url=https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.pwc.com.br/pt/publicacoes/setores-atividade/assets/quimico-petroquimico/2013/pwc-chemicals-port-13.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Estudo de 2018 |url=https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/br/Documents/energy-resources/Deloitte-Abiquim-Setor-Quimico-Relatorio.pdf |archive-date=9 October 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produção nacional da indústria de químicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim |url=https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200614230629/https://economia.uol.com.br/noticias/estadao-conteudo/2020/02/03/producao-nacional-da-industria-de-quimicos-cai-57-em-2019-diz-abiquim.htm |archive-date=14 June 2020 |access-date=15 August 2020 |website=economia.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; 2013 දී එය ලොව විශාලතම නිෂ්පාදකයින් පස් දෙනා අතර වුවද, බ්‍රසීලයේ රෙදිපිළි කර්මාන්තය ලෝක වෙළඳාමට ඉතා සුළු වශයෙන් ඒකාබද්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Industria Textil no Brasil |url=https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200619042050/https://www.bnb.gov.br/documents/80223/2509338/textil_16_2017%28V2%29.pdf/063d7521-342f-e81e-232a-e251964fa1c3 |archive-date=19 June 2020 |access-date=15 August 2020}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2018 දී තෘතීයික අංශය (වෙළඳාම සහ සේවා) රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 75.8% ක් නියෝජනය කළේය. සේවා අංශය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 60% ක් සහ වෙළඳාම 13% ක් සඳහා වගකිව යුතු විය. එය වාණිජ, ප්‍රවාහන, අධ්‍යාපනය, සමාජීය සහ සෞඛ්‍ය සේවා, පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන, ක්‍රීඩා ක්‍රියාකාරකම් ආදිය ආවරණය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Setor de serviços sustenta o crescimento do PIB de 2018 |url=https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193256/https://veja.abril.com.br/economia/setor-de-servicos-sustenta-o-crescimento-do-pib-de-2018/ |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021 |website=VEJA}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Produtividade e Comércio Exterior |url=https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193204/https://www.gov.br/produtividade-e-comercio-exterior/pt-br/index |archive-date=13 April 2021 |access-date=1 April 2021 |website=SECINT e SEPEC}}&lt;/ref&gt; ක්ෂුද්‍ර සහ කුඩා ව්‍යාපාර රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 30% ක් නියෝජනය කරයි. වාණිජ අංශයේ ඔවුන් අංශයේ ක්‍රියාකාරකම් තුළ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 53% ක් නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 November 2022 |title=Pequenos negócios já representam 30% do Produto Interno Bruto do país |url=https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193345/https://revistapegn.globo.com/Negocios/noticia/2020/04/pequenos-negocios-ja-representam-30-do-produto-interno-bruto-do-pais.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=6 January 2021}}&lt;/ref&gt;

=== සංචාරක ව්‍යාපාරය ===
[[File:Iguazu_Cataratas2.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Iguazu_Cataratas2.jpg|thumb|පරනා හි ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය]]
බ්‍රසීලයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන අංශයක් වන අතර රටේ කලාප කිහිපයක ආර්ථිකයන්ට යතුරයි. 2015 දී රටට සංචාරකයින් මිලියන 6.36 ක් පැමිණ ඇති අතර, ජාත්‍යන්තර සංචාරක පැමිණීම් අනුව දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන ගමනාන්තය ලෙසත්, මෙක්සිකෝවෙන් පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන ස්ථානය ලෙසත් ශ්‍රේණිගත කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite book |title=UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |year=2016 |isbn=978-92-844-1814-5 |doi=10.18111/9789284418145}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ගෙන් ලැබුණු ආදායම 2010 දී ඇඩෝ බිලියන 6 ක් වූ අතර එය 2008-2009 ආර්ථික අර්බුදයෙන් සුවය ලැබීමක් පෙන්නුම් කරයි.&lt;ref name=&quot;UNWTO2011&quot;&gt;{{Cite web |date=June 2011 |title=UNWTO Tourism Highlights – 2011 Edition |url=http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105081502/http://mkt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/unwtohighlights11enhr_1.pdf |archive-date=5 January 2012 |access-date=29 September 2011 |publisher=World Tourism Organization}}&lt;/ref&gt; 2011 දී සංචාරකයින් මිලියන 5.4 ක් සහ ඇඩෝ බිලියන 6.8 ක ලැබීම් පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා ළඟා විය.&lt;ref name=&quot;MT1_2011&quot;&gt;{{Cite web |year=2012 |title=Estatisticas e Indicadores: Receita Cambial |url=http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120924012902/http://www.dadosefatos.turismo.gov.br/dadosefatos/home.html |archive-date=24 September 2012 |access-date=13 February 2012 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;MT2_2011&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério do Turismo |date=13 January 2012 |title=Turismo Brasileiro com novo recorde em 2011 |url=http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20130822074421/http://www.nopatio.com.br/o-que-acontece/turismo-brasileiro-com-novo-recorde-em-2011/ |archive-date=22 August 2013 |access-date=13 February 2012 |work=No Pátio &amp;#124; tudo de bom acontece aqui. |publisher=No Pátio |language=pt}}&lt;/ref&gt; ලෝක සංචාරක ගමනාන්ත ලැයිස්තුවේ, 2018 දී, බ්‍රසීලය වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් පැමිණි රට අතර 48 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන ඇති අතර, සංචාරකයින් මිලියන 6.6 ක් (සහ ඩොලර් බිලියන 5.9 ක ආදායමක්) ලබා ඇත. '''&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152&amp;nbsp; |title=International Tourism Highlights, 2019 Edition |publisher=World Tourism Organization (UNWTO) |year=2019 |isbn=978-92-844-2115-2 |doi=10.18111/9789284421152 |access-date=20 December 2021 |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20190830135934/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 |archive-date=30 August 2019 |s2cid=240665765}}&lt;/ref&gt;'''

ස්වභාවික ප්‍රදේශ එහි වඩාත් ජනප්‍රිය සංචාරක නිෂ්පාදනය වන අතර, පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ විවේකය සහ විනෝදාස්වාදය, ප්‍රධාන වශයෙන් හිරු සහ වෙරළ, සහ ත්‍රාසජනක සංචාර මෙන්ම සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරයේ එකතුවකි. වඩාත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර ඇමසන් වැසි වනාන්තරය, ඊසානදිග කලාපයේ වෙරළ තීරයන් සහ කඳු වැටි, මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පැන්ටනල්, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා හි වෙරළ තීරයන්, මිනාස් ජෙරයිස් හි සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ සාඕ පවුලෝ වෙත ව්‍යාපාරික චාරිකා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Palhares2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=126 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129183955/https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA126#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

තනි රටවල සංචාරක සහ සංචාරක කර්මාන්තයේ ව්‍යාපාර සංවර්ධනය කිරීම ආකර්ශනීය කරන සාධකවල මිනුමක් වන 2024 සංචාරක සහ සංචාරක තරඟකාරිත්ව දර්ශකය (TTCI) අනුව, බ්‍රසීලය ලෝක මට්ටමින් 26 වන ස්ථානයේ, කැනඩාව සහ එක්සත් ජනපදයට පසුව ඇමරිකාවේ තුන්වන ස්ථානයේ සිටී.&lt;ref&gt;{{Cite web |first= |title=Travel &amp; Tourism Development Index 2024 |url=https://www.weforum.org/publications/travel-tourism-development-index-2024/}}&lt;/ref&gt; දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය බ්‍රසීලයේ සංචාරක කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන වෙළඳපොළ කොටසකි. 2005 දී, මිලියන 51 ක් බ්‍රසීලියානු ජාතිකයන් විදේශීය සංචාරකයින්ට වඩා දස ගුණයකින් සංචාර සිදු කළ අතර ඔවුන්ගේ ජාත්‍යන්තර සගයන්ට වඩා පස් ගුණයකින් වැඩි මුදලක් වියදම් කළහ.&lt;ref name=&quot;FIPE007&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas |year=2007 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006 |url=http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20081003062341/http://200.189.169.141/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/relatorio_executivo___turismo_domestico___2002_e_2006.pdf |archive-date=3 October 2008 |access-date=21 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt; 2023 දී ප්‍රධාන ගමනාන්ත රාජ්‍යයන් වූයේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Veja ranking dos Estados brasileiros que atraem mais turistas estrangeiros |url=https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240625212216/https://www.estadao.com.br/web-stories/economia/brasil-qual-estado-brasileiro-atrai-mais-turistas-estrangeiros-ranking-2024-quais-estados-embratur-sao-paulo-sp-rio-de-janeiro-rj-nprei/ |archive-date=25 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Estadão |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Redação |first=Da |date=2024-01-18 |title=Brasil recebe 5,9 milhões de estrangeiros em 2023 |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014430/https://www.panrotas.com.br/mercado/pesquisas-e-estatisticas/2024/01/brasil-recebe-59-milhoes-de-estrangeiros-em-2023_202520.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; මුළු රටටම සංචාරකයින්ගේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cedeño |first=Karina |date=2024-06-12 |title=Turismo é grande negócio e São Paulo seguirá investindo nele, diz Lucena |url=https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240628014439/https://www.panrotas.com.br/mercado/destinos/2024/06/turismo-e-grande-negocio-e-sao-paulo-seguira-investindo-nele-diz-lucena_206258.html |archive-date=28 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Portal PANROTAS |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සංචාරක ආදායම අනුව, රාජ්‍ය අනුව ඉහළම ආදායම් උපයන්නන් වූයේ සාඕ පවුලෝ සහ බාහියා ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Movimentação do turismo bate recorde em vários estados e aquece economia |url=https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619181329/https://agenciagov.ebc.com.br/noticias/202404/movimentacao-do-turismo-cresce-e-bate-recorde-em-varios-estados |archive-date=19 June 2024 |access-date=2024-06-19 |website=Agência Gov |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2005 සඳහා, ප්‍රධාන සංචාරක අරමුණු තුන වූයේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය (53.1%), හිරු එළිය සහ වෙරළ (40.8%) සහ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය (12.5%) ය.&lt;ref name=&quot;FIPE006&quot;&gt;{{cite web |author=Fundação Instituto de Pesquisas Econômicas e EMBRATUR |year=2006 |title=Caracterização e Dimensionamento do Turismo Domêstico no Brasil 2002 e 2006: Metodologia e Desenvolvimento |url=http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20061130164741/http://www.braziltour.com/site/arquivos/dados_fatos/demanda%20turistica/demanda_turismo_domestico_setembro_2006.pdf |archive-date=30 November 2006 |access-date=22 June 2008 |publisher=Ministério do Turismo |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ===
[[File:Vls1-mockup-test.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vls1-mockup-test.jpg|thumb|VLS-1 බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ අල්කන්ටාරා, මරන්හාඕ හි අල්කන්ටාරා දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයේ]]
[[File:Ministro_participa_da_inauguração_do_acelerador_de_partículas_Sirius._(30970744907).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ministro_participa_da_inaugura%C3%A7%C3%A3o_do_acelerador_de_part%C3%ADculas_Sirius._(30970744907).jpg|thumb|සිරියස්, කැම්පිනස්, සාඕ පවුලෝ හි ලැබෝටෝරියෝ නැසියොනාල් ඩි ලුස් සින්ක්‍රොට්‍රොන් හි විවර්තන-සීමිත ගබඩා වළලු සමමුහුර්ත ආලෝක ප්‍රභවයකි]]
බ්‍රසීලයේ තාක්ෂණික පර්යේෂණ බොහෝ දුරට රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතනවල සිදු කරනු ලබන අතර, මූලික පර්යේෂණ සඳහා අරමුදල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විවිධ රාජ්‍ය ආයතනවලින් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;DevelopmentStaff2006v&quot;&gt;{{Cite book |last1=Organisation for Economic Co-operation and Development |url=https://books.google.com/books?id=lI8pqyWIluYC&amp;pg=PA94 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2006 |last2=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2006 |isbn=978-92-64-02999-6 |page=94}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථාන වන්නේ ඔස්වල්ඩෝ කෲස් ආයතනය, බුටැන්ටන් ආයතනය, ගුවන් හමුදාවේ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණික මධ්‍යස්ථානය, බ්‍රසීලියානු කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ සංස්ථාව සහ අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ සඳහා වූ ජාතික ආයතනයයි.&lt;ref name=&quot;Scientific2010f&quot;&gt;{{Cite book |last=United Nations Educational, Scientific |url=https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110 |title=UNESCO Science Report 2010: The Current Status of Science Around the World |publisher=UNESCO |year=2010 |isbn=978-92-3-104132-7 |pages=110–18 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184347/https://books.google.com/books?id=2ZTLCOe_fqwC&amp;pg=PA110#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HarveySmid2010&quot;&gt;{{Cite book |last1=Brian Harvey |url=https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324 |title=Emerging Space Powers: The New Space Programs of Asia, the Middle East and South-America |last2=Henk H.F. Smid |last3=Thâeo Pirard |publisher=Springer |year=2010 |isbn=978-1-4419-0874-2 |page=324 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=XD1ZaYbiWwMC&amp;pg=PA324#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ලතින් ඇමරිකාවේ වඩාත්ම දියුණු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන බ්‍රසීලියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සතුව ඇති අතර, වාහන දියත් කිරීමට සහ චන්ද්‍රිකා නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලකිය යුතු සම්පත් ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=vP9jHaoL_s4C&amp;pg=PA628 628]}} රට සබ්මැරීන සහ ගුවන් යානා සංවර්ධනය කරන අතර, අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණවල නියැලී සිටින අතර, වාහන දියත් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ආලෝකයක් ඇති අතර, සුප්‍රසිද්ධ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) ගොඩනඟන කණ්ඩායමක් ඒකාබද්ධ කරන දකුණු අර්ධගෝලයේ ඇති එකම රට වේ.&lt;ref name=&quot;NASA&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127012829/http://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=27 November 2020}} [[NASA]].&lt;/ref&gt;

ගැඹුරු ජලයේ තෙල් සෙවීමේ පුරෝගාමියෙකු ද වන රට, එහි සංචිතවලින් 73% ක් නිස්සාරණය කරයි. යුරේනියම් රෙසෙන්ඩේ න්‍යෂ්ටික ඉන්ධන කම්හලේ පොහොසත් කර ඇති අතර, බොහෝ දුරට පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා (බ්‍රසීලය එහි විදුලියෙන් 88% ක් ජල විදුලියෙන් ලබා ගන්නා බැවින්)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=O.C. Ferreira |title=O Sistema Elétrico Brasileiro |url=http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014002/http://www.ecen.com/eee32/sistelet.htm |archive-date=25 February 2021 |access-date=21 March 2013}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ පළමු න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීනය 2029 දී දියත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|title=Previsão de lançamento|work=Marinha do Brasil|access-date=25 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125114741/https://www.marinha.mil.br/programas-estrategicos/prosub|archive-date=25 January 2022|language=pt|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමමුහුර්ත රසායනාගාරයක් සහිත රටවල් තුනෙන් එකකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 August 2008 |title=Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität |url=http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804121907/http://www-elsa.physik.uni-bonn.de/accelerator_list.html |archive-date=4 August 2008 |access-date=30 October 2010 |publisher=Elsa.physik.uni-bonn.de}}&lt;/ref&gt; භෞතික විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව, ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සහ ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණ පහසුකමක් වන අතර, තමන්ගේම නිෂ්පාදන කම්හලක් වන CEITEC සහිත අර්ධ සන්නායක සමාගමක් ඇති එකම ලතින් ඇමරිකානු රට බ්‍රසීලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=CEITEC |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117055936/http://www.brasil.gov.br/sobre/science-and-technology/the-digital-electronics-industry/ceitec/br_model1?set_language=en |archive-date=17 November 2011 |access-date=8 August 2011 |website=Portal Brasil |publisher=Brasil.gov.br}}&lt;/ref&gt; ලෝක ආර්ථික සංසදයේ 2009–2010 ගෝලීය තොරතුරු තාක්ෂණ වාර්තාවට අනුව, බ්‍රසීලය ලොව 61 වන විශාලතම තොරතුරු තාක්ෂණ සංවර්ධකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Brasil cai duas posições em ranking mundial|date=26 March 2010|url=http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|work=[[Folha de S.Paulo]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130926123816/http://www1.folha.uol.com.br/fsp/dinheiro/fi2603201010.htm|access-date=26 March 2010|archive-date=26 September 2013|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2019 දී 66 වන ස්ථානයේ සිට 2024 දී ගෝලීය නවෝත්පාදන දර්ශකයේ බ්‍රසීලය 50 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author=[[World Intellectual Property Organization]] |url=https://www.wipo.int/web-publications/global-innovation-index-2024/en/ |title=Global Innovation Index 2024: Unlocking the Promise of Social Entrepreneurship |website=www.wipo.int |publisher=World Intellectual Property Organization |year=2024 |isbn=978-92-805-3681-2 |page=18 |language=en |doi=10.34667/tind.50062 |access-date=2024-10-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Global Innovation Index 2019 |url=https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101818/https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2019/index.html |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=www.wipo.int |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 October 2013 |title=Global Innovation Index |url=https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210902101622/https://knowledge.insead.edu/entrepreneurship-innovation/global-innovation-index-2930 |archive-date=2 September 2021 |access-date=2 September 2021 |website=INSEAD Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;

ඇල්බර්ටෝ සැන්ටොස්-ඩුමොන්ට් හැරුණු විට,&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|title=M. Santos Dumont Rounds Eiffel Tower|date=20 October 1901|work=The New York Times|access-date=29 December 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1901/10/20/106920457.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live}}&lt;/ref&gt; එවරිස්ටෝ කොන්රාඩෝ එන්ගල්බර්ග්,&lt;ref name=&quot;patentbritish&quot;&gt;{{Cite web |year=2011 |title=Engelberg, Inc |url=http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120321054057/http://vintagemachinery.org/mfgindex/detail.aspx?id=294 |archive-date=21 March 2012 |access-date=17 July 2011 |publisher=Vintage Machinery}}&lt;/ref&gt; මැනුවෙල් ඩයස් ද අබ්‍රෙව්,&lt;ref&gt;Abreu, Manuel de, pag. 17 – Grande Enciclopédia Universal – edição de 1980 – Ed.Amazonas&lt;/ref&gt; ඇන්ඩ්‍රියාස් පාවෙල්&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Portable stereo's creator got his due, eventually |url=http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20090309065937/http://www.iht.com/articles/2005/12/16/news/profile.php |archive-date=9 March 2009 |access-date=16 December 2015}}&lt;/ref&gt; සහ නෙලියෝ ජෝස් නිකොලායි යන පූජකවරු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු නව නිපැයුම්කරුවන් අතර වෙති.&lt;ref&gt;[http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html Exposição destaca centenário do CEFET-MG] Sítio do Cefet-MG, acessado em 13 de novembro de 2010 {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140813115503/http://www.cefetmg.br/noticias/2010/11/noticia0014.html|date=13 August 2014}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු විද්‍යාව නියෝජනය කරන්නේ සීසර් ලැටෙස් (පයි මෙසන් හි බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥ පාත්ෆයින්ඩර්),&lt;ref name=&quot;Lattes&quot;&gt;{{Cite web |last=Ministério da Ciência, Tecnologia e Inovação |title=50 anos do Méson-Pi |url=http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526200502/http://www.cbpf.br/meson/meson.html |archive-date=26 May 2011 |access-date=29 December 2010}}&lt;/ref&gt; මාරියෝ ෂෙන්බර්ග් (බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥයා ලෙස සැලකේ),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas – Coleção Galileo: Textos de Física |url=http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130331194248/http://cbpfindex.cbpf.br/publication_pdfs/dh00186.2011_08_16_15_20_32.pdf |archive-date=31 March 2013 |access-date=21 October 2014}}&lt;/ref&gt; ජෝස් ලයිට් ලෝප්ස් (යුනෙස්කෝ විද්‍යා ත්‍යාගයේ එකම බ්‍රසීලියානු භෞතික විද්‍යාඥයා),&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Atta-Ur-Rahman, José Leite Lopes and Juan Martín Maldacena receive UNESCO science prizes |url=http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20020619150011/http://www.unesco.org/bpi/science/content/news/upress/99-147e.htm |archive-date=19 June 2002 |access-date=21 October 2014 |publisher=UNESCOPRESS}}&lt;/ref&gt; ආතර් අවිලා (ක්ෂේත්‍ර පදක්කම දිනාගත් පළමු ලතින් ඇමරිකානු ජයග්‍රාහකයා)&lt;ref&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml Brasileiro ganha a Medalha Fields, considerada o &quot;Nobel da Matemática&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613202913/https://www1.folha.uol.com.br/ciencia/2014/08/1499290-brasileiro-ganha-a-medalha-fields-considerada-o-nobel-da-matematica.shtml|date=13 June 2021}}.&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රිට්ස් මුලර් (චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදයේ න්‍යායට සත්‍ය සහය දැක්වීමේ පුරෝගාමියා) වැනි අය විසිනි.&lt;ref name=&quot;West, David A 2003&quot;&gt;West, David A. 2003. Fritz Müller: a naturalist in Brazil. Blacksburg: Pocahontas Press&lt;/ref&gt;

=== බලශක්තිය ===
[[File:Itaipu_geral.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itaipu_geral.jpg|thumb|ලෝකයේ දෙවන විශාලතම වේල්ල වන පරානා ගඟේ ඉටයිපු වේල්ල. බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතිය ලෝකයේ පිරිසිදුම එකකි.]]
[[File:Energia_Eolica.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energia_Eolica.jpg|thumb|පියායුයි හි පර්නයිබා හි සුළං ගොවිපල. බ්‍රසීලය ලොව විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයින් 5 දෙනාගෙන් එකකි.]]
බ්‍රසීලය ලොව එකොළොස්වන විශාලතම බලශක්ති පාරිභෝගිකයා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International – U.S. Energy Information Administration (EIA) |url=https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=01/01/2021&amp;ev=false |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231026222938/https://www.eia.gov/international/rankings/world?pa=44&amp;u=2&amp;f=A&amp;v=none&amp;y=1 |archive-date=26 October 2023 |access-date=23 October 2023 |website=www.eia.gov}}&lt;/ref&gt; එහි ශක්තියෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙනි, විශේෂයෙන් ජල විදුලිය සහ එතනෝල්; ඉටයිපු වේල්ල බලශක්ති උත්පාදනය අනුව ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය වන අතර,&lt;ref name=&quot;SchmidtOnyango2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Michael Schmidt |url=https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42 |title=Implementing Environmental and Resource Management |last2=Vincent Onyango |last3=Dmytro Palekhov |publisher=Springer |year=2011 |isbn=978-3-540-77568-3 |page=42 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184349/https://books.google.com/books?id=67bRqegVVcwC&amp;pg=PA42#v=onepage&amp;q&amp;f=false |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; රට තුළ බෙලෝ මොන්ටේ සහ ටුකුරුයි වැනි අනෙකුත් විශාල ශාක ඇත. එතනෝල් එන්ජිමක් සහිත පළමු මෝටර් රථය 1978 දී නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර එතනෝල් මත ධාවනය වන පළමු ගුවන් යානා එන්ජිම 2005 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;OECDDevelopment2001&quot;&gt;{{Cite book |last1=OECD |url=https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |title=OECD Economic Surveys: Brazil 2001 |last2=Organisation for Economic Co-operation and Development |last3=Organisation for Economic Co-Operation and Development Staff |publisher=OECD Publishing |year=2001 |isbn=978-92-64-19141-9 |page=193 |access-date=16 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231129184453/https://books.google.com/books?id=T6U8AUm1ef4C&amp;pg=PA193 |archive-date=29 November 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

2021 වසර අවසන් වන විට බ්‍රසීලය ස්ථාපිත ජල විදුලි බලය (109.4 GW) සහ ජෛව ස්කන්ධය (15.8 GW) අතින් ලෝකයේ 2 වන රට වූ අතර, ස්ථාපිත සුළං බලය (21.1 GW) අතින් ලෝකයේ 7 වන රට සහ ස්ථාපිත සූර්ය බලය (13.0 GW) අතින් ලෝකයේ 14 වන රට විය - සූර්ය බලශක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළම 10 අතරට පැමිණීමේ මාවතේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Renewable Capacity Statistics 2022 |url=https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=19 May 2022 |website=IRENA}}&lt;/ref&gt; 2024 වසර අවසානයේදී, බ්‍රසීලය ලෝකයේ 4 වන විශාලතම සුළං බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (107.8 TWh), චීනය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ජර්මනියට පමණක් පිටුපසින් සහ ලෝකයේ 5 වන විශාලතම සූර්ය බලශක්ති නිෂ්පාදකයා (74.7 TWh) විය.&lt;ref name=&quot;ember&quot;&gt;{{cite web |date=2024 |title=Yearly electricity data |url=https://ember-climate.org/data-catalogue/yearly-electricity-data/ |access-date=9 May 2025 |website=ember-climate.org}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු බලශක්ති අනුකෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ එය ලෝකයට වඩා බොහෝ සෙයින් පුනර්ජනනීය වීමයි. 2019 දී ලෝක අනුකෘතිය පුනර්ජනනීය බලශක්තියෙන් සමන්විත වූයේ 14% ක් පමණක් වන අතර බ්‍රසීලයේ 45% ක් විය. ඛනිජ තෙල් සහ තෙල් නිෂ්පාදන අනුකෘතියෙන් 34.3% ක් විය; උක් ව්‍යුත්පන්නයන්, 18%; ජලවිදුලි ශක්තිය, 12.4%; ස්වාභාවික වායුව, 12.2%; දර සහ අඟුරු, 8.8%; විවිධ පුනර්ජනනීය ශක්තීන්, 7%; ඛනිජ ගල් අඟුරු, 5.3%; න්‍යෂ්ටික, 1.4%, සහ අනෙකුත් පුනර්ජනනීය නොවන ශක්තීන්, 0.6%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot;&gt;{{Cite web |title=Matriz Energética e Elétrica |url=https://www.epe.gov.br/pt/abcdenergia/matriz-energetica-e-eletrica |website=Empresa de Pesquisa Energética |language=pt}}&lt;/ref&gt;

විදුලි ශක්ති අනුකෘතියේ, බ්‍රසීලය සහ ලෝකය අතර වෙනස ඊටත් වඩා විශාල ය: 2019 දී ලෝකය පුනර්ජනනීය විදුලි ශක්තියෙන් 25% ක් පමණක් තිබුණද, බ්‍රසීලයේ තිබුණේ 83% කි. බ්‍රසීලියානු විද්‍යුත් අනුකෘතිය සමන්විත වූයේ: හයිඩ්‍රොලික් ශක්තිය, 64.9%; ජෛව ස්කන්ධය, 8.4%; සුළං ශක්තිය, 8.6%; සූර්ය ශක්තිය, 1%; ස්වාභාවික වායුව, 9.3%; තෙල් නිෂ්පාදන, 2%; න්‍යෂ්ටික, 2.5%; ගල් අඟුරු සහ ව්‍යුත්පන්න, 3.3%.&lt;ref name=&quot;Matriz Energética e Elétrica&quot; /&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම විදුලිබල අංශය බ්‍රසීලයට ඇත. 2021 අවසානයේ එහි ධාරිතාව මෙගාවොට් 181,532 කි.&lt;ref name=&quot;Ministério de Minas e Energia&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20230411135506/https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2/-/asset_publisher/zXQREz8EVlZ6/content/brasil-termina-2021-com-maior-acrescimo-em-potencia-instalada-desde-2016/656877?inheritRedirect=false&amp;redirect=https://antigo.aneel.gov.br/web/guest/sala-de-imprensa-exibicao-2?p_p_id=101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6&amp;p_p_lifecycle=0&amp;p_p_state=normal&amp;p_p_mode=view&amp;p_p_col_id=column-2&amp;p_p_col_pos=2&amp;p_p_col_count=3&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_advancedSearch=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_keywords=&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_delta=15&amp;p_r_p_564233524_resetCur=false&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_cur=5&amp;_101_INSTANCE_zXQREz8EVlZ6_andOperator=true] National Agency of Energy&lt;/ref&gt;

ආනයනික තෙල් මත යැපීම අඩු කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය දශක ගණනාවක් පුරා වැඩසටහනක් ආරම්භ කර ඇති අතර, එය මීට පෙර රටේ තෙල් අවශ්‍යතාවයෙන් 70% කට වඩා වැඩි විය. 2006-2007 දී බ්‍රසීලය තෙල්වලින් ස්වයංපෝෂිත විය. 2021 දී, රට ලෝකයේ 7 වන තෙල් නිෂ්පාදකයා ලෙස වසර වසා දැමූ අතර, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට බැරල් මිලියන තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සමඟින්, නිෂ්පාදනයේ අපනයනකරුවෙකු බවට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nakagawa |first=Fernando |date=23 March 2022 |title=Brasil anuncia aumento da produção de petróleo em 10% para ajudar a estabilizar preços |url=https://www.cnnbrasil.com.br/economia/brasil-anuncia-aumento-da-producao-de-petroleo-em-10-para-ajudar-a-estabilizar-precos/ |website=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=19 February 2020 |title=Produção de petróleo e gás no Brasil ultrapassa 4 milhões de boe/d pela primeira vez |url=http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220091405/http://www.anp.gov.br/noticias/5628-producao-de-petroleo-e-gas-no-brasil-ultrapassa-4-milhoes-de-boe-d-pela-primeira-vez |archive-date=20 February 2020 |access-date=16 August 2020 |website=[[Agência Nacional do Petróleo, Gás Natural e Biocombustíveis]]}}&lt;/ref&gt;

=== ප්‍රවාහනය ===
[[File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sao_paulo_airport_terminal_3.jpg|thumb|දකුණු ඇමරිකාවේ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන සාඕ පවුලෝ-ගුආරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළේ 3 වන පර්යන්තය]]
බ්‍රසීලියානු මාර්ග යනු භාණ්ඩ ප්‍රවාහන හා මගී ගමනාගමනයේ ප්‍රධාන වාහකයන් වේ. 2019 දී මාර්ග පද්ධතියේ මුළු ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් 1,720,000 (සැතපුම් 1,068,758) ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian road network in 2019 |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2021/Rodoviario/1-3-1-1-1-/Malha-rodovi%C3%A1ria-total |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt; 1967 දී කිලෝමීටර් 35,496 (සැතපුම් 22,056) සිට 2018 දී කිලෝමීටර් 215,000 (සැතපුම් 133,595) දක්වා වැඩි විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Anuário CNT do Transporte |url=https://anuariodotransporte.cnt.org.br/2018/ |website=anuariodotransporte.cnt.org.br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ දුම්රිය පද්ධතිය 1945 දී අධිවේගී මාර්ග ඉදිකිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ දා සිට පහත වැටෙමින් තිබේ. 2015 දී රටේ මුළු දුම්රිය මාර්ග දිග කිලෝමීටර් 30,576 (සැතපුම් 18,999) ක් වූ අතර&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Extensão da Malha Ferroviária – 2015 |url=http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20231208195757/http://anuario.antt.gov.br/index.php/content/view/4751/Ferroviaria.html |archive-date=8 December 2023 |access-date=23 October 2023 |publisher=ANTT}}&lt;/ref&gt; එය 1970 දී කිලෝමීටර් 31,848 (සැතපුම් 19,789) ක් වූ අතර එය ලෝකයේ නවවන විශාලතම ජාලය බවට පත් කළේය. දුම්රිය පද්ධතියෙන් වැඩි කොටසක් ෆෙඩරල් දුම්රිය ජාල සංස්ථාවට (RFFSA) අයත් වූ අතර එය 2007 දී පෞද්ගලීකරණය කරන ලදී.&lt;ref&gt;[http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html &quot;OPrincipais ferrovias&quot;]. Ministerio dos Transportes {{in lang|pt}} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329092636/http://www2.transportes.gov.br/bit/03-ferro/princ-ferro.html|date=29 March 2013}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ මෙට්‍රෝ 1974 සැප්තැම්බර් 14 වන දින බ්‍රසීලයේ පළමු භූගත ප්‍රවාහන පද්ධතිය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arquitetura |first=INBEC Pós-Graduação- Engenharia |date=4 February 2020 |title=Conheça a história da construção do Metrô de São Paulo |url=https://inbec.com.br/blog/conheca-historia-construcao-metro-sao-paulo |access-date=23 October 2023 |website=INBEC Pós-Graduação |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ ගුවන් තොටුපළ 2,500 ක් පමණ ඇති අතර ඒවාට ගොඩබෑමේ ක්ෂේත්‍ර ඇතුළත් වේ: එක්සත් ජනපදයෙන් පසු ලෝකයේ දෙවන විශාලතම සංඛ්‍යාව.&lt;ref&gt;[http://g1.globo.com/Noticias/Brasil/0,,MUL86760-5598,00.html &quot;Ociosidade atinge 70% dos principais aeroportos&quot;]. ''O Globo'', 12 August 2007. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ අසල පිහිටි සාඕ පවුලෝ-ගුවාරුල්හෝස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ, වාර්ෂිකව මගීන් මිලියන 43 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින විශාලතම සහ කාර්යබහුලම ගුවන් තොටුපළ වන අතර, රට සඳහා වාණිජ ගමනාගමනයෙන් අතිමහත් බහුතරයක් හසුරුවයි.&lt;ref name=&quot;Palhares2012x&quot;&gt;{{Cite book |last=Guilherme Lohmann Palhares |url=https://books.google.com/books?id=O91SVF9nH8gC&amp;pg=PA48 |title=Tourism in Brazil: Environment, Management and Segments |publisher=Routledge |year=2012 |isbn=978-0-415-67432-4 |page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Relatorio Operacional 2018 |url=https://www.gru.com.br/pt/RelatorioOperacional/2018-12.pdf |access-date=June 19, 2024 |website=Aeroporto Internacional de São Paulo}}&lt;/ref&gt;

භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා, ජල මාර්ග වැදගත් වේ. මනාවුස් හි කාර්මික කලාප වෙත ළඟා විය හැක්කේ සොලිමෝස්-ඇමසෝනාස් ජල මාර්ගයෙන් පමණි (දිග කිලෝමීටර් 3,250 ක් හෝ සැතපුම් 2,020 ක්, අවම ගැඹුර මීටර හයක් හෝ අඩි 20 ක්). රට තුල ජල මාර්ග 50,000 (සැතපුම් 31,000) ඇත.&lt;ref name=&quot;2012ciagini&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|date=13 June 2007}} [[The World Factbook]]. Retrieved on 3 April 2012.&lt;/ref&gt; වෙරළාශ්‍රිත නැව් ගමනාගමනය රටේ පුළුල් ලෙස වෙන් වූ ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි. බොලිවියාවට සහ පැරගුවේට සැන්ටොස් හි නොමිලේ වරායන් ලබා දී ඇත. ගැඹුරු ජල වරායන් 36න්, සැන්ටොස්, ඉටාජායි, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ්, පරනගුවා, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සෙපෙටිබා, විටෝරියා, සුපේ, මැනවුස් සහ සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ඩෝ සුල් වඩාත් වැදගත් වේ.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081227224101/http://www.mzweb.com.br/santosbrasil/web/conteudo_pt.asp?idioma=0&amp;tipo=3958&amp;conta=28 &quot;Mercado Brasileiro Terminais de Contêineres&quot;], Santos Brasil. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt; තොග වාහකයන්ට සේවා කිරීමට පෙර දින 18ක් බලා සිටීමට සිදු වේ; බහාලුම් නැව් සඳහා සාමාන්‍යයෙන් පැය 36.3ක් ගතවේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=G1 |first1=Fábio AmatoDo |last2=Brasília |first2=em |date=24 March 2013 |title=Navios esperam até 16 dias para atracar em porto do país, diz MDIC |url=http://g1.globo.com/economia/noticia/2013/03/navios-esperam-ate-16-dias-para-atracar-em-porto-do-pais-diz-mdic.html |website=Economia}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>l998ag2m1tggrg3v0u9s9l29ddun6fv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ ජන විකාශනය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182231</id>
    <revision>
      <id>749606</id>
      <timestamp>2025-06-18T07:07:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>'== xxxxxx ==' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749606</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12" sha1="3wi2x9n16nu9xqwc330ipg2lp52nlyh" xml:space="preserve">== xxxxxx ==</text>
      <sha1>3wi2x9n16nu9xqwc330ipg2lp52nlyh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749607</id>
      <parentid>749606</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:07:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749607</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6513" sha1="5a9j76k9ald0sxihipkncx0w0029i8n" xml:space="preserve">== xxxxxx ==

== Demographics ==
{{Main|Demographics of Brazil|Brazilians}}

{{See also|Immigration to Brazil|List of Brazilian states by population density}}
[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===</text>
      <sha1>5a9j76k9ald0sxihipkncx0w0029i8n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749608</id>
      <parentid>749607</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:07:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Race and ethnicity */</comment>
      <origin>749608</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6552" sha1="8eq64uwd5xt7h5j2214jp4w3e5ukvay" xml:space="preserve">== xxxxxx ==

== Demographics ==
{{Main|Demographics of Brazil|Brazilians}}

{{See also|Immigration to Brazil|List of Brazilian states by population density}}
[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>8eq64uwd5xt7h5j2214jp4w3e5ukvay</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749609</id>
      <parentid>749608</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:08:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Race and ethnicity */</comment>
      <origin>749609</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21416" sha1="6em91ytvgchenl0x5pxi7hamu0zsjpt" xml:space="preserve">== xxxxxx ==

== Demographics ==
{{Main|Demographics of Brazil|Brazilians}}

{{See also|Immigration to Brazil|List of Brazilian states by population density}}
[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

=== Race and ethnicity ===
{{Main|Race and ethnicity in Brazil}}

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>6em91ytvgchenl0x5pxi7hamu0zsjpt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749610</id>
      <parentid>749609</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:08:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Religion */</comment>
      <origin>749610</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29872" sha1="8n3h6n72cmzp9dazxi6cjnhkgtzh26h" xml:space="preserve">== xxxxxx ==

== Demographics ==
{{Main|Demographics of Brazil|Brazilians}}

{{See also|Immigration to Brazil|List of Brazilian states by population density}}
[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

=== Race and ethnicity ===
{{Main|Race and ethnicity in Brazil}}

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

=== Religion ===
{{Main|Religion in Brazil}}

{{Further|Catholic Church in Brazil|Protestantism in Brazil}}

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== Health ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>8n3h6n72cmzp9dazxi6cjnhkgtzh26h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749611</id>
      <parentid>749610</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:08:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Health */</comment>
      <origin>749611</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34108" sha1="qeaw7szriy5oh1x1ve4aa1dn3kleucj" xml:space="preserve">== xxxxxx ==

== Demographics ==
{{Main|Demographics of Brazil|Brazilians}}

{{See also|Immigration to Brazil|List of Brazilian states by population density}}
[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

=== Race and ethnicity ===
{{Main|Race and ethnicity in Brazil}}

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

=== Religion ===
{{Main|Religion in Brazil}}

{{Further|Catholic Church in Brazil|Protestantism in Brazil}}

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== Health ===

=== Health ===
{{Main|Health in Brazil|Sistema Único de Saúde}}
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|The [[:en:Hospital_de_Clínicas_de_Porto_Alegre|Clinical Hospital of Porto Alegre]] is academically linked to the [[:en:Federal_University_of_Rio_Grande_do_Sul|Federal University of Rio Grande do Sul]] and is part of the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|SUS]], the Brazilian [[:en:Publicly_funded_health_care|publicly funded health care]] system]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== Education ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>qeaw7szriy5oh1x1ve4aa1dn3kleucj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749612</id>
      <parentid>749611</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:09:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749612</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33707" sha1="et753am9e9q9vtstl8tlnajqgs1gvue" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== Health ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|The [[:en:Hospital_de_Clínicas_de_Porto_Alegre|Clinical Hospital of Porto Alegre]] is academically linked to the [[:en:Federal_University_of_Rio_Grande_do_Sul|Federal University of Rio Grande do Sul]] and is part of the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|SUS]], the Brazilian [[:en:Publicly_funded_health_care|publicly funded health care]] system]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== Education ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>et753am9e9q9vtstl8tlnajqgs1gvue</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749613</id>
      <parentid>749612</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:10:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Education */</comment>
      <origin>749613</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38279" sha1="h3wnftfbum29ezydurpz67dwxhm5zcy" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== Health ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|The [[:en:Hospital_de_Clínicas_de_Porto_Alegre|Clinical Hospital of Porto Alegre]] is academically linked to the [[:en:Federal_University_of_Rio_Grande_do_Sul|Federal University of Rio Grande do Sul]] and is part of the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|SUS]], the Brazilian [[:en:Publicly_funded_health_care|publicly funded health care]] system]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== Education ===

=== Education ===
{{Main|Education in Brazil}}
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|Historical building of the [[:en:Federal_University_of_Paraná|Federal University of Paraná]], one of the oldest universities in Brazil, located in [[:en:Curitiba|Curitiba]]]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== Language ===

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>h3wnftfbum29ezydurpz67dwxhm5zcy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749614</id>
      <parentid>749613</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:12:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Language */</comment>
      <origin>749614</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46071" sha1="acxpbag47rucbpmtf754irxa9uvbw5j" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|Population density of Brazilian municipalities]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== Race and ethnicity ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== Religion ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== Health ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|The [[:en:Hospital_de_Clínicas_de_Porto_Alegre|Clinical Hospital of Porto Alegre]] is academically linked to the [[:en:Federal_University_of_Rio_Grande_do_Sul|Federal University of Rio Grande do Sul]] and is part of the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|SUS]], the Brazilian [[:en:Publicly_funded_health_care|publicly funded health care]] system]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== Education ===

=== Education ===
{{Main|Education in Brazil}}
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|Historical building of the [[:en:Federal_University_of_Paraná|Federal University of Paraná]], one of the oldest universities in Brazil, located in [[:en:Curitiba|Curitiba]]]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== Language ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== Urbanization ===

== යොමු කිරීම් ==

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>acxpbag47rucbpmtf754irxa9uvbw5j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749615</id>
      <parentid>749614</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:15:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* Urbanization */</comment>
      <origin>749615</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46478" sha1="n9onpa9h62ssx78r4xtpujtvpx1e6an" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>n9onpa9h62ssx78r4xtpujtvpx1e6an</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749617</id>
      <parentid>749615</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* නාගරිකකරණය */</comment>
      <origin>749617</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47848" sha1="3zlly6y15emy8zdb4ftypmuocuhikth" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>3zlly6y15emy8zdb4ftypmuocuhikth</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749618</id>
      <parentid>749617</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:29:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749618</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64436" sha1="ebg70j3gwaddmvygo9ju42c3n0aymz7" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
According to the latest official projection, Brazil's estimated population was 210,862,983 on July 1, 2022—an adjustment of 3.9% from the initial figure of 203 million reported by the 2022 census.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; The population of Brazil, as recorded by the 2008 PNAD, was approximately 190 million&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; ({{convert|22.31|PD/km2|disp=or|abbr=out|sp=us}}), with a ratio of men to women of 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; and 83.75% of the population defined as urban.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; The population is heavily concentrated in the Southeast (79.8&amp;nbsp;million inhabitants) and Northeast (53.5&amp;nbsp;million inhabitants), while the two most extensive regions, the Center-West and the North, which together make up 64.12% of Brazilian territory, have a total of only 29.1&amp;nbsp;million inhabitants.

The first census in Brazil was carried out [[:en:1872_Brazilian_census|in 1872]] and recorded a population of 9,930,478.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; From 1880 to 1930, four million Europeans arrived.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; Brazil's population increased significantly between 1940 and 1970, because of a decline in the [[:en:Mortality_rate|mortality rate]], even though the [[:en:Birth_rate|birth rate]] underwent a slight decline. In the 1940s the annual population growth rate was 2.4%, rising to 3.0% in the 1950s and remaining at 2.9% in the 1960s, as life expectancy rose from 44 to 54 years&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; and to 72.6 years in 2007.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; It has been steadily falling since the 1960s, from 3.04% per year between 1950 and 1960 to 1.05% in 2008 and is expected to fall to a negative value of&amp;nbsp;–0.29% by 2050&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; thus completing the [[:en:Demographic_transition|demographic transition]].&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; In 2022, the illiteracy rate was roughly 7%,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; a significant decline from 11.48% in 2008.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; By comparison, in 1940, more than half the population (54%) was illiterate.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.[1] 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය[2] (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1[3] සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.[4] ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.[5] 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.[6] උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා [7] සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.[8] 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ[9] එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.[10] 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,[11] 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.[12] සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.[11]

සහ ජාතිය ජනවර්ගිකත්වය


ආගම

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).[14]

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.[15][16][17][18]
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත[17][19][20]
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.[19][21][22][23][24][25][26]


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.[45][46][47] 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.[48] බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.[49]


Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර, [50] 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.[51][52] වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.[53] මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.[54] ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත, [55][56] සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.[57] 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.[58]

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.[59] මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.[59]

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.[60][61]

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ebg70j3gwaddmvygo9ju42c3n0aymz7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749619</id>
      <parentid>749618</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:32:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749619</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62674" sha1="ebbca2n9sv6es6hhrig70ws4ggs3rp9" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

සහ ජාතිය ජනවර්ගිකත්වය


ආගම

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

According to the [[:en:2022_Brazilian_census|2022 Brazilian census]], 45.3% of the population (92.1 million) described themselves as [[:en:Pardo_Brazilians|Pardo]] (meaning [[:en:Brown_(racial_classification)|brown]] or multiracial), 43.5% (88.2 million) as [[:en:White_Brazilians|White]], 10.2% (20.7 million) as [[:en:Afro-Brazilians|Black]], 0.6% (1.2 million) as [[:en:Indigenous_peoples_in_Brazil|Indigenous]] and 0.4% (850,000) as [[:en:Asian_Brazilians|East Asian]] (officially called ''[[:en:Mongoloid|yellow]]'' or ''amarela'').&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

Since the arrival of the Portuguese in 1500, considerable genetic mixing between Amerindians, Europeans, and Africans has taken place in all regions of the country:

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).[14]

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.[15][16][17][18]
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත[17][19][20]
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.[19][21][22][23][24][25][26]


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.[45][46][47] 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.[48] බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.[49]


Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර, [50] 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.[51][52] වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.[53] මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.[54] ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත, [55][56] සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.[57] 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.[58]

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.[59] මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.[59]

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.[60][61]

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ebbca2n9sv6es6hhrig70ws4ggs3rp9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749620</id>
      <parentid>749619</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:32:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749620</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61892" sha1="4ewsj4v0loygwxxzmug40io679kxlbm" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = Racial groups in Brazil ([[2022 Brazilian census|2022 census]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = [[Pardo Brazilians|Pardo]] ([[Mixed-race Brazilian|Mixed]])
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = [[White Brazilians|White]]
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = [[Afro-Brazilians|Black]]
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = [[Indigenous peoples in Brazil|Indigenous]]
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = [[Asian Brazilians|East Asian]]
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.[15][16][17][18]
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත[17][19][20]
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.[19][21][22][23][24][25][26]


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[Religion in Brazil]] (2022 Census)
| value1 = 56.75
| label1 = [[Catholic Church in Brazil|Catholicism]]
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = [[Protestantism]]
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = [[Irreligion|No religion]]
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = [[Kardecist spiritism|Spiritism]]
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = Other religions
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = Not stated
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]].&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.[45][46][47] 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.[48] බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.[49]


Religious pluralism increased during the 20th century,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]].&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර, [50] 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.[51][52] වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.[53] මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.[54] ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත, [55][56] සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.[57] 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.[58]

After Protestantism, individuals professing no religion are also a significant group, having exceeded 8% of the population according to the 2010 census. The cities of [[:en:Boa_Vista,_Roraima|Boa Vista]], [[:en:Salvador,_Bahia|Salvador]], and [[:en:Porto_Velho|Porto Velho]] have the greatest proportion of [[:en:Irreligion|Irreligious]] residents in Brazil. [[:en:Teresina|Teresina]], [[:en:Fortaleza|Fortaleza]], and [[:en:Florianópolis|Florianópolis]] were the most Roman Catholic in the country.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; [[:en:Greater_Rio_de_Janeiro|Greater Rio de Janeiro]], not including the city proper, is the most irreligious and least Roman Catholic Brazilian periphery, while [[:en:Greater_Porto_Alegre|Greater Porto Alegre]] and Greater [[:en:Fortaleza|Fortaleza]] are on the opposite sides of the lists, respectively.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

In October 2009, the Brazilian Senate approved and enacted by the President of Brazil in February 2010, an agreement with the [[:en:Holy_See|Vatican]], in which the Legal Statute of the Catholic Church in Brazil is recognized.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.[59] මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.[59]

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.[60][61]

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>4ewsj4v0loygwxxzmug40io679kxlbm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749621</id>
      <parentid>749620</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:48:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය */</comment>
      <origin>749621</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60849" sha1="qip0k4mvc6p5nj7jg0yaxp7crkrc320" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.[15][16][17][18]
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත[17][19][20]
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.[19][21][22][23][24][25][26]


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]] According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples. This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;


Religious pluralism increased during the 20th century, and the Protestant community had grown to include over 22% of the population by 2010—partly due to a mixture of American missionary and government influence The most common Protestant denominations are [[:en:Evangelicalism|Evangelical]] [[:en:Pentecostalism|Pentecostal]] ones. Other Protestant branches with a notable presence in the country include the [[:en:Baptists|Baptists]], [[:en:Seventh-day_Adventist_Church|Seventh-day Adventists]], [[:en:Lutheranism|Lutherans]] and the [[:en:Calvinism|Reformed tradition]]. In recent decades, Protestantism, particularly in forms of Pentecostalism and Evangelicalism, has spread in Brazil, while the proportion of Catholics had dropped significantly during the 2010s. As they have spread throughout Brazil, many have even been deeply involved in Brazilian and international politics and Evangelical Protestant influence has been implicated in the [[:en:2022_Brazilian_coup_plot|2022 Brazilian coup plot]]. Since 2022, Evangelicals and Catholics have considered begun reconsidering religion as a political factor.

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>qip0k4mvc6p5nj7jg0yaxp7crkrc320</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749622</id>
      <parentid>749621</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:49:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය */</comment>
      <origin>749622</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59730" sha1="ipfm8ejuocijgqpg8srsrbmvgl0mzzg" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* European ancestry being dominant according to all autosomal studies undertaken covering the population, accounting for between 60% and 65% of the average genetic makeup of the Brazilian population.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* African ancestry among the Brazilians is estimated at 20% to 25% of the average genetic makeup&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* Indigenous ancestry is significant and present in all regions of Brazil, accounting for around 15% to 20% of the average genetic ancestry of Brazilians.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.[15][16][17][18]
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත[17][19][20]
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.[19][21][22][23][24][25][26]


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]] According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples. This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ipfm8ejuocijgqpg8srsrbmvgl0mzzg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749623</id>
      <parentid>749622</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:49:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය */</comment>
      <origin>749623</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59221" sha1="nayet2ve9y1ycged2n2q29rs70ydtpb" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති. [27][28][29] ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි. [30] අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි. [31][32] බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ. [33]

Brazilian society is more [[:en:Social_issues_in_Brazil|markedly divided by social class lines]], although a high [[:en:Income_inequality_in_Brazil|income disparity]] is found [[:en:Social_apartheid_in_Brazil|between race groups]], so racism and [[:en:Class_discrimination|classism]] often overlap. The brown population (officially called ''pardo'' in Portuguese)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; is a broad category that includes ''[[:en:Caboclo|caboclos]]'' (assimilated Amerindians in general, and descendants of Whites and Natives), ''[[:en:Mulatto|mulatos]]'' (descendants of primarily Whites and Afro-Brazilians) and ''[[:en:Zambo|cafuzos]]'' (descendants of Afro-Brazilians and Natives).&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; Higher percents of Blacks, mulattoes and tri-racials can be found in the eastern coast of the Northeastern region from Bahia to Paraíba&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; and also in northern Maranhão,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; southern Minas Gerais&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; and eastern Rio de Janeiro.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

People of considerable Amerindian ancestry form the majority of the population in the Northern, Northeastern and Center-Western regions.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; In 2007, the [[:en:Fundação_Nacional_do_Índio|National Indian Foundation]] estimated that Brazil has 67 different uncontacted tribes, up from their estimate of 40 in 2005. Brazil is believed to have the largest number of [[:en:Uncontacted_peoples|uncontacted peoples]] in the world.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)[34][35] යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි. [34][35][36][37][38] කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,[40][41] දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්[42] සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය. [38][42]

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.[43] 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.[44]

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]] According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples. This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>nayet2ve9y1ycged2n2q29rs70ydtpb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749624</id>
      <parentid>749623</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:52:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය */</comment>
      <origin>749624</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57823" sha1="1enb9ewb6teyl9ppugzrib8kberhkjz" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;


From the 19th century, Brazil opened its borders to [[:en:Immigration_to_Brazil|immigration]]. About five million people from over 60 countries migrated to Brazil between 1808 and 1972, most of them of [[:en:Portuguese_Brazilian|Portuguese]], [[:en:Italian_Brazilian|Italian]], [[:en:Brazilians_of_Spanish_descent|Spanish]], [[:en:German_Brazilian|German]], [[:en:English_Brazilian|English]], [[:en:Ukrainian_Brazilian|Ukrainian]], [[:en:Polish_Brazilian|Polish]], [[:en:Jewish_Brazilian|Jewish]], [[:en:Afro-Brazilian|African]], [[:en:Armenians|Armenian]], [[:en:Russians_in_Brazil|Russian]], [[:en:Chinese_Brazilian|Chinese]], [[:en:Japanese_Brazilian|Japanese]], [[:en:Korean_Brazilian|Korean]] and [[:en:Arab_Brazilian|Arab]] origin Brazil has the second-largest Jewish community in both Latin America after Argentina making up 0.06% of its population. Outside of the [[:en:Arab_world|Arab world]], Brazil also has the largest [[:en:Arab_diaspora|population]] of Arab ancestry in the world, with 15–20 million people.According to Brazil's Ministry of Foreign Affairs, Brazil is home to a Lebanese diaspora of 7 million to 10 million, surpassing the population of Lebanese individuals residing in Lebanon.

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]] According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples. This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>1enb9ewb6teyl9ppugzrib8kberhkjz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749625</id>
      <parentid>749624</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:52:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය */</comment>
      <origin>749625</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56609" sha1="sdik061gl0w38pqbs6iqoca2822gh2o" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

Christianity is the country's predominant faith, with Catholicism being its largest denomination. Brazil has the [[:en:Catholic_Church_by_country|world's largest Catholic population]] According to the 2022 demographic census (the PNAD survey does not inquire about religion), 56.75% of the population followed Catholicism; 26.85% [[:en:Protestantism_in_Brazil|Protestantism]]; 1.84% Kardecist spiritism; 5.06% other religions, undeclared or undetermined; while 9.28% had no religion.

Religious diversity in Brazil developed from the meeting of the Catholic Church with the religious traditions of enslaved African peoples and indigenous peoples. This confluence of faiths during the Portuguese colonization of Brazil led to the development of a diverse array of syncretistic practices within the overarching umbrella of Brazilian Catholic Church, characterized by traditional Portuguese festivities.

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>sdik061gl0w38pqbs6iqoca2822gh2o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749626</id>
      <parentid>749625</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:53:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ආගම */</comment>
      <origin>749626</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55707" sha1="94yn3jju0yhn94g9jk8gqp6q5cych7i" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt;{{overly detailed inline|date=July 2015}} [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].{{Citation needed|reason=Previous reference was to article 13 of the Constitution, which does not support the statement|date=December 2024}}

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>94yn3jju0yhn94g9jk8gqp6q5cych7i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749628</id>
      <parentid>749626</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T07:56:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සෞඛ්‍යය */</comment>
      <origin>749628</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69867" sha1="q7lnigsk30osz7n4usrdaeqebopwonc" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; being the largest system of this type in the world.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; On the other hand, private healthcare systems play a complementary role.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර, [62] ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ. [63] අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. [64] මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ. [65][66]


අධ්‍යාපනික

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.[67]

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.[67] 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.[68]

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.[69]

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;[70] ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.[71] ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.[72][70]


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.[73] සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.[74][75] ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.[76]

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.[77]

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි [78] හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.[79] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.[79]


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්[81] මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.[82]

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.[79] සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),[83]සැකිල්ල: ඕනෑවට වඩා සවිස්තරාත්මක පේළිගත බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[84]

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.[85][86] Talian යනු නිල වශයෙන් Rio Grande do Sul හි ඓතිහාසික උරුමයකි,[87] සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.[88] Espírito Santo ප්‍රාන්තයේ Santa Teresa සහ Vila Velha හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>q7lnigsk30osz7n4usrdaeqebopwonc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749630</id>
      <parentid>749628</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:11:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749630</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69823" sha1="25af9k3qvy5vp3427wegecfkh6a9vig" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
The Brazilian [[:en:Public_health|public health]] system, the [[:en:Sistema_Único_de_Saúde|Unified Health System]] (''Sistema Único de Saúde'' – SUS), is managed and provided by all levels of government, being the largest system of this type in the world. On the other hand, private healthcare systems play a complementary role. Public health services are universal and offered to all citizens of the country for free. However, the construction and maintenance of health centers and hospitals are financed by taxes, and the country spends about 9% of its GDP on expenditures in the area. In 2021, Brazil had 2.1 doctors and 2.5 hospital beds for every 1,000 inhabitants

බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;


අධ්‍යාපනික

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country. The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate

ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.[69]

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;[70] ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.[71] ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.[73] සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.[74][75] ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.[76]

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.[77]

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි [78] හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.[79] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.[79]


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්[81] මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.[82]

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.[79] සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),[83]සැකිල්ල: ඕනෑවට වඩා සවිස්තරාත්මක පේළිගත බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[84]

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.[85][86] Talian යනු නිල වශයෙන් Rio Grande do Sul හි ඓතිහාසික උරුමයකි,[87] සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.[88] Espírito Santo ප්‍රාන්තයේ Santa Teresa සහ Vila Velha හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>25af9k3qvy5vp3427wegecfkh6a9vig</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749631</id>
      <parentid>749630</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:12:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සෞඛ්‍යය */</comment>
      <origin>749631</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69147" sha1="7eti7dp1hquy9yr4byykevr4vh694xz" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;


අධ්‍යාපනික

Despite all the progress made since the creation of the [[:en:Universal_health_care|universal health care]] system in 1988, there are still several public health issues in Brazil. In 2006, the main points to be solved were the high [[:en:List_of_countries_by_infant_mortality_rate|infant]] (2.51%) and maternal mortality rates (73.1 deaths per 1000 births).

The number of deaths from noncommunicable diseases, such as [[:en:Cardiovascular_diseases|cardiovascular diseases]] (151.7 deaths per 100,000 inhabitants) and [[:en:Cancer|cancer]] (72.7 deaths per 100,000 inhabitants), also has a considerable impact on the health of the Brazilian population. Finally, external but preventable factors such as car accidents, violence and suicide caused 14.9% of all deaths in the country. The Brazilian health system was ranked 125th among the 191 countries evaluated by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) in 2000.

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate

ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.[69]

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;[70] ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.[71] ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.[73] සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.[74][75] ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.[76]

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.[77]

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි [78] හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.[79] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.[79]


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්[81] මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.[82]

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.[79] සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),[83]සැකිල්ල: ඕනෑවට වඩා සවිස්තරාත්මක පේළිගත බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[84]

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.[85][86] Talian යනු නිල වශයෙන් Rio Grande do Sul හි ඓතිහාසික උරුමයකි,[87] සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.[88] Espírito Santo ප්‍රාන්තයේ Santa Teresa සහ Vila Velha හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>7eti7dp1hquy9yr4byykevr4vh694xz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749632</id>
      <parentid>749631</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:12:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සෞඛ්‍යය */</comment>
      <origin>749632</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68168" sha1="synv3cbxhwehea3g08db6l9srrmljrf" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
The Federal Constitution and the Law of Guidelines and Bases of National Education determine that the Union, the states, the Federal District and the municipalities must manage and organize their respective education systems. Each of these public educational systems is responsible for its own maintenance, which manages funds as well as the mechanisms and funding sources. The constitution reserves 25% of the state budget and 18% of federal taxes and municipal taxes for education.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

According to the [[:en:Brazilian_Institute_of_Geography_and_Statistics|IBGE]], the literacy rate was 93.4% in 2019, meaning that 11.3 million (6.6% of population) people are still illiterate in the country, with some states such as [[:en:Rio_de_Janeiro_(state)|Rio de Janeiro]] and [[:en:Santa_Catarina_(state)|Santa Catarina]] reaching around 97% of literacy rate;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; functional illiteracy has reached 21.6% of the population.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; Illiteracy is higher in the [[:en:Northeast_Region,_Brazil|Northeast]], where 13.87% of the population is illiterate, while the [[:en:South_Region,_Brazil|South]], has 3.3% of its population illiterate

ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.[69]

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;[70] ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.[71] ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.[73] සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.[74][75] ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.[76]

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.[77]

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි [78] හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.[79] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.[79]


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්[81] මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.[82]

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.[79] සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),[83]සැකිල්ල: ඕනෑවට වඩා සවිස්තරාත්මක පේළිගත බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[84]

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.[85][86] Talian යනු නිල වශයෙන් Rio Grande do Sul හි ඓතිහාසික උරුමයකි,[87] සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.[88] Espírito Santo ප්‍රාන්තයේ Santa Teresa සහ Vila Velha හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>synv3cbxhwehea3g08db6l9srrmljrf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749633</id>
      <parentid>749632</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:13:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* අධ්‍යාපනය */</comment>
      <origin>749633</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67044" sha1="n0ilvilgxh92unzbwxe9b3kkqscjk9i" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.[73] සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.[74][75] ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.[76]

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.[77]

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි [78] හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.[79] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.[79]


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්[81] මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.[82]

Minority languages are spoken throughout the nation. One hundred and eighty Amerindian languages are spoken in remote areas and a significant number of other languages are spoken by immigrants and their descendants.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; In the municipality of [[:en:São_Gabriel_da_Cachoeira|São Gabriel da Cachoeira]], [[:en:Nheengatu_language|Nheengatu]] (a currently endangered [[:en:Creole_language|creole language]] with [[:en:Old_Tupi|Tupi]] lexicon and Portuguese-based grammar that, together with its southern relative [[:en:Língua_geral_paulista|língua geral paulista]], once was a major [[:en:Lingua_franca|lingua franca]] in Brazil),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; [[:en:Baniwa_of_Içana|Baniwa]] and Tucano languages had been granted co-official status with Portuguese.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

There are significant communities of German (mostly the [[:en:Riograndenser_Hunsrückisch|Brazilian Hunsrückisch]], a High German language dialect) and Italian (mostly the [[:en:Talian_dialect|Talian]], a [[:en:Venetian_language|Venetian]] dialect) origins in the Southern and Southeastern regions, whose ancestors' native languages were carried along to Brazil, and which, still alive there, are influenced by the Portuguese language.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; Talian is officially a historic heritage of [[:en:Rio_Grande_do_Sul|Rio Grande do Sul]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; and two German dialects possess co-official status in a few municipalities.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; Italian is also recognized as ethnic language in [[:en:Santa_Teresa,_Espírito_Santo|Santa Teresa]] and [[:en:Vila_Velha|Vila Velha]], in the state of [[:en:Espírito_Santo|Espírito Santo]].

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.[79] සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),[83]සැකිල්ල: ඕනෑවට වඩා සවිස්තරාත්මක පේළිගත බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[84]

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.[85][86] Talian යනු නිල වශයෙන් Rio Grande do Sul හි ඓතිහාසික උරුමයකි,[87] සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.[88] Espírito Santo ප්‍රාන්තයේ Santa Teresa සහ Vila Velha හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>n0ilvilgxh92unzbwxe9b3kkqscjk9i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749634</id>
      <parentid>749633</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:16:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* අධ්‍යාපනය */</comment>
      <origin>749634</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65477" sha1="gxaetpizztn5jn0c2jdxio2p32ys11r" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;


භාෂාව


Brazil's private institutions tend to be more exclusive and offer better quality education, so many high-income families send their children there. The result is a segregated educational system that reflects extreme income disparities and reinforces social inequality. However, efforts to change this are making impacts. The [[:en:University_of_São_Paulo|University of São Paulo]] is often considered [[:en:College_and_university_rankings|the best in Brazil and Latin America]]Of the top 20 Latin American universities, eight are Brazilian; most are [[:en:Public_university|public]]. Attending an institution of higher education is required by Law of Guidelines and Bases of Education. Kindergarten, elementary and medium education are required of all students.

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only. As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>gxaetpizztn5jn0c2jdxio2p32ys11r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749635</id>
      <parentid>749634</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:17:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* අධ්‍යාපනය */</comment>
      <origin>749635</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64690" sha1="6rmnoge7nuk6imd5taispeekno9rhzp" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
The official language of Brazil is [[:en:Portuguese_language|Portuguese]] (Article 13 of the Constitution of the Federal Republic of Brazil), which almost all of the population speaks and is virtually the only language used in newspapers, radio, television, and for business and administrative purposes. Brazil is the only Portuguese-speaking nation in the Americas, making the language an important part of Brazilian national identity and giving it a national culture distinct from those of its Spanish-speaking neighbors.

[[:en:Brazilian_Portuguese|Brazilian Portuguese]] has had its own development, mostly similar to 16th-century Central and Southern dialects of European Portuguese (despite a very substantial number of Portuguese colonial settlers, and [[:en:Portuguese_Brazilian|more recent immigrants]], coming from [[:en:Northern_Portugal|Northern regions]], and in minor degree Portuguese [[:en:Macaronesia|Macaronesia]]), with a few influences from the [[:en:Indigenous_languages_of_the_Americas|Amerindian]] and [[:en:Languages_of_Africa|African languages]], especially [[:en:West_Africa|West African]] and [[:en:Bantu_languages|Bantu]] restricted to the vocabulary only. As a result, the language is somewhat different, mostly in phonology, from the language of Portugal and other Portuguese-speaking countries (the dialects of the other countries, partly because of the more recent end of Portuguese colonialism in these regions, have a closer connection to contemporary [[:en:European_Portuguese|European Portuguese]]). These differences are comparable to those between [[:en:American_English|American]] and [[:en:British_English|British English]].

බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>6rmnoge7nuk6imd5taispeekno9rhzp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749636</id>
      <parentid>749635</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:17:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භාෂාව */</comment>
      <origin>749636</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63024" sha1="8j71lwy2lesvvhidb339apqxpoh3tfx" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;


The 2002 [[:en:Recognition_of_sign_languages|sign language law]]&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; requires government authorities and public agencies to accept and provide information in ''Língua Brasileira dos Sinais'' or &quot;LIBRAS&quot;, the [[:en:Brazilian_Sign_Language|Brazilian Sign Language]], while a 2005 presidential edict extends this to require teaching of the language as a part of the education and [[:en:Speech_and_language_pathology|speech and language pathology]] curricula. LIBRAS teachers, instructors and translators are recognized professionals. Schools and health services must provide access (&quot;[[:en:Inclusion_(education)|inclusion]]&quot;) to deaf people.

2002 සංඥා භාෂා නීතිය[80] රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>8j71lwy2lesvvhidb339apqxpoh3tfx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749637</id>
      <parentid>749636</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:18:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භාෂාව */</comment>
      <origin>749637</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62381" sha1="iz0u66tdesb7ouct8mao08qvcb566a0" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.]{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>iz0u66tdesb7ouct8mao08qvcb566a0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749638</id>
      <parentid>749637</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:18:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* නාගරිකකරණය */</comment>
      <origin>749638</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62380" sha1="qffyyf87k48mg3fc0c5yw9j8kl61b6p" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>qffyyf87k48mg3fc0c5yw9j8kl61b6p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749639</id>
      <parentid>749638</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:20:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භාෂාව */</comment>
      <origin>749639</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63175" sha1="6vfd14l26w028nvfxeqsnaj4deijw6f" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220px
| image1            = Interior do Museu da Língua Portuguesa em São Paulo, Brasil.jpg
| caption1          = [[Museum of the Portuguese Language]] in [[São Paulo]]
| image2            = AssuncaodoIcana.jpg
| caption2          = [[Alto Rio Negro Indigenous Territory]], in [[São Gabriel da Cachoeira]], [[Amazonas (Brazilian state)|Amazonas]],
where [[Nhengatu]], [[Tucano language|Tucano]] and [[Karu language|Baniwa]] are co-official languages
| image3            = Ruas de Pomerode (cropped).jpg
| caption3          = [[Pomerode]], [[Santa Catarina (state)|Santa Catarina]], where the [[East Pomeranian dialect|East Pomeranian]] is the [[second language]] (see [[Brazilian German]])
}}
බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>6vfd14l26w028nvfxeqsnaj4deijw6f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749640</id>
      <parentid>749639</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:23:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* භාෂාව */</comment>
      <origin>749640</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62945" sha1="ewyem582lvl2h34ibg9hcif0hknme7j" xml:space="preserve">[[File:Population_density_Brazil_2020.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Population_density_Brazil_2020.svg|thumb|බ්‍රසීලියානු මහ නගර සභා වල ජනගහන ඝනත්වය]]
නවතම නිල ප්‍රක්ෂේපණයට අනුව, 2022 ජූලි 1 වන දින බ්‍රසීලයේ ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 210,862,983 ක් විය - එය 2022 සංගණනයෙන් වාර්තා වූ මිලියන 203 ක ආරම්භක අගයට වඩා 3.9% ක ගැලපීමකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-23 |title=Brazilian population likely to start shrinking in 2042 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2024-08/brazilian-population-likely-start-shrinking-2042 |access-date=2024-08-24 |website=Agência Brasil |language=en}}&lt;/ref&gt; 2008 PNAD මගින් වාර්තා කරන ලද බ්‍රසීලයේ ජනගහනය ආසන්න වශයෙන් මිලියන 190 ක් විය&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; (වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 22.31 ක් හෝ වර්ග සැතපුම් 57.8), පිරිමින් සහ කාන්තාවන් අතර අනුපාතය 0.95:1&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=1&amp;opc1=1&amp;poc2=3&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sec2=0&amp;sec2=92956&amp;sec2=92957&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;]&lt;/ref&gt; සහ ජනගහනයෙන් 83.75% ක් නාගරික ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.&lt;ref&gt;2008 PNAD, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=261&amp;i=P&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=261&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=2&amp;sec58=0&amp;orp=6&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;sec1=1&amp;sec1=2&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=2&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=93&amp;sev=1000093&amp;sec2=0&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;orc58=5&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;ascendente=on&amp;sep=43343&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;pon=2&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;População residente por situação, sexo e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; ජනගහනය ගිනිකොනදිග (මිලියන 79.8 ක ජනගහනයක්) සහ ඊසානදිග (මිලියන 53.5 ක ජනගහනයක්) යන ප්‍රදේශවල දැඩි ලෙස සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති අතර, වඩාත් පුළුල් කලාප දෙක වන මධ්‍යම-බටහිර සහ උතුර, එක්ව බ්‍රසීලියානු භූමියෙන් 64.12% ක් වන අතර, මුළු ජනගහනය මිලියන 29.1 ක් පමණි.

බ්‍රසීලයේ පළමු සංගණනය 1872 දී සිදු කරන ලද අතර එහි ජනගහනය 9,930,478 ක් ලෙස වාර්තා විය.&lt;ref&gt;[http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en &quot;Brazil population reaches 190.8 million&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130809205237/http://www.brasil.gov.br/news/history/2011/04-1/29/brazil-population-reaches-190.8-million/newsitem_view?set_language=en|date=9 August 2013}}. Brasil.gov.br.&lt;/ref&gt; 1880 සිට 1930 දක්වා යුරෝපීයයන් මිලියන හතරක් පැමිණියහ.&lt;ref&gt;[http://www.migrationinformation.org/profiles/display.cfm?id=311 &quot;Shaping Brazil: The Role of International Migration&quot;]. Migration Policy Institute.&lt;/ref&gt; උපත් අනුපාතය සුළු වශයෙන් පහත වැටුණද, මරණ අනුපාතය අඩුවීම හේතුවෙන් 1940 සහ 1970 අතර බ්‍රසීලයේ ජනගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය. 1940 ගණන්වල වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන අනුපාතය 2.4% ක් වූ අතර එය 1950 ගණන්වල 3.0% දක්වා ඉහළ ගිය අතර 1960 ගණන්වල 2.9% ක් ලෙස පැවතුනි, ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 44 සිට 54 දක්වා&lt;ref&gt;José Alberto Magno de Carvalho, [http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161019004601/http://cedeplar.face.ufmg.br/pesquisas/td/TD%20227.pdf|date=19 October 2016}} Belo Horizonte: UFMG/Cedeplar, 2004 (PDF file), p.&amp;nbsp;5.&lt;/ref&gt; සහ 2007 දී අවුරුදු 72.6 දක්වා ඉහළ ගිය බැවින්.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 November 1999 |title=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1275&amp;id_pagina=1 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; 1960 ගණන්වල සිට එය ක්‍රමයෙන් පහත වැටෙමින් පවතී, 1950 සහ 1960 අතර වසරකට 3.04% සිට 2008 දී 1.05% දක්වා සහ 2050 වන විට -0.29% ක සෘණ අගයකට පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Projeção da População do Brasil – Brazil's populational projection |url=http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_impressao.php?id_noticia=1272 |access-date=25 January 2010 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; එමඟින් ජනවිකාස සංක්‍රාන්තිය සම්පූර්ණ වේ.&lt;ref&gt;Magno de Carvalho, [http://www.observasaude.sp.gov.br/BibliotecaPortal/Acervo/Estrutura_Demogr%C3%A1fica_Brasil.pdf &quot;Crescimento populacional e estrutura demográfica no Brasil&quot;]{{dead link|date=May 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}, pp.&amp;nbsp;7–8.&lt;/ref&gt; 2022 දී, සාක්ෂරතා අනුපාතය දළ වශයෙන් 7% ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;RF&quot;&gt;{{Cite web |date=2024-05-17 |title=2022 Census: Illiteracy rate falls from 9.6% to 7.0% in 12 years, though inequalities persist {{!}} News Agency |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-news/2184-news-agency/news/40118-2022-census-illiteracy-rate-falls-from-9-6-to-7-0-in-12-years-though-inequalities-persist |access-date=2025-05-14 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; 2008 දී 11.48% සිට සැලකිය යුතු අඩුවීමකි.&lt;ref&gt;PNAD 2008, IBGE. [http://www.sidra.ibge.gov.br/bda/tabela/protabl.asp?c=271&amp;i=P&amp;sec59=93024&amp;sec59=1023&amp;sec59=1024&amp;nome=on&amp;notarodape=on&amp;tab=271&amp;unit=0&amp;pov=3&amp;opc1=1&amp;poc2=1&amp;orc59=5&amp;OpcTipoNivt=1&amp;opn1=2&amp;nivt=0&amp;poc1=1&amp;sec58=0&amp;orp=7&amp;qtu3=27&amp;opv=1&amp;sec1=0&amp;opc2=1&amp;pop=1&amp;opn2=0&amp;orv=2&amp;orc2=4&amp;opc58=1&amp;qtu2=5&amp;sev=121&amp;sev=1000121&amp;sec2=0&amp;poc59=2&amp;opp=1&amp;opn3=0&amp;orc1=3&amp;poc58=1&amp;qtu1=1&amp;cabec=on&amp;opc59=1&amp;ascendente=on&amp;sep=43345&amp;orn=1&amp;qtu7=9&amp;orc58=6&amp;opn7=0&amp;decm=99&amp;pon=1&amp;OpcCara=44&amp;proc=1 &quot;Pessoas de 5 anos ou mais de idade por situação, sexo, alfabetização e grupos de idade e grupos de idade&quot;].&lt;/ref&gt; සංසන්දනය කිරීමේදී, 1940 දී, ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා (54%) නූගත් විය.&lt;ref name=&quot;RF&quot; /&gt;

=== ජාතිය සහ ජනවාර්ගිකත්වය ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = බ්‍රසීලයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් ([[2022 බ්‍රසීල සංගණනය|2022 සංගණනය]])&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/|title=Censo 2022 - Panorama}}&lt;/ref&gt;
| value1 = 45.34
| label1 = පර්ඩෝ (මිශ්‍ර)
| color1 = #AA7E54
| value2 = 43.46
| label2 = සුදු
| color2 = #FBC5A7
| value3 = 10.17
| label3 = කළු
| color3 = #55382A
| value4 = 0.60
| label4 = ස්වදේශීක
| color4 = #A65B3A
| value5 = 0.42
| label5 = නැගෙනහිර ආසියානු
| color5 = #E3B67F
}}

2022 බ්‍රසීලියානු සංගණනයට අනුව, ජනගහනයෙන් 45.3% (මිලියන 92.1) තමන් පාර්ඩෝ (දුඹුරු හෝ බහු වාර්ගික යන අර්ථය ඇති), 43.5% (මිලියන 88.2) සුදු, 10.2% (මිලියන 20.7) කළු, 0.6% (මිලියන 1.2) ආදිවාසී, 80.40% ආදිවාසී ලෙස විස්තර කර ඇත. (නිල වශයෙන් කහ හෝ අමරෙලා ලෙස හැඳින්වේ).&lt;ref name=&quot;PNADIBGE&quot;&gt;2008 PNAD, IBGE. [https://g1.globo.com/economia/censo/noticia/2023/12/22/censo-2022-cor-ou-raca.ghtml].&lt;/ref&gt;

1500 දී පෘතුගීසීන් පැමිණීමෙන් පසු, ඇමරින්ඩියන්වරුන්, යුරෝපීයයන් සහ අප්‍රිකානුවන් අතර සැලකිය යුතු ජාන මිශ්‍රණයක් රටේ සියලුම ප්‍රදේශවල සිදුවී ඇත:

* ජනගහනය ආවරණය කරමින් සිදු කරන ලද සියලුම ස්වයංක්‍රීය අධ්‍යයනයන්ට අනුව යුරෝපීය පරම්පරාව ප්‍රමුඛ වන අතර එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයේ සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 60% ත් 65% ත් අතර ප්‍රමාණයක් වේ.&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=De Assis Poiares|first1=Lilian|last2=De Sá Osorio|first2=Paulo|last3=Spanhol|first3=Fábio Alexandre|last4=Coltre|first4=Sidnei César|last5=Rodenbusch|first5=Rodrigo|last6=Gusmão|first6=Leonor|last7=Largura|first7=Alvaro|last8=Sandrini|first8=Fabiano|last9=Da Silva|first9=Cláudia Maria Dornelles|year=2010|title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population|url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|journal=Forensic Science International: Genetics|volume=4|issue=2|pages=e61–63|doi=10.1016/j.fsigen.2009.05.006|pmid=20129458|archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf|archive-date=8 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;www1.folha.uol.com.br2&quot;&gt;[http://www1.folha.uol.com.br/folha/ciencia/ult306u633465.shtml Brazilian DNA is nearly 80% European, indicates study].&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot;&gt;NMO Godinho [http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873|date=6 July 2011}}. PhD Thesis, Universidade de Brasília (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Di Pietro|first2=Giuliano|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy Fde|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=MO|last11=De Moraes|first11=ME|display-authors=9|year=2011|editor-last=Harpending|editor-first=Henry|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|page=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=De Moraes|first12=MR|last13=Ojopi|first13=EB|last14=Perini|first14=JA|last15=Racciopi|first15=C|last16=Ribeiro-Dos-Santos|first16=AK|last17=Rios-Santos|first17=F|last18=Romano-Silva|first18=MA|last19=Sortica|first19=VA|last20=Suarez-Kurtz|first20=G}}&lt;/ref&gt;
* බ්‍රසීලියානුවන් අතර අප්‍රිකානු පරම්පරාව සාමාන්‍ය ජාන සැකැස්මෙන් 20% සිට 25% දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br2&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;wiley12&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Lins|first1=T. C.|last2=Vieira|first2=R. G.|last3=Abreu|first3=B. S.|last4=Grattapaglia|first4=D.|last5=Pereira|first5=R. W.|date=March–April 2009|title=Genetic composition of Brazilian population samples based on a set of twenty-eight ancestry informative SNPs|url=https://repositorio.ucb.br:9443/jspui/handle/123456789/7489|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=22|issue=2|pages=187–192|doi=10.1002/ajhb.20976|pmid=19639555|doi-access=free|s2cid=205301927}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;scielo.br2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Bortolini|first2=Maria Cátira|date=April 1, 2004|title=Pode a genética definir quem deve se beneficiar das cotas universitárias e demais ações afirmativas?|journal=Estudos Avançados|volume=18|issue=50|pages=31–50|doi=10.1590/S0103-40142004000100004|doi-access=free|hdl-access=free|hdl=10183/19857}}&lt;/ref&gt;
* ස්වදේශික පරම්පරාව බ්‍රසීලයේ සියලුම ප්‍රදේශවල සැලකිය යුතු අතර පවතී, එය බ්‍රසීලියානුවන්ගේ සාමාන්‍ය ජානමය පෙළපතෙන් 15% සිට 20% දක්වා පමණ වේ.&lt;ref name=&quot;wiley12&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;alvaro.com.br3&quot;&gt;{{cite web |title=Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population |url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5xmleMZgv?url=http://www.alvaro.com.br/pdf/trabalhoCientifico/ARTIGO_BRASIL_LILIAN.pdf |archive-date=April 8, 2011 |access-date=2011-04-08 |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bdtd.bce.unb.br3&quot;&gt;{{cite web |author=Godinho, Neide Maria de Oliveira |year=2008 |title=O impacto das migrações na constituição genética de populações latino-americanas |url=http://repositorio.unb.br/bitstream/10482/5542/1/2008_NeideMOGodinho.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706162240/http://bdtd.bce.unb.br/tedesimplificado/tde_busca/arquivo.php?codArquivo=3873 |archive-date=2011-07-06 |publisher=Universidade de Brasília}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;plosone.org3&quot;&gt;{{cite journal|last1=Pena|first1=Sérgio D. J.|last2=Pietro|first2=Giuliano Di|last3=Fuchshuber-Moraes|first3=Mateus|last4=Genro|first4=Julia Pasqualini|last5=Hutz|first5=Mara H.|last6=Kehdy|first6=Fernanda de Souza Gomes|last7=Kohlrausch|first7=Fabiana|last8=Magno|first8=Luiz Alexandre Viana|last9=Montenegro|first9=Raquel Carvalho|last10=Moraes|first10=Manoel Odorico|last11=Moraes|first11=Maria Elisabete Amaral de|date=February 16, 2011|title=The Genomic Ancestry of Individuals from Different Geographical Regions of Brazil Is More Uniform Than Expected|journal=PLOS ONE|volume=6|issue=2|pages=e17063|bibcode=2011PLoSO...617063P|doi=10.1371/journal.pone.0017063|pmc=3040205|pmid=21359226|doi-access=free|last12=Moraes|first12=Milene Raiol de|last13=Ojopi|first13=Élida B.|last14=Perini|first14=Jamila A.|last15=Racciopi|first15=Clarice|first16=Ândrea Kely Campos|last16=Ribeiro-dos-Santos|first17=Fabrício|last17=Rios-Santos|first18=Marco A.|last18=Romano-Silva|first19=Vinicius A.|last19=Sortica|first20=Guilherme|last20=Suarez-Kurtz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hereditas.com.br2&quot;&gt;{{cite web |title=SIDIA M. CALLEGARI-JACQUES et al., Historical Genetics: Spatiotemporal Analysis of the Formation |url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf |archive-date=July 6, 2011 |access-date=August 21, 2017 |website=Hereditas.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid145958742&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Callegari-Jacques|first1=S. M.|last2=Grattapaglia|first2=D.|last3=Salzano|first3=F. M.|last4=Salamoni|first4=S. P.|last5=Crossetti|first5=S. G.|last6=Ferreira|first6=M. R. E.|last7=Hutz|first7=M. H.|date=November–December 2003|title=Historical genetics: Spatiotemporal analysis of the formation of the Brazilian population|url=http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|url-status=dead|journal=[[American Journal of Human Biology]]|volume=15|issue=6|pages=824–834|doi=10.1002/ajhb.10217|pmid=14595874|archive-url=https://web.archive.org/web/20110706152708/http://www.hereditas.com.br/pdfs/AJHB-Callegari-Jacquesetal2003.pdf|archive-date=July 6, 2011|s2cid=34610130|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Retrato molecular do Brasil |url=http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080306064232/http://publicacoes.gene.com.br/Imprensa_genealogia/Retrato%20molecular%20do%20Brasil@Folha%20de%20S%C3%A3o%20Paulo@26-03-2000.htm |archive-date=March 6, 2008 |access-date=August 21, 2017 |website=Publicacoes.gene.com.br |df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේ සිට බ්‍රසීලය එහි දේශසීමා සංක්‍රමණය සඳහා විවෘත කළේය. 1808 සිට 1972 දක්වා කාලය තුළ රටවල් 60කට අධික සංඛ්‍යාවකින් මිලියන පහක් පමණ ජනතාවක් බ්‍රසීලයට සංක්‍රමණය වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් පෘතුගීසි, ඉතාලි, ස්පාඤ්ඤ, ජර්මානු, ඉංග්‍රීසි, යුක්‍රේන, පෝලන්ත, යුදෙව්, අප්‍රිකානු, ආර්මේනියානු, රුසියානු, චීන, ජපන්, කොරියානු සහ අරාබි සම්භවයක් ඇති අය වෙති.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Maria Stella Ferreira-Levy|year=1974|title=O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 a 1972)|journal=Revista de Saúde Pública|volume=8|issue=supl|pages=49–90|doi=10.1590/S0034-89101974000500003|doi-access=free}}, Table 2, p.&amp;nbsp;74. {{in lang|pt}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 2, Section ''&quot;The Beginning of the 'Mosaic' ''&quot;.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Grün|first=Roberto|date=July 1996|title=The Armenian Renaissance in Brazil|url=https://www.cambridge.org/core/journals/americas/article/the-armenian-renaissance-in-brazil/759304E77521DF48F0C1F1DD95C0D3E2|journal=The Americas|language=en|volume=53|issue=1|pages=113–151|doi=10.2307/1007476|issn=0003-1615|jstor=1007476|url-access=subscription|s2cid=143656550}}&lt;/ref&gt; ආර්ජන්ටිනාවට පසු ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම යුදෙව් ප්‍රජාව බ්‍රසීලය සතුව ඇති අතර එහි ජනගහනයෙන් 0.06% කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Jewish Community in Brazil |url=https://www.bh.org.il/jewish-community-brazil/ |website=Beit Hatfutsot}}&lt;/ref&gt; අරාබි ලෝකයෙන් පිටත, ලොව විශාලතම අරාබි පරම්පරාවේ ජනගහනය ද බ්‍රසීලයේ ඇති අතර, එහි ජනගහනය මිලියන 15-20 කි.&lt;ref name=&quot;Ferabolli2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Silvia Ferabolli |url=https://books.google.com/books?id=R5CbBAAAQBAJ&amp;pg=PA151 |title=Arab Regionalism: A Post-Structural Perspective |date=25 September 2014 |publisher=Routledge |isbn=978-1-317-65803-0 |page=151 |quote=According to estimates by the Brazilian Institute of Geography and Statistics (IBGE), countersigned by the League of Arab States, Brazil has the largest Arab colony outside their countries of origin. There are estimated 15 million Arabs living in Brazil today, with some researchers suggesting numbers around 20 million.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Amar2014&quot;&gt;{{Cite book |last=Paul Amar |url=https://books.google.com/books?id=XGKuCAAAQBAJ&amp;pg=PA40 |title=The Middle East and Brazil: Perspectives on the New Global South |date=15 July 2014 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-01496-2 |page=40 |quote=there are, according to the Ministry of Foreign Affairs, more than sixteen million Arabs and descendants of Arabs in Brazil, constituting the largest community of Arabs descent outside the Middle East.}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයට අනුව, බ්‍රසීලය ලෙබනනයේ වෙසෙන ලෙබනන් පුද්ගලයින්ගේ ජනගහනය ඉක්මවා යන ලෙබනන් ඩයස්පෝරාව මිලියන 7 සිට මිලියන 10 දක්වා වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=cl1289 |date=8 June 2021 |title=From Beirut to Brazil |url=https://ccas.georgetown.edu/2021/06/08/from-beirut-to-brazil/ |access-date=7 November 2023 |website=CCAS |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සමාජය සමාජ පන්ති රේඛා මගින් වඩාත් කැපී පෙනෙන ලෙස බෙදී ඇත, නමුත් වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර ඉහළ ආදායම් විෂමතාවයක් දක්නට ලැබේ, එබැවින් ජාතිවාදය සහ පන්තිවාදය බොහෝ විට අතිච්ඡාදනය වේ. දුඹුරු ජනගහනය (නිල වශයෙන් පෘතුගීසි භාෂාවෙන් පාර්ඩෝ ලෙස හැඳින්වේ)&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot;&gt;Coelho (1996), p.&amp;nbsp;268.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot;&gt;Vesentini (1988), p.&amp;nbsp;117.&lt;/ref&gt; යනු කබොක්ලෝස් (සාමාන්‍යයෙන් උකහා ගත් ඇමරින්ඩියන්වරුන් සහ සුදු ජාතිකයින් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්), මුලටෝස් (ප්‍රධාන වශයෙන් සුදු ජාතිකයින් සහ අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සහ කැෆුසෝස් (අප්‍රිකානු-බ්‍රසීලියානුවන් සහ ස්වදේශිකයින්ගෙන් පැවත එන්නන්) ඇතුළත් පුළුල් කාණ්ඩයකි.&lt;ref name=&quot;Coelho 1996, p. 268&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Vesentini 1988, p. 117&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Adas, Melhem ''Panorama geográfico do Brasil'', 4th ed (São Paulo: Moderna, 2004), p.&amp;nbsp;268 {{ISBN|85-16-04336-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;2–3.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot;&gt;Moreira (1981), p.&amp;nbsp;108.&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්, මුලටෝවරුන් සහ ත්‍රි-වාර්ගිකයන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් බහියා සිට පරායිබා දක්වා&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), pp.&amp;nbsp;74–75.&lt;/ref&gt; ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සහ උතුරු මරන්හාඕ,&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 10 (Rio de Janeiro: Encyclopædia Britannica do Brasil, 1987), p.&amp;nbsp;355.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;74.&lt;/ref&gt; දකුණු මිනාස් ජෙරයිස්&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot;&gt;Azevedo (1971), p.&amp;nbsp;161.&lt;/ref&gt; සහ නැගෙනහිර රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ද සොයාගත හැකිය.&lt;ref name=&quot;Moreira 1981, p. 108&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Azevedo 1971, p. 161&quot; /&gt;

සැලකිය යුතු ඇමරින්ඩියන් සම්භවයක් ඇති පුද්ගලයින් උතුරු, ඊසානදිග සහ මධ්‍ය-බටහිර කලාපවල ජනගහනයෙන් බහුතරය වේ.&lt;ref&gt;''Enciclopédia Barsa'', vol. 4, pp.&amp;nbsp;254–55, 258, 265.&lt;/ref&gt; 2007 දී, ජාතික ඉන්දියානු පදනම ඇස්තමේන්තු කළේ බ්‍රසීලයේ විවිධ ස්පර්ශ නොකළ ගෝත්‍ර 67 ක් ඇති බවයි, එය 2005 දී ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තුව 40 ක් වූ අතර එය ඉහළ ගොස් ඇත. ලෝකයේ විශාලතම ස්පර්ශ නොකළ ජනයා සංඛ්‍යාව බ්‍රසීලයේ සිටින බව විශ්වාස කෙරේ.&lt;ref&gt;[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/07/07/AR2007070701312.html &quot;In Amazonia, Defending the Hidden Tribes&quot;], ''The Washington Post'' (8 July 2007).&lt;/ref&gt;

=== ආගම ===

{{Pie chart
| thumb = right
| caption = [[බ්‍රසීලයේ ආගම]] (2022 සංගණනය)
| value1 = 56.75
| label1 = කතෝලික
| color1 = Gold
| value2 = 26.85
| label2 = රෙපරමාදු
| color2 = Purple
| value3 = 9.28
| label3 = ආගමක් නැත
| color3 = White
| value4 = 1.84
| label4 = භූතවාදය
| color4 = Red
| value5 = 5.06
| label5 = වෙනත් ආගම්
| color5 = Green
| value6 = 0.17
| label6 = සඳහන් කර නැති
| color6 = Black
}}

ක්‍රිස්තියානි ආගම රටේ ප්‍රමුඛතම ආගම වන අතර, කතෝලික ධර්මය එහි විශාලතම නිකායයි. ලොව විශාලතම කතෝලික ජනගහනය බ්‍රසීලයේ ඇත.&lt;ref name=&quot;PEWCATHOLIC&quot;&gt;{{Cite web |date=13 February 2013 |title=The Global Catholic Population |url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population/ |access-date=10 June 2020 |publisher=[[Pew Research Center]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDS&quot;&gt;{{Cite conference|date=8 November 2005|title=Brazil|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51629.htm|publisher=U.S. Department of State|access-date=8 June 2008|book-title=International Religious Freedom Report}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Worldwide Catholic population hits 1.4 billion |url=https://www.catholicnewsagency.com/news/262883/worldwide-catholic-population-hits-14-billion |access-date=2025-04-03 |website=Catholic News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; 2022 ජනවිකාස සංගණනයට අනුව (PNAD සමීක්ෂණය ආගම ගැන විමසන්නේ නැත), ජනගහනයෙන් 56.75% ක් කතෝලික ධර්මය අනුගමනය කළහ; 26.85% රෙපරමාදු ආගම; 1.84% කාර්ඩෙක්වාදී ආත්මවාදය; 5.06% වෙනත් ආගම්, ප්‍රකාශ නොකළ හෝ නිශ්චිත නොවන; 9.28% ක් ආගමක් නොතිබුණි.

බ්‍රසීලයේ ආගමික විවිධත්වය වර්ධනය වූයේ වහල්භාවයට පත් අප්‍රිකානු ජනයාගේ සහ ආදිවාසී ජනයාගේ ආගමික සම්ප්‍රදායන් සමඟ කතෝලික පල්ලියේ රැස්වීමෙනි.&lt;ref name=&quot;BoyleSheen2013&quot;&gt;{{Cite book |last1=Kevin Boyle |url=https://books.google.com/books?id=JxgFWwK8dXwC&amp;pg=PT211 |title=Freedom of Religion and Belief: A World Report |last2=Juliet Sheen |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-134-72229-7 |page=211}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි යටත් විජිතකරණය අතරතුර මෙම ඇදහිලි ඒකාබද්ධ වීම, සාම්ප්‍රදායික පෘතුගීසි උත්සව මගින් සංලක්ෂිත බ්‍රසීලියානු කතෝලික පල්ලියේ ප්‍රධාන කුඩය තුළ විවිධාකාර සමමුහුර්ත පිළිවෙත් මාලාවක් වර්ධනය වීමට හේතු විය.&lt;ref name=&quot;georgetown1&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}}&lt;/ref&gt;

20 වන සියවස තුළ ආගමික බහුත්වවාදය වැඩි වූ අතර,&lt;ref name=&quot;Morris2006a&quot;&gt;{{Cite book |last=Brian Morris |url=https://books.google.com/books?id=PguGB_uEQh4C&amp;pg=PA223 |title=Religion and Anthropology: A Critical Introduction |publisher=Cambridge University Press |year=2006 |isbn=978-0-521-85241-8 |page=223}}&lt;/ref&gt; 2010 වන විට රෙපරමාදු ප්‍රජාව ජනගහනයෙන් 22% කට වඩා ඇතුළත් කර ඇත - අර්ධ වශයෙන් ඇමරිකානු මිෂනාරි සහ රජයේ බලපෑමේ මිශ්‍රණයක් හේතුවෙන්.&lt;ref name=&quot;JeynesRobinson2012&quot;&gt;{{Cite book |last1=William Jeynes |url=https://books.google.com/books?id=NIBlry_2oLQC&amp;pg=PA405 |title=International Handbook of Protestant Education |last2=David W. Robinson |publisher=Springer |year=2012 |isbn=978-94-007-2386-3 |page=405}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tautz |first=Carlos |date=2025-04-07 |title=Como os EUA usaram a religião para combater o comunismo no Brasil |url=https://www.intercept.com.br/2025/04/07/como-os-eua-usaram-a-religiao-para-combater-o-comunismo-no-brasil/ |access-date=2025-04-16 |website=Intercept Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; වඩාත් පොදු රෙපරමාදු නිකායන් වන්නේ එවැන්ජලිකල් පෙන්තකොස්ත ඒවාය. රට තුළ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අනෙකුත් රෙපරමාදු ශාඛා අතර බැප්ටිස්ට්, සෙවන්ත්-ඩේ ඇඩ්වෙන්ටිස්ට්, ලුතරන් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සම්ප්‍රදාය ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite FTP|title=2010 census results|server=FTP server|url-status=dead|url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Censos/Censo_Demografico_2010/Caracteristicas_Gerais_Religiao_Deficiencia/tab1_4.pdf}}&lt;/ref&gt; මෑත දශක කිහිපය තුළ, රෙපරමාදු ආගම, විශේෂයෙන් පෙන්තකොස්තවාදයේ සහ එවැන්ජලිස්තවාදයේ ආකාරවලින්, බ්‍රසීලයේ ව්‍යාප්ත වී ඇති අතර, 2010 ගණන්වලදී කතෝලිකයන්ගේ අනුපාතය සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටී ඇත.&lt;ref name=&quot;georgetown2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil |url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-url=https://web.archive.org/web/20110825203019/http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/countries/brazil |archive-date=25 August 2011 |access-date=7 December 2011 |publisher=[[Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs]]}} See drop-down essay on &quot;The Growth of Religious Pluralism&quot;&lt;/ref&gt; ඔවුන් බ්‍රසීලය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවින්, බොහෝ දෙනෙක් බ්‍රසීලියානු සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයට පවා ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇත,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-08 |title=Conservative evangelicals use social media to sway Brazil election |url=https://restofworld.org/2024/brazil-election-evangelical-youtubers/ |access-date=2024-12-04 |website=Rest of World |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Iacomini |first=Franco |date=2024-03-05 |title=Brazilian Evangelicals Bring Their Political Playbook to Portugal |url=https://www.christianitytoday.com/2024/03/brazilian-evangelicals-politics-po/ |access-date=2024-12-04 |website=Christianity Today |language=en-US}}&lt;/ref&gt; සහ 2022 බ්‍රසීලියානු කුමන්ත්‍රණයට එවැන්ජලිකල් රෙපරමාදු බලපෑම සම්බන්ධ වී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/made-by-history/2023/01/18/brazil-insurrection-evangelical-christianity/|title=The shared religious roots of twin insurrections in the US and Brazil|date=January 18, 2023|newspaper=The Washington Post|access-date=2024-12-04}}&lt;/ref&gt; 2022 සිට, එවැන්ජලිකල්වරුන් සහ කතෝලිකයන් ආගම දේශපාලන සාධකයක් ලෙස නැවත සලකා බැලීම ආරම්භ කර ඇති බව සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=14 February 2025 |title=&quot;Religião como fator político está diminuindo&quot;, diz especialista à CNN |url=https://www.cnnbrasil.com.br/politica/religiao-como-fator-politico-esta-diminuindo-diz-especialista-a-cnn/ |access-date=2025-04-03 |website=CNN Brasil |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රෙපරමාදු ආගමෙන් පසු, කිසිදු ආගමක් ප්‍රකාශ නොකරන පුද්ගලයින් ද සැලකිය යුතු කණ්ඩායමක් වන අතර, 2010 සංගණනයට අනුව ජනගහනයෙන් 8% ඉක්මවා ඇත. බෝවා විස්ටා, සැල්වදෝර් සහ පෝර්ටෝ වෙල්හෝ නගරවල බ්‍රසීලයේ ආගමික නොවන පදිංචිකරුවන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සිටිති. ටෙරෙසිනා, ෆෝටලේසා සහ ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් රටේ වඩාත්ම රෝමානු කතෝලිකයන් විය.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot;&gt;{{Cite web |last=Do G1, em São Paulo |date=23 August 2011 |title=G1 – País tem menor nível de adeptos do catolicismo desde 1872, diz estudo |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2011/08/pais-tem-menor-nivel-de-adeptos-do-catolicismo-desde-1872-diz-estudo.html |access-date=7 April 2012 |publisher=G1.globo.com}}&lt;/ref&gt; මහා රියෝ ද ජැනයිරෝ, නගරය නිසි ලෙස ඇතුළත් නොකර, වඩාත්ම ආගමික නොවන සහ අවම රෝමානු කතෝලික බ්‍රසීලියානු පරිධිය වන අතර, මහා පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ සහ මහා ෆෝටලේසා පිළිවෙලින් ලැයිස්තු වල ප්‍රතිවිරුද්ධ පැතිවල සිටිති.&lt;ref name=&quot;FGV no G1&quot; /&gt;

2009 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, බ්‍රසීලියානු සෙනෙට් සභාව විසින් 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයා විසින් වතිකානුව සමඟ ගිවිසුමක් අනුමත කර බලාත්මක කරන ලද අතර, එහි බ්‍රසීලයේ කතෝලික පල්ලියේ නීතිමය ප්‍රඥප්තිය පිළිගනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2009 |title=Senado aprova acordo com o Vaticano |url=https://oglobo.globo.com/economia/senado-aprova-acordo-com-vaticano-3161783 |access-date=28 June 2020 |publisher=[[O Globo]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto nº 7.107, de 11 de fevereiro de 2010. |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2007-2010/2010/Decreto/D7107.htm |access-date=28 June 2020 |publisher=Casa Civil da Presidência da República}}&lt;/ref&gt;

=== සෞඛ්‍යය ===
[[File:Hospital_de_Clínicas_PMPA.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hospital_de_Cl%C3%ADnicas_PMPA.jpg|thumb|පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ හි සායනික රෝහල, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයට අධ්‍යාපනික වශයෙන් සම්බන්ධ වී ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු මහජන අරමුදල් සපයන සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය වන SUS හි කොටසකි.]]
බ්‍රසීලියානු මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතිය වන ඒකාබද්ධ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය (Sistema Único de Saúde – SUS), රජයේ සියලුම මට්ටම් මගින් කළමනාකරණය කර සපයනු ලබන අතර,&lt;ref name=&quot;ForgiaCouttolenc2008&quot;&gt;{{Cite book |last1=Gerard Martin La Forgia |url=https://books.google.com/books?id=i3R43xW5KqcC&amp;pg=PA17 |title=Hospital Performance in Brazil: The Search for Excellence |last2=Bernard F. Couttolenc |publisher=World Bank Publications |year=2008 |isbn=978-0-8213-7359-0 |page=17}}&lt;/ref&gt; ලෝකයේ මෙම වර්ගයේ විශාලතම පද්ධතිය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=20 Anos do SUS |url=http://conselho.saude.gov.br/web_sus20anos/index.html |access-date=13 April 2012 |publisher=Conselho Nacional de Saúde}}&lt;/ref&gt; අනෙක් අතට, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධති අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.&lt;ref name=&quot;Wolper2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Lawrence F. Wolper |url=https://books.google.com/books?id=Zts-QdpDiWUC&amp;pg=PA33 |title=Health Care Administration: Planning, Implementing, and Managing Organized Delivery Systems |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |year=2004 |isbn=978-0-7637-3144-1 |page=33}}&lt;/ref&gt; මහජන සෞඛ්‍ය සේවා විශ්වීය වන අතර රටේ සියලුම පුරවැසියන්ට නොමිලේ පිරිනමනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථාන සහ රෝහල් ඉදිකිරීම සහ නඩත්තු කිරීම බදු මගින් අරමුදල් සපයනු ලබන අතර, එම ප්‍රදේශයේ වියදම් සඳහා රට එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 9% ක් පමණ වැය කරයි. 2021 දී, බ්‍රසීලයේ සෑම වැසියන් 1,000 කටම වෛද්‍යවරුන් 2.1 ක් සහ රෝහල් ඇඳන් 2.5 ක් සිටියහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Physicians (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.PHYS.ZS?locations=BR |website=World Health Organization's Global Health Workforce Statistics}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hospital beds (per 1,000 people) |url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS |website=World Health Organization The World Bank}}&lt;/ref&gt;

1988 දී විශ්ව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය නිර්මාණය කිරීමෙන් පසු සියලු ප්‍රගතිය තිබියදීත්, බ්‍රසීලයේ තවමත් මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළු කිහිපයක් තිබේ. 2006 දී, විසඳිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු වූයේ ඉහළ ළදරු (2.51%) සහ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය (උපත් 1000 කට මරණ 73.1) ය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot;&gt;{{Cite web |title=Saúde |url=http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081216074831/http://www.planejamento.gov.br/secretarias/upload/Arquivos/spi/programas_projeto/radar_social/2006_PRP_Radar_radarSocial.pdf |archive-date=16 December 2008 |access-date=10 June 2008 |website=Radar social |publisher=Ministério do Planejamento}}&lt;/ref&gt;

හෘද වාහිනී රෝග (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 151.7) සහ පිළිකා (ජනගහනයෙන් 100,000 කට මරණ 72.7) වැනි බෝ නොවන රෝගවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ද බ්‍රසීල ජනගහනයේ සෞඛ්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. අවසාන වශයෙන්, මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි බාහිර නමුත් වළක්වා ගත හැකි සාධක රටේ සියලුම මරණ වලින් 14.9% ක් ඇති කළේය.&lt;ref name=&quot;Radar social&quot; /&gt; 2000 දී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් ඇගයීමට ලක් කරන ලද රටවල් 191 අතර බ්‍රසීල සෞඛ්‍ය පද්ධතිය 125 වන ස්ථානයට පත්විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2000 |title=Measuring overall health system performance for 191 countries |url=https://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061118210828/http://www.who.int/entity/healthinfo/paper30.pdf |archive-date=18 November 2006 |access-date=30 April 2014 |publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

=== අධ්‍යාපනය ===
[[File:Arquitetura_Prédio_Histórico_da_Universidade_Federal_do_Paraná.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arquitetura_Pr%C3%A9dio_Hist%C3%B3rico_da_Universidade_Federal_do_Paran%C3%A1.jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ පැරණිතම විශ්ව විද්‍යාලවලින් එකක් වන, කුරිටිබා හි පිහිටි, පරානා ෆෙඩරල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඓතිහාසික ගොඩනැගිල්ල]]
ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාතික අධ්‍යාපනයේ මාර්ගෝපදේශ සහ පදනම් නීතිය මගින් සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඔවුන්ගේ අදාළ අධ්‍යාපන පද්ධති කළමනාකරණය කර සංවිධානය කළ යුතු බව තීරණය කරයි. මෙම සෑම පොදු අධ්‍යාපන පද්ධතියක්ම තමන්ගේම නඩත්තුව සඳහා වගකිව යුතු අතර, එය අරමුදල් මෙන්ම යාන්ත්‍රණ සහ අරමුදල් ප්‍රභවයන් කළමනාකරණය කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් රාජ්‍ය අයවැයෙන් 25% ක් සහ ෆෙඩරල් බදු සහ නාගරික බදු වලින් 18% ක් අධ්‍යාපනය සඳහා වෙන් කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Usa2005&quot;&gt;{{Cite book |last=Usa Ibp Usa |url=https://books.google.com/books?id=dzhWjfK8CswC&amp;pg=PA42 |title=Brazil: Tax Guide |publisher=Int'l Business Publications |year=2005 |isbn=978-0-7397-3279-3 |page=42}}&lt;/ref&gt;

IBGE ට අනුව, 2019 දී සාක්ෂරතා අනුපාතය 93.4% ක් වූ අතර, එයින් අදහස් වන්නේ රට තුළ මිලියන 11.3 ක් (ජනගහනයෙන් 6.6%) තවමත් නූගත් බවයි, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ සැන්ටා කැටරිනා වැනි සමහර ප්‍රාන්ත සාක්ෂරතා අනුපාතයෙන් 97% ක් පමණ ළඟා වී ඇත;&lt;ref name=&quot;NN&quot;&gt;{{Cite web |date=15 July 2020 |title=IBGE: Analfabetismo cai no país, mas fica estagnado no Nordeste |url=https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/07/15/ibge-analfabetismo-cai-no-pas-mas-fica-estagnado-no-nordeste.ghtml |website=Globo.com |language=pt}}&lt;/ref&gt; ක්‍රියාකාරී නූගත්කම ජනගහනයෙන් 21.6% දක්වා ළඟා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Agency2010&quot;&gt;{{Cite book |last=The Central Intelligence Agency |url=https://books.google.com/books?id=m-9eSrZtYAAC&amp;pg=PA143 |title=The World Factbook 2010 |publisher=Potomac Books, Inc. |year=2010 |isbn=978-1-59797-541-4 |edition=CIA 2009 |page=143}}&lt;/ref&gt; ඊසානදිග ප්‍රදේශයේ සාක්ෂරතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, එහි ජනගහනයෙන් 13.87% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙන අතර, දකුණේ ජනගහනයෙන් 3.3% ක් සාක්ෂරතාවයෙන් පෙළෙති.&lt;ref name=&quot;Bank2001&quot;&gt;{{Cite book |last=World Bank |url=https://books.google.com/books?id=YttV-Ggq90UC&amp;pg=PA40 |title=Rural Poverty Alleviation in Brazil: Towards an Integrated Strategy |publisher=World Bank Publications |year=2001 |isbn=978-0-8213-5206-9 |page=40}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NN&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ පෞද්ගලික ආයතන වඩාත් සුවිශේෂී වන අතර වඩා හොඳ තත්ත්වයේ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන බැවින්, බොහෝ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් තම දරුවන් එහි යවයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අධික ආදායම් විෂමතා පිළිබිඹු කරන සහ සමාජ අසමානතාවය ශක්තිමත් කරන වෙන් කරන ලද අධ්‍යාපන ක්‍රමයකි. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනස් කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන් බලපෑම් ඇති කරයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Laplane |first=Mario |date=14 May 2019 |title=Efforts towards inclusion |url=https://www.dandc.eu/en/article/impact-public-and-private-education-social-inequality-brazil |website=D + C, Development and cooperation}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලය බොහෝ විට බ්‍රසීලයේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS World University Rankings 2024 |url=https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240104115634/https://www.topuniversities.com/world-university-rankings |archive-date=4 January 2024 |access-date=2023-12-06 |website=Top Universities |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities |url=https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230929224804/https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023 |archive-date=29 September 2023 |access-date=2023-12-06 |website=www.shanghairanking.com}}&lt;/ref&gt; ඉහළම ලතින් ඇමරිකානු විශ්ව විද්‍යාල 20 න් අටක් බ්‍රසීලියානු ය; බොහෝ ඒවා පොදු ය. උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සහභාගී වීම මාර්ගෝපදේශ සහ අධ්‍යාපන පදනම් නීතිය මගින් අවශ්‍ය වේ. සියලුම සිසුන් සඳහා ළදරු පාසල්, ප්‍රාථමික සහ මධ්‍යම අධ්‍යාපනය අවශ්‍ය වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=QS University Rankings Latin America |url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/latin-american-university-rankings/2019 |access-date=11 November 2018 |publisher=[[QS World University Rankings]]}}&lt;/ref&gt;

=== භාෂාව ===
{{multiple image
| direction         = vertical
| align             = right
| width             = 220px
| image1            = Interior do Museu da Língua Portuguesa em São Paulo, Brasil.jpg
| caption1          = සාඕ පවුලෝ හි පෘතුගීසි භාෂා කෞතුකාගාරය
| image2            = AssuncaodoIcana.jpg
| caption2          = සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා හි ඇල්ටෝ රියෝ නීග්‍රෝ ආදිවාසී ප්‍රදේශය.
}}
බ්‍රසීලයේ නිල භාෂාව පෘතුගීසි වේ (බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන වගන්තිය), එය ජනගහනයෙන් සියල්ලන්ම පාහේ කතා කරන අතර පුවත්පත්, ගුවන්විදුලිය, රූපවාහිනිය සහ ව්‍යාපාරික සහ පරිපාලන අරමුණු සඳහා භාවිතා කරන එකම භාෂාව වේ. ඇමරිකාවේ එකම පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ජාතිය බ්‍රසීලය වන අතර, භාෂාව බ්‍රසීල ජාතික අනන්‍යතාවයේ වැදගත් කොටසක් බවට පත් කරන අතර එයට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන අසල්වැසියන්ගෙන් වෙනස් ජාතික සංස්කෘතියක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;language2&quot;&gt;{{Cite web |title=Brazil – Language |url=http://countrystudies.us/brazil/39.htm |website=countrystudies.us}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු පෘතුගීසි භාෂාව තමන්ගේම සංවර්ධනයක් ඇති කර ගෙන ඇති අතර, බොහෝ දුරට 16 වන සියවසේ යුරෝපීය පෘතුගීසි&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 April 2009 |title=Learn About Portuguese Language |url=http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420010533/http://www.sibila.com.br/index.php/world-map-of-portuguese/424 |archive-date=20 April 2012 |access-date=7 April 2012 |publisher=Sibila.com.br}}&lt;/ref&gt; හි මධ්‍යම සහ දකුණු උපභාෂා වලට සමාන වේ (පෘතුගීසි යටත් විජිත පදිංචිකරුවන් ඉතා සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සහ උතුරු ප්‍රදේශවලින් පැමිණෙන මෑත කාලීන සංක්‍රමණිකයන් සුළු වශයෙන් තිබියදීත්, සහ සුළු වශයෙන් පෘතුගීසි මැකරෝනීසියාවෙන් පැමිණෙන අතර), ඇමරින්ඩියන් සහ අප්‍රිකානු භාෂාවලින්, විශේෂයෙන් බටහිර අප්‍රිකානු සහ බන්ටු වලින් බලපෑම් කිහිපයක් වචන මාලාවට පමණක් සීමා වී ඇත.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot;&gt;{{Cite web |title=Languages of Brazil |url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=br |access-date=9 June 2008 |publisher=Ethnologue}}&lt;/ref&gt; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, භාෂාව පෘතුගාලයේ සහ අනෙකුත් පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන රටවල භාෂාවට වඩා තරමක් වෙනස් වේ, බොහෝ දුරට ශබ්ද විද්‍යාවේදී (අනෙකුත් රටවල උපභාෂා, මෙම කලාපවල පෘතුගීසි යටත් විජිතවාදයේ මෑත කාලීන අවසානය නිසා, සමකාලීන යුරෝපීය පෘතුගීසි භාෂාවට සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත). මෙම වෙනස්කම් ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි අතර ඒවාට සමාන වේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt;

2002 සංඥා භාෂා නීතිය&lt;ref name=&quot;Libras 2002&quot;&gt;[https://web.archive.org/web/20100910070529/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/LEIS/2002/L10436.htm LEI Nº 10.436, DE 24 DE ABRIL DE 2002]. Presidência da República, Casa Civil, Subchefia para Assuntos Jurídicos. Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; රජයේ බලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතන බ්‍රසීලියානු සංඥා භාෂාව වන Língua Brasileira dos Sinais හෝ &quot;LIBRAS&quot; හි තොරතුරු පිළිගැනීමට සහ සැපයීමට අවශ්‍ය කරන අතර, 2005 ජනාධිපති ආඥාවක්&lt;ref name=&quot;Libras 2005&quot;&gt;[http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2004-2006/2005/decreto/d5626.htm Brazilian decree nº 5626, 22 December 2005]. Planalto.gov.br (23 December 2005). Retrieved on 19 May 2012.&lt;/ref&gt; මෙය අධ්‍යාපන හා කථන සහ භාෂා ව්‍යාධි විද්‍යා විෂය මාලාවේ කොටසක් ලෙස භාෂාව ඉගැන්වීම අවශ්‍ය කරන පරිදි දීර්ඝ කරයි. LIBRAS ගුරුවරුන්, උපදේශකයින් සහ පරිවර්තකයින් පිළිගත් වෘත්තිකයන් වේ. පාසල් සහ සෞඛ්‍ය සේවා බිහිරි අයට ප්‍රවේශය (&quot;ඇතුළත් කිරීම&quot;) ලබා දිය යුතුය.&lt;ref name=&quot;Russo2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Charles J. Russo |url=https://books.google.com/books?id=JuV1cZ7NJHIC&amp;pg=PA45 |title=The Legal Rights of Students with Disabilities: International Perspectives |publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers |year=2011 |isbn=978-1-4422-1085-1 |page=45}}&lt;/ref&gt;

ජාතිය පුරා සුළුතර භාෂා කතා කෙරේ. දුරස්ථ ප්‍රදේශවල ඇමරිකානු ඉන්දියානු භාෂා එකසිය අසූවක් කතා කරන අතර සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් සංක්‍රමණිකයන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසින් කතා කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Portuguese&quot; /&gt; සාඕ ගේබ්‍රියෙල් ඩා කැචොයිරා නගර සභාවේ, නීන්ගාටු (ටුපි ශබ්දකෝෂය සහ පෘතුගීසි පාදක ව්‍යාකරණ සහිත දැනට වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ක්‍රියෝල් භාෂාවක් වන අතර එහි දකුණු සාපේක්ෂ ලින්ගුවා ජෙරල් පෝලිස්ටා සමඟ එක්ව, වරෙක බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භාෂා ෆ්‍රැන්කාවක් විය),&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Campbell |first1=Lyle |title=The Indigenous Languages of South America: A Comprehensive Guide |last2=Grondona |first2=Verónica |last3=Muysken |first3=Peter |publisher=Walter de Gruyter |year=2012 |isbn=978-3-11-025803-5 |page=247 |chapter=Contacts between indigenous languages in South America |quote=Nheengatú (also called língua geral of Amazonia, or lingua Brasilica) originated in the 17th century in what are now the states of Pará Maranhão, as lingua franca on the basis of Tupinambá lexicon but with strong grammatical influence from Portuguese, also due to intervention by Jesuit missionaries [...] Around 1700 it was spoken in a large area in Brazil, as a contact language between whites and indians, but it lost some support with the expulsion of the Jesuits in 1758 [...] Its sister language in the colonial period was Língua Geral Paulista (in the state of São Paolo) a lingua franca which is now extinct.}}&lt;/ref&gt; බනිවා සහ ටුකානෝ භාෂාවලට පෘතුගීසි සමඟ සම-නිල තත්ත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;nyt-language&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/08/28/international/americas/28amazon.html|title=Language Born of Colonialism Thrives Again in Amazon|last=Rohter|first=Larry|date=28 August 2005|work=[[The New York Times]]|access-date=14 July 2008}}&lt;/ref&gt;

දකුණු සහ අග්නිදිග ප්‍රදේශවල ජර්මානු (බොහෝ විට බ්‍රසීලියානු හුන්ස්රුකිෂ්, ඉහළ ජර්මානු භාෂා උපභාෂාවක්) සහ ඉතාලි (බොහෝ විට ටාලියන්, වැනීසියානු උපභාෂාවක්) සම්භවයක් ඇති සැලකිය යුතු ප්‍රජාවන් ඇත, ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ ස්වදේශීය භාෂා බ්‍රසීලයට ගෙන යන ලද අතර, තවමත් එහි ජීවමානව සිටින අතර, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් බලපෑමට ලක්ව ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=O alemão lusitano do Sul do Brasil |url=http://www.dw.de/dw/article/0,,1174391,00.html |publisher=DW-World.de}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ELB |url=https://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeias/talian.htm |website=labeurb.unicamp.br}}&lt;/ref&gt; ටාලියන් යනු නිල වශයෙන් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් හි ඓතිහාසික උරුමයකි,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Approvato il progetto che dichiara il 'Talian' come patrimonio del Rio Grande del Sud – Brasile |url=http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120304160633/http://www.sitoveneto.org/talian_patrimonio_de_rio_grando_do_sul.html |archive-date=4 March 2012 |access-date=9 March 2012 |publisher=Sitoveneto}}&lt;/ref&gt; සහ ජර්මානු උපභාෂා දෙකක් නගර සභා කිහිපයක සම-නිල තත්ත්වය හිමිකර ගනී.&lt;ref name=&quot;Stevenson1997&quot;&gt;{{Cite book |last=Patrick Stevenson |url=https://books.google.com/books?id=AviTvt-cPaUC&amp;pg=PA39 |title=The German Language and the Real World: Sociolinguistic, Cultural, and Pragmatic Perspectives on Contemporary German |publisher=Oxford University Press |year=1997 |isbn=978-0-19-823738-9 |page=39}}&lt;/ref&gt; එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තයේ සැන්ටා තෙරේසා සහ විලා වෙල්හා හි ද ඉතාලි භාෂාව ජනවාර්ගික භාෂාව ලෙස පිළිගනු ලැබේ.

=== නාගරිකකරණය ===
IBGE (බ්‍රසීලියානු භූගෝල විද්‍යාව සහ සංඛ්‍යාලේඛන ආයතනය) ට අනුව නාගරික ප්‍රදේශ දැනටමත් ජනගහනයෙන් 84.35% ක් සංකේන්ද්‍රණය කර ඇති අතර, අග්නිදිග කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ එකක් ලෙස පවතී, එහි ජනගහනය මිලියන 80 කට වඩා වැඩිය. බ්‍රසීලයේ විශාලතම නාගරික සමූහකරණයන් වන්නේ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ ය - සියල්ලම අග්නිදිග කලාපයේ - පිළිවෙලින් මිලියන 21.1, 12.3 සහ 5.1 ජනගහනයක් ඇත. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ අගනුවර වන විටෝරියා සහ සැන්ටා කැටරිනා අගනුවර වන ෆ්ලෝරියානෝපොලිස් හැරුණු විට, රාජ්‍ය අගනගරවලින් බහුතරයක් ඔවුන්ගේ ප්‍රාන්තවල විශාලතම නගර වේ.{{Largest urban agglomerations in Brazil}}

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>ewyem582lvl2h34ibg9hcif0hknme7j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සැකිල්ල:Largest urban agglomerations in Brazil</title>
    <ns>10</ns>
    <id>182232</id>
    <revision>
      <id>749616</id>
      <timestamp>2025-06-18T07:15:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>'{{Largest cities | name          = Largest urban agglomerations in Brazil | country       = Brazil | stat_ref      = 2017 [[Brazilian Institute of Geography and Statistics]] estimates&lt;ref name=&quot;concentrações_urbanas&quot;&gt;{{cite web|URL=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=2855|title=Mais da metade da população vive em 294 arranjos formados por contiguidade urbana e por deslocam...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749616</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3654" sha1="ht2qqrzp8366ecg0pot180m6mv5j3rs" xml:space="preserve">{{Largest cities
| name          = Largest urban agglomerations in Brazil
| country       = Brazil
| stat_ref      = 2017 [[Brazilian Institute of Geography and Statistics]] estimates&lt;ref name=&quot;concentrações_urbanas&quot;&gt;{{cite web|URL=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=2855|title=Mais da metade da população vive em 294 arranjos formados por contiguidade urbana e por deslocamentos para trabalho e estudo|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=ftp://geoftp.ibge.gov.br/organizacao_do_territorio/divisao_regional/arranjos_populacionais/arranjos_populacionais.pdf|title=Arranjos Populacionais e Concentrações Urbanas do Brasil|page=148|language=pt|format=PDF|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2017/estimativa_dou.shtm|title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2017|format=PDF|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=14 May 2018}}&lt;/ref&gt;
| div_name      = State
| kind          = urban agglomerations

| city_1 = Greater São Paulo{{!}}São Paulo | div_1 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_1 = 21,314,716 | img_1 = Bairro_dos_jardins_em_são_paulo.jpg
| city_2 = Greater Rio de Janeiro{{!}}Rio de Janeiro | div_2 = Rio de Janeiro (state){{!}}Rio de Janeiro | pop_2 = 12,389,775 | img_2 = Cidade Maravilhosa.jpg
| city_3 = Greater Belo Horizonte{{!}}Belo Horizonte | div_3 = Minas Gerais | pop_3 = 5,142,260 | img_3 = 
| city_4 = Greater Recife{{!}}Recife | div_4 = Pernambuco | pop_4 = 4,021,641 | img_4 =
| city_5 = Brasília | div_5 = Federal District (Brazil){{!}}Federal District | pop_5 = 3,986,425
| city_6 = Greater Porto Alegre{{!}}Porto Alegre | div_6 = Rio Grande do Sul | pop_6 = 3,894,232
| city_7 = Salvador, Bahia{{!}}Salvador | div_7 = Bahia | pop_7 = 3,863,154
| city_8 = Fortaleza | div_8 = Ceará | pop_8 = 3,594,924
| city_9 = Greater Curitiba{{!}}Curitiba | div_9 = Paraná (state){{!}}Paraná | pop_9 = 3,387,985
| city_10 = Greater Goiânia{{!}}Goiânia | div_10 = Goiás | pop_10 = 2,347,557
| city_11 = Belém | div_11 = Pará | pop_11 = 2,157,180
| city_12 = Greater Manaus{{!}}Manaus | div_12 = Amazonas (Brazilian state){{!}}Amazonas | pop_12 = 2,130,264
| city_13 = Campinas metropolitan area{{!}}Campinas | div_13 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_13 = 2,105,600
| city_14 = Greater Vitória{{!}}Vitória | div_14 = Espírito Santo | pop_14 = 1,837,047
| city_15 = Baixada Santista | div_15 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_15 = 1,702,343
| city_16 = Paraíba Valley and North Coast metropolitan area{{!}}São José dos Campos | div_16 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_16 = 1,572,943
| city_17 = São Luís, Maranhão{{!}}São Luís | div_17 = Maranhão | pop_17 = 1,421,569
| city_18 = Natal, Rio Grande do Norte{{!}}Natal | div_18 = Rio Grande do Norte | pop_18 = 1,349,743
| city_19 = Maceió | div_19 = Alagoas | pop_19 = 1,231,965
| city_20 = João Pessoa, Paraíba{{!}}João Pessoa | div_20 = Paraíba | pop_20 = 1,168,941
}}&lt;noinclude&gt;
{{template reference list}}
== See also ==
{{World topic|prefix=Template:Largest cities of|noredlinks=y|title=Largest cities in the world templates}}

[[Category:Largest cities of South America templates|Brazil]]
[[Category:Brazil municipality templates]]
[[Category:Brazil geography templates]]
[[Category:Templates that generate named references]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ht2qqrzp8366ecg0pot180m6mv5j3rs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749692</id>
      <parentid>749616</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:41:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749692</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3794" sha1="qav9f1t6hor42905ch0wdlsf2p361qm" xml:space="preserve">{{Largest cities
| name          = Largest urban agglomerations in Brazil
| country       = Brazil
| stat_ref      = 2017 [[Brazilian Institute of Geography and Statistics]] estimates&lt;ref name=&quot;concentrações_urbanas&quot;&gt;{{cite web|URL=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=2855|title=Mais da metade da população vive em 294 arranjos formados por contiguidade urbana e por deslocamentos para trabalho e estudo|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=ftp://geoftp.ibge.gov.br/organizacao_do_territorio/divisao_regional/arranjos_populacionais/arranjos_populacionais.pdf|title=Arranjos Populacionais e Concentrações Urbanas do Brasil|page=148|language=pt|format=PDF|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2017/estimativa_dou.shtm|title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2017|format=PDF|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=14 May 2018}}&lt;/ref&gt;
| div_name      = State
| kind          = urban agglomerations

| city_1 = Greater São Paulo{{!}}São Paulo | div_1 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_1 = 21,314,716 | img_1 = Bairro_dos_jardins_em_são_paulo.jpg
| city_2 = Greater Rio de Janeiro{{!}}Rio de Janeiro | div_2 = Rio de Janeiro (state){{!}}Rio de Janeiro | pop_2 = 12,389,775 | img_2 = Cidade Maravilhosa.jpg
| city_3 = Greater Belo Horizonte{{!}}Belo Horizonte | div_3 = Minas Gerais | pop_3 = 5,142,260 | img_3 = 
| city_4 = Greater Recife{{!}}Recife | div_4 = Pernambuco | pop_4 = 4,021,641 | img_4 =
| city_5 = Brasília | div_5 = Federal District (Brazil){{!}}Federal District | pop_5 = 3,986,425
| city_6 = Greater Porto Alegre{{!}}Porto Alegre | div_6 = Rio Grande do Sul | pop_6 = 3,894,232
| city_7 = Salvador, Bahia{{!}}Salvador | div_7 = Bahia | pop_7 = 3,863,154
| city_8 = Fortaleza | div_8 = Ceará | pop_8 = 3,594,924
| city_9 = Greater Curitiba{{!}}Curitiba | div_9 = Paraná (state){{!}}Paraná | pop_9 = 3,387,985
| city_10 = Greater Goiânia{{!}}Goiânia | div_10 = Goiás | pop_10 = 2,347,557
| city_11 = Belém | div_11 = පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}පරා | pop_11 = 2,157,180
| city_12 = Greater Manaus{{!}}Manaus | div_12 = ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}ඇමසෝනාස් | pop_12 = 2,130,264
| city_13 = Campinas metropolitan area{{!}}Campinas | div_13 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_13 = 2,105,600
| city_14 = Greater Vitória{{!}}Vitória | div_14 = Espírito Santo | pop_14 = 1,837,047
| city_15 = Baixada Santista | div_15 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_15 = 1,702,343
| city_16 = Paraíba Valley and North Coast metropolitan area{{!}}São José dos Campos | div_16 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_16 = 1,572,943
| city_17 = São Luís, Maranhão{{!}}São Luís | div_17 = Maranhão | pop_17 = 1,421,569
| city_18 = Natal, Rio Grande do Norte{{!}}Natal | div_18 = Rio Grande do Norte | pop_18 = 1,349,743
| city_19 = Maceió | div_19 = Alagoas | pop_19 = 1,231,965
| city_20 = João Pessoa, Paraíba{{!}}João Pessoa | div_20 = Paraíba | pop_20 = 1,168,941
}}&lt;noinclude&gt;
{{template reference list}}
== See also ==
{{World topic|prefix=Template:Largest cities of|noredlinks=y|title=Largest cities in the world templates}}

[[Category:Largest cities of South America templates|Brazil]]
[[Category:Brazil municipality templates]]
[[Category:Brazil geography templates]]
[[Category:Templates that generate named references]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qav9f1t6hor42905ch0wdlsf2p361qm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749708</id>
      <parentid>749692</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:05:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749708</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3984" sha1="l81rbvyc7epka66j8kvjv3fhzc5xndx" xml:space="preserve">{{Largest cities
| name          = Largest urban agglomerations in Brazil
| country       = Brazil
| stat_ref      = 2017 [[Brazilian Institute of Geography and Statistics]] estimates&lt;ref name=&quot;concentrações_urbanas&quot;&gt;{{cite web|URL=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=2855|title=Mais da metade da população vive em 294 arranjos formados por contiguidade urbana e por deslocamentos para trabalho e estudo|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=ftp://geoftp.ibge.gov.br/organizacao_do_territorio/divisao_regional/arranjos_populacionais/arranjos_populacionais.pdf|title=Arranjos Populacionais e Concentrações Urbanas do Brasil|page=148|language=pt|format=PDF|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2017/estimativa_dou.shtm|title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2017|format=PDF|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=14 May 2018}}&lt;/ref&gt;
| div_name      = State
| kind          = urban agglomerations

| city_1 = Greater São Paulo{{!}}São Paulo | div_1 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_1 = 21,314,716 | img_1 = Bairro_dos_jardins_em_são_paulo.jpg
| city_2 = Greater Rio de Janeiro{{!}}Rio de Janeiro | div_2 = Rio de Janeiro (state){{!}}Rio de Janeiro | pop_2 = 12,389,775 | img_2 = Cidade Maravilhosa.jpg
| city_3 = Greater Belo Horizonte{{!}}Belo Horizonte | div_3 = Minas Gerais | pop_3 = 5,142,260 | img_3 = 
| city_4 = Greater Recife{{!}}Recife | div_4 = Pernambuco | pop_4 = 4,021,641 | img_4 =
| city_5 = Brasília | div_5 = ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය{{!}}ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය | pop_5 = 3,986,425
| city_6 = Greater Porto Alegre{{!}}Porto Alegre | div_6 = Rio Grande do Sul | pop_6 = 3,894,232
| city_7 = Salvador, Bahia{{!}}Salvador | div_7 = Bahia | pop_7 = 3,863,154
| city_8 = Fortaleza | div_8 = Ceará | pop_8 = 3,594,924
| city_9 = Greater Curitiba{{!}}Curitiba | div_9 = Paraná (state){{!}}Paraná | pop_9 = 3,387,985
| city_10 = Greater Goiânia{{!}}Goiânia | div_10 = ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}ගොයාස් | pop_10 = 2,347,557
| city_11 = Belém | div_11 = පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}පරා | pop_11 = 2,157,180
| city_12 = Greater Manaus{{!}}Manaus | div_12 = ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}ඇමසෝනාස් | pop_12 = 2,130,264
| city_13 = Campinas metropolitan area{{!}}Campinas | div_13 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_13 = 2,105,600
| city_14 = Greater Vitória{{!}}Vitória | div_14 = Espírito Santo | pop_14 = 1,837,047
| city_15 = Baixada Santista | div_15 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_15 = 1,702,343
| city_16 = Paraíba Valley and North Coast metropolitan area{{!}}São José dos Campos | div_16 = São Paulo (state){{!}}São Paulo | pop_16 = 1,572,943
| city_17 = São Luís, Maranhão{{!}}São Luís | div_17 = Maranhão | pop_17 = 1,421,569
| city_18 = Natal, Rio Grande do Norte{{!}}Natal | div_18 = Rio Grande do Norte | pop_18 = 1,349,743
| city_19 = Maceió | div_19 = Alagoas | pop_19 = 1,231,965
| city_20 = João Pessoa, Paraíba{{!}}João Pessoa | div_20 = Paraíba | pop_20 = 1,168,941
}}&lt;noinclude&gt;
{{template reference list}}
== See also ==
{{World topic|prefix=Template:Largest cities of|noredlinks=y|title=Largest cities in the world templates}}

[[Category:Largest cities of South America templates|Brazil]]
[[Category:Brazil municipality templates]]
[[Category:Brazil geography templates]]
[[Category:Templates that generate named references]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l81rbvyc7epka66j8kvjv3fhzc5xndx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749729</id>
      <parentid>749708</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:33:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749729</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4863" sha1="5j9q1i8rs927sd2h1yiesohn95xgl2u" xml:space="preserve">{{Largest cities
| name          = Largest urban agglomerations in Brazil
| country       = Brazil
| stat_ref      = 2017 [[Brazilian Institute of Geography and Statistics]] estimates&lt;ref name=&quot;concentrações_urbanas&quot;&gt;{{cite web|URL=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=2855|title=Mais da metade da população vive em 294 arranjos formados por contiguidade urbana e por deslocamentos para trabalho e estudo|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=ftp://geoftp.ibge.gov.br/organizacao_do_territorio/divisao_regional/arranjos_populacionais/arranjos_populacionais.pdf|title=Arranjos Populacionais e Concentrações Urbanas do Brasil|page=148|language=pt|format=PDF|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=16 March 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|URL=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2017/estimativa_dou.shtm|title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2017|format=PDF|language=pt|publisher=Brazilian Institute of Geography and Statistics|access-date=14 May 2018}}&lt;/ref&gt;
| div_name      = State
| kind          = urban agglomerations

| city_1 = Greater São Paulo{{!}}São Paulo | div_1 = සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}සාඕ පවුලෝ | pop_1 = 21,314,716 | img_1 = Bairro_dos_jardins_em_são_paulo.jpg
| city_2 = Greater Rio de Janeiro{{!}}Rio de Janeiro | div_2 = රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}රියෝ ඩි ජැනයිරෝ | pop_2 = 12,389,775 | img_2 = Cidade Maravilhosa.jpg
| city_3 = Greater Belo Horizonte{{!}}Belo Horizonte | div_3 = මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}මිනාස් ගෙරායිස් | pop_3 = 5,142,260 | img_3 = 
| city_4 = Greater Recife{{!}}Recife | div_4 = Pernambuco | pop_4 = 4,021,641 | img_4 =
| city_5 = Brasília | div_5 = ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය{{!}}ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය | pop_5 = 3,986,425
| city_6 = Greater Porto Alegre{{!}}Porto Alegre | div_6 = රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් | pop_6 = 3,894,232
| city_7 = Salvador, Bahia{{!}}Salvador | div_7 = Bahia | pop_7 = 3,863,154
| city_8 = Fortaleza | div_8 = Ceará | pop_8 = 3,594,924
| city_9 = Greater Curitiba{{!}}Curitiba | div_9 = පරනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}පරනා | pop_9 = 3,387,985
| city_10 = Greater Goiânia{{!}}Goiânia | div_10 = ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}ගොයාස් | pop_10 = 2,347,557
| city_11 = Belém | div_11 = පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}පරා | pop_11 = 2,157,180
| city_12 = Greater Manaus{{!}}Manaus | div_12 = ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}ඇමසෝනාස් | pop_12 = 2,130,264
| city_13 = Campinas metropolitan area{{!}}Campinas | div_13 = සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}සාඕ පවුලෝ | pop_13 = 2,105,600
| city_14 = Greater Vitória{{!}}Vitória | div_14 = එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ | pop_14 = 1,837,047
| city_15 = Baixada Santista | div_15 = සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}සාඕ පවුලෝ | pop_15 = 1,702,343
| city_16 = Paraíba Valley and North Coast metropolitan area{{!}}São José dos Campos | div_16 = සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය{{!}}සාඕ පවුලෝ | pop_16 = 1,572,943
| city_17 = São Luís, Maranhão{{!}}São Luís | div_17 = Maranhão | pop_17 = 1,421,569
| city_18 = Natal, Rio Grande do Norte{{!}}Natal | div_18 = Rio Grande do Norte | pop_18 = 1,349,743
| city_19 = Maceió | div_19 = Alagoas | pop_19 = 1,231,965
| city_20 = João Pessoa, Paraíba{{!}}João Pessoa | div_20 = Paraíba | pop_20 = 1,168,941
}}&lt;noinclude&gt;
{{template reference list}}
== See also ==
{{World topic|prefix=Template:Largest cities of|noredlinks=y|title=Largest cities in the world templates}}

[[Category:Largest cities of South America templates|Brazil]]
[[Category:Brazil municipality templates]]
[[Category:Brazil geography templates]]
[[Category:Templates that generate named references]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5j9q1i8rs927sd2h1yiesohn95xgl2u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ සංස්කෘතිය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182233</id>
    <revision>
      <id>749642</id>
      <timestamp>2025-06-18T09:25:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>' == Culture == {{Main|Culture of Brazil}} [[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|Parade of [[:en:Portela_(samba_school)|Portela]] [[:en:Samba_school|samba school]] at the [[:en:Rio_Carnival|Rio Carnival]], the largest [[:en:Carnival|carnival]] in the world&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carni...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749642</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51210" sha1="3ld39tvd50322zbylqe8z0f9ggimw6t" xml:space="preserve">
== Culture ==
{{Main|Culture of Brazil}}
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|Parade of [[:en:Portela_(samba_school)|Portela]] [[:en:Samba_school|samba school]] at the [[:en:Rio_Carnival|Rio Carnival]], the largest [[:en:Carnival|carnival]] in the world&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
The core culture of Brazil is derived from [[:en:Culture_of_Portugal|Portuguese culture]], due to its strong colonial ties with the Portuguese Empire.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; Among other influences, the Portuguese introduced the Portuguese language, Roman Catholicism and colonial architectural styles. Brazilian culture was also strongly influenced by African, indigenous and non-Portuguese European cultures and traditions.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

Some aspects of Brazilian culture were influenced by the contributions of Italian, German and other European as well as Japanese, Jewish and Arab immigrants who arrived in large numbers in the South and Southeast of Brazil during the 19th and 20th centuries.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; The indigenous Amerindians influenced Brazil's language and [[:en:Brazilian_cuisine|cuisine]]; and the Africans influenced language, cuisine, [[:en:Music_of_Brazil|music]], dance and religion.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_art|Brazilian art]] has developed since the 16th century into different styles that range from [[:en:Baroque_in_Brazil|Baroque]] (the dominant style in Brazil until the early 19th century)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; to [[:en:Brazilian_academic_art|Romanticism]], [[:en:Modern_art|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Cubism|Cubism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]] and [[:en:Abstract_art|Abstractionism]]. [[:en:Cinema_of_Brazil|Brazilian cinema]] dates back to the birth of the medium in the late 19th century and has gained a new level of international acclaim since the 1960s.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== Architecture ===
{{Main|Architecture of Brazil}}
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|The [[:en:Cathedral_of_Brasília|Cathedral of Brasília]], designed by Brazilian architect Oscar Niemeyer for the federal capital, an example of Modern architecture]]
The architecture of Brazil is influenced by Europe, especially Portugal. It has a history that goes back 500 years to the time, when Pedro Álvares Cabral landed in Brazil in 1500. [[:en:Portuguese_colonial_architecture|Portuguese colonial architecture]] was the first wave of architecture to go to Brazil.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; It is the basis for all Brazilian architecture of later centuries.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; In the 19th century, during the time of the Empire of Brazil, the country followed European trends and adopted [[:en:Neoclassical_architecture|Neoclassical]] and [[:en:Gothic_Revival_architecture|Gothic Revival architecture]]. Then, in the 20th century, especially in Brasília, Brazil experimented with [[:en:Modernist_architecture|modernist architecture]].

The colonial architecture of Brazil dates to the early 16th century, when Brazil was first explored, conquered and settled by the Portuguese. The Portuguese built architecture familiar to them in Europe in their aim to colonize Brazil. They built Portuguese colonial architecture, which included churches and civic architecture, including houses and forts, in Brazilian cities and the countryside.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

During the 19th century, Brazilian architecture saw the introduction of more European styles to Brazil, such as Neoclassical and Gothic Revival architecture. This was usually mixed with Brazilian influences from their own heritage.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; In the 1950s modernist architecture was introduced when [[:en:Brasília|Brasília]] was built as a new federal capital in the interior of Brazil to help develop the interior. The architect [[:en:Oscar_Niemeyer|Oscar Niemeyer]] idealized and built government buildings, churches and civic buildings in the modernist style.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== Music ===
{{Main|Music of Brazil}}
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|Tom Jobim (left) and de [[:en:Vinícius_de_Moraes|Vinícius de Moraes]] (right) in 1962. Together they wrote many successful songs, such as ''[[:en:The_girl_from_Ipanema|The girl from Ipanema]]'']]
The music of Brazil was formed mainly from the fusion of European, Native Indigenous, and African elements.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; Until the nineteenth century, Portugal was the gateway to most of the influences that built Brazilian music, although many of these elements were not of Portuguese origin, but generally European. The first was [[:en:José_Maurício_Nunes_Garcia|José Maurício Nunes Garcia]], author of sacred pieces with an influence of Viennese classicism.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; The major contribution of the African element was the rhythmic diversity and some dances and instruments.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

Popular music since the late eighteenth century, [[:en:Samba|samba]] was considered the most typical and on the UNESCO cultural heritage list.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; [[:en:Samba_reggae|Samba-reggae]], [[:en:Maracatu|Maracatu]], [[:en:Frevo|Frevo]] and [[:en:Afoxê|Afoxê]] are four music traditions that have been popularized by their appearance in the annual [[:en:Brazilian_Carnival|Brazilian Carnivals]].&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; [[:en:Capoeira|Capoeira]] is usually played with its own music referred to as [[:en:Capoeira_music|capoeira music]], which is usually considered to be a call-and-response type of folk music.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; [[:en:Forró|Forró]] is a type of folk music prominent during the [[:en:Festa_Junina|Festa Junina]] in [[:en:Northeast_Region,_Brazil|northeastern Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; Jack A. Draper III, a professor of Portuguese at the [[:en:University_of_Missouri|University of Missouri]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; argues that Forró was used as a way to subdue feelings of nostalgia for a rural lifestyle.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Choro|Choro]] is a popular musical instrumental style. Its origins are in 19th-century Rio de Janeiro. The style often has a fast and happy rhythm, characterized by subtle [[:en:Modulation_(music)|modulations]] and full of [[:en:Syncopation|syncopation]] and [[:en:Counterpoint|counterpoint]].&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; [[:en:Bossa_nova|Bossa nova]] is also a well-known style of Brazilian music developed and popularized in the 1950s and 1960s.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} The phrase &quot;bossa nova&quot; means literally 'new trend'.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; A lyrical fusion of samba and [[:en:Jazz|jazz]], bossa nova acquired a large following starting in the 1960s.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; Some international Brazilian music artists are, for example: [[:en:Carmen_Miranda|Carmen Miranda]], [[:en:Antônio_Carlos_Jobim|Tom Jobim]], [[:en:João_Gilberto|João Gilberto]], [[:en:Sérgio_Mendes|Sérgio Mendes]], [[:en:Eumir_Deodato|Eumir Deodato]], [[:en:Sepultura|Sepultura]], and [[:en:Olodum|Olodum]].

=== Literature ===
{{Main|Brazilian literature}}
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|Machado de Assis, poet and novelist, founder of the Brazilian Academy of Letters]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== Cinema ===
{{Main|Cinema of Brazil}}
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|[[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Film Festival]], the biggest film festival in the country]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== Visual arts ===
{{Main|Brazilian painting}}
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|''Entry in the Forest'' mural at the [[:en:Thomas_Jefferson_Building|Thomas Jefferson Building]] by Candido Portinari, one of the most important Brazilian painters]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== Theatre ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|[[:en:Augusto_Boal|Augusto Boal]] presenting a workshop on the [[:en:Theatre_of_the_Oppressed|Theatre of the Oppressed]] at [[:en:Riverside_Church|Riverside Church]] in [[:en:New_York_City|New York City]] in 2008]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== Cuisine ===
{{Main|Brazilian cuisine}}

{{See also|List of Brazilian dishes}}
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|Feijoada is the national dish of Brazilian cuisine]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== Media ===
{{Main|Telecommunications in Brazil|Television in Brazil}}

{{See also|Concentration of media ownership#Brazil|Mass media regulation in Brazil}}
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|Former President [[:en:Dilma_Rousseff|Dilma Rousseff]] at ''[[:en:Jornal_Nacional|Jornal Nacional]]'' news program. [[:en:Rede_Globo|Rede Globo]] is the world's second-largest commercial television network.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== Sports ===
{{Main|Sport in Brazil}}

{{See also|Brazil at the Olympics|Brazil at the Paralympics}}

{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[Pelé]], a [[footballer]] as well as sport figure of the 20th century&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[Ayrton Senna]], the driver with [[List of Formula One driver records#Most consecutive wins at the same Grand Prix|most consecutive wins]] and [[List of Formula One driver records#Most consecutive pole positions at the same Grand Prix|pole positions]] at the same [[List of Formula One Grands Prix|Grand Prix]] of [[Formula One]]
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>3ld39tvd50322zbylqe8z0f9ggimw6t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749643</id>
      <parentid>749642</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:30:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749643</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51909" sha1="em43dqzos1wbjtmlzsmsqz9gtb7e7do" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
The core culture of Brazil is derived from [[:en:Culture_of_Portugal|Portuguese culture]], due to its strong colonial ties with the Portuguese Empire.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; Among other influences, the Portuguese introduced the Portuguese language, Roman Catholicism and colonial architectural styles. Brazilian culture was also strongly influenced by African, indigenous and non-Portuguese European cultures and traditions.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

Some aspects of Brazilian culture were influenced by the contributions of Italian, German and other European as well as Japanese, Jewish and Arab immigrants who arrived in large numbers in the South and Southeast of Brazil during the 19th and 20th centuries.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; The indigenous Amerindians influenced Brazil's language and [[:en:Brazilian_cuisine|cuisine]]; and the Africans influenced language, cuisine, [[:en:Music_of_Brazil|music]], dance and religion.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_art|Brazilian art]] has developed since the 16th century into different styles that range from [[:en:Baroque_in_Brazil|Baroque]] (the dominant style in Brazil until the early 19th century)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; to [[:en:Brazilian_academic_art|Romanticism]], [[:en:Modern_art|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Cubism|Cubism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]] and [[:en:Abstract_art|Abstractionism]]. [[:en:Cinema_of_Brazil|Brazilian cinema]] dates back to the birth of the medium in the late 19th century and has gained a new level of international acclaim since the 1960s.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
The architecture of Brazil is influenced by Europe, especially Portugal. It has a history that goes back 500 years to the time, when Pedro Álvares Cabral landed in Brazil in 1500. [[:en:Portuguese_colonial_architecture|Portuguese colonial architecture]] was the first wave of architecture to go to Brazil.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; It is the basis for all Brazilian architecture of later centuries.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; In the 19th century, during the time of the Empire of Brazil, the country followed European trends and adopted [[:en:Neoclassical_architecture|Neoclassical]] and [[:en:Gothic_Revival_architecture|Gothic Revival architecture]]. Then, in the 20th century, especially in Brasília, Brazil experimented with [[:en:Modernist_architecture|modernist architecture]].

The colonial architecture of Brazil dates to the early 16th century, when Brazil was first explored, conquered and settled by the Portuguese. The Portuguese built architecture familiar to them in Europe in their aim to colonize Brazil. They built Portuguese colonial architecture, which included churches and civic architecture, including houses and forts, in Brazilian cities and the countryside.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

During the 19th century, Brazilian architecture saw the introduction of more European styles to Brazil, such as Neoclassical and Gothic Revival architecture. This was usually mixed with Brazilian influences from their own heritage.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; In the 1950s modernist architecture was introduced when [[:en:Brasília|Brasília]] was built as a new federal capital in the interior of Brazil to help develop the interior. The architect [[:en:Oscar_Niemeyer|Oscar Niemeyer]] idealized and built government buildings, churches and civic buildings in the modernist style.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
The music of Brazil was formed mainly from the fusion of European, Native Indigenous, and African elements.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; Until the nineteenth century, Portugal was the gateway to most of the influences that built Brazilian music, although many of these elements were not of Portuguese origin, but generally European. The first was [[:en:José_Maurício_Nunes_Garcia|José Maurício Nunes Garcia]], author of sacred pieces with an influence of Viennese classicism.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; The major contribution of the African element was the rhythmic diversity and some dances and instruments.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

Popular music since the late eighteenth century, [[:en:Samba|samba]] was considered the most typical and on the UNESCO cultural heritage list.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; [[:en:Samba_reggae|Samba-reggae]], [[:en:Maracatu|Maracatu]], [[:en:Frevo|Frevo]] and [[:en:Afoxê|Afoxê]] are four music traditions that have been popularized by their appearance in the annual [[:en:Brazilian_Carnival|Brazilian Carnivals]].&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; [[:en:Capoeira|Capoeira]] is usually played with its own music referred to as [[:en:Capoeira_music|capoeira music]], which is usually considered to be a call-and-response type of folk music.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; [[:en:Forró|Forró]] is a type of folk music prominent during the [[:en:Festa_Junina|Festa Junina]] in [[:en:Northeast_Region,_Brazil|northeastern Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; Jack A. Draper III, a professor of Portuguese at the [[:en:University_of_Missouri|University of Missouri]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; argues that Forró was used as a way to subdue feelings of nostalgia for a rural lifestyle.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

[[:en:Choro|Choro]] is a popular musical instrumental style. Its origins are in 19th-century Rio de Janeiro. The style often has a fast and happy rhythm, characterized by subtle [[:en:Modulation_(music)|modulations]] and full of [[:en:Syncopation|syncopation]] and [[:en:Counterpoint|counterpoint]].&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; [[:en:Bossa_nova|Bossa nova]] is also a well-known style of Brazilian music developed and popularized in the 1950s and 1960s.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} The phrase &quot;bossa nova&quot; means literally 'new trend'.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; A lyrical fusion of samba and [[:en:Jazz|jazz]], bossa nova acquired a large following starting in the 1960s.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; Some international Brazilian music artists are, for example: [[:en:Carmen_Miranda|Carmen Miranda]], [[:en:Antônio_Carlos_Jobim|Tom Jobim]], [[:en:João_Gilberto|João Gilberto]], [[:en:Sérgio_Mendes|Sérgio Mendes]], [[:en:Eumir_Deodato|Eumir Deodato]], [[:en:Sepultura|Sepultura]], and [[:en:Olodum|Olodum]].

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>em43dqzos1wbjtmlzsmsqz9gtb7e7do</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749644</id>
      <parentid>749643</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:36:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749644</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63606" sha1="g7ncctaur6rjsgpfs5owytarkksd8l8" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
The core culture of Brazil is derived from [[:en:Culture_of_Portugal|Portuguese culture]], due to its strong colonial ties with the Portuguese Empire. Among other influences, the Portuguese introduced the Portuguese language, Roman Catholicism and colonial architectural styles. Brazilian culture was also strongly influenced by African, indigenous and non-Portuguese European cultures and traditions.

Some aspects of Brazilian culture were influenced by the contributions of Italian, German and other European as well as Japanese, Jewish and Arab immigrants who arrived in large numbers in the South and Southeast of Brazil during the 19th and 20th centuries. The indigenous Amerindians influenced Brazil's language and [[:en:Brazilian_cuisine|cuisine]]; and the Africans influenced language, cuisine, [[:en:Music_of_Brazil|music]], dance and religion.

[[:en:Brazilian_art|Brazilian art]] has developed since the 16th century into different styles that range from [[:en:Baroque_in_Brazil|Baroque]] (the dominant style in Brazil until the early 19th century) to [[:en:Brazilian_academic_art|Romanticism]], [[:en:Modern_art|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Cubism|Cubism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]] and [[:en:Abstract_art|Abstractionism]]. [[:en:Cinema_of_Brazil|Brazilian cinema]] dates back to the birth of the medium in the late 19th century and has gained a new level of international acclaim since the 1960s.

බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
The architecture of Brazil is influenced by Europe, especially Portugal. It has a history that goes back 500 years to the time, when Pedro Álvares Cabral landed in Brazil in 1500. [[:en:Portuguese_colonial_architecture|Portuguese colonial architecture]] was the first wave of architecture to go to Brazil. It is the basis for all Brazilian architecture of later centuries. In the 19th century, during the time of the Empire of Brazil, the country followed European trends and adopted [[:en:Neoclassical_architecture|Neoclassical]] and [[:en:Gothic_Revival_architecture|Gothic Revival architecture]]. Then, in the 20th century, especially in Brasília, Brazil experimented with [[:en:Modernist_architecture|modernist architecture]].

The colonial architecture of Brazil dates to the early 16th century, when Brazil was first explored, conquered and settled by the Portuguese. The Portuguese built architecture familiar to them in Europe in their aim to colonize Brazil. They built Portuguese colonial architecture, which included churches and civic architecture, including houses and forts, in Brazilian cities and the countryside.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

During the 19th century, Brazilian architecture saw the introduction of more European styles to Brazil, such as Neoclassical and Gothic Revival architecture. This was usually mixed with Brazilian influences from their own heritage. In the 1950s modernist architecture was introduced when [[:en:Brasília|Brasília]] was built as a new federal capital in the interior of Brazil to help develop the interior. The architect [[:en:Oscar_Niemeyer|Oscar Niemeyer]] idealized and built government buildings, churches and civic buildings in the modernist style.

ගෘහ නිර්මාණ

බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
The music of Brazil was formed mainly from the fusion of European, Native Indigenous, and African elements.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; Until the nineteenth century, Portugal was the gateway to most of the influences that built Brazilian music, although many of these elements were not of Portuguese origin, but generally European. The first was [[:en:José_Maurício_Nunes_Garcia|José Maurício Nunes Garcia]], author of sacred pieces with an influence of Viennese classicism. The major contribution of the African element was the rhythmic diversity and some dances and instruments.

Popular music since the late eighteenth century, [[:en:Samba|samba]] was considered the most typical and on the UNESCO cultural heritage list. [[:en:Samba_reggae|Samba-reggae]], [[:en:Maracatu|Maracatu]], [[:en:Frevo|Frevo]] and [[:en:Afoxê|Afoxê]] are four music traditions that have been popularized by their appearance in the annual [[:en:Brazilian_Carnival|Brazilian Carnivals]]. [[:en:Capoeira|Capoeira]] is usually played with its own music referred to as [[:en:Capoeira_music|capoeira music]], which is usually considered to be a call-and-response type of folk music. [[:en:Forró|Forró]] is a type of folk music prominent during the [[:en:Festa_Junina|Festa Junina]] in [[:en:Northeast_Region,_Brazil|northeastern Brazil]]. Jack A. Draper III, a professor of Portuguese at the [[:en:University_of_Missouri|University of Missouri]], argues that Forró was used as a way to subdue feelings of nostalgia for a rural lifestyle.

[[:en:Choro|Choro]] is a popular musical instrumental style. Its origins are in 19th-century Rio de Janeiro. The style often has a fast and happy rhythm, characterized by subtle [[:en:Modulation_(music)|modulations]] and full of [[:en:Syncopation|syncopation]] and [[:en:Counterpoint|counterpoint]]. [[:en:Bossa_nova|Bossa nova]] is also a well-known style of Brazilian music developed and popularized in the 1950s and 1960s. The phrase &quot;bossa nova&quot; means literally 'new trend'. A lyrical fusion of samba and [[:en:Jazz|jazz]], bossa nova acquired a large following starting in the 1960s. Some international Brazilian music artists are, for example: [[:en:Carmen_Miranda|Carmen Miranda]], [[:en:Antônio_Carlos_Jobim|Tom Jobim]], [[:en:João_Gilberto|João Gilberto]], [[:en:Sérgio_Mendes|Sérgio Mendes]], [[:en:Eumir_Deodato|Eumir Deodato]], [[:en:Sepultura|Sepultura]], and [[:en:Olodum|Olodum]].

සංගීතිය

බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>g7ncctaur6rjsgpfs5owytarkksd8l8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749645</id>
      <parentid>749644</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:36:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749645</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62162" sha1="341k8uqcoxsigl4weg777j69u57bq9k" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
The architecture of Brazil is influenced by Europe, especially Portugal. It has a history that goes back 500 years to the time, when Pedro Álvares Cabral landed in Brazil in 1500. [[:en:Portuguese_colonial_architecture|Portuguese colonial architecture]] was the first wave of architecture to go to Brazil. It is the basis for all Brazilian architecture of later centuries. In the 19th century, during the time of the Empire of Brazil, the country followed European trends and adopted [[:en:Neoclassical_architecture|Neoclassical]] and [[:en:Gothic_Revival_architecture|Gothic Revival architecture]]. Then, in the 20th century, especially in Brasília, Brazil experimented with [[:en:Modernist_architecture|modernist architecture]].

The colonial architecture of Brazil dates to the early 16th century, when Brazil was first explored, conquered and settled by the Portuguese. The Portuguese built architecture familiar to them in Europe in their aim to colonize Brazil. They built Portuguese colonial architecture, which included churches and civic architecture, including houses and forts, in Brazilian cities and the countryside.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

During the 19th century, Brazilian architecture saw the introduction of more European styles to Brazil, such as Neoclassical and Gothic Revival architecture. This was usually mixed with Brazilian influences from their own heritage. In the 1950s modernist architecture was introduced when [[:en:Brasília|Brasília]] was built as a new federal capital in the interior of Brazil to help develop the interior. The architect [[:en:Oscar_Niemeyer|Oscar Niemeyer]] idealized and built government buildings, churches and civic buildings in the modernist style.

ගෘහ නිර්මාණ

බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
The music of Brazil was formed mainly from the fusion of European, Native Indigenous, and African elements.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; Until the nineteenth century, Portugal was the gateway to most of the influences that built Brazilian music, although many of these elements were not of Portuguese origin, but generally European. The first was [[:en:José_Maurício_Nunes_Garcia|José Maurício Nunes Garcia]], author of sacred pieces with an influence of Viennese classicism. The major contribution of the African element was the rhythmic diversity and some dances and instruments.

Popular music since the late eighteenth century, [[:en:Samba|samba]] was considered the most typical and on the UNESCO cultural heritage list. [[:en:Samba_reggae|Samba-reggae]], [[:en:Maracatu|Maracatu]], [[:en:Frevo|Frevo]] and [[:en:Afoxê|Afoxê]] are four music traditions that have been popularized by their appearance in the annual [[:en:Brazilian_Carnival|Brazilian Carnivals]]. [[:en:Capoeira|Capoeira]] is usually played with its own music referred to as [[:en:Capoeira_music|capoeira music]], which is usually considered to be a call-and-response type of folk music. [[:en:Forró|Forró]] is a type of folk music prominent during the [[:en:Festa_Junina|Festa Junina]] in [[:en:Northeast_Region,_Brazil|northeastern Brazil]]. Jack A. Draper III, a professor of Portuguese at the [[:en:University_of_Missouri|University of Missouri]], argues that Forró was used as a way to subdue feelings of nostalgia for a rural lifestyle.

[[:en:Choro|Choro]] is a popular musical instrumental style. Its origins are in 19th-century Rio de Janeiro. The style often has a fast and happy rhythm, characterized by subtle [[:en:Modulation_(music)|modulations]] and full of [[:en:Syncopation|syncopation]] and [[:en:Counterpoint|counterpoint]]. [[:en:Bossa_nova|Bossa nova]] is also a well-known style of Brazilian music developed and popularized in the 1950s and 1960s. The phrase &quot;bossa nova&quot; means literally 'new trend'. A lyrical fusion of samba and [[:en:Jazz|jazz]], bossa nova acquired a large following starting in the 1960s. Some international Brazilian music artists are, for example: [[:en:Carmen_Miranda|Carmen Miranda]], [[:en:Antônio_Carlos_Jobim|Tom Jobim]], [[:en:João_Gilberto|João Gilberto]], [[:en:Sérgio_Mendes|Sérgio Mendes]], [[:en:Eumir_Deodato|Eumir Deodato]], [[:en:Sepultura|Sepultura]], and [[:en:Olodum|Olodum]].

සංගීතිය

බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>341k8uqcoxsigl4weg777j69u57bq9k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749646</id>
      <parentid>749645</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:37:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ගෘහ නිර්මාණ */</comment>
      <origin>749646</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60416" sha1="54e4a4bonl6ypa7uhga3gbvsklrpuvj" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
The music of Brazil was formed mainly from the fusion of European, Native Indigenous, and African elements.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; Until the nineteenth century, Portugal was the gateway to most of the influences that built Brazilian music, although many of these elements were not of Portuguese origin, but generally European. The first was [[:en:José_Maurício_Nunes_Garcia|José Maurício Nunes Garcia]], author of sacred pieces with an influence of Viennese classicism. The major contribution of the African element was the rhythmic diversity and some dances and instruments.

Popular music since the late eighteenth century, [[:en:Samba|samba]] was considered the most typical and on the UNESCO cultural heritage list. [[:en:Samba_reggae|Samba-reggae]], [[:en:Maracatu|Maracatu]], [[:en:Frevo|Frevo]] and [[:en:Afoxê|Afoxê]] are four music traditions that have been popularized by their appearance in the annual [[:en:Brazilian_Carnival|Brazilian Carnivals]]. [[:en:Capoeira|Capoeira]] is usually played with its own music referred to as [[:en:Capoeira_music|capoeira music]], which is usually considered to be a call-and-response type of folk music. [[:en:Forró|Forró]] is a type of folk music prominent during the [[:en:Festa_Junina|Festa Junina]] in [[:en:Northeast_Region,_Brazil|northeastern Brazil]]. Jack A. Draper III, a professor of Portuguese at the [[:en:University_of_Missouri|University of Missouri]], argues that Forró was used as a way to subdue feelings of nostalgia for a rural lifestyle.

[[:en:Choro|Choro]] is a popular musical instrumental style. Its origins are in 19th-century Rio de Janeiro. The style often has a fast and happy rhythm, characterized by subtle [[:en:Modulation_(music)|modulations]] and full of [[:en:Syncopation|syncopation]] and [[:en:Counterpoint|counterpoint]]. [[:en:Bossa_nova|Bossa nova]] is also a well-known style of Brazilian music developed and popularized in the 1950s and 1960s. The phrase &quot;bossa nova&quot; means literally 'new trend'. A lyrical fusion of samba and [[:en:Jazz|jazz]], bossa nova acquired a large following starting in the 1960s. Some international Brazilian music artists are, for example: [[:en:Carmen_Miranda|Carmen Miranda]], [[:en:Antônio_Carlos_Jobim|Tom Jobim]], [[:en:João_Gilberto|João Gilberto]], [[:en:Sérgio_Mendes|Sérgio Mendes]], [[:en:Eumir_Deodato|Eumir Deodato]], [[:en:Sepultura|Sepultura]], and [[:en:Olodum|Olodum]].

සංගීතිය

බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>54e4a4bonl6ypa7uhga3gbvsklrpuvj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749647</id>
      <parentid>749646</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:37:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සංගීතය */</comment>
      <origin>749647</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57965" sha1="mbv09lsr6c1rwbv7hpmamvhlh1xp8ka" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>mbv09lsr6c1rwbv7hpmamvhlh1xp8ka</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749648</id>
      <parentid>749647</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:39:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සාහිත්‍යය */</comment>
      <origin>749648</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79276" sha1="hb8my3ay8swrn0dmwrm8sxxjlvud0tp" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.[25]

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.[26] ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.[27][28][29]


සිනාමාව

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]].&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර, [30] පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය. [31][32][33]

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.[34] බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.[35]

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.[36] ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.[37] 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය Glauber Rocha, Nelson Pereira dos Santos, Paulo César Saraceni සහ Arnaldo Jabor වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. Glauber Rocha ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.[38] Rocha Antonio das Mortes වෙනුවෙන් 1969 Cannes Film Festival හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.


During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර, [39] රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ [40] ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, [41][42][43] සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.[45]

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]].&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,[46] බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.[47][48]

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී. [48]

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය. [49]

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ. [50]

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.[51] 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.[52] ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.[53]

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.[52]

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
Brazilian cuisine varies greatly by region, reflecting the country's varying mix of indigenous and immigrant populations. This has created a national cuisine marked by the preservation of regional differences.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; Some of the most well known Brazilian foods are the [[:en:Feijoada_(Brazilian_dish)|feijoada]], considered the country's national dish;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; and [[:en:Churrasco|churrasco]], a kind of barbecue which is often served in [[:en:Rodízio|rodízio]] style. Other regional foods include beijú, [[:en:Feijão_tropeiro|feijão tropeiro]], [[:en:Vatapá|vatapá]], [[:en:Moqueca|moqueca]], [[:en:Polenta|polenta]] (from Italian cuisine) and [[:en:Acarajé|acarajé]] (from African cuisine).&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; The national beverage is [[:en:Coffee|coffee]]; [[:en:Cachaça|cachaça]] is Brazil's native liquor. Cachaça is distilled from sugar cane and is the main ingredient in the national cocktail, [[:en:Caipirinha|Caipirinha]].&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

A typical meal consists mostly of rice and beans with beef, salad, french fries and a fried egg.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Often, it is mixed with cassava flour ([[:en:Farofa|farofa]]). Fried potatoes, fried cassava, fried banana, fried meat and fried cheese are very often eaten in lunch and served in most typical restaurants.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; Popular snacks are [[:en:Pastel_(food)|pastel]] (a fried pastry); [[:en:Coxinha|coxinha]] (a variation of chicken croquete); [[:en:Pão_de_queijo|pão de queijo]] (cheese bread and cassava flour / [[:en:Tapioca|tapioca]]); [[:en:Pamonha|pamonha]] (corn and milk paste); [[:en:Sfiha|esfirra]] (a variation of Lebanese pastry); [[:en:Kibbeh|kibbeh]] (from Arabic cuisine); and empada (pastry), little salt pies filled with shrimps or heart of palm.

Brazil has a variety of desserts such as [[:en:Brigadeiro|brigadeiros]] (chocolate fudge balls), [[:en:Bolo_de_rolo|bolo de rolo]] (roll cake with [[:en:Goiabada|goiabada]]), [[:en:Cocada|cocada]] (a coconut sweet), [[:en:Beijinho|beijinhos]] (coconut truffles and clove) and [[:en:Romeu_e_Julieta|Romeu e Julieta]] (cheese with goiabada). Peanuts are used to make [[:en:Paçoca|paçoca]], [[:en:Rapadura|rapadura]] and [[:en:Pé_de_moleque|pé de moleque]]. Local common fruits such as [[:en:Açaí|açaí]], [[:en:Cupuaçu|cupuaçu]], [[:en:Mango|mango]], [[:en:Papaya|papaya]], [[:en:Cocoa_bean|cocoa]], [[:en:Cashew|cashew]], [[:en:Guava|guava]], [[:en:Orange_(fruit)|orange]], [[:en:Lime_(fruit)|lime]], [[:en:Passionfruit|passionfruit]], [[:en:Pineapple|pineapple]], and [[:en:Spondias|hog plum]] are turned in juices and used to make chocolates, ice pops and ice cream.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.[54] වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;[55] සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ. [56] ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ. [57]

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ. [58] බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ. [59] ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු paçoca, rapadura සහ pé de moleque සෑදීමට යොදා ගනී. açaí, cupuaçu, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ hog plum වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.[60]

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>hb8my3ay8swrn0dmwrm8sxxjlvud0tp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749649</id>
      <parentid>749648</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:46:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සාහිත්‍යය */</comment>
      <origin>749649</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76879" sha1="p0fybbavphc6yoq123ocsjudfaiyfh1" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
[[:en:Brazilian_literature|Brazilian literature]] dates back to the 16th century, to the writings of the first Portuguese explorers in Brazil, such as [[:en:Pero_Vaz_de_Caminha|Pero Vaz de Caminha]], filled with descriptions of fauna, flora and commentary about the indigenous population that fascinated European readers.

Brazil produced significant works in [[:en:Romanticism|Romanticism]]—novelists such as [[:en:Joaquim_Manuel_de_Macedo|Joaquim Manuel de Macedo]] and [[:en:José_de_Alencar|José de Alencar]] wrote novels about love and pain. Alencar, in his long career, also treated indigenous people as heroes in the [[:en:Indianism_(arts)|Indigenist]] novels ''[[:en:The_Guarani|O Guarani]]'', ''[[:en:Iracema|Iracema]]'' and ''[[:en:Ubirajara_(novel)|Ubirajara]]''. [[:en:Machado_de_Assis|Machado de Assis]], one of his contemporaries, wrote in virtually all genres and continues to gain international prestige from critics worldwide

බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature, while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]]

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize. Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city. The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time. The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history. Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.


During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]], being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]], and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century, influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]]

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>p0fybbavphc6yoq123ocsjudfaiyfh1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749650</id>
      <parentid>749649</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:46:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සාහිත්‍යය */</comment>
      <origin>749650</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75932" sha1="1k8csgilrux0vvg34cmrzq6nb57z7qh" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

[[:en:Brazilian_literature#Modernism|Brazilian Modernism]], evidenced by the [[:en:Modern_Art_Week|Modern Art Week]] in 1922, was concerned with a nationalist avant-garde literature, while [[:en:Brazilian_literature#Post-Modernism|Post-Modernism]] brought a generation of distinct poets such as [[:en:João_Cabral_de_Melo_Neto|João Cabral de Melo Neto]], [[:en:Carlos_Drummond_de_Andrade|Carlos Drummond de Andrade]], [[:en:Vinicius_de_Moraes|Vinicius de Moraes]], [[:en:Cora_Coralina|Cora Coralina]], [[:en:Graciliano_Ramos|Graciliano Ramos]], [[:en:Cecília_Meireles|Cecília Meireles]], and internationally known writers dealing with universal and regional subjects such as [[:en:Jorge_Amado|Jorge Amado]], [[:en:João_Guimarães_Rosa|João Guimarães Rosa]], [[:en:Clarice_Lispector|Clarice Lispector]] and [[:en:Manuel_Bandeira|Manuel Bandeira]]

Brazil's most significant literary award is the [[:en:Camões_Prize|Camões Prize]], which it shares with the rest of the Portuguese-speaking world. As of 2016, Brazil has eleven recipients of the prize. Brazil also holds its own literary academy, the [[:en:Brazilian_Academy_of_Letters|Brazilian Academy of Letters]], a non-profit cultural organization aimed at perpetuating the care of the national language and literature.

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city. The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time. The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history. Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.


During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]], being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]], and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century, influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]]

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>1k8csgilrux0vvg34cmrzq6nb57z7qh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749651</id>
      <parentid>749650</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:47:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සාහිත්‍යය */</comment>
      <origin>749651</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74652" sha1="cqlyjeausbqq6tnfbn60se6nz4381ou" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
The Brazilian film industry began in the late 19th century, during the early days of the [[:en:Belle_Époque|Belle Époque]]. While there were national film productions during the early 20th century, American films such as ''Rio the Magnificent'' were made in Rio de Janeiro to promote tourism in the city. The films ''[[:en:Limite|Limite]]'' (1931) and ''[[:en:Ganga_Bruta|Ganga Bruta]]'' (1933), the latter being produced by [[:en:Adhemar_Gonzaga|Adhemar Gonzaga]] through the prolific studio Cinédia, were poorly received at release and failed at the box office, but are acclaimed nowadays and placed among the finest Brazilian films of all time. The 1941 unfinished film ''[[:en:It's_All_True_(film)|It's All True]]'' was divided into four segments, two of which were filmed in Brazil and directed by [[:en:Orson_Welles|Orson Welles]]; it was originally produced as part of the United States' [[:en:Good_Neighbor_Policy|Good Neighbor Policy]] during Getúlio Vargas' Estado Novo.

During the 1960s, the [[:en:Cinema_Novo|Cinema Novo]] movement rose to prominence with directors such as [[:en:Glauber_Rocha|Glauber Rocha]], [[:en:Nelson_Pereira_dos_Santos|Nelson Pereira dos Santos]], [[:en:Paulo_César_Saraceni|Paulo César Saraceni]] and [[:en:Arnaldo_Jabor|Arnaldo Jabor]]. Glauber Rocha's films ''[[:en:Black_God,_White_Devil|Black God, White Devil]]'' (1964) and ''[[:en:Entranced_Earth|Entranced Earth]]'' (1967) are considered to be some of the greatest and most influential in Brazilian film history. Rocha won the [[:en:Best_Director_Award_(Cannes_Film_Festival)|Prix de la mise en scène]] at the [[:en:1969_Cannes_Film_Festival|1969 Cannes Film Festival]] for ''[[:en:Antonio_das_Mortes|Antonio das Mortes]]'' and the [[:en:1977_Cannes_Film_Festival|1977]] [[:en:Short_Film_Palme_d'Or|Special Jury Prize for Best Short Film]] for ''Di''.

බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.


During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]], being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]], and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century, influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]]

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>cqlyjeausbqq6tnfbn60se6nz4381ou</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749652</id>
      <parentid>749651</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:47:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සිනමාව */</comment>
      <origin>749652</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72797" sha1="5kf23ykrv7bxk6ha5cdjoo4uhn2h0cg" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.


During the 1990s, Brazil saw a surge of critical and commercial success with films such as ''[[:en:O_Quatrilho|O Quatrilho]]'' ([[:en:Fábio_Barreto|Fábio Barreto]], 1995), ''[[:en:O_Que_É_Isso,_Companheiro?|O Que É Isso, Companheiro?]]'' ([[:en:Bruno_Barreto|Bruno Barreto]], 1997) and ''[[:en:Central_Station_(film)|Central do Brasil]]'' ([[:en:Walter_Salles|Walter Salles]], 1998), all of which were nominated for the [[:en:Academy_Award_for_Best_Foreign_Language_Film|Academy Award for Best Foreign Language Film]], the latter receiving a [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] nomination for [[:en:Fernanda_Montenegro|Fernanda Montenegro]]. The 2002 crime film ''[[:en:City_of_God_(2002_film)|City of God]]'', directed by [[:en:Fernando_Meirelles|Fernando Meirelles]], was critically acclaimed, scoring 90% on [[:en:Rotten_Tomatoes|Rotten Tomatoes]], being placed in [[:en:Roger_Ebert|Roger Ebert]]'s Best Films of the Decade list and receiving four [[:en:Academy_Awards|Academy Award]] nominations in 2004, including [[:en:Academy_Award_for_Best_Director|Best Director]]. Notable film festivals in Brazil include the [[:en:São_Paulo_International_Film_Festival|São Paulo]] and [[:en:Rio_de_Janeiro_International_Film_Festival|Rio de Janeiro International Film Festivals]] and the [[:en:Festival_de_Gramado|Gramado Festival]].

The film [[:en:I'm_Still_Here_(2024_film)|''I'm Still Here'']], directed by Walter Salles, was nominated for [[:en:Academy_Award_for_Best_Actress|Best Actress]] (Torres) and [[:en:Academy_Award_for_Best_Picture|Best Picture]] at the [[:en:97th_Academy_Awards|97th Academy Awards]], and won [[:en:Academy_Award_for_Best_International_Feature_Film|Best International Feature Film]], becoming the first-ever Brazilian produced film to win an Academy Award.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barnes |first=Barnes |date=March 2, 2025 |title=Kieran Culkin Wins Best Supporting Actor for 'A Real Pain' |url=https://www.nytimes.com/live/2025/03/02/movies/oscars-academy-awards |access-date=March 2, 2025 |work=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; The film [[:en:The_Secret_Agent_(2025_film)|''The Secret Agent'']] had its world premiere at the main competition of the [[:en:2025_Cannes_Film_Festival|2025 Cannes Film Festival]] on 18 May 2025, where it won the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Actor|Best Actor]] prize for [[:en:Wagner_Moura|Wagner Moura]], the [[:en:Cannes_Film_Festival_Award_for_Best_Director|Best Director]] prize for Mendonça and the [[:en:International_Federation_of_Film_Critics|FIPRESCI Prize]]. It received further widespread critical acclaim.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century, influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]]

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>5kf23ykrv7bxk6ha5cdjoo4uhn2h0cg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749653</id>
      <parentid>749652</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:47:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සිනමාව */</comment>
      <origin>749653</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70189" sha1="tu2klza6gzg9av82kph17ta49h2seit" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
Brazilian painting emerged in the late 16th century, influenced by [[:en:Baroque|Baroque]], [[:en:Rococo|Rococo]], [[:en:Neoclassicism|Neoclassicism]], [[:en:Romanticism|Romanticism]], [[:en:Realism_(arts)|Realism]], [[:en:Modernism|Modernism]], [[:en:Expressionism|Expressionism]], [[:en:Surrealism|Surrealism]], [[:en:Cubism|Cubism]] and [[:en:Abstract_art|Abstracionism]] making it a major art style called [[:en:Brazilian_academic_art|Brazilian academic art]]

The [[:en:Missão_Artística_Francesa|French Artistic Mission]] arrived in Brazil in 1816 proposing the creation of an art academy modeled after the respected Académie des Beaux-Arts, with graduation courses both for artists and craftsmen for activities such as modeling, decorating, carpentry and others and bringing artists such as [[:en:Jean-Baptiste_Debret|Jean-Baptiste Debret]].

දෘශ්‍ය කලා

බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>tu2klza6gzg9av82kph17ta49h2seit</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749654</id>
      <parentid>749653</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:48:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* සිනමාව */</comment>
      <origin>749654</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69307" sha1="54nkyiaiafyewy0y65cbx6awaxhbhqm" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

Upon the creation of the [[:en:Imperial_Academy_of_Fine_Arts_(Brazil)|Imperial Academy of Fine Arts]], new artistic movements spread across the country during the 19th century and later the event called Modern Art Week broke with academic tradition in 1922 and started a nationalist trend which was influenced by modernist arts.

Among the best-known Brazilian painters are [[:en:Ricardo_do_Pilar|Ricardo do Pilar]] and [[:en:Manoel_da_Costa_Ataíde|Manoel da Costa Ataíde]] (baroque and rococo), [[:en:Victor_Meirelles|Victor Meirelles]], [[:en:Pedro_Américo|Pedro Américo]] and [[:en:José_Ferraz_de_Almeida_Júnior|Almeida Júnior]] (romanticism and realism), [[:en:Anita_Malfatti|Anita Malfatti]], [[:en:Ismael_Nery|Ismael Nery]], [[:en:Lasar_Segall|Lasar Segall]], [[:en:Emiliano_Di_Cavalcanti|Emiliano Di Cavalcanti]], [[:en:Vicente_do_Rego_Monteiro|Vicente do Rego Monteiro]], and [[:en:Tarsila_do_Amaral|Tarsila do Amaral]] (expressionism, surrealism and cubism), [[:en:Aldo_Bonadei|Aldo Bonadei]], [[:en:José_Pancetti|José Pancetti]] and [[:en:Candido_Portinari|Candido Portinari]] (modernism).

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

නාට්‍ය

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>54nkyiaiafyewy0y65cbx6awaxhbhqm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749655</id>
      <parentid>749654</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:49:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දෘශ්‍ය කලා */</comment>
      <origin>749655</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68177" sha1="9c34q142ot23ad0px8mynxzunugy21z" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
The theatre in Brazil has its origins in the period of [[:en:Jesuits|Jesuit]] expansion, when theater was used for the dissemination of Catholic doctrine in the 16th century. In the 17th and 18th centuries, dramatists on the scene of European derivation were for court or private performances. During the 19th century, the playwrights [[:en:Gonçalves_Dias|Antônio Gonçalves Dias]] and [[:en:Martins_Pena|Luís Carlos Martins Pena]] were known for their performance. There were also numerous operas and orchestras. The Brazilian conductor [[:en:Antônio_Carlos_Gomes|Antônio Carlos Gomes]] became internationally known with operas such as ''[[:en:Il_Guarany|Il Guarany]]''. At the end of the 19th century, orchestrated dramaturgias were accompanied with songs of famous artists such as the conductress [[:en:Chiquinha_Gonzaga|Chiquinha Gonzaga]].

Already in the early 20th century there was the presence of theaters, entrepreneurs and actor companies. In 1940, Paschoal Carlos Magno and his student's theater, the comedians group and the Italian actors [[:en:Adolfo_Celi|Adolfo Celi]], Ruggero Jacobbi and Aldo Calvo, founders of the ''Teatro Brasileiro de Comédia'', renewed the Brazilian theater. From the 1960s, it was attended by a theater dedicated to social and religious issues. The most prominent authors at this stage were Jorge Andrade and [[:en:Ariano_Suassuna|Ariano Suassuna]].

බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

ආහාර පිසීම

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>9c34q142ot23ad0px8mynxzunugy21z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749656</id>
      <parentid>749655</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:49:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* නාට්‍ය */</comment>
      <origin>749656</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66750" sha1="dleg3s74b7q6l224egc652flb7q5k3l" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>dleg3s74b7q6l224egc652flb7q5k3l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749657</id>
      <parentid>749656</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:50:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මාධ්‍ය */</comment>
      <origin>749657</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75230" sha1="ssjkkfx5zc2avhshplch56d8s6sqgha" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]].&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.[61] රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.[62] වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය..[63]

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී..[64] බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.[65] එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.


ක්‍රීඩා

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.[66]

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.[67] ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.[70] FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.[71][72]

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.[73][74][75] යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]],&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] .&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,[76] ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)[77] සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,[78] වේල් ටුඩෝ[79] සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.[80]

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,[81] වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.[82] සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.[83] සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.[84] 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.[86]

== See also ==</text>
      <sha1>ssjkkfx5zc2avhshplch56d8s6sqgha</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749658</id>
      <parentid>749657</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:53:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මාධ්‍ය */</comment>
      <origin>749658</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75135" sha1="rxjfboyk762hx8fahgcn4bnd6mj15sx" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John. The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808. The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;. Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]]. Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.


ක්‍රීඩා

By the mid-1960s, Brazilian universities had installed [[:en:Mainframe_computer|mainframe computers]] from [[:en:IBM|IBM]] and [[:en:Burroughs_Large_Systems|Burroughs Large Systems]]. In the 1970s and 1980s, the Brazilian government restricted foreign imports to protect the local manufacturing of computers. In the 1980s, Brazil produced half of the computers sold in the country. By 2009, the mobile phone and Internet use in Brazil was the fifth largest in the world.

In May 2010, the Brazilian government launched [[:en:TV_Brasil_Internacional|TV Brasil Internacional]], an international television station, initially broadcasting to 49 countries. Commercial television channels broadcast internationally include [[:en:Globo_Internacional|Globo Internacional]], [[:en:RecordTV_Internacional|RecordTV Internacional]] and [[:en:Band_Internacional|Band Internacional]].

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]]. The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]], [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]], [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]] and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]], and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] . The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]]. São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007. On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; වේල් ටුඩෝ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>rxjfboyk762hx8fahgcn4bnd6mj15sx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749659</id>
      <parentid>749658</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:54:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මාධ්‍ය */</comment>
      <origin>749659</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74237" sha1="o4kk0v0wu3txa1phv2jttms0qmw2uc7" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
The Brazilian press was officially born in Rio de Janeiro on 13 May 1808 with the creation of the Royal Printing National Press by the Prince Regent John. The {{lang|pt|Gazeta do Rio de Janeiro}}, the first newspaper published in the country, began to circulate on 10 September 1808. The largest newspapers nowadays are {{lang|pt|[[Folha de S.Paulo]]}}, ''[[:en:O_Globo|O Globo]]'', and ''[[:en:O_Estado_de_S._Paulo|O Estado de S. Paulo]]''.

Radio broadcasting began on 7 September 1922, with a speech by then President [[:en:Epitácio_Pessoa|Epitácio Pessoa]], and was formalized on 20 April 1923 with the creation of the &quot;Radio Society of Rio de Janeiro&quot;. Television in Brazil began officially on 18 September 1950, with the founding of [[:en:TV_Tupi|TV Tupi]] by [[:en:Assis_Chateaubriand|Assis Chateaubriand]]. Since then, television has grown in the country, creating large commercial broadcast networks such as [[:en:Rede_Globo|Globo]], [[:en:Sistema_Brasileiro_de_Televisão|SBT]], [[:en:RecordTV|RecordTV]], [[:en:Rede_Bandeirantes|Bandeirantes]] and [[:en:RedeTV!|RedeTV]].

බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]]. The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]], [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]], [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]] and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]], and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] . The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]]. São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007. On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; වේල් ටුඩෝ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>o4kk0v0wu3txa1phv2jttms0qmw2uc7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749660</id>
      <parentid>749659</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:54:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මාධ්‍ය */</comment>
      <origin>749660</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73151" sha1="fmkhqfger4y2rz2kw7pp11uhxfda9zi" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

The most popular sport in Brazil is [[:en:Association_football|football]]. The [[:en:Brazil_national_football_team|Brazilian men's national team]] is ranked among the best in the world according to the [[:en:FIFA_World_Rankings|FIFA World Rankings]], and has won the [[:en:FIFA_World_Cup|World Cup]] tournament a record five times

[[:en:Volleyball|Volleyball]], [[:en:Basketball|basketball]], [[:en:Auto_racing|auto racing]] and [[:en:Martial_arts|martial arts]] also has large audiences. The [[:en:Brazil_men's_national_volleyball_team|Brazil men's national volleyball team]] currently holds the titles of the [[:en:FIVB_Volleyball_World_League|World League]], [[:en:FIVB_Volleyball_World_Grand_Champions_Cup|World Grand Champions Cup]], [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Championship|World Championship]] and the [[:en:FIVB_Volleyball_Men's_World_Cup|World Cup]]. In auto racing, three Brazilian drivers have won the [[:en:Formula_One|Formula One]] world championship eight times The country has also produced significant achievements in other sports such as [[:en:Sailing_(sport)|sailing]], [[:en:Swimming_(sport)|swimming]], [[:en:Tennis|tennis]], [[:en:Surfing|surfing]], [[:en:Skateboarding|skateboarding]], [[:en:MMA|MMA]], [[:en:Gymnastics|gymnastics]], [[:en:Boxing|boxing]], [[:en:Judo|judo]], [[:en:Track_and_field|athletics]] and [[:en:Table_tennis|table tennis]].

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]], [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]], [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]] and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]], and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] . The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]]. São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007. On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; වේල් ටුඩෝ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>fmkhqfger4y2rz2kw7pp11uhxfda9zi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749661</id>
      <parentid>749660</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:55:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ක්‍රීඩා */</comment>
      <origin>749661</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71772" sha1="pqj15bd5824psw8a011gb7rhxpzrj7q" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

Some sport variations have their origins in Brazil: [[:en:Beach_soccer|beach football]], [[:en:Futsal|futsal]] (indoor football)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futsal |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603161352/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/futsal/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Footvolley|footvolley]] emerged in Brazil as variations of football. In martial arts, Brazilians developed [[:en:Capoeira|Capoeira]], [[:en:Vale_tudo|Vale tudo]] and [[:en:Brazilian_jiu-jitsu|Brazilian jiu-jitsu]].

Brazil has hosted several high-profile international sporting events, such as the [[:en:1950_FIFA_World_Cup|1950 FIFA World Cup]], and recently has hosted the [[:en:2014_FIFA_World_Cup|2014 FIFA World Cup]], [[:en:2019_Copa_América|2019 Copa América]] and [[:en:2021_Copa_América|2021 Copa América]] . The São Paulo circuit, [[:en:Autódromo_José_Carlos_Pace|Autódromo José Carlos Pace]], hosts the annual [[:en:Brazilian_Grand_Prix|Grand Prix of Brazil]]. São Paulo organized the [[:en:1963_Pan_American_Games|IV Pan American Games]] in 1963, and Rio de Janeiro hosted the [[:en:2007_Pan_American_Games|XV Pan American Games]] in 2007. On 2 October 2009, Rio de Janeiro was selected to host the [[:en:2016_Summer_Olympics|2016 Olympic Games]] and [[:en:2016_Summer_Paralympics|2016 Paralympic Games]], making it the first South American city to host the games and second in Latin America, after [[:en:Mexico_City|Mexico City]]. Furthermore, the country hosted the [[:en:FIBA_Basketball_World_Cup|FIBA Basketball World Cups]] in [[:en:1954_FIBA_World_Championship|1954]] and [[:en:1963_FIBA_World_Championship|1963]]. At the 1963 event, the [[:en:Brazil_national_basketball_team|Brazil national basketball team]] won one of its two world championship titles.

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; වේල් ටුඩෝ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>pqj15bd5824psw8a011gb7rhxpzrj7q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749662</id>
      <parentid>749661</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:55:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* ක්‍රීඩා */</comment>
      <origin>749662</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69820" sha1="hzts5nyk2it1inelkcvfp51q0dksdp1" xml:space="preserve">
[[File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desfile_Portela_2014_(906185).jpg|thumb|ලොව විශාලතම සැණකෙළිය වන රියෝ කානිවල් හි පෝර්ටෙලා සම්බා පාසලේ පෙළපාළිය&lt;ref name=&quot;Guiness&quot;&gt;[http://www.guinnessworldrecords.com/records-11000/largest-carnival/ Largest Carnival] ''Guinness World Records''.&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලයේ මූලික සංස්කෘතිය පෘතුගීසි සංස්කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලද්දක් වන අතර, එයට හේතුව පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය සමඟ එහි පැවති ශක්තිමත් යටත් විජිත සබඳතා ය.&lt;ref name=&quot;Meade2009&quot;&gt;{{Cite book |author=Teresa A. Meade |author-link=Teresa Meade |url=https://books.google.com/books?id=e6Jw-KNq2QUC&amp;pg=PA146 |title=A Brief History of Brazil |publisher=Infobase Publishing |year=2009 |isbn=978-0-8160-7788-5 |page=146}}&lt;/ref&gt; අනෙකුත් බලපෑම් අතර, පෘතුගීසීන් පෘතුගීසි භාෂාව, රෝමානු කතෝලික ධර්මය සහ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලීන් හඳුන්වා දුන්හ. බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතිය අප්‍රිකානු, ස්වදේශික සහ පෘතුගීසි නොවන යුරෝපීය සංස්කෘතීන් සහ සම්ප්‍රදායන් විසින් ද දැඩි ලෙස බලපා ඇත.&lt;ref name=&quot;Levinson1998&quot;&gt;{{Cite book |last=David Levinson |url=https://books.google.com/books?id=uwi-rv3VV6cC&amp;pg=PA325 |title=Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1998 |isbn=978-1-57356-019-1 |page=325}}&lt;/ref&gt;

19 වන සහ 20 වන සියවස් වලදී බ්‍රසීලයේ දකුණු සහ ගිනිකොන දෙසින් විශාල සංඛ්‍යාවක් පැමිණි ඉතාලි, ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය මෙන්ම ජපන්, යුදෙව් සහ අරාබි සංක්‍රමණිකයින්ගේ දායකත්වයන් බ්‍රසීලියානු සංස්කෘතියේ සමහර අංගවලට බලපෑවේය.&lt;ref name=&quot;Lesser2013a&quot;&gt;{{Cite book |last=Jeffrey Lesser |url=https://books.google.com/books?id=HJW029DYOZoC&amp;pg=PA150 |title=Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present |publisher=Cambridge University Press |year=2013 |isbn=978-0-521-19362-7 |pages=150–55}}&lt;/ref&gt; ස්වදේශික ඇමරින්ඩියන්වරු බ්‍රසීලයේ භාෂාව සහ ආහාර කෙරෙහි බලපෑම් කළහ; අප්‍රිකානුවන් භාෂාව, ආහාර, සංගීතය, නැටුම් සහ ආගම කෙරෙහි බලපෑම් කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|title=The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture|last=Freyre|first=Gilberto|access-date=8 June 2008|archive-url=https://archive.today/20120530050909/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1310/is_1986_May-June/ai_4375022|archive-date=30 May 2012|publisher=UNESCO|year=1986}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලියානු කලාව 16 වන සියවසේ සිට බැරොක් (19 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා බ්‍රසීලයේ ප්‍රමුඛ ශෛලිය)&lt;ref&gt;Leandro Karnal, ''Teatro da fé: Formas de representação religiosa no Brasil e no México do século XVI'', São Paulo, Editora Hucitec, 1998; available on [http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm fflch.usp.br] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724010418/http://www.fflch.usp.br/dh/ceveh/public_html/biblioteca/livros/teatro_fe/index.htm|date=24 July 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;itaucultural.org.br&quot;&gt;[http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8 &quot;The Brazilian Baroque&quot;], ''Encyclopaedia Itaú Cultural'' {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430001754/http://www.itaucultural.org.br/aplicExternas/enciclopedia_IC/index.cfm?fuseaction=termos_texto_ing&amp;cd_verbete=3738&amp;lst_palavras=&amp;cd_idioma=28556&amp;cd_item=8|date=30 April 2011}}&lt;/ref&gt; සිට රොමෑන්ටිකවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, කියුබිස්වාදය, සර්ලයිලිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය දක්වා විහිදෙන විවිධ ශෛලීන් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. බ්‍රසීලියානු සිනමාව 19 වන සියවසේ අගභාගයේ මෙම මාධ්‍යයේ උපත දක්වා දිවෙන අතර 1960 ගණන්වල සිට ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමේ නව මට්ටමක් ලබා ඇත.&lt;ref name=&quot;Marsh2012&quot;&gt;{{Cite book |last=Leslie Marsh |url=https://books.google.com/books?id=I5F7E6BQ5ukC&amp;pg=PA3 |title=Brazilian Women's Filmmaking: From Dictatorship to Democracy |publisher=University of Illinois Press |year=2012 |isbn=978-0-252-09437-8 |page=3}}&lt;/ref&gt;

=== ගෘහ නිර්මාණ ===
[[File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Catedral1_Rodrigo_Marfan.jpg|thumb|ෆෙඩරල් අගනුවර සඳහා බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් විසින් නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රසීලියා ආසන දෙව්මැදුර, නූතන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට උදාහරණයකි.]]
බ්‍රසීලයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය යුරෝපයේ, විශේෂයෙන් පෘතුගාලයේ බලපෑමට ලක්ව ඇත. එයට වසර 500 ක් ඈතට දිවෙන ඉතිහාසයක් ඇත, එනම් 1500 දී පෙඩ්‍රෝ අල්වාරෙස් කබ්රාල් බ්‍රසීලයට ගොඩ බැස්ස කාලය දක්වා. පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය බ්‍රසීලයට ගිය පළමු ගෘහ නිර්මාණ රැල්ලයි.&lt;ref&gt;Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [A vision of Colonial Architecture in Brazil] (in Portuguese). Rio de Janeiro.&lt;/ref&gt; එය පසුකාලීන සියවස්වල සියලුම බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සඳහා පදනම වේ.&lt;ref&gt;Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ කාලය තුළ, රට යුරෝපීය ප්‍රවණතා අනුගමනය කළ අතර නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අනුගමනය කළේය. ඉන්පසුව, 20 වන සියවසේදී, විශේෂයෙන් බ්‍රසීලියාවේ, බ්‍රසීලය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අත්හදා බැලීය.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය 16 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි, ඒ වන විට පෘතුගීසීන් විසින් බ්‍රසීලය ප්‍රථම වරට ගවේෂණය කර, යටත් කර ගෙන පදිංචි කරන ලදී. බ්‍රසීලය යටත් විජිතකරණය කිරීමේ අරමුණින් පෘතුගීසීන් යුරෝපයේ ඔවුන්ට හුරුපුරුදු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ. ඔවුන් බ්‍රසීලියානු නගරවල සහ ගම්බද ප්‍රදේශවල නිවාස සහ බලකොටු ඇතුළුව පල්ලි සහ සිවිල් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඇතුළත් පෘතුගීසි යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගොඩනඟා ගත්හ.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot;&gt;Guimaraens, Cêça de. [http://www.mre.gov.br/cdbrasil/itamaraty/web/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm ''Arquitetura''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030908051315/http://www.mre.gov.br/CDBRASIL/ITAMARATY/WEB/port/artecult/arqurb/arquitet/index.htm|date=8 September 2003}}. Portal do Ministério das Relações Exteriores.&lt;/ref&gt;

19 වන සියවසේදී, බ්‍රසීලියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය නව සම්භාව්‍ය සහ ගොතික් පුනර්ජීවන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි යුරෝපීය ශෛලීන් බ්‍රසීලයට හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේම උරුමයෙන් බ්‍රසීලියානු බලපෑම් සමඟ මිශ්‍ර විය.&lt;ref name=&quot;Guimaraens&quot; /&gt; 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියා අභ්‍යන්තරය සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වන පරිදි බ්‍රසීලයේ අභ්‍යන්තරයේ නව ෆෙඩරල් අගනුවරක් ලෙස ඉදිකරන විට නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හඳුන්වා දෙන ලදී. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ඔස්කාර් නීමියර් රජයේ ගොඩනැගිලි, පල්ලි සහ සිවිල් ගොඩනැගිලි නූතනවාදී ශෛලියෙන් පරමාදර්ශී කර ඉදිකරන ලදී.&lt;ref name=&quot;Claro&quot;&gt;Claro, Mauro. [http://www.vitruvius.com.br/revistas/read/drops/09.025/1775 &quot;Ambientes modernos. A casa modernista da Rua Santa Cruz, de Gregori Warchavchik, e outras casas da modernidade&quot;]. In: ''Drops'', 2008; 09 (025.03)&lt;/ref&gt;

=== සංගීතය ===
[[File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antonio_Carlos_Jobim_and_lyricist_Vinicius_de_Moraes_Brasilia_architecture_and_music_Brasil_architectural_review_1465_660_341729925.jpg|thumb|1962 දී ටොම් ජොබිම් (වමේ) සහ ඩි විනීසියස් ද මොරේස් (දකුණේ). ඔවුන් එක්ව &quot;The girl from Ipanema&quot; වැනි සාර්ථක ගීත රාශියක් ලිවීය.]]
බ්‍රසීලයේ සංගීතය ප්‍රධාන වශයෙන් යුරෝපීය, ස්වදේශික ආදිවාසී සහ අප්‍රිකානු අංගවල විලයනයෙන් නිර්මාණය විය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot;&gt;{{Cite book |last1=Duduka Da Fonseca |url=https://books.google.com/books?id=HuZQUm_hhygC&amp;pg=PA7 |title=Brazilian Rhythms for Drumset |last2=Bob Weiner |publisher=Alfred Music Publishing |year=1991 |isbn=978-0-7692-0987-6 |page=7}}&lt;/ref&gt; දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, බ්‍රසීලියානු සංගීතය ගොඩනැගූ බොහෝ බලපෑම් සඳහා පෘතුගාලය දොරටුව විය, නමුත් මෙම අංග බොහොමයක් පෘතුගීසි සම්භවයක් නොතිබුණද, සාමාන්‍යයෙන් යුරෝපීය ඒවා විය. පළමුවැන්නා වූයේ වියානා සම්භාව්‍යවාදයේ බලපෑමෙන් යුත් පූජනීය කෑලි කතුවරයා වන ජෝස් මෞරිසියෝ නූන්ස් ගාර්ෂියා ය.&lt;ref name=&quot;Grazia2013&quot;&gt;{{Cite book |last=Donna M. Di Grazia |author-link=Donna Di Grazia |url=https://books.google.com/books?id=qyPz1PUFxW8C&amp;pg=PA457 |title=Nineteenth-Century Choral Music |publisher=Routledge |year=2013 |isbn=978-1-136-29409-9 |page=457}}&lt;/ref&gt; අප්‍රිකානු අංගයේ ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ රිද්මයානුකූල විවිධත්වය සහ සමහර නැටුම් සහ උපකරණ ය.&lt;ref name=&quot;FonsecaWeiner1991&quot; /&gt;

දහඅටවන සියවසේ අග භාගයේ සිට ජනප්‍රිය සංගීතය, සම්බා වඩාත් සාමාන්‍ය සහ යුනෙස්කෝ සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවේ සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=UNESCO Culture Sector – Intangible Heritage – 2003 Convention |url=http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00101 |access-date=4 June 2013 |publisher=Unesco.org}}&lt;/ref&gt; සම්බා-රෙගේ, මරකාටු, ෆ්‍රෙවෝ සහ ඇෆොක්සේ යනු වාර්ෂික බ්‍රසීලියානු සැණකෙළිවල පෙනී සිටීමෙන් ජනප්‍රිය වූ සංගීත සම්ප්‍රදායන් හතරකි.&lt;ref name=&quot;Crook2009&quot;&gt;{{Cite book |last=Larry Crook |url=https://books.google.com/books?id=Skjwor64MXwC&amp;pg=PA78 |title=Focus: Music of Northeast Brazil |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2009 |isbn=978-0-415-96066-3 |page=78}}&lt;/ref&gt; කපොයිරා සාමාන්‍යයෙන් වාදනය කරනු ලබන්නේ කපොයිරා සංගීතය ලෙස හඳුන්වන තමන්ගේම සංගීතයෙනි, එය සාමාන්‍යයෙන් ඇමතුම් සහ ප්‍රතිචාර ජන සංගීතයක් ලෙස සැලකේ.&lt;ref name=&quot;Fryer2000&quot;&gt;{{Cite book |last=Peter Fryer |url=https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye |title=Rhythms of Resistance: African Musical Heritage in Brazil |publisher=Pluto Press |year=2000 |isbn=978-0-7453-0731-2 |page=[https://archive.org/details/rhythmsofresista0000frye/page/39 39] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ෆෝරෝ යනු ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ ෆෙස්ටා ජූනිනා අතරතුර කැපී පෙනෙන ජන සංගීත වර්ගයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 December 2015 |title=Brazil From A TO Z: FORRÓ |url=http://brazilianexperience.com/brazil-from-a-to-z-forro/ |website=Brazilian Experience}}&lt;/ref&gt; මිසූරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පෘතුගීසි මහාචාර්ය ජැක් ඒ. ඩ්‍රේපර් III,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jack A. Draper III |url=https://romancelanguages.missouri.edu/people/draper |website=Romance Languages and Literatures: University of Missouri}}&lt;/ref&gt; තර්ක කරන්නේ ග්‍රාමීය ජීවන රටාවක් සඳහා අතීතකාමී හැඟීම් යටපත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ලෙස ෆෝරෝ භාවිතා කළ බවයි.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Draper |first=Jack A. III |title=Forró and redemptive regionalism from the Brazilian northeast: popular music in a culture of migration |title-link=Forró and Redemptive Regionalism from the Brazilian Northeast |publisher=Lang |year=2010 |isbn=978-1-4331-1076-4 |location=New York |oclc=643568832}}&lt;/ref&gt;

චෝරෝ යනු ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩ ශෛලියකි. එහි මූලාරම්භය 19 වන සියවසේ රියෝ ද ජැනයිරෝ හි ය. ශෛලිය බොහෝ විට වේගවත් හා ප්‍රීතිමත් රිද්මයක් ඇති අතර එය සියුම් මොඩියුලේෂන් සහ සමමුහුර්තකරණයෙන් සහ ප්‍රතිවිරෝධක ලක්ෂ්‍යයෙන් පිරී ඇත.&lt;ref name=&quot;MacGowanPessanha1998&quot;&gt;{{Cite book |last1=MacGowan |first1=Chris |url=https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa |title=The Brazilian Sound: Samba, Bossa Nova, and the Popular Music of Brazil |last2=Pessanha |first2=Ricardo |publisher=Temple University Press |year=1998 |isbn=978-1-56639-545-8 |pages=[https://archive.org/details/braziliansoundsa00mcgowa/page/159 159]–61 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බොසා නෝවා යනු 1950 සහ 1960 ගණන්වල සංවර්ධනය කර ජනප්‍රිය කරන ලද බ්‍රසීලියානු සංගීතයේ ප්‍රසිද්ධ ශෛලියකි.{{sfnp|MacGowan|Pessanha|1998|p=[https://books.google.com/books?id=7MFD-EoTR7MC&amp;pg=PA6 6]}} &quot;බොසා නෝවා&quot; යන වාක්‍ය ඛණ්ඩයේ තේරුම වචනාර්ථයෙන් 'නව ප්‍රවණතාව' යන්නයි.&lt;ref name=&quot;Kassing2007&quot;&gt;{{Cite book |last=Gayle Kassing |url=https://archive.org/details/historyofdancein00kass |title=History of Dance: An Interactive Arts Approach |publisher=Human Kinetics 10% |year=2007 |isbn=978-0-7360-6035-6 |page=[https://archive.org/details/historyofdancein00kass/page/236 236] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; සම්බා සහ ජෑස් වල ගීතමය විලයනයක් වන බොසා නෝවා 1960 ගණන්වල සිට විශාල අනුගාමිකයින් පිරිසක් අත්පත් කර ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Campbell2011b&quot;&gt;{{Cite book |last=Michael Campbell |url=https://books.google.com/books?id=rK5DMAZsuAgC&amp;pg=PT299 |title=Popular Music in America: The Beat Goes on |publisher=Cengage Learning |year=2011 |isbn=978-0-8400-2976-8 |page=299}}&lt;/ref&gt; සමහර ජාත්‍යන්තර බ්‍රසීලියානු සංගීත කලාකරුවන්, උදාහරණයක් ලෙස: කාමන් මිරැන්ඩා, ටොම් ජොබිම්, ජෝඕ ගිල්බර්ටෝ, සර්ජියෝ මෙන්ඩිස්, යුමිර් ඩියෝඩටෝ, සෙපුල්ටුරා සහ ඔලෝඩම්.

=== සාහිත්‍යය ===
[[File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Machado_de_Assis_aos_57_anos_(cropped).jpg|thumb|බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමියේ නිර්මාතෘ, කවියෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්]]
බ්‍රසීලියානු සාහිත්‍යය 16 වන සියවස දක්වා දිව යයි, බ්‍රසීලයේ පළමු පෘතුගීසි ගවේෂකයන්ගේ ලේඛන, පෙරෝ වාස් ද කැමින්හා වැනි අයගේ ලේඛන, යුරෝපීය පාඨකයින් ආකර්ෂණය කරගත් සත්ත්ව විශේෂ, වෘක්ෂලතා විස්තර සහ ස්වදේශික ජනගහනය පිළිබඳ විවරණ වලින් පිරී ඇත.{{sfnp|Crocitti|Vallance|2012|p=[https://books.google.com/books?id=VhkvhllLooUC&amp;pg=PA360 360]}}

බ්‍රසීලය රොමෑන්ටිකවාදයේ සැලකිය යුතු කෘති නිෂ්පාදනය කළේය - ජෝකිම් මැනුවෙල් ද මැසිඩෝ සහ ජෝස් ද ඇලෙන්කාර් වැනි නවකතාකරුවන් ආදරය සහ වේදනාව පිළිබඳ නවකතා ලිවීය. ඇලෙන්කාර්, ඔහුගේ දිගු වෘත්තීය ජීවිතය තුළ, ඕ ගුරානි, ඉරසෙමා සහ උබිරාජාරා යන ස්වදේශික නවකතා වල ආදිවාසීන් වීරයන් ලෙස සැලකුවේය.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110725100730/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/literature.html &quot;Brazilian Literature: An Introduction&quot;]. [http://ottawa.itamaraty.gov.br/pt-br/ Embassy of Brasil – Ottawa]. Visited on 2 November 2009.&lt;/ref&gt; ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වන මචාඩෝ ද ඇසිස්, සෑම ප්‍රභේදයකම පාහේ ලියා ඇති අතර ලොව පුරා විචාරකයින්ගෙන් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය ලබා ගැනීම දිගටම කරගෙන යයි.&lt;ref&gt;[[Antonio Candido|Candido; Antonio]]. (1970) ''Vários escritos''. São Paulo: Duas Cidades. p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Caldwell, Helen (1970) ''Machado de Assis: The Brazilian Master and his Novels''. Berkeley, Los Angeles and London, University of California Press.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Fernandez, Oscar Machado de Assis: The Brazilian Master and His Novels The ''Modern Language Journal'', Vol. 55, No. 4 (Apr. 1971), pp. 255–56&lt;/ref&gt;

1922 දී නූතන කලා සතිය මගින් සනාථ කරන ලද බ්‍රසීලියානු නූතනවාදය, ජාතිකවාදී ඇවන්ගාඩ් සාහිත්‍යයක් ගැන සැලකිලිමත් වූ අතර,&lt;ref&gt;Beatriz Mugayar Kühl, ''Arquitetura do ferro e arquitetura ferroviária em São Paulo: reflexões sobre a sua preservação'', p. 202. Atelie Editorial, 1998.&lt;/ref&gt; පශ්චාත් නූතනවාදය ජෝඕ කබ්‍රල් ද මෙලෝ නෙටෝ, කාලෝස් ඩ්‍රමන්ඩ් ද ඇන්ඩ්‍රේඩ්, විනීසියස් ද මොරේස්, කෝරා කොරලිනා, ග්‍රැසිලියානෝ රාමොස්, සිසිලියා මයිරෙල්ස් වැනි සුවිශේෂී කවියන් සහ ජෝර්ජ් අමාඩෝ, ජෝඕ ගුයිමරේස් රෝසා, ක්ලැරිස් ලිස්පෙක්ටර් සහ මැනුවෙල් බන්ඩෙයිරා වැනි විශ්වීය හා කලාපීය විෂයයන් සමඟ කටයුතු කරන ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයින් පරම්පරාවක් ගෙන ආවේය.&lt;ref&gt;Daniel Balderston and Mike Gonzalez, ''Encyclopedia of Latin American and Caribbean Literature, 1900–2003'', p. 288. Routledge, 2004.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Sayers, ''Portugal and Brazil in Transitn'', &quot;Literature&quot;. U of Minnesota Press, 1 January 1999.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Marshall C. Eakin and Paulo Roberto de Almeida, ''Envisioning Brazil: A Guide to Brazilian Studies in the United States'': &quot;Literature, Culture and Civilization&quot;. University of Wisconsin Press, 31 October 2005.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම වැදගත් සාහිත්‍ය සම්මානය වන්නේ කැමෝස් ත්‍යාගය වන අතර එය පෘතුගීසි භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ සෙසු රටවල් සමඟ බෙදා ගනී. 2016 වන විට, බ්‍රසීලයට ත්‍යාගය ලැබුණු සංඛ්‍යාව එකොළොස් දෙනෙකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Prêmio Camões de Literatura &amp;#124; Biblioteca Nacional |url=https://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316050256/http://www.bn.br/explore/premios-literarios/premio-camoes-literatura |archive-date=16 March 2016 |access-date=26 January 2017 |website=Bn.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය ජාතික භාෂාව සහ සාහිත්‍යය රැකබලා ගැනීම අරමුණු කරගත් ලාභ නොලබන සංස්කෘතික සංවිධානයක් වන බ්‍රසීලියානු ලිපි ඇකඩමිය ද තමන්ගේම සාහිත්‍ය ඇකඩමියක් ද පවත්වයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Quem somos &amp;#124; Academia Brasileira de Letras |url=http://www.academia.org.br/academia/quem-somos |access-date=26 January 2017 |website=Academia.org.br |language=pt}}&lt;/ref&gt;

=== සිනමාව ===
[[File:Palácio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_dos_Festivais_de_Gramado.jpg|thumb|රටේ විශාලතම චිත්‍රපට උළෙල වන ග්‍රැමඩෝ චිත්‍රපට උළෙල]]
බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බෙල් එපොක් හි මුල් දිනවල ය. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ජාතික චිත්‍රපට නිෂ්පාදන පැවති අතර, රියෝ ද මැග්නිෆිසන්ට් වැනි ඇමරිකානු චිත්‍රපට නගරයේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා රියෝ ද ජැනයිරෝ හි නිෂ්පාදනය කරන ලදී.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=18 April 2008 |title=Rio the Magnificent (1932) |url=https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107002139/https://www.youtube.com/watch?v=a7Q1kITY168 |archive-date=7 November 2015 |access-date=19 October 2015 |website=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ලිමිට් (1931) සහ ගංගා බෲටා (1933), දෙවැන්න ඇඩෙමර් ගොන්සාගා විසින් ප්‍රභූ චිත්‍රාගාරයක් වන සිනේඩියා හරහා නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, නිකුත් කිරීමේදී දුර්වල ලෙස පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර බොක්ස් ඔෆිස් හි අසාර්ථක වූ නමුත් වර්තමානයේ ඒවා ප්‍රශංසාවට ලක් වූ අතර සියලු කාලයේ හොඳම බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට අතරට ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|title=Brazil's Best, Restored and Ready for a 21st-Century Audience|last=Larry|first=Rohter|date=9 November 2010|work=[[The New York Times]]|access-date=3 November 2010|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/11/10/movies/10cinema.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; 1941 නිම නොකළ චිත්‍රපටය වන ඉට්ස් ඕල් ට්‍රූ කොටස් හතරකට බෙදා ඇති අතර, ඉන් දෙකක් බ්‍රසීලයේ රූගත කර ඕර්සන් වෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලදී; එය මුලින් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ ගෙටුලියෝ වර්ගාස්ගේ එස්ටාඩෝ නොවෝ අතරතුර එක්සත් ජනපදයේ හොඳ අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස ය.

1960 ගණන් වලදී, සිනමා නෝවෝ ව්‍යාපාරය ග්ලෝබර් රොචා, නෙල්සන් පෙරේරා ඩොස් සැන්ටොස්, පාවුලෝ සීසර් සරසේනි සහ ආර්නාල්ඩෝ ජබෝර් වැනි අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. ග්ලෝබර් රොචා ගේ Black God, White Devil (1964) සහ Entranced Earth (1967) චිත්‍රපට බ්‍රසීලියානු චිත්‍රපට ඉතිහාසයේ විශිෂ්ටතම සහ වඩාත්ම බලගතු ඒවා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tose |first=Juliano |title=Editorial |url=http://www.contracampo.com.br/27/frames.htm |access-date=19 October 2015 |website=Contracampo – revista de cinema |publisher=Revista Contracampo}}&lt;/ref&gt; රොචා ඇන්ටෝනියෝ දාස් මෝර්ටෙස් වෙනුවෙන් 1969 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙල හිදී Prix de la mise en Scene සහ 1977 හොඳම කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා වූ විශේෂ ජූරි ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය.

1990 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය O Quatrilho (Fábio Barreto, 1995), O Que É Isso, Companheiro වැනි චිත්‍රපට සමඟ විවේචනාත්මක සහ වාණිජමය සාර්ථකත්වයේ නැගීමක් දුටුවේය. (බෲනෝ බැරෙටෝ, 1997) සහ සෙන්ට්‍රල් ඩෝ බ්‍රසීල් (වෝල්ටර් සැල්ස්, 1998), මේ සියල්ලම හොඳම විදේශ භාෂා චිත්‍රපටය සඳහා ඇකඩමි සම්මානය සඳහා නම් කරන ලද අතර, දෙවැන්න ෆර්නැන්ඩා මොන්ටිනිග්‍රෝ සඳහා හොඳම නිළිය සඳහා නාමයෝජනා ලැබීය. 2002 දී ෆර්නැන්ඩෝ මයිරෙල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද සිටි ඔෆ් ගෝඩ් අපරාධ චිත්‍රපටය, විචාරක පැසසුමට ලක් වූ අතර, රොටන් ටොමැටෝස් හි 90% ක් ලබා ගත් අතර,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 January 2003 |title=Cidade de Deus (City of God) (2003) – Rotten Tomatoes |url=https://www.rottentomatoes.com/m/city_of_god/#top-critics-numbers |access-date=19 October 2015 |website=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Flixster]]}}&lt;/ref&gt; රොජර් ඊබට්ගේ දශකයේ හොඳම චිත්‍රපට ලැයිස්තුවේ&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |date=14 December 2012 |title=The best films of the decade |url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-films-of-the-decade |access-date=19 October 2015 |website=RogerEbert.com}}&lt;/ref&gt; ස්ථානගත කර ඇති අතර 2004 දී හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා ඇතුළුව ඇකඩමි සම්මාන නාමයෝජනා හතරක් ලබා ගත්තේය. බ්‍රසීලයේ කැපී පෙනෙන චිත්‍රපට උළෙලවල් අතරට සාඕ පවුලෝ සහ රියෝ ද ජැනයිරෝ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙල සහ ග්‍රැමඩෝ උළෙල ඇතුළත් වේ.

වෝල්ටර් සැල්ස් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අයි ස්ටිල් හියර් චිත්‍රපටය 97 වන ඇකඩමි සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නිළිය (ටොරස්) සහ හොඳම චිත්‍රපටය සඳහා නම් කරන ලදී, &lt;ref&gt;{{Cite web |date=January 23, 2025 |title='I'm Still Here' makes history as first Brazilian film nominated for Best Picture at 2025 Oscars |url=https://tribune.com.pk/story/2524041/im-still-here-makes-history-as-first-brazilian-film-nominated-for-best-picture-at-2025-oscars |access-date=January 23, 2025 |website=[[The Express Tribune]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Leite |first=Marcelo |date=January 23, 2025 |title=Oscars 2025: I'm Still Here's Best Picture Nomination Explained (&amp; When You Can Watch It) |url=https://screenrant.com/im-still-here-movie-oscars-2025-best-picture-nominee-explained/ |access-date=2025-01-23 |website=[[ScreenRant]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Davis |first1=Clayton |date=3 March 2025 |title='I'm Still Here' Makes Oscar History as First Brazilian Film to Win International Feature Category |url=https://variety.com/2025/film/awards/oscars-im-still-here-first-brazilian-film-win-international-feature-1236322916/ |website=Variety}}&lt;/ref&gt; සහ හොඳම ජාත්‍යන්තර විශේෂාංග චිත්‍රපටය දිනා ගත් අතර, ඇකඩමි සම්මානයක් දිනා ගත් පළමු බ්‍රසීලියානු නිෂ්පාදනය වූ චිත්‍රපටය බවට පත්විය. 2025 මැයි 18 වන දින 2025 කෑන්ස් චිත්‍රපට උළෙලේ ප්‍රධාන තරඟයේදී The Secret Agent චිත්‍රපටයේ ලෝක මංගල දර්ශනය පැවැත්විණි, එහිදී එය වැග්නර් මෝරා සඳහා හොඳම නළුවා සම්මානය, මෙන්ඩෝන්සා සඳහා හොඳම අධ්‍යක්ෂක සම්මානය සහ FIPRESCI සම්මානය දිනා ගත්තේය. එය තවදුරටත් පුළුල් විචාරක පැසසුමට ලක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkani |first=Mohamed |date=19 May 2025 |title=Festival de Cannes 2025 : &quot;O agente secreto&quot;, extraordinaire plongée dans le Brésil de la dictature militaire des années 1970 dans un passionnant thriller |trans-title=Cannes Film Festival 2025: &quot;The Secret Agent&quot;, extraordinary dive into Brazil of the military dictatorship of the 1970s in an exciting thriller |url=https://www.franceinfo.fr/culture/cinema/festival-de-cannes/critiques/festival-de-cannes-2025-o-agente-secreto-extraordinaire-plongee-dans-le-bresil-de-la-dictature-militaire-des-annees-1970-dans-un-passionnant-thriller_7258776.html |website=[[France Info]] |language=fr |quote=Treize minutes de standing ovation pour Kleber Mendonça Filho et son équipe après la projection de son dernier opus, ''O agente secreto (L'Agent secret)'' |trans-quote=Thirteen minutes of standing ovation for Kleber Mendonça Filho and his team after the screening of his latest opus, ''O agente Secreto (The Secret Agent)''}}&lt;/ref&gt;

=== දෘශ්‍ය කලා ===
[[File:Mural_painting_&quot;Entry_into_the_Forest&quot;_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mural_painting_%22Entry_into_the_Forest%22_by_Candido_Portinari,_on_the_vestibule_wall_of_the_Hispanic_Reading_room,_Library_of_Congress,_Thomas_Jefferson_Building,_Washington,_D.C_LCCN2011631432.tif|thumb|බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි විසින් තෝමස් ජෙෆර්සන් ගොඩනැගිල්ලේ වනාන්තරයට ඇතුළුවීමේ බිතුසිතුවමක්.]]
බ්‍රසීලියානු සිතුවම් 16 වන සියවසේ අගභාගයේදී මතු වූ අතර,&lt;ref&gt;Louzada, Maria Alice &amp; Louzada, Julio. [http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp ''Os Primeiros Momentos da Arte Brasileira''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706153216/http://www.juliolouzada.com.br/primeirosmomentos.asp|date=6 July 2011}}. Júlio Louzada Artes Plásticas Brasil. Acesso 5 out 2010&lt;/ref&gt; බැරොක්, රොකෝකෝ, නව සම්භාව්‍යවාදය, රොමෑන්ටිකවාදය, යථාර්ථවාදය, නූතනවාදය, ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය, කියුබිස්වාදය සහ වියුක්තවාදය යන බලපෑම් වලින් එය බ්‍රසීලියානු ශාස්ත්‍රීය කලාව ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රධාන කලා ශෛලියක් බවට පත් කළේය.&lt;ref&gt;Leite, José Roberto Teixeira &amp; Lemos, Carlos A.C. ''Os Primeiros Cem Anos'', in Civita, Victor. ''Arte no Brasil''. São Paulo: Abril Cultural, 1979&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot;&gt;{{harvnb|Biscardi|Rocha|2006}}&lt;/ref&gt;

1816 දී ප්‍රංශ කලාත්මක මෙහෙවර බ්‍රසීලයට පැමිණියේ ගෞරවනීය ඇකඩමි ඩෙස් බියුක්ස්-ආර්ට්ස් ආකෘතියට අනුව කලා ඇකඩමියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කරමිනි. එහිදී කලාකරුවන් සහ ශිල්පීන් යන දෙපිරිසටම ආකෘති නිර්මාණය, අලංකාර කිරීම, වඩු කර්මාන්තය වැනි ක්‍රියාකාරකම් සඳහා උපාධි පාඨමාලා සහ ජීන්-බැප්ටිස්ට් ඩෙබ්‍රෙට් වැනි කලාකරුවන් ගෙන එන ලදී.&lt;ref name=&quot;Biscardi&quot; /&gt;

ඉම්පීරියල් ලලිත කලා ඇකඩමිය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ, 19 වන සියවස තුළ නව කලාත්මක චලනයන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ අතර පසුව නූතන කලා සතිය ලෙස හැඳින්වෙන උත්සවය 1922 දී ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදායෙන් බිඳී නූතනවාදී කලාවන්ගෙන් බලපෑමට ලක් වූ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාවක් ආරම්භ කළේය.&lt;ref name=&quot;Amaral&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Amaral|first1=Aracy|last2=Kim Mrazek Hastings|year=1995|title=Stages in the Formation of Brazil's Cultural Profile|journal=Journal of Decorative and Propaganda Arts|volume=21|pages=9–25|doi=10.2307/1504129|jstor=1504129}}&lt;/ref&gt;

වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු චිත්‍ර ශිල්පීන් අතර රිකාඩෝ ඩෝ පිලාර් සහ මනෝයෙල් ඩා කොස්ටා අටයිඩේ (බැරොක් සහ රොකෝකෝ), වික්ටර් මයිරෙල්ස්, පේද්‍රෝ අමරිකෝ සහ අල්මේදා ජූනියර් (රොමැන්ටික්වාදය සහ යථාර්ථවාදය), ඇනීටා මල්ෆැටි, ඉස්මයිල් නෙරි, ලසාර් සේගල්, එමිලියානෝ ඩි කැවල්කාන්ටි, විසෙන්ටේ ඩෝ රෙගෝ මොන්ටෙයිරෝ සහ ටාර්සිලා ඩෝ අමරල් (ප්‍රකාශනවාදය, සර්රියලිස්වාදය සහ කියුබිස්වාදය), ඇල්ඩෝ බොනඩෙයි, ජෝස් පැන්සෙට්ටි සහ කැන්ඩිඩෝ පෝර්ටිනාරි (නූතනවාදය) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Sevcenko, Nicolau. Pindorama revisitada: cultura e sociedade em tempos de virada. Série Brasil cidadão. Editora Peirópolis, 2000. pp. 39–47&lt;/ref&gt;

=== නාට්‍ය ===
[[File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Augusto_Boal_nyc3.jpg|thumb|2008 දී නිව් යෝර්ක් නගරයේ රිවර්සයිඩ් පල්ලියේදී පීඩිතයන්ගේ රඟහල පිළිබඳ වැඩමුළුවක් ඉදිරිපත් කරන ඔගස්ටෝ බෝල්]]
බ්‍රසීලයේ රඟහල ආරම්භ වන්නේ 16 වන සියවසේදී කතෝලික ධර්මය ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා නාට්‍ය භාවිතා කළ ජේසු නිකායික ව්‍යාප්තියේ කාල පරිච්ඡේදයේදීය. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, යුරෝපීය ව්‍යුත්පන්නයේ වේදිකාවේ නාට්‍යකරුවන් උසාවි හෝ පෞද්ගලික රංගනයන් සඳහා විය.&lt;ref&gt;[http://brasilescola.uol.com.br/biografia/padre-anchieta.htm Padre Anchieta] ''Brasil Escola''.&lt;/ref&gt; 19 වන සියවසේදී, නාට්‍ය රචකයින් වන ඇන්ටෝනියෝ ගොන්කාල්ව්ස් ඩයස් සහ ලුයිස් කාලෝස් මාටින්ස් පෙනා ඔවුන්ගේ රංගනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot;&gt;{{cite web |title=Brazilian Theatre: An Introduction |url=http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205061026/http://www.brasembottawa.org/en/culture_academic/theater.html |archive-date=5 February 2012 |publisher=Ambasciata brasiliana a Ottawa |language=english}}&lt;/ref&gt; ඔපෙරා සහ වාද්‍ය වෘන්ද රාශියක් ද තිබුණි. බ්‍රසීලියානු කොන්දොස්තර ඇන්ටෝනියෝ කාලෝස් ගෝමස් ඉල් ගුරානි වැනි ඔපෙරා සමඟ ජාත්‍යන්තරව ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. 19 වන සියවස අවසානයේ, කොන්දොස්තර චිකින්හා ගොන්සාගා වැනි ප්‍රසිද්ධ කලාකරුවන්ගේ ගීත සමඟ වාද්‍ය වෘන්ද නාට්‍ය රඟ දැක්වීය.&lt;ref&gt;[http://www.arte.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=196 O Teatro no Brasil] ''Secretaria da Educação do Paraná''.&lt;/ref&gt;

දැනටමත් 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී සිනමාහල්, ව්‍යවසායකයින් සහ නළු සමාගම් පැවතුනි. 1940 දී, පැස්චෝල් කාලෝස් මැග්නෝ සහ ඔහුගේ ශිෂ්‍ය රංග ශාලාව, විකට නළුවන් කණ්ඩායම සහ ඉතාලි නළු ඇඩොල්ෆෝ සෙලි, රග්ගෙරෝ ජැකොබ්බි සහ ඇල්ඩෝ කැල්වෝ, ටීට්‍රෝ බ්‍රසීලිරෝ ඩි කොමේඩියා හි නිර්මාතෘවරුන් විසින් බ්‍රසීලියානු රංග ශාලාව අලුත් කරන ලදී. 1960 ගණන්වල සිට, සමාජීය හා ආගමික ගැටළු සඳහා කැප වූ රංග ශාලාවක් එයට සහභාගී විය. මෙම අදියරේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන කතුවරුන් වූයේ ජෝර්ජ් ඇන්ඩ්‍රේඩ් සහ අරියානෝ සුවසුනා ය.&lt;ref name=&quot;teatro&quot; /&gt;

=== ආහාර පිසීම ===
[[File:Feijoada_à_brasileira_-.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Feijoada_%C3%A0_brasileira_-.jpg|thumb|ෆයිජෝවාඩා යනු බ්‍රසීලියානු ආහාරවල ජාතික ආහාරයකි.]]
බ්‍රසීලියානු ආහාර කලාපය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් වන අතර, එය රටේ ස්වදේශික සහ සංක්‍රමණික ජනගහනයේ විවිධ මිශ්‍රණය පිළිබිඹු කරයි. මෙය කලාපීය වෙනස්කම් සංරක්ෂණය කිරීම මගින් සලකුණු කරන ලද ජාතික ආහාරයක් නිර්මාණය කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Encarta 4&quot;&gt;{{Cite encyclopedia |title=Way of Life |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |access-date=8 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091029035059/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342_4/Brazil.html |archive-date=29 October 2009}}&lt;/ref&gt; වඩාත් ප්‍රසිද්ධ බ්‍රසීලියානු ආහාර සමහරක් වන්නේ රටේ ජාතික ආහාරය ලෙස සැලකෙන ෆයිජෝඩා;&lt;ref&gt;Roger, [http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html &quot;Feijoada: The Brazilian national dish&quot;] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091129154026/http://www.braziltravelguide.com/feijoada-the-brazilian-national-dish.html|date=29 November 2009}} braziltravelguide.com.&lt;/ref&gt; සහ රොඩිසියෝ විලාසිතාවෙන් බොහෝ විට සේවය කරන බාබකියු වර්ගයක් වන චුරාස්කෝ ය. අනෙකුත් කලාපීය ආහාර අතරට බීජූ, ෆීජෝ ට්‍රොපයිරෝ, වටපා, මොකෙකා, පොලෙන්ටා (ඉතාලි ආහාර වලින්) සහ අකරජේ (අප්‍රිකානු ආහාර වලින්) ඇතුළත් වේ.&lt;ref&gt;Cascudo, Luis da Câmara. História da Alimentação no Brasil. São Paulo/Belo Horizonte: Editora USP/Itatiaia, 1983.&lt;/ref&gt; ජාතික පානය කෝපි ය; කැචාකා යනු බ්‍රසීලයේ ස්වදේශික මත්පැන් ය. කැචාකා උක් වලින් ආසවනය කර ඇති අතර ජාතික කොක්ටේල් වන කයිපිරින්හා හි ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍යය වේ.&lt;ref name=&quot;Bayor2011&quot;&gt;{{Cite book |last=Bayor |first=Ronald H. |url=https://books.google.com/books?id=bJW79Rlu-igC&amp;pg=PA181 |title=Multicultural America: An Encyclopedia of the Newest Americans |publisher=Georgia Institute of Technology |year=2011 |isbn=978-0-313-35786-2 |page=181}}&lt;/ref&gt;

සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් බොහෝ විට බත් සහ බෝංචි වලින් හරක් මස්, සලාද, ප්‍රංශ ෆ්‍රයිස් සහ බැදපු බිත්තරයක් සමඟ අඩංගු වේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Barbosa, Lívia|year=2007|title=Feijão com arroz e arroz com feijão: o Brasil no prato dos brasileiros|journal=Horizontes Antropológicos|volume=13|issue=28|pages=87–116|doi=10.1590/S0104-71832007000200005|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; බොහෝ විට, එය මඤ්ඤොක්කා පිටි (ෆරෝෆා) සමඟ මිශ්‍ර කර ඇත. බැදපු අර්තාපල්, බැදපු මඤ්ඤොක්කා, බැදපු කෙසෙල්, බැදපු මස් සහ බැදපු චීස් බොහෝ විට දිවා ආහාරයේදී අනුභව කරන අතර බොහෝ සාමාන්‍ය අවන්හල්වල සේවය කරනු ලැබේ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Ferraccioli, Patrícia|last2=Silveira, Eliane Augusta da|year=2010|title=Cultural feeding influence on palative memories in the usual brazilian cuisine|url=http://bases.bireme.br/cgi-bin/wxislind.exe/iah/online/?IsisScript=iah/iah.xis&amp;base=BDENF&amp;lang=p&amp;nextAction=lnk&amp;exprSearch=18716&amp;indexSearch=ID|journal=Rev. Enferm. UERJ|volume=18|issue=2|pages=198–203}}&lt;/ref&gt; ජනප්‍රිය කෙටි ආහාර වන්නේ පැස්ටල් (බැදපු පේස්ට්‍රි); කොක්සින්හා (කුකුළු මස් ක්‍රොකට් වල ප්‍රභේදයක්); පාඕ ද ක්විජෝ (චීස් පාන් සහ මඤ්ඤොක්කා පිටි / ටැපියෝකා); පැමොන්හා (ඉරිඟු සහ කිරි පේස්ට්); එස්ෆිරා (ලෙබනන් පේස්ට්‍රි වල ප්‍රභේදයක්); කිබ්බේ (අරාබි ආහාර වලින්); සහ එම්පාඩා (පේස්ට්රි), ඉස්සන් හෝ තල් හදවත පිරවූ කුඩා ලුණු පයි.

බ්‍රසීලයේ බ්‍රිගේඩයිරෝස් (චොකලට් ෆජ් බෝල), බෝලෝ ඩි රෝලෝ (ගොයිබඩා සමග රෝල් කේක්), කොකාඩා (පොල් පැණිරස), බෙයිජින්හෝස් (පොල් ට්‍රෆල්ස් සහ කරාබුනැටි) සහ රොමියු ඊ ජුලියටා (ගොයිබඩා සමඟ චීස්) වැනි විවිධ අතුරුපස ඇත. රටකජු පැකෝකා, රපදුර සහ පෙ ඩි මොලෙක් සෑදීමට යොදා ගනී. අකායි, කුපුවාචු, අඹ, ගස්ලබු, කොකෝවා, කජු, පේර, දොඩම්, දෙහි, පැෂන්, අන්නාසි, සහ හොග් ප්ලම් වැනි දේශීය පොදු පලතුරු යුෂ බවට පත් කර චොකලට්, අයිස් පොප් සහ අයිස්ක්‍රීම් සෑදීමට යොදා ගනී.&lt;ref&gt;Freyre, Gilberto. Açúcar. Uma Sociologia do Doce, com Receitas de Bolos e Doces do Nordeste do Brasil. São Paulo, Companhia das Letras, 1997.&lt;/ref&gt;

=== මාධ්‍ය ===
[[File:Jornal_Nacional_3.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jornal_Nacional_3.jpg|thumb|හිටපු ජනාධිපතිනි ඩිල්මා රූසෙෆ් ජෝර්නල් නැෂනල් ප්‍රවෘත්ති වැඩසටහනකදී. රෙඩේ ග්ලෝබෝ යනු ලොව දෙවන විශාලතම වාණිජ රූපවාහිනී ජාලයයි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Rede Globo se torna a 2ª maior emissora do mundo |url=http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514045322/http://ofuxico.terra.com.br/noticias-sobre-famosos/rede-globo-se-torna-a-2-maior-emissora-do-mundo/2012/05/11-139187.html |archive-date=14 May 2012 |access-date=22 May 2012 |publisher=O Fuxico |language=pt}}&lt;/ref&gt;]]
බ්‍රසීලියානු මුද්‍රණාලය නිල වශයෙන් 1808 මැයි 13 වන දින රියෝ ද ජැනයිරෝ හි උපත ලැබීය. රීජන්ට් ජෝන් කුමරු විසින් රාජකීය මුද්‍රණ ජාතික මුද්‍රණාලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ.&lt;ref name=&quot;EchevarríaPupo-Walker1996&quot;&gt;{{Cite book |last1=Roberto Gonzalez Echevarría |url=https://books.google.com/books?id=97NoYRx96ZAC&amp;pg=PA13 |title=The Cambridge History of Latin American Literature |last2=Enrique Pupo-Walker |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-41035-9 |page=13}}&lt;/ref&gt; රටේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පළමු පුවත්පත වන ගැසෙටා ඩෝ රියෝ ද ජැනයිරෝ 1808 සැප්තැම්බර් 10 වන දින සංසරණය වීමට පටන් ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;Johnston2003&quot;&gt;{{Cite book |last=Donald H. Johnston |title=Encyclopedia of international media and communications |publisher=Academic Press |year=2003 |isbn=978-0-12-387671-3 |volume=3 |page=130}}&lt;/ref&gt; වර්තමානයේ විශාලතම පුවත්පත් වන්නේ ෆෝල්හා ද එස්.පාවුලෝ, ඕ ග්ලෝබෝ සහ ඕ එස්ටාඩෝ ද එස්.පාවුලෝ ය.&lt;ref name=&quot;Vincent2003B&quot;&gt;{{Cite book |last=Jon S. Vincent |url=https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc |title=Culture and Customs of Brazil |publisher=Greenwood Publishing Group |year=2003 |isbn=978-0-313-30495-8 |pages=[https://archive.org/details/culturecustomsof0000vinc/page/97 97]–100 |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

1922 සැප්තැම්බර් 7 වන දින එවකට ජනාධිපති එපිටාසියෝ පෙසෝවාගේ කතාවකින් ගුවන්විදුලි විකාශනය ආරම්භ වූ අතර 1923 අප්‍රේල් 20 වන දින &quot;රියෝ ද ජැනයිරෝ ගුවන්විදුලි සංගමය&quot; නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ විධිමත් කරන ලදී.&lt;ref name=&quot;McCann2004&quot;&gt;{{Cite book |last=Bryan McCann |url=https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca |title=Hello, Hello Brazil: Popular Music in the Making of Modern Brazil |publisher=Duke University Press |year=2004 |isbn=978-0-8223-3273-2 |page=[https://archive.org/details/hellohellobrazil00mcca/page/22 22] |url-access=registration}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ රූපවාහිනිය නිල වශයෙන් ආරම්භ වූයේ 1950 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඇසිස් චැටෝබ්‍රියන්ඩ් විසින් රූපවාහිනී ටුපි ආරම්භ කිරීමත් සමඟය.&lt;ref name=&quot;Ward2007&quot;&gt;{{Cite book |last=David Ward |url=https://books.google.com/books?id=zdEs1Av1CvAC&amp;pg=PA28 |title=Television and Public Policy: Change and Continuity in an Era of Global Liberalization |publisher=Routledge |year=2007 |isbn=978-0-203-87728-9 |page=28}}&lt;/ref&gt; එතැන් සිට, රූපවාහිනිය රට තුළ වර්ධනය වී ඇති අතර, ග්ලෝබෝ, එස්බීටී, රෙකෝඩ් ටීවී, බන්ඩෙයිරන්ටෙස් සහ රෙඩෙටීවී වැනි විශාල වාණිජ විකාශන ජාල නිර්මාණය කරයි.

1960 දශකයේ මැද භාගය වන විට, බ්‍රසීලියානු විශ්ව විද්‍යාල IBM සහ Burroughs Large Systems වෙතින් ප්‍රධාන රාමු පරිගණක ස්ථාපනය කර තිබුණි. 1970 සහ 1980 ගණන් වලදී, දේශීය පරිගණක නිෂ්පාදනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බ්‍රසීල රජය විදේශීය ආනයන සීමා කළේය. 1980 ගණන්වලදී, බ්‍රසීලය රට තුළ අලෙවි කරන ලද පරිගණකවලින් අඩක් නිෂ්පාදනය කළේය. 2009 වන විට, බ්‍රසීලයේ ජංගම දුරකථන සහ අන්තර්ජාල භාවිතය ලෝකයේ පස්වන විශාලතම විය.&lt;ref&gt;{{Cite book |author1=Martin Campbell-Kelly |title=Computer: A History of the Information Machine |author2=William F. Aspray |author3=Jeffrey R. Yost |author4=Honghong Tinn |author5=Gerardo Con Díaz |publisher=Taylor &amp; Francis |year=2023 |isbn=978-1-00-087875-2}}&lt;/ref&gt;

2010 මැයි මාසයේදී, බ්‍රසීල රජය ජාත්‍යන්තර රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක් වන TV Brasil Internacional දියත් කළ අතර එය මුලින් රටවල් 49 කට විකාශනය විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/10152301|title=Brazil launches international TV station for Africa|date=25 May 2010|work=BBC News|access-date=30 October 2010}}&lt;/ref&gt; ජාත්‍යන්තරව විකාශනය වන වාණිජ රූපවාහිනී නාලිකා අතර Globo Internacional, RecordTV Internacional සහ Band Internacional ඇතුළත් වේ.

=== ක්‍රීඩා ===
{{Multiple image
| align             = right
| direction         = horizontal
| total_width       = 300
| image1            = Pele con brasil (cropped).jpg
| caption1          = [[පේලේ]], [[පාපන්දු ක්‍රීඩකයෙක්]] මෙන්ම 20 වන සියවසේ ක්‍රීඩා චරිතයක් ද වේ.&lt;ref name=fifa&gt;{{cite web |url=https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |title=FIFA: Pele, the greatest of them all |date=28 June 2012 |publisher=FIFA |access-date=11 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109195631/https://www.fifa.com/news/pele-the-greatest-them-all-1656982 |archive-date=9 January 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|title=Pele tops World Cup legends poll|work=BBC News|date=12 June 2006|access-date=21 January 2016|archive-date=26 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326070105/http://newsvote.bbc.co.uk/sport2/hi/football/world_cup_2006/5051768.stm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| image2            = Ayrton Senna Imola 1989 (cropped).jpg
| caption2          = [[අයර්ටන් සෙන්නා]], එකම ෆෝමියුලා වන් ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රී තරඟයේදී අඛණ්ඩව වැඩිම ජයග්‍රහණ සහ පෝල් ස්ථාන හිමි රියදුරු.
}}

බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal |url=http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-url=https://web.archive.org/web/20120330164959/http://justica-federal.jusbrasil.com.br/noticias/74894/futebol-o-esporte-mais-popular-do-brasil-e-destaque-no-via-legal |archive-date=30 March 2012 |access-date=16 April 2011 |publisher=Jusbrasil.com.br}}&lt;/ref&gt; FIFA ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලට අනුව බ්‍රසීලියානු පිරිමි ජාතික කණ්ඩායම ලොව හොඳම කණ්ඩායම් අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇති අතර ලෝක කුසලාන තරඟාවලිය වාර්තාගත ලෙස පස් වතාවක් ජයග්‍රහණය කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 April 2008 |title=Football in Brazil |url=https://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604173556/http://www.fifa.com/associations/association=bra/goalprogramme/index.html |archive-date=4 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Goal Programme |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Zirin, 2014. Chapter 4 ''&quot;Futebol: The Journey from Daring to Fear&quot;''&lt;/ref&gt;

වොලිබෝල්, පැසිපන්දු, ඔටෝ රේසිං සහ සටන් කලාවන් සඳහා ද විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් සිටිති. බ්‍රසීල පිරිමි ජාතික වොලිබෝල් කණ්ඩායම දැනට ලෝක ලීගය, ලෝක ග්‍රෑන්ඩ් චැම්පියන්ස් කුසලානය, ලෝක ශූරතාවය සහ ලෝක කුසලානය යන ශූරතා දරයි. ඔටෝ රේසිං වලදී, බ්‍රසීලියානු රියදුරන් තිදෙනෙකු ෆෝමියුලා වන් ලෝක ශූරතාව අට වතාවක් දිනා ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Emerson Fittipaldi |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/282/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Nelson Piquet |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/181/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Donaldson |first=Gerald |title=Ayrton Senna |url=http://www.formula1.com/teams_and_drivers/hall_of_fame/45/ |access-date=6 June 2008 |website=Hall of Fame |publisher=The Official Formula 1 Website}}&lt;/ref&gt; යාත්‍රා කිරීම, පිහිනීම, ටෙනිස්, සර්ෆින්, ස්කේට්බෝඩින්, එම්එම්ඒ, ජිම්නාස්ටික්, බොක්සිං, ජූඩෝ, මලල ක්‍රීඩා සහ මේස පන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා වලද සැලකිය යුතු ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

සමහර ක්‍රීඩා වෙනස්කම් බ්‍රසීලයේ ආරම්භ වී ඇත: වෙරළ පාපන්දු,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Beach Soccer |url=https://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623115807/http://www.fifa.com/aboutfifa/developing/beachsoccer/index.html |archive-date=23 June 2007 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; ෆුට්සල් (ගෘහස්ථ පාපන්දු)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=1950 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20070603185404/http://fifa.com/worldcup/archive/edition=7/index.html |archive-date=3 June 2007 |access-date=6 June 2008 |website=Previous FIFA World Cups |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; සහ පාපන්දු බ්‍රසීලයේ පාපන්දු වල වෙනස්කම් ලෙස මතු විය. සටන් කලාවන්හිදී, බ්‍රසීලියානුවන් කපොයිරා,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=20 September 2006 |title=The art of capoeira |url=http://www.bbc.co.uk/northyorkshire/content/articles/2005/09/13/capoeira_feature.shtml |access-date=6 June 2008 |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt; වේල් ටුඩෝ&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazilian Vale Tudo |url=http://valetudo.com.br/ |archive-url=https://web.archive.org/web/19980530081959/http://www.valetudo.com.br/ |archive-date=30 May 1998 |access-date=6 June 2008 |publisher=I.V.C}}&lt;/ref&gt; සහ බ්‍රසීලියානු ජියු-ජිට්සු සංවර්ධනය කළහ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=International Brazilian Jiu-Jitsu Federation |url=http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420155232/http://www.ibjjf.org/index.htm |archive-date=20 April 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[International Brazilian Jiu-Jitsu Federation]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලය 1950 FIFA ලෝක කුසලානය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil |url=https://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609044247/http://www.fifa.com/worldcup/preliminarydraw/index.html |archive-date=9 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=International Federation of Association Football}}&lt;/ref&gt; වැනි ඉහළ පෙළේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇති අතර මෑතකදී 2014 FIFA ලෝක කුසලානය, 2019 කෝපා ඇමරිකාව සහ 2021 කෝපා ඇමරිකාව සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Official Formula 1 Website |url=http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080604141640/http://www.formula1.com/races/in_detail/brazil_804/circuit_diagram.html |archive-date=4 June 2008 |access-date=6 June 2008 |publisher=[[Formula One Administration]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ පරිපථය වන ඔටෝඩ්‍රෝමෝ හෝසේ කාලෝස් පේස්, බ්‍රසීලයේ වාර්ෂික ග්‍රෑන්ඩ් ප්‍රීක් සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත.&lt;ref name=&quot;LiMacIntosh2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Ming Li |url=https://books.google.com/books?id=udBgtzFSlBIC&amp;pg=PA129 |title=International Sport Management |last2=Eric W. MacIntosh |last3=Gonzalo A. Bravo |publisher=Human Kinetics – College of Business at Ohio University |year=2011 |isbn=978-1-4504-2241-3 |page=129}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ 1963 දී IV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සංවිධානය කළ අතර, 2007 දී රියෝ ද ජැනයිරෝ XV පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේය.&lt;ref name=&quot;guardian_olympics&quot;&gt;[https://www.theguardian.com/sport/2009/oct/02/olympics-2016-games-rio-pele &quot;Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio&quot;], ''[[The Guardian]]'', 2 October 2009.&lt;/ref&gt; 2009 ඔක්තෝබර් 2 වන දින, රියෝ ද ජැනයිරෝ 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ 2016 පැරාලිම්පික් ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් අතර, එය ක්‍රීඩා සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන් පළමු දකුණු ඇමරිකානු නගරය බවට පත් වූ අතර මෙක්සිකෝ නගරයට පසුව ලතින් ඇමරිකාවේ දෙවන නගරය බවට පත්විය. තවද, 1954 සහ 1963 දී FIBA ​​පැසිපන්දු ලෝක කුසලාන සඳහා සත්කාරකත්වය ලබා දුන්නේ ද එම රටයි. 1963 ඉසව්වේදී, බ්‍රසීල ජාතික පැසිපන්දු කණ්ඩායම එහි ලෝක ශූරතා ශූරතා දෙකෙන් එකක් දිනා ගත්තේය.&lt;ref name=&quot;FIBA History&quot;&gt;{{Cite web |date=1 January 2007 |title=FIBA World Championship History (pdf) |url=http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.fiba.com/downloads/v3_abouFiba/mp/FIBA_world_championships_history.pdf |archive-date=9 October 2022 |access-date=24 February 2012 |publisher=[[FIBA]]}}&lt;/ref&gt;

== See also ==</text>
      <sha1>hzts5nyk2it1inelkcvfp51q0dksdp1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බ්‍රසීලයේ රජය සහ දේශපාලනය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182234</id>
    <revision>
      <id>749663</id>
      <timestamp>2025-06-18T09:58:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>' == Government and politics == {{Main|Politics of Brazil|Federal government of Brazil|Elections in Brazil}} [[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|[[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]], seat of the [[:en:Legislative_branch|legislative branch]]]] File:Planalto_panorama.jpg|l...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749663</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29833" sha1="roj234csd9rmsi9hwg6fdj9qmp5chsz" xml:space="preserve">
== Government and politics ==
{{Main|Politics of Brazil|Federal government of Brazil|Elections in Brazil}}
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|[[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]], seat of the [[:en:Legislative_branch|legislative branch]]]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|[[:en:Palácio_do_Planalto|Palácio do Planalto]], the official workplace of the [[:en:President_of_Brazil|President of Brazil]]]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== Law ===
{{Main|Law of Brazil}}
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|The Supreme Federal Court of Brazil serves primarily as the Constitutional Court of the country]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== Military ===
{{Main|Brazilian Armed Forces}}
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|Brazilian Navy's flagship PHM ''Atlântico'' and [[:en:Brazilian_frigate_Liberal_(F-43)|frigate ''Liberal'' (F-43)]] (background)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

Numbering close to 236,000 active personnel,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]].&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]].&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve &lt;!--Popular Mechanics reference from April 2022 below lists thirteen navies, but South Korea is merely contemplating them.--&gt;navies in the world to operate or have one under construction.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Foreign policy ===
{{Main|Foreign relations of Brazil}}
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|[[:en:Itamaraty_Palace|Itamaraty Palace]], the seat of the [[:en:Ministry_of_Foreign_Affairs_(Brazil)|Ministry of Foreign Affairs]]]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]].&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== Law enforcement and crime ===
{{Main|Law enforcement in Brazil|Crime in Brazil}}
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|Headquarters of the Federal Police of Brazil in Brasília]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000).&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== Human rights ===
{{See also|Human rights in Brazil}}{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== Political subdivisions ===
{{Main|Subdivisions of Brazil}}
 {{Further|Municipalities of Brazil|States of Brazil|Regions of Brazil}}
Brazil is a federation composed of 26 [[:en:Federated_state|states]], one [[:en:Federal_district|federal district]], and the 5,571 [[:en:Municipality|municipalities]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; States have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the Federal government. They have a governor and a unicameral legislative body elected directly by their voters. They also have independent [[:en:Court_of_Justice_(Brazil)|Courts of Law]] for common justice. Despite this, states have much less autonomy to create their own laws than in other federal states such as the United States. Criminal and civil laws can be voted by only the federal bicameral Congress and are uniform throughout the country.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>roj234csd9rmsi9hwg6fdj9qmp5chsz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749664</id>
      <parentid>749663</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:05:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749664</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30113" sha1="avgmx4kmvhbu2zdiznli2ns6lf1tbg2" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== Law ===
{{Main|Law of Brazil}}
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== Military ===
{{Main|Brazilian Armed Forces}}
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

Numbering close to 236,000 active personnel,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]].&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]].&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve &lt;!--Popular Mechanics reference from April 2022 below lists thirteen navies, but South Korea is merely contemplating them.--&gt;navies in the world to operate or have one under construction.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== Foreign policy ===
{{Main|Foreign relations of Brazil}}
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]].&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== Law enforcement and crime ===
{{Main|Law enforcement in Brazil|Crime in Brazil}}
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000).&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== Human rights ===
{{See also|Human rights in Brazil}}{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== Political subdivisions ===
{{Main|Subdivisions of Brazil}}
 {{Further|Municipalities of Brazil|States of Brazil|Regions of Brazil}}
Brazil is a federation composed of 26 [[:en:Federated_state|states]], one [[:en:Federal_district|federal district]], and the 5,571 [[:en:Municipality|municipalities]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; States have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the Federal government. They have a governor and a unicameral legislative body elected directly by their voters. They also have independent [[:en:Court_of_Justice_(Brazil)|Courts of Law]] for common justice. Despite this, states have much less autonomy to create their own laws than in other federal states such as the United States. Criminal and civil laws can be voted by only the federal bicameral Congress and are uniform throughout the country.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>avgmx4kmvhbu2zdiznli2ns6lf1tbg2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749665</id>
      <parentid>749664</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:08:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749665</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29878" sha1="6w3b9zd9ix9k0uqpaizts6iwmz3xdb6" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

Numbering close to 236,000 active personnel,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]].&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]].&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]].&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000).&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
Brazil is a federation composed of 26 [[:en:Federated_state|states]], one [[:en:Federal_district|federal district]], and the 5,571 [[:en:Municipality|municipalities]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; States have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the Federal government. They have a governor and a unicameral legislative body elected directly by their voters. They also have independent [[:en:Court_of_Justice_(Brazil)|Courts of Law]] for common justice. Despite this, states have much less autonomy to create their own laws than in other federal states such as the United States. Criminal and civil laws can be voted by only the federal bicameral Congress and are uniform throughout the country.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>6w3b9zd9ix9k0uqpaizts6iwmz3xdb6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749666</id>
      <parentid>749665</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:12:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749666</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52730" sha1="75uwzkf67g8ek2brgmbhj7od7mcswmu" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.[1] ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,[1] අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.[2] ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.[1]

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,[3] සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.[4]


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.[1] සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.[1]

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.[1] විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.[5][6][7]

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.[1] රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.[8]

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය[9] මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.[5]

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.[10] 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.[11] ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.[12] මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.[13] ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.[1] අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.[1] විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.[1]

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

Numbering close to 236,000 active personnel,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]].&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.[14] 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.[15][16] එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.[17] ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.[18]

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින [19] බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.[20] ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.[1]

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]].&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.[21] අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.[22] 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.[23]

විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.[24] ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.[25]


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]].&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.[26] බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.[27] බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.[28] බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.[28] මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.[28] ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.[28] මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.[28] බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.[29]

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000).&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

නීති ක්‍රියාවන් සහ අපරාධ

බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.[1] රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.[30]

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.[31] ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.[32] 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර, [33] සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.[34] මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.[35] 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.[33]

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.[36] අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.[37]

මානව අයිතිවාසිකම්


දේශපාලන උප අංශ

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.[38]

=== දේශපාලන උප අංශ ===
Brazil is a federation composed of 26 [[:en:Federated_state|states]], one [[:en:Federal_district|federal district]], and the 5,571 [[:en:Municipality|municipalities]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; States have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the Federal government. They have a governor and a unicameral legislative body elected directly by their voters. They also have independent [[:en:Court_of_Justice_(Brazil)|Courts of Law]] for common justice. Despite this, states have much less autonomy to create their own laws than in other federal states such as the United States. Criminal and civil laws can be voted by only the federal bicameral Congress and are uniform throughout the country.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>75uwzkf67g8ek2brgmbhj7od7mcswmu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749667</id>
      <parentid>749666</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:19:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749667</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56555" sha1="9c7g4xvzad1p0t5xftcaxq2b8w375op" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations. According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.


විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government. The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants. The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants. In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017. Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants. The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000). The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.

නීති ක්‍රියාවන් සහ අපරාධ

බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

මානව අයිතිවාසිකම්


දේශපාලන උප අංශ

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.[38]

=== දේශපාලන උප අංශ ===
Brazil is a federation composed of 26 [[:en:Federated_state|states]], one [[:en:Federal_district|federal district]], and the 5,571 [[:en:Municipality|municipalities]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; States have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the Federal government. They have a governor and a unicameral legislative body elected directly by their voters. They also have independent [[:en:Court_of_Justice_(Brazil)|Courts of Law]] for common justice. Despite this, states have much less autonomy to create their own laws than in other federal states such as the United States. Criminal and civil laws can be voted by only the federal bicameral Congress and are uniform throughout the country.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].

බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

{{Brazil Labelled Map}}

ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>9c7g4xvzad1p0t5xftcaxq2b8w375op</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749670</id>
      <parentid>749667</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:20:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශපාලන උප අංශ */</comment>
      <origin>749670</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55748" sha1="c3ggihmlrn633seuh4oks91vjvxnra8" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations. According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.


විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government. The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants. The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants. In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017. Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants. The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000). The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.

නීති ක්‍රියාවන් සහ අපරාධ

බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

මානව අයිතිවාසිකම්


දේශපාලන උප අංශ

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.[38]

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}Municipalities, as the states, have autonomous administrations, collect their own taxes and receive a share of taxes collected by the federal and state government.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Each has an elected mayor and legislative body, but no separate Court of Law. Indeed, a Court of Law organized by the state can encompass many municipalities in a single justice administrative division called ''[[:en:Comarca|comarca]]''.

Brazil's constitution also provides for the creation of [[:en:Federal_territories_of_Brazil|federal territories]], which are administrative divisions directly controlled by the federal government. However, there are currently no federal territories in the country, as the 1988 Constitution abolished the last three: Amapá and Roraima (which gained statehood) and Fernando de Noronha, which became a state district of [[:en:Pernambuco|Pernambuco]].


ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>c3ggihmlrn633seuh4oks91vjvxnra8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749671</id>
      <parentid>749670</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:21:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* දේශපාලන උප අංශ */</comment>
      <origin>749671</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54865" sha1="bn1myeyyj7y7lmz0cuakps7ybgvx262" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations. According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.


විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government. The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants. The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants. In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017. Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants. The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000). The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.

නීති ක්‍රියාවන් සහ අපරාධ

බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

මානව අයිතිවාසිකම්


දේශපාලන උප අංශ

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}Same-sex couples in Brazil have held nationwide [[:en:Same-sex_marriage_in_Brazil|marriage rights]] since May 2013.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.[38]

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>bn1myeyyj7y7lmz0cuakps7ybgvx262</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749672</id>
      <parentid>749671</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:21:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මානව අයිතිවාසිකම් */</comment>
      <origin>749672</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54745" sha1="3nnqckfr0aemotcaosd6s6mogoje1cs" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations. According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.


විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
In Brazil, the Constitution establishes six different police agencies for law enforcement: [[:en:Federal_Police_Department|Federal Police Department]], [[:en:Federal_Highway_Police_(Brazil)|Federal Highway Police]], [[:en:Federal_Railroad_Police|Federal Railroad Police]], Federal, District and State Penal Police (included by the Constitutional Amendment No. 104, of 2019), [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and [[:en:Civil_Police_(Brazil)|Civil Police]]. Of these, the first three are affiliated with federal authorities, the last two are subordinate to state governments and the Penal Police can be subordinated to the federal or state/district government. All police forces are overseen by the executive branch of the federal or state government. The [[:en:National_Public_Security_Force|National Public Security Force]] also can act in public disorder situations arising anywhere in the country.

The country has high levels of violent crime, such as gun violence and homicides. In 2022, the [[:en:United_Nations_Office_on_Drugs_and_Crime|United Nations Office on Drugs and Crime]] (UNODC) estimated an intentional homicide rate of 21.1 per 100,000 inhabitants. The number considered acceptable by the [[:en:World_Health_Organization|World Health Organization]] (WHO) is about 10 homicides per 100,000 inhabitants. In 2024, Brazil recorded 38,772 homicides, down from 40,768 in 2023,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; and from a record 63,880 in 2017. Homicide rates vary regionally. While in [[:en:São_Paulo_(state)|São Paulo]] the homicide rate registered in 2023 was 6.4 per 100,000 inhabitants, in [[:en:Amapá|Amapá]] it was 57.4 per 100,000 inhabitants. The national homicide rate for 2024 was 17.9 per 100,000 inhabitants, the lowest in over a decade.

Brazil also has high levels of incarceration. It had the third largest prison population in the world of approximately 909,067 prisoners in 2024, which put it only behind the United States (1,808,100) and China (1,690,000). The high number of prisoners eventually overloaded the Brazilian prison system, leading to a shortfall of about 200,000 accommodations.

නීති ක්‍රියාවන් සහ අපරාධ

බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

මානව අයිතිවාසිකම්


දේශපාලන උප අංශ

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>3nnqckfr0aemotcaosd6s6mogoje1cs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749673</id>
      <parentid>749672</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:21:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ */</comment>
      <origin>749673</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52458" sha1="4pt23qomm6axr6avmcze1glu65pjbfj" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
Brazil's international relations are based on Article 4 of the Federal Constitution, which establishes [[:en:Non-interventionism|non-intervention]], [[:en:Self-determination|self-determination]], [[:en:Internationalism_(politics)|international cooperation]] and the [[:en:Peacebuilding|peaceful settlement of conflicts]] as the guiding principles of Brazil's relationship with other countries and multilateral organizations. According to the Constitution, the [[:en:President_of_Brazil|President]] has ultimate authority over foreign policy, while [[:en:National_Congress_of_Brazil|Congress]] is tasked with reviewing and considering all diplomatic nominations and [[:en:Treaty|international treaties]], as well as legislation relating to Brazilian foreign policy.


විදේශ ප්‍රතිපත්තිය

බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>4pt23qomm6axr6avmcze1glu65pjbfj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749674</id>
      <parentid>749673</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:22:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* විදේශ ප්‍රතිපත්තිය */</comment>
      <origin>749674</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51638" sha1="t66t4ju4iyxcy13sl6unxvd59yvs9rf" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;


Brazil's foreign policy is a by-product of the country's position as a [[:en:Regional_power|regional power]] in Latin America, a leader among [[:en:Developing_countries|developing countries]], and an emerging [[:en:World_power|world power]]. Brazilian foreign policy has generally been based on the principles of [[:en:Multilateralism|multilateralism]], peaceful dispute settlement, and non-intervention in the affairs of other countries. Brazil is a founding member state of the [[:en:Community_of_Portuguese_Language_Countries|Community of Portuguese Language Countries]] (CPLP), also known as the Lusophone Commonwealth, an international organization and political association of [[:en:Lusophone|Lusophone]] nations.

An increasingly well-developed tool of Brazil's foreign policy is providing aid as a donor to other developing countries.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; Brazil does not just use its growing economic strength to provide financial aid, but it also provides high levels of expertise and most importantly of all, a quiet non-confrontational diplomacy to improve governance levels.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; Total aid is estimated to be around $1&amp;nbsp;billion per year.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; In addition, Brazil already managed a [[:en:United_Nations_Stabilisation_Mission_in_Haiti|peacekeeping mission in Haiti]] ($350&amp;nbsp;million) and makes in-kind contributions to the [[:en:World_Food_Programme|World Food Programme]] ($300&amp;nbsp;million).&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; The scale of this aid places it on par with China and India. The Brazilian [[:en:South-South|South-South]] aid has been described as a &quot;global model in waiting&quot;.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>t66t4ju4iyxcy13sl6unxvd59yvs9rf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749675</id>
      <parentid>749674</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:22:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* විදේශ ප්‍රතිපත්තිය */</comment>
      <origin>749675</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50014" sha1="lv4a7zcoyvl18s9c3nuovppbf9eyped" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

Brazil's navy once operated some of the most powerful warships in the world with the two {{Sclass|Minas Geraes|battleship|0}} [[:en:Dreadnought|dreadnoughts]], sparking a [[:en:South_American_dreadnought_race|naval arms race between Argentina, Brazil, and Chile]]. Today, it is a [[:en:Green-water_navy|green water]] force and has a group of specialized elite in retaking ships and naval facilities, [[:en:GRUMEC|GRUMEC]], unit specially trained to protect Brazilian oil platforms along its coast. {{As of|2022}}, it is the only navy in Latin America that operates a [[:en:Helicopter_carrier|helicopter carrier]], [[:en:Brazilian_aircraft_carrier_Atlântico|NAM ''Atlântico'']] and one of twelve navies in the world to operate or have one under construction.

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>lv4a7zcoyvl18s9c3nuovppbf9eyped</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749676</id>
      <parentid>749675</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:22:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* හමුදා */</comment>
      <origin>749676</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49253" sha1="c7y7woz2h626v3amzfs9j59jrv8m90v" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
The armed forces of Brazil are the [[:en:List_of_countries_by_number_of_military_and_paramilitary_personnel|largest]] in Latin America by active personnel and the largest in terms of military equipment. The country was considered the 11th largest military power on the planet in 2025. It consists of the [[:en:Brazilian_Army|Brazilian Army]] (including the [[:en:Brazilian_Army_Aviation|Army Aviation Command]]), the [[:en:Brazilian_Navy|Brazilian Navy]] (including the [[:en:Brazilian_Marine_Corps|Marine Corps]] and [[:en:Brazilian_Naval_Aviation|Naval Aviation]]) and the [[:en:Brazilian_Air_Force|Brazilian Air Force]]. Brazil's [[:en:Conscription_in_Brazil|conscription policy]] gives it one of the world's largest military forces, estimated at more than 1.6&amp;nbsp;million [[:en:Military_Reserve|reservists]] annually. The Air Force is the largest in Latin America and has about 700 crewed aircraft in service and effective about 67,000 personnel.

Numbering close to 236,000 active personnel, the Brazilian Army has the largest number of armored vehicles in South America, including armored transports and [[:en:Battle_tank|tanks]]. The states' [[:en:Military_Police_(Brazil)|Military Police]] and the [[:en:Military_Firefighters_Corps|Military Firefighters Corps]] are designated as auxiliary forces of the Army by the constitution, but are under the control of each state's governor.

බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>c7y7woz2h626v3amzfs9j59jrv8m90v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749677</id>
      <parentid>749676</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:22:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* හමුදා */</comment>
      <origin>749677</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47861" sha1="clrc6x0db2dn2us6o9bz0gbv7dsvqng" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
Brazilian law is based on the [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] legal system and [[:en:Civil_law_(legal_system)|civil law]] concepts prevail over common law practice. Most of Brazilian law is codified, although non-codified statutes also represent a substantial part, playing a complementary role. Court decisions set out interpretive guidelines; however, they are seldom binding on other specific cases. Doctrinal works and the works of academic jurists have strong influence in law creation and in law cases. Judges and other judicial officials are appointed after passing entry exams.

The legal system is based on the [[:en:Constitution_of_Brazil|Federal Constitution]], promulgated on 5 October 1988, and the fundamental law of Brazil. All other legislation and court decisions must conform to its rules. {{As of|2022|07}}, there have been 124 amendments. The highest court is the [[:en:Supreme_Federal_Court|Supreme Federal Court]]. States have their own constitutions, which must not contradict the Federal Constitution. Municipalities and the Federal District have &quot;organic laws&quot; ({{lang|pt|leis orgânicas}}), which act in a similar way to constitutions. Legislative entities are the main source of statutes, although in certain matters judiciary and executive bodies may enact legal norms.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; Jurisdiction is administered by the judiciary entities, although in rare situations the Federal Constitution allows the Federal Senate to pass on legal judgments.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; There are also specialized military, labor and [[:en:Brazilian_Election_Justice|electoral courts]].

බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>clrc6x0db2dn2us6o9bz0gbv7dsvqng</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749678</id>
      <parentid>749677</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:23:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* නීතිය */</comment>
      <origin>749678</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46230" sha1="suqzeu420xdnzqpglofee3vqjba0qfq" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
The form of government is a [[:en:Democracy|democratic]] [[:en:Federation|federative]] [[:en:Republic|republic]], with a [[:en:Presidential_system|presidential system]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; The president is both head of state and head of government of the Union and is elected for a four-year term,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; with the possibility of re-election for a second successive term. The current president is [[:en:Luiz_Inácio_Lula_da_Silva|Luiz Inácio Lula da Silva]]. The president appoints the [[:en:Minister_of_State|Ministers of State]], who form the [[:en:Cabinet_of_Brazil|cabinet]] and assist in government.

Legislative houses in each political entity are the main source of law in Brazil. The [[:en:National_Congress_of_Brazil|National Congress]] is the federation's bicameral legislature, consisting of the [[:en:Chamber_of_Deputies_of_Brazil|Chamber of Deputies]] and the [[:en:Senate_of_Brazil|Federal Senate]]. Judiciary authorities exercise jurisdictional duties almost exclusively. In 2021, the [[:en:Economist_Intelligence_Unit|Economist Intelligence Unit]]'s [[:en:Democracy_Index|Democracy Index]] categorized Brazil as a &quot;[[:en:Flawed_democracy|flawed democracy]]&quot;, ranking 46th in the report, and [[:en:Freedom_House|Freedom House]] classified it as a [[:en:Free_World|free country]] at ''[[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]]'' report.

රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>suqzeu420xdnzqpglofee3vqjba0qfq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749679</id>
      <parentid>749678</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:23:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749679</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44838" sha1="puk801vnkjlgpbxxak4kr6aj2neldkh" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;


නීතිය


හමුදා

The political-administrative organization of the Federative Republic of Brazil comprises the Union, the states, the Federal District, and the municipalities. The Union, the states, the Federal District, and the municipalities, are the &quot;spheres of government&quot;. The federation is set on five fundamental principles: sovereignty, citizenship, dignity of human beings, the social values of labor and freedom of enterprise, and political [[:en:Pluralism_(political_theory)|pluralism]].&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

The classic tripartite branches of government (executive, legislative and judicial under a checks and balances system) are formally established by the Constitution.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The executive and legislative are organized [[:en:Separation_of_powers|independently in all three spheres of government]], while the judiciary is organized only at the federal and state and Federal District spheres. All members of the executive and legislative branches are directly elected

For most of its democratic history, Brazil has had a [[:en:Multi-party_system|multi-party system]], with [[:en:Proportional_representation|proportional representation]]. Voting is [[:en:Compulsory_voting|compulsory]] for the literate between 18 and 70 years old and optional for illiterates and those between 16 and 18 or beyond 70.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; The country has around [[:en:List_of_political_parties_in_Brazil|30 registered political parties]]. Twenty political parties are represented in Congress. It is common for politicians to switch parties, and thus the proportion of congressional seats held by particular parties changes regularly.

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>puk801vnkjlgpbxxak4kr6aj2neldkh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749680</id>
      <parentid>749679</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:23:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749680</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43146" sha1="iwxed1fj6p8b45q3jg4z43t2qrufqrh" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
{{Excerpt|Human rights in Brazil||only=paragraphs|hat=no}}බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>iwxed1fj6p8b45q3jg4z43t2qrufqrh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749681</id>
      <parentid>749680</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:25:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මානව අයිතිවාසිකම් */</comment>
      <origin>749681</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46585" sha1="o2n2o97emf1pzfdea4b0037nwpy9swn" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
'''Human rights in Brazil''' include the [[:en:Right_to_life|right to life]] and [[:en:Freedom_of_speech|freedom of speech]]; and condemnation of slavery and torture. The nation ratified the [[:en:American_Convention_on_Human_Rights|American Convention on Human Rights]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=Multilateral Treaties - AMERICAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS &quot;PACT OF SAN JOSE, COSTA RICA&quot; (B-32) |url=http://www.oas.org/dil/treaties_B-32_American_Convention_on_Human_Rights_sign.htm |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Organization of American States]]}}&lt;/ref&gt; The 2017 [[:en:Freedom_in_the_World|Freedom in the World]] report by [[:en:Freedom_House|Freedom House]] gives Brazil a score of &quot;2&quot; for both political rights and civil liberties; &quot;1&quot; represents the most free, and &quot;7&quot;, the least.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil - Freedom in the World 2017 |url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/brazil |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190708123231/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/brazil |archive-date=July 8, 2019 |access-date=May 4, 2021 |publisher=[[Freedom House]]}}&lt;/ref&gt;

However, the following human rights problems have been reported: torture of detainees and inmates by police and prison security forces; inability to protect witnesses involved in criminal cases; harsh conditions; prolonged pretrial detention and inordinate delays of trials; reluctance to prosecute as well as inefficiency in prosecuting government officials for [[:en:Corruption_in_Brazil|corruption]]; violence and discrimination against women;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil - World - Americas |url=https://www.hrw.org/americas/brazil |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Human Rights Watch]]}}&lt;/ref&gt; violence against children, including [[:en:Sexual_abuse|sexual abuse]]; human trafficking; police brutality;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil 2016/2017 |url=https://www.amnesty.org/en/countries/americas/brazil/report-brazil |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Amnesty International]]}}&lt;/ref&gt; discrimination against black and [[:en:Indigenous_peoples|indigenous]] people;&lt;ref name=&quot;EARTH PEOPLES&quot;&gt;{{cite web |date=November 13, 2012 |title=ENGLISH VERSION of Human Rights Complaint Document submitted to the United Nations OHCHR by the National Indigenous Peoples Organization from Brazil (APIB) |url=http://earthpeoples.org/blog/?p=2866 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190401070014/http://earthpeoples.org/blog/?p=2866 |archive-date=April 1, 2019 |access-date=November 19, 2012 |publisher=EARTH PEOPLES}}&lt;/ref&gt; failure to enforce labour laws; and [[:en:Child_labour_in_Brazil|child labour]] in the [[:en:Informal_sector|informal sector]]. Human rights violators often enjoy impunity.&lt;ref&gt;{{cite web |date=February 25, 2009 |title=Human rights in Brazil |url=https://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/wha/119150.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090226174902/http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/wha/119150.htm |archive-date=February 26, 2009 |access-date=October 21, 2010 |publisher=State.gov}}&lt;/ref&gt; According to [[:en:UNESCO|UNESCO]], &quot;Brazil promotes a vast array of actions for the advancement and defense of human rights, even though it faces enormous social and economic inequalities&quot;.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Human Rights in Brazil |url=http://www.unesco.org/new/en/brasilia/social-and-human-sciences/human-rights |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[UNESCO]]. [[United Nations]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>o2n2o97emf1pzfdea4b0037nwpy9swn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749682</id>
      <parentid>749681</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* මානව අයිතිවාසිකම් */</comment>
      <origin>749682</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48319" sha1="52hdwy1w2z1pn3nnbig45y2jd7yys3d" xml:space="preserve">
[[File:Palácio_Nereu_Ramos_-_Brasília_-_20150603172246.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pal%C3%A1cio_Nereu_Ramos_-_Bras%C3%ADlia_-_20150603172246.jpg|thumb|ජාතික කොංග්‍රසය, ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවේ ආසනය]]
[[File:Planalto_panorama.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Planalto_panorama.jpg|thumb|බ්‍රසීල ජනාධිපතිවරයාගේ නිල සේවා ස්ථානය වන පැලසියෝ ඩෝ ප්ලැනල්ටෝ]]
රජයේ ස්වරූපය ජනාධිපති ක්‍රමයක් සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ෆෙඩරල් ජනරජයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot;&gt;{{Cite web |year=1988 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constituiçao.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm |archive-date=13 December 2007 |access-date=3 June 2008 |publisher=Presidency of the Republic |language=pt}} {{cite web |year=2007 |title=Brazilian Federal Constitution |url=http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html |archive-date=28 September 2018 |access-date=3 June 2008 |publisher=v-brazil.com |quote=Unofficial translate}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා සංගමයේ රාජ්‍ය නායකයා සහ රජයේ ප්‍රධානියා යන දෙකම වන අතර වසර හතරක කාලයක් සඳහා තේරී පත් වේ,&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අඛණ්ඩව දෙවන වාරයක් සඳහා නැවත තේරී පත්වීමේ හැකියාව ඇත. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා වන්නේ ලුයිස් ඉනාසියෝ ලූලා ද සිල්වා.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|title=Lula returns for third term as Brazil president|last=Pimentel|first=Mauro|work=CNN|access-date=1 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20230101031904/https://www.france24.com/en/live-news/20230101-lula-returns-for-third-term-as-brazil-president|archive-date=1 January 2023|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පිහිටුවා රජයට සහාය වන රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් පත් කරයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

සෑම දේශපාලන ආයතනයකම ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රී මණ්ඩලය බ්‍රසීලයේ නීතියේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. ජාතික කොංග්‍රසය යනු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය සහ ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවෙන් සමන්විත සම්මේලනයේ ද්වි-මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකයයි. අධිකරණ බලධාරීන් අධිකරණ බල ප්‍රදේශයේ රාජකාරි සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ඉටු කරයි. 2021 දී, ඉකොනොමිස්ට් බුද්ධි ඒකකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දර්ශකය බ්‍රසීලය &quot;දෝෂ සහිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්&quot; ලෙස වර්ගීකරණය කළ අතර, වාර්තාවේ 46 වන ස්ථානයට පත්විය,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Democracy Index 2021: the China challenge |url=https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326122737/https://pages.eiu.com/rs/753-RIQ-438/images/eiu-democracy-index-2021.pdf?mkt_tok=NzUzLVJJUS00MzgAAAGDWhBlxfqM9cMZEewC0HoBG0xhm9PFkxb-_IqDsjlxRZgDssKgB0pHGt7yS48UFv94hU4ZW0C_jXaFfmK_5TbL23wtQarQv22nFbg8ZTnHQrrcPg |archive-date=26 March 2022 |access-date=18 December 2022 |website=Economist Intelligence Unit |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; සහ ෆ්‍රීඩම් හවුස් එය ලෝකයේ නිදහස වාර්තාවේ නිදහස් රටක් ලෙස වර්ගීකරණය කළේය.&lt;ref name=&quot;FITW-TG-2021&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Freedom in the World 2021 |url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211226172012/https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-02/FIW2021_World_02252021_FINAL-web-upload.pdf |archive-date=26 December 2021 |access-date=3 March 2021 |publisher=Freedom House}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ දේශපාලන-පරිපාලන සංවිධානයට සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා ඇතුළත් වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සංගමය, ප්‍රාන්ත, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සහ මහ නගර සභා යනු &quot;රජයේ ක්ෂේත්‍ර&quot; වේ. සම්මේලනය මූලික මූලධර්ම පහක් මත පිහිටුවා ඇත: ස්වෛරීභාවය, පුරවැසිභාවය, මිනිසුන්ගේ ගෞරවය, ශ්‍රමයේ සමාජ වටිනාකම් සහ ව්‍යවසාය නිදහස සහ දේශපාලන බහුත්වවාදය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

රජයේ සම්භාව්‍ය ත්‍රෛපාර්ශ්වික ශාඛා (චෙක්පත් සහ තුලන පද්ධතියක් යටතේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක සහ අධිකරණ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් විධිමත් ලෙස ස්ථාපිත කර ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායකය රජයේ ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ස්වාධීනව සංවිධානය වී ඇති අතර අධිකරණය ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික් ක්ෂේත්‍රවල පමණක් සංවිධානය වී ඇත. විධායක සහ ව්‍යවස්ථාදායක ශාඛාවල සියලුම සාමාජිකයින් සෘජුවම තේරී පත් වේ.&lt;ref name=&quot;embassy&quot;&gt;{{Cite web |title=Embassy of Brazil&amp;nbsp;– Ottawa |url=http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725100724/http://www.brasembottawa.org/en/brazil_in_brief/political_institution.html |archive-date=25 July 2011 |access-date=19 July 2007 |quote=Political Institutions&amp;nbsp;– The Executive}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=City Mayors |url=http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001100905/http://citymayors.com/government/brazil_government.html |archive-date=1 October 2018 |access-date=19 July 2007 |quote=Brazil federal, state and local government}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Fontaine|first=Edward|year=1872|title=Contributions to the Physical Geography of the Mississippi River, and Its Delta|journal=Journal of the American Geographical Society of New York|volume=3|pages=343–78|doi=10.2307/196424|issn=1536-0407|jstor=196424}}&lt;/ref&gt;

එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සඳහා, බ්‍රසීලයේ සමානුපාතික නියෝජනයක් සහිත බහු-පක්ෂ ක්‍රමයක් තිබුණි. වයස අවුරුදු 18 ත් 70 ත් අතර සාක්ෂරතාව ඇති අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වන අතර නූගත් අයට සහ අවුරුදු 16 ත් 18 ත් අතර හෝ 70 ත් අතර හෝ ඊට වැඩි අයට ඡන්දය දීම අනිවාර්ය වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ලියාපදිංචි දේශපාලන පක්ෂ 30ක් පමණ ඇත. කොංග්‍රසය තුළ දේශපාලන පක්ෂ විස්සක් නියෝජනය වේ. දේශපාලනඥයින් පක්ෂ මාරු කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර, එම නිසා විශේෂිත පක්ෂ විසින් දරනු ලබන කොංග්‍රස් ආසන අනුපාතය නිතිපතා වෙනස් වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 October 1988 |title=Government – Brazil |url=http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128075345/http://www.southtravels.com/america/brazil/government.html |archive-date=28 November 2011 |access-date=17 March 2010 |publisher=Southtravels.com}}&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ===
[[File:Supremo_Tribunal_de_Justiça_(4893152130).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Supremo_Tribunal_de_Justi%C3%A7a_(4893152130).jpg|thumb|බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ෆෙඩරල් අධිකරණය ප්‍රධාන වශයෙන් රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය ලෙස සේවය කරයි.]]
බ්‍රසීලියානු නීතිය සිවිල් නීති නීති පද්ධතිය&lt;ref&gt;[http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html &quot;The Brazilian Legal System&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091008001827/http://www.oas.org/juridico/mla/en/bra/en_bra-int-des-ordrjur.html|date=8 October 2009}}, Organization of American States. Retrieved 17 May 2007.&lt;/ref&gt; මත පදනම් වී ඇති අතර සිවිල් නීති සංකල්ප පොදු නීති භාවිතයට වඩා පවතී. බ්‍රසීලියානු නීතියෙන් බොහොමයක් සංග්‍රහ කර ඇත, නමුත් සංග්‍රහ නොකළ ප්‍රඥප්ති ද සැලකිය යුතු කොටසක් නියෝජනය කරන අතර අනුපූරක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. අධිකරණ තීන්දු අර්ථකථන මාර්ගෝපදේශ නියම කරයි; කෙසේ වෙතත්, ඒවා කලාතුරකින් වෙනත් නිශ්චිත නඩු සඳහා බැඳී ඇත. නීති නිර්මාණය කිරීමේදී සහ නීති නඩු වලදී මූලධර්ම කෘති සහ ශාස්ත්‍රීය නීතිවේදීන්ගේ කෘති ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරයි. විනිසුරුවන් සහ අනෙකුත් අධිකරණ නිලධාරීන් පත් කරනු ලබන්නේ ප්‍රවේශ විභාග සමත් වීමෙන් පසුවය.&lt;ref name=&quot;embassy&quot; /&gt;

නීති පද්ධතිය පදනම් වී ඇත්තේ 1988 ඔක්තෝබර් 5 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ බ්‍රසීලයේ මූලික නීතිය මත ය. අනෙකුත් සියලුම නීති සහ අධිකරණ තීන්දු එහි නීතිවලට අනුකූල විය යුතුය.&lt;ref&gt;José Afonso da Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'' (Malheiros, 2004; {{ISBN|85-7420-559-1}}), p.&amp;nbsp;46.&lt;/ref&gt; 2022 ජූලි වන විට, සංශෝධන 124 ක් සිදු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Amendments to the Brazilian Constitution |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/Emendas/Emc/quadro_emc.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722185649/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/constituicao/emendas/emc/quadro_emc.htm |archive-date=22 July 2022 |access-date=23 July 2022 |website=Brazilian Law Compiled}}&lt;/ref&gt; ඉහළම අධිකරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයයි ෆෙඩරල් අධිකරණය. ප්‍රාන්තවලට තමන්ගේම ව්‍යවස්ථා ඇත, ඒවා ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි නොවිය යුතුය.&lt;ref&gt;Silva, ''Curso de Direito Constitucional Positivo'', p.&amp;nbsp;592.&lt;/ref&gt; මහ නගර සභා සහ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කවලට &quot;කාබනික නීති&quot; (leis orgânicas) ඇත, ඒවා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවලට සමාන ආකාරයකින් ක්‍රියා කරයි.&lt;ref name=&quot;DeffentiBarral2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Fabiano Deffenti |url=https://books.google.com/books?id=1Ba2J5eD8wYC&amp;pg=PA20 |title=Introduction to Brazilian Law |last2=Welber Oliveira Barral |publisher=Kluwer Law International |year=2011 |isbn=978-90-411-2506-4 |pages=20– |access-date=6 June 2013}}&lt;/ref&gt; ව්‍යවස්ථාදායක ආයතන යනු ප්‍රඥප්තිවල ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි, නමුත් ඇතැම් කාරණාවලදී අධිකරණය සහ විධායක ආයතන නීතිමය සම්මතයන් පනවනු ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; අධිකරණ බලය අධිකරණ ආයතන විසින් පරිපාලනය කරනු ලැබේ, නමුත් දුර්ලභ අවස්ථාවන්හිදී ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ෆෙඩරල් සෙනෙට් සභාවට නීතිමය විනිශ්චයන් සම්මත කිරීමට ඉඩ සලසයි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; විශේෂිත හමුදා, කම්කරු සහ මැතිවරණ අධිකරණ ද ඇත.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

=== හමුදා ===
[[File:Operação_&quot;Poseidon_2021&quot;_(51475998419).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opera%C3%A7%C3%A3o_%22Poseidon_2021%22_(51475998419).jpg|thumb|බ්‍රසීල නාවික හමුදාවේ ප්‍රමුඛතම PHM ඇට්ලන්ටිකෝ නෞකාව සහ ලිබරල් (F-43) නෞකාව (පසුබිම)]]
බ්‍රසීලයේ සන්නද්ධ හමුදා ලතින් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාකාරී පිරිස් අතින් විශාලතම වන අතර හමුදා උපකරණ අතින් විශාලතම වේ.&lt;ref&gt;[http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0,,EMI14439-15273-2,00-UMA+NOVA+AGENDA+MILITAR.html Uma Nova Agenda Militar] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170325232014/http://revistaepoca.globo.com/Revista/Epoca/0%2C%2CEMI14439-15273-2%2C00-UMA%2BNOVA%2BAGENDA%2BMILITAR.html|date=25 March 2017}} Revista Época. Retrieved on 19 February 2009.&lt;/ref&gt; 2025 දී මෙම රට පෘථිවියේ 11 වන විශාලතම හමුදා බලවතා ලෙස සැලකේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2021 Military Strength Ranking |url=https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305160211/https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php |archive-date=5 March 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=Global Firepower}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Brazil is among the 10 largest military powers in the world |url=https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721204255/https://ocp.news/economia/brasil-esta-entre-dez-maiores-potencias-militares-diz-publicacao |archive-date=21 July 2021 |access-date=11 January 2022 |publisher=OCP News}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලියානු හමුදාව (හමුදා ගුවන් සේවා විධානය ඇතුළුව), බ්‍රසීලියානු නාවික හමුදාව (මැරීන් බළකාය සහ නාවික ගුවන් සේවා ඇතුළුව) සහ බ්‍රසීලියානු ගුවන් හමුදාවෙන් සමන්විත වේ. බ්‍රසීලයේ බලහත්කාර හමුදා ප්‍රතිපත්තිය මඟින් එය ලොව විශාලතම හමුදා බලකායන්ගෙන් එකක් බවට පත් කරයි, එය වාර්ෂිකව සංචිත භටයින් මිලියන 1.6 කට වඩා වැඩි යැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref&gt;{{Citation|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812124129/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=26 March 2010|archive-date=12 August 2021|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ලතින් ඇමරිකාවේ විශාලතම ගුවන් හමුදාව වන අතර කාර්ය මණ්ඩල ගුවන් යානා 700 ක් පමණ සේවයේ යොදවා ඇති අතර කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් 67,000 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sala de imprensa – FAB em números |url=http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617153748/http://www.fab.mil.br/portal/imprensa/fab_numeros.php |archive-date=17 June 2008 |access-date=12 December 2007 |publisher=Força Aérea Brasileira |language=pt}}&lt;/ref&gt;

ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයින් 236,000 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සිටින&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Decreto Nº 5.670 de 10 de Janeiro de 2006 |url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010151021/http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_Ato2004-2006/2006/Decreto/D5670.htm |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 October 2010 |publisher=Presidência da República |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු හමුදාව සතුව දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම සන්නද්ධ වාහන සංඛ්‍යාව ඇත, සන්නද්ධ ප්‍රවාහන සහ ටැංකි ඇතුළුව.&lt;ref name=&quot;militarypower1&quot;&gt;{{Cite web |title=Military Power |url=http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211045946/http://www.militarypower.com.br/mundo.htm |archive-date=11 February 2021 |access-date=27 June 2010 |place=Brasil}}&lt;/ref&gt; ප්‍රාන්තවල හමුදා පොලිසිය සහ හමුදා ගිනි නිවන භට බලකාය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හමුදාවේ සහායක බලකායන් ලෙස නම් කර ඇත, නමුත් එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලනය යටතේ පවතී.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ නාවික හමුදාව වරක් මිනාස් ජෙරාස් පන්තියේ ඩ්‍රෙඩ්නවුට් දෙක සමඟින් ලෝකයේ බලවත්ම යුධ නැව් කිහිපයක් ක්‍රියාත්මක කළ අතර, එය ආර්ජන්ටිනාව, බ්‍රසීලය සහ චිලී අතර නාවික අවි තරඟයක් ඇති කළේය.&lt;ref&gt;Scheina (1987), p. 81.&lt;/ref&gt; අද, එය හරිත ජල බලකායක් වන අතර නැව් සහ නාවික පහසුකම් නැවත ලබා ගැනීම සඳහා විශේෂිත ප්‍රභූ කණ්ඩායමක් ඇත, GRUMEC, එහි වෙරළ තීරයේ බ්‍රසීලියානු තෙල් වේදිකා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් පුහුණුව ලත් ඒකකයකි.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Grupamento de Mergulhadores de Combate – GruMeC |url=http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327162505/http://tropaselite.t35.com/BRASIL_GRUMEC.htm |archive-date=27 March 2010 |access-date=27 June 2010 |website=tropaselite.t35.com}}&lt;/ref&gt; 2022 වන විට, එය NAM Atlântico නම් හෙලිකොප්ටර් වාහකයක් ක්‍රියාත්මක කරන ලතින් ඇමරිකාවේ එකම නාවික හමුදාව වන අතර ලොව ක්‍රියාත්මක වන හෝ ඉදිවෙමින් පවතින නාවික බලඇණි දොළහෙන් එකක් වේ.&lt;ref name=&quot;Poder Naval&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|title=Porta-Helicópteros Atlântico agora é Navio-Aeródromo Multipropósito|date=26 November 2020|access-date=12 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126180831/https://www.naval.com.br/blog/2020/11/26/porta-helicopteros-atlantico-agora-e-navio-aerodromo-multiproposito/|archive-date=26 November 2020|publisher=Poder Naval|language=pt-br|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ===
[[File:Itamaraty_(47946683752).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Itamaraty_(47946683752).jpg|thumb|විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ආසනය වන ඉටමරාටි මාලිගය]]
බ්‍රසීලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පදනම් වී ඇත්තේ ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වන වගන්තිය මත වන අතර එය අනෙකුත් රටවල් සහ බහුපාර්ශ්වික සංවිධාන සමඟ බ්‍රසීලයේ සම්බන්ධතාවයේ මාර්ගෝපදේශක මූලධර්ම ලෙස මැදිහත් නොවීම, ස්වයං නිර්ණය, ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය සහ ගැටුම් සාමකාමීව විසඳීම ස්ථාපිත කරයි.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html Article 4 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928070506/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleI.html|date=28 September 2018}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt; ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, විදේශ ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි ජනාධිපතිවරයාට අවසාන අධිකාරිය ඇති අතර, සියලුම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නාමයෝජනා සහ ජාත්‍යන්තර ගිවිසුම් මෙන්ම බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අදාළ නීති සමාලෝචනය කිරීම සහ සලකා බැලීම කොංග්‍රසයට පැවරී ඇත.&lt;ref&gt;[http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html Article 84 of the Federal Constitution of Brazil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190919114914/http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html|date=19 September 2019}} V-Brazil. Retrieved on 20 September 2011.&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ලතින් ඇමරිකාවේ කලාපීය බලවතෙකු, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අතර ප්‍රමුඛයෙකු සහ නැගී එන ලෝක බලවතෙකු ලෙස රටේ ස්ථානයේ අතුරු ඵලයකි.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090710013700/http://www.wilsoncenter.org/news/docs/RL33456.pdf U.S. Congressional Report on Brazil] [[United States Congress]]. Retrieved on 23 June 2009.&lt;/ref&gt; බ්‍රසීල විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් පදනම් වී ඇත්තේ බහුපාර්ශ්විකත්වය, සාමකාමී ආරවුල් විසඳීම සහ අනෙකුත් රටවල කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීම යන මූලධර්ම මත ය.&lt;ref&gt;Georges D. Landau, &quot;The Decision-making Process in Foreign Policy: The Case of Brazil&quot;, Center for Strategic and International Studies: Washington DC: March 2003&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යනු ලුසොෆෝන් ජාතීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් සහ දේශපාලන සංගමයක් වන ලුසොෆෝන් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය ලෙසද හැඳින්වෙන පෘතුගීසි භාෂා රටවල ප්‍රජාවේ (CPLP) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයකි.

බ්‍රසීලයේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වඩ වඩාත් හොඳින් සංවර්ධනය වූ මෙවලමක් වන්නේ අනෙකුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ආධාර සැපයීමයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot;&gt;Cabral and Weinstock 2010. [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid Brazil: an emerging aid player] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185641/http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=5120&amp;title=brazil-election-emerging-donor-aid|date=13 January 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය මූල්‍ය ආධාර සැපයීම සඳහා එහි වර්ධනය වන ආර්ථික ශක්තිය භාවිතා කරනවා පමණක් නොව, එය ඉහළ මට්ටමේ විශේෂඥතාවක් ද සපයන අතර සියල්ලටම වඩා, පාලන මට්ටම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා නිහඬ ගැටුම්කාරී නොවන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයක් ද සපයයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මුළු ආධාර වසරකට ඩොලර් බිලියන 1 ක් පමණ වන බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; ඊට අමතරව, බ්‍රසීලය දැනටමත් හයිටියේ සාම සාධක මෙහෙයුමක් (ඩොලර් මිලියන 350) කළමනාකරණය කර ඇති අතර ලෝක ආහාර වැඩසටහනට (ඩොලර් මිලියන 300) ස්වභාවධර්මයෙන් දායකත්වයක් ලබා දෙයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; මෙම ආධාරයේ පරිමාණය එය චීනය සහ ඉන්දියාව සමඟ සමපාත කරයි.&lt;ref name=&quot;ODI1&quot; /&gt; බ්‍රසීලියානු දකුණු-දකුණු ආධාර &quot;බලා සිටීමේ ගෝලීය ආකෘතියක්&quot; ලෙස විස්තර කර ඇත.&lt;ref&gt;Cabral, Lidia 2010. [http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx Brazil's development cooperation with the South: a global model in waiting] ({{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430190841/http://blogs.odi.org.uk/blogs/main/archive/2010/07/22/brazil_south_south_cooperation.aspx|date=30 April 2011}}). London: [[Overseas Development Institute]]&lt;/ref&gt;

=== නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අපරාධ ===
[[File:Sede_da_Polícia_Federal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sede_da_Pol%C3%ADcia_Federal.jpg|thumb|බ්‍රසීලියාවේ බ්‍රසීල ෆෙඩරල් පොලිසියේ මූලස්ථානය]]
බ්‍රසීලයේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා විවිධ පොලිස් ආයතන හයක් ස්ථාපිත කර ඇත: ෆෙඩරල් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ෆෙඩරල් අධිවේගී මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල් දුම්රිය මාර්ග පොලිසිය, ෆෙඩරල්, දිස්ත්‍රික් සහ ප්‍රාන්ත දණ්ඩන පොලිසිය (2019 අංක 104 දරන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඇතුළත් කර ඇත), හමුදා පොලිසිය සහ සිවිල් පොලිසිය. මේවායින්, පළමු තුන ෆෙඩරල් බලධාරීන් සමඟ අනුබද්ධිත වන අතර, අවසාන දෙක ප්‍රාන්ත රජයන්ට යටත් වන අතර දණ්ඩන පොලිසිය ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත/දිස්ත්‍රික් රජයට යටත් කළ හැකිය. සියලුම පොලිස් බලකායන් ෆෙඩරල් හෝ ප්‍රාන්ත රජයේ විධායක ශාඛාව විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; රටේ ඕනෑම තැනක පැන නගින මහජන කැළඹිලි තත්වයන් තුළ ජාතික මහජන ආරක්ෂක බලකායට ද ක්‍රියා කළ හැකිය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 April 2012 |title=Ordem pública é prioridade da Força Nacional de Segurança |url=http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010152940/http://www.brasil.gov.br/defesa-e-seguranca/2012/05/ordem-publica-e-prioridade-da-forca-nacional-de-seguranca |archive-date=10 October 2017 |access-date=8 February 2015 |publisher=Portal Brasil}}&lt;/ref&gt;

රට තුළ තුවක්කු ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ මිනීමැරුම් වැනි ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ ඉහළ මට්ටමක පවතී. 2022 දී, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය (UNODC) ඇස්තමේන්තු කළේ හිතාමතා මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 21.1 ක් බවයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Dp-intentional-homicide-victims &amp;#124; dataUNODC |url=https://dataunodc.un.org/dp-intentional-homicide-victims}}&lt;/ref&gt; ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් පිළිගත හැකි යැයි සැලකෙන සංඛ්‍යාව වැසියන් 100,000 කට මිනීමැරුම් 10 ක් පමණ වේ.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 January 2011 |title=Taxa de delito por 100 mil habitantes |url=http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811121142/http://www.ssp.sp.gov.br/estatistica/dados.aspx?id=E |archive-date=11 August 2011 |access-date=14 February 2011 |publisher=Secretaria de Segurança Pública do Estado de São Paulo}}&lt;/ref&gt; 2024 දී බ්‍රසීලයේ මිනීමැරුම් 38,772 ක් වාර්තා වූ අතර එය 2023 දී 40,768 ක් වූ අතර,&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=10 February 2025 |title=Number of violent deaths in Brazil falls 5% in 2024 |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/en/geral/noticia/2025-02/number-violent-deaths-brazil-falls-5-2024}}&lt;/ref&gt; සහ 2017 දී වාර්තාගත 63,880 ක් විය.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|date=10 August 2018|work=The New York Times|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|archive-date=1 January 2022|url-access=limited}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt; මිනීමැරුම් අනුපාත කලාපීය වශයෙන් වෙනස් වේ. සාඕ පවුලෝ හි 2023 දී ලියාපදිංචි මිනීමැරුම් අනුපාතය වැසියන් 100,000 කට 6.4 ක් වූ අතර, අමාපා හි එය වැසියන් 100,000 කට 57.4 කි.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2025-05-12 |title=Atlas: veja os estados mais e menos seguros do Brasil |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2025/05/12/atlas-veja-lista-com-os-estados-mais-e-menos-violentos-do-brasil.ghtml |access-date=2025-06-15 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2024 සඳහා ජාතික මිනීමැරුම් අනුපාතය ජනගහනයෙන් 100,000 කට 17.9 ක් වූ අතර එය දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ අඩුම අගයයි.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ද ඉහළ සිරගත කිරීම් මට්ටම් තිබේ. 2024 දී එය සිරකරුවන් 909,067 ක් පමණ සිටි ලෝකයේ තුන්වන විශාලතම බන්ධනාගාර ජනගහනය වූ අතර එය එක්සත් ජනපදයට (1,808,100) සහ චීනයට (1,690,000) පිටුපසින් සිටියේය.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Highest to Lowest - Prison Population Total {{!}} World Prison Brief |url=https://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All |access-date=2025-06-15 |website=www.prisonstudies.org}}&lt;/ref&gt; අවසානයේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම බ්‍රසීල බන්ධනාගාර පද්ධතියට අධික ලෙස පටවා ඇති අතර එමඟින් නවාතැන් පහසුකම් 200,000 ක් පමණ හිඟයක් ඇති විය.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 January 2014 |title=Brasil tem hoje deficit de 200 mil vagas no sistema prisional |url=http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413193044/http://g1.globo.com/brasil/noticia/2014/01/brasil-tem-hoje-deficit-de-200-mil-vagas-no-sistema-prisional.html |archive-date=13 April 2021 |access-date=21 March 2014 |publisher=G1}}&lt;/ref&gt;

=== මානව අයිතිවාසිකම් ===
බ්‍රසීලයේ මානව හිමිකම් අතරට ජීවත්වීමේ අයිතිය සහ කතා කිරීමේ නිදහස; සහ වහල්භාවය සහ වධහිංසා පැමිණවීම හෙළා දැකීම ඇතුළත් වේ. ජාතිය මානව හිමිකම් පිළිබඳ ඇමරිකානු සම්මුතිය අනුමත කළේය.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Multilateral Treaties - AMERICAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS &quot;PACT OF SAN JOSE, COSTA RICA&quot; (B-32) |url=http://www.oas.org/dil/treaties_B-32_American_Convention_on_Human_Rights_sign.htm |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Organization of American States]]}}&lt;/ref&gt; ෆ්‍රීඩම් හවුස් විසින් 2017 දී නිකුත් කරන ලද ලෝක නිදහස වාර්තාව බ්‍රසීලයට දේශපාලන අයිතිවාසිකම් සහ සිවිල් නිදහස යන දෙකම සඳහා &quot;2&quot; ලකුණු ලබා දෙයි; &quot;1&quot; යනු වඩාත්ම නිදහස් වන අතර අවම වශයෙන් &quot;7&quot; නියෝජනය කරයි.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil - Freedom in the World 2017 |url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/brazil |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190708123231/https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/brazil |archive-date=July 8, 2019 |access-date=May 4, 2021 |publisher=[[Freedom House]]}}&lt;/ref&gt;

කෙසේ වෙතත්, පහත සඳහන් මානව හිමිකම් ගැටළු වාර්තා වී ඇත: පොලිසිය සහ බන්ධනාගාර ආරක්ෂක හමුදා විසින් රැඳවියන් සහ රැඳවියන් වධහිංසා පැමිණවීම; අපරාධ නඩුවලට සම්බන්ධ සාක්ෂිකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමට නොහැකි වීම; කටුක තත්වයන්; දීර්ඝ නඩු විභාගයට පෙර රඳවා තබා ගැනීම සහ නඩු විභාගවල අධික ප්‍රමාදයන්; නඩු පැවරීමට ඇති අකමැත්ත මෙන්ම දූෂණ සම්බන්ධයෙන් රජයේ නිලධාරීන්ට නඩු පැවරීමේ අකාර්යක්ෂමතාව; කාන්තාවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ වෙනස්කම් කිරීම;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil - World - Americas |url=https://www.hrw.org/americas/brazil |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Human Rights Watch]]}}&lt;/ref&gt; ලිංගික අපයෝජනය ඇතුළු දරුවන්ට එරෙහි හිංසනය; මිනිස් ජාවාරම; පොලිස් කෲරත්වය;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Brazil 2016/2017 |url=https://www.amnesty.org/en/countries/americas/brazil/report-brazil |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[Amnesty International]]}}&lt;/ref&gt; කළු ජාතිකයින්ට සහ ආදිවාසීන්ට එරෙහිව වෙනස්කම් කිරීම;&lt;ref name=&quot;EARTH PEOPLES&quot;&gt;{{cite web |date=November 13, 2012 |title=ENGLISH VERSION of Human Rights Complaint Document submitted to the United Nations OHCHR by the National Indigenous Peoples Organization from Brazil (APIB) |url=http://earthpeoples.org/blog/?p=2866 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190401070014/http://earthpeoples.org/blog/?p=2866 |archive-date=April 1, 2019 |access-date=November 19, 2012 |publisher=EARTH PEOPLES}}&lt;/ref&gt; කම්කරු නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපොහොසත් වීම; සහ අවිධිමත් අංශයේ ළමා ශ්‍රමය. මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කරන්නන් බොහෝ විට දඬුවම් නොලැබීම භුක්ති විඳිති.&lt;ref&gt;{{cite web |date=February 25, 2009 |title=Human rights in Brazil |url=https://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/wha/119150.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090226174902/http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/wha/119150.htm |archive-date=February 26, 2009 |access-date=October 21, 2010 |publisher=State.gov}}&lt;/ref&gt; යුනෙස්කෝවට අනුව, &quot;බ්‍රසීලය දැවැන්ත සමාජීය හා ආර්ථික අසමානතාවයන්ට මුහුණ දුන්නද, මානව හිමිකම් දියුණුව සහ ආරක්ෂාව සඳහා පුළුල් ක්‍රියාමාර්ග මාලාවක් ප්‍රවර්ධනය කරයි&quot;.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Human Rights in Brazil |url=http://www.unesco.org/new/en/brasilia/social-and-human-sciences/human-rights |access-date=July 11, 2017 |publisher=[[UNESCO]]. [[United Nations]]}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ සමලිංගික ජෝඩු 2013 මැයි මාසයේ සිට රට පුරා විවාහ අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳිති.&lt;ref name=&quot;edition.cnn.com2&quot;&gt;{{cite web |last=Brocchetto |first=Marilia |date=May 15, 2013 |title=Brazilian judicial council orders notaries to recognize same-sex marriage |url=https://edition.cnn.com/2013/05/15/world/americas/brazil-same-sex-marriage/index.html?eref=edition |access-date=July 11, 2017 |work=CNN}}&lt;/ref&gt;

=== දේශපාලන උප අංශ ===
බ්‍රසීලය යනු ප්‍රාන්ත 26ක්, එක් ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයක් සහ මහ නගර සභා 5,571 කින් සමන්විත සම්මේලනයකි.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; ප්‍රාන්තවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇත, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලබා ගනී. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේ ඡන්දදායකයින් විසින් සෘජුවම තේරී පත් වූ ආණ්ඩුකාරවරයෙකු සහ ඒක මණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත. ඔවුන්ට පොදු යුක්තිය සඳහා ස්වාධීන නීති අධිකරණ ද ඇත. එසේ තිබියදීත්, එක්සත් ජනපදය වැනි අනෙකුත් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලට වඩා තමන්ගේම නීති නිර්මාණය කිරීමට ප්‍රාන්තවලට බොහෝ අඩු ස්වාධීනත්වයක් ඇත. අපරාධ සහ සිවිල් නීති ඡන්දය දිය හැක්කේ ෆෙඩරල් ද්වි මණ්ඩල කොංග්‍රසයට පමණක් වන අතර රට පුරා ඒකාකාරී වේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;{{Brazil Labelled Map|width=700|float=center}}ප්‍රාන්ත ලෙස මහ නගර සභාවලට ස්වාධීන පරිපාලන ඇති අතර, තමන්ගේම බදු එකතු කරන අතර ෆෙඩරල් සහ ප්‍රාන්ත රජය විසින් එකතු කරන ලද බදු වලින් කොටසක් ලැබේ.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt; සෑම එකකටම තේරී පත් වූ නගරාධිපතිවරයෙකු සහ ව්‍යවස්ථාදායක ආයතනයක් ඇත, නමුත් වෙනම නීති අධිකරණයක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ප්‍රාන්තය විසින් සංවිධානය කරන ලද නීති අධිකරණයකට කොමාර්කා නමින් හැඳින්වෙන තනි අධිකරණ පරිපාලන අංශයක බොහෝ නගර සභා ඇතුළත් විය හැකිය.&lt;ref name=&quot;Constituição&quot; /&gt;

බ්‍රසීලයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නිර්මාණය කිරීම සඳහා ද විධිවිධාන සලසා ඇති අතර, ඒවා ෆෙඩරල් රජය විසින් සෘජුවම පාලනය කරනු ලබන පරිපාලන අංශ වේ. කෙසේ වෙතත්, 1988 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අවසාන තුන අහෝසි කරන ලද බැවින්, රට තුළ දැනට ෆෙඩරල් ප්‍රදේශ නොමැත: අමාපා සහ රොරයිමා (රාජ්‍යත්වය ලබා ගත්) සහ පර්නාම්බුකෝ හි ප්‍රාන්ත දිස්ත්‍රික්කයක් බවට පත් වූ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=da Cunha Melo|first=Leopoldo|date=January 1948|title=Conceituação de &quot;Território Federal&quot; como unidade política|trans-title=Conceptualization of &quot;Federal Territory&quot; as a political unit|url=https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|url-status=live|journal=Boletim Geográfico|language=pt-br|volume=5|issue=58|pages=1128–1133|archive-url=https://web.archive.org/web/20231020120613/https://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/periodicos/19/bg_1948_v5_n58_jan.pdf|archive-date=20 October 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Porto|first=Jadson Luís Rebelo|date=March 1999|title=Os territórios federais e a sua evolução no Brasil|trans-title=The federal territories and their evolution in Brazil|url=http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|url-status=live|journal=Revista de Educação, Cultura e meio ambiente|language=pt-br|volume=III|issue=15|archive-url=https://web.archive.org/web/20231117070657/http://www.revistapresenca.unir.br/artigos_presenca/15jadsonluisrebeloporto_osterritoriosfederaiseasuaevolucao.pdf|archive-date=17 November 2023|access-date=26 October 2023}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==</text>
      <sha1>52hdwy1w2z1pn3nnbig45y2jd7yys3d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සැකිල්ල:Brazil Labelled Map</title>
    <ns>10</ns>
    <id>182235</id>
    <revision>
      <id>749668</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:19:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>'{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}}  {{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}} {{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}} {{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=North Region,...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි</comment>
      <origin>749668</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5408" sha1="e7tolov4dtokhu6wson7wnnsuhnb2ha" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[Acre (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Acre&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[Amazonas (Brazilian state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Amazonas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[Pará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[Roraima|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Roraima&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[Amapá|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Amapá&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[Rondônia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rondônia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[Tocantins (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Tocantins&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[Mato Grosso|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Mato Grosso&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[Mato Grosso do Sul|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Mato Grosso&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[Federal District (Brazil)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Federal&lt;br&gt;District&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[Goiás|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Goiás&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[Minas Gerais|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Minas Gerais&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[São Paulo (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;São Paulo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[Rio de Janeiro (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio de Janeiro&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[Espírito Santo|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Espírito Santo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[Paraná (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraná&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[Santa Catarina (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Santa Catarina&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Sul|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[Argentina|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Argentina&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[Bolivia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Bolivia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[Chile|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Chile&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Colombia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Colombia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[French Guiana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;French Guiana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Guyana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Guyana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[Paraguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Paraguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[Peru|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Peru&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[Suriname|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Suriname&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[Uruguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Uruguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[Venezuela|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Venezuela&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>e7tolov4dtokhu6wson7wnnsuhnb2ha</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749693</id>
      <parentid>749668</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:41:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749693</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5944" sha1="hpoc3e60qhmjwi9ip0xovekzmdexnw5" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අක්රේ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ඇමසෝනාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රෝරයිමා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අමපා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රැන්ඩෝනියා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ටෝකන්ටින්ස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[Mato Grosso|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Mato Grosso&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[Mato Grosso do Sul|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Mato Grosso&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[Federal District (Brazil)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Federal&lt;br&gt;District&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[Goiás|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Goiás&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[Minas Gerais|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Minas Gerais&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[São Paulo (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;São Paulo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[Rio de Janeiro (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio de Janeiro&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[Espírito Santo|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Espírito Santo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[Paraná (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraná&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[Santa Catarina (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Santa Catarina&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Sul|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[Argentina|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Argentina&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[Bolivia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Bolivia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[Chile|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Chile&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Colombia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Colombia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[French Guiana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;French Guiana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Guyana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Guyana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[Paraguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Paraguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[Peru|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Peru&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[Suriname|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Suriname&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[Uruguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Uruguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[Venezuela|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Venezuela&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hpoc3e60qhmjwi9ip0xovekzmdexnw5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749707</id>
      <parentid>749693</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:05:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749707</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6331" sha1="padiikjfo6twyyb7eaduohkfeem2qow" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අක්රේ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ඇමසෝනාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රෝරයිමා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අමපා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රැන්ඩෝනියා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ටෝකන්ටින්ස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;br&gt;ඩො සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ෆෙඩරල්&lt;br&gt;දිස්ත්‍රික්කය&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ගොයාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[Minas Gerais|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Minas Gerais&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[São Paulo (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;São Paulo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[Rio de Janeiro (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio de Janeiro&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[Espírito Santo|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Espírito Santo&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[Paraná (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraná&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[Santa Catarina (state)|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Santa Catarina&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Sul|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[Argentina|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Argentina&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[Bolivia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Bolivia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[Chile|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Chile&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Colombia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Colombia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[French Guiana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;French Guiana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Guyana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Guyana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[Paraguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Paraguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[Peru|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Peru&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[Suriname|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Suriname&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[Uruguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Uruguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[Venezuela|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Venezuela&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>padiikjfo6twyyb7eaduohkfeem2qow</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749730</id>
      <parentid>749707</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:33:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749730</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7028" sha1="8mflawey58kf3t04lzdfxzifd6ex5r0" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අක්රේ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ඇමසෝනාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රෝරයිමා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අමපා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රැන්ඩෝනියා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ටෝකන්ටින්ස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;br&gt;ඩො සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ෆෙඩරල්&lt;br&gt;දිස්ත්‍රික්කය&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ගොයාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මිනාස් ගෙරායිස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සාඕ පවුලෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ඩි ජැනයිරෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[පරනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[සැන්ටා කැතරිනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සැන්ටා කැතරිනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල්&lt;br&gt;do Sul&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[Argentina|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Argentina&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[Bolivia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Bolivia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[Chile|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Chile&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Colombia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Colombia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[French Guiana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;French Guiana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Guyana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Guyana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[Paraguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Paraguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[Peru|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Peru&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[Suriname|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Suriname&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[Uruguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Uruguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[Venezuela|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Venezuela&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8mflawey58kf3t04lzdfxzifd6ex5r0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749731</id>
      <parentid>749730</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:34:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749731</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7021" sha1="ool8vdxlxzjftqsek1n6rikr64dokcv" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[Atlantic Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Atlantic&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[Pacific Ocean|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;Pacific&lt;br/&gt;Ocean&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අක්රේ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ඇමසෝනාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රෝරයිමා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අමපා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රැන්ඩෝනියා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ටෝකන්ටින්ස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;br&gt;ඩො සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ෆෙඩරල්&lt;br&gt;දිස්ත්‍රික්කය&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ගොයාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මිනාස් ගෙරායිස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සාඕ පවුලෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ඩි ජැනයිරෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[පරනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[සැන්ටා කැතරිනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සැන්ටා කැතරිනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ග්‍රන්ඩේ&lt;br&gt;ඩු සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[Argentina|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Argentina&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[Bolivia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Bolivia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[Chile|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Chile&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Colombia|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Colombia&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[French Guiana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;French Guiana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[Guyana|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Guyana&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[Paraguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Paraguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[Peru|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Peru&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[Suriname|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Suriname&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[Uruguay|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Uruguay&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[Venezuela|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;Venezuela&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ool8vdxlxzjftqsek1n6rikr64dokcv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749740</id>
      <parentid>749731</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:47:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749740</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7519" sha1="22arj47afb5k3kbwcei5nxjmmsty9z1" xml:space="preserve">{{Image label begin|image=Brazil Labelled Map.svg|width={{{width|}}}|float={{{float|none}}}|font-size=90%}} 
{{Image label|x=0.840|y=0.09|scale={{{width|}}}|text=[[අත්ලාන්තික් සාගරය|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;අත්ලාන්තික්&lt;br/&gt;සාගරය&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.04|y=0.70|scale={{{width|}}}|text=[[පැසිපික් සාගරය|&lt;i style=&quot;color: #333366;&quot;&gt;පැසිපික්&lt;br/&gt;සාගරය&lt;/i&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.701|scale={{{width|}}}|text=[[North Region, Brazil|North]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.737|scale={{{width|}}}|text=[[Northeast Region, Brazil|Northeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.773|scale={{{width|}}}|text=[[Central-West Region, Brazil|Central-West]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.809|scale={{{width|}}}|text=[[Southeast Region, Brazil|Southeast]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.845|scale={{{width|}}}|text=[[South Region, Brazil|South]]}}
{{Image label|x=0.10|y=0.33|scale={{{width|}}}|text=[[අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අක්රේ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.20|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ඇමසෝනාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.22|scale={{{width|}}}|text=[[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.27|y=0.08|scale={{{width|}}}|text=[[රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රෝරයිමා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.095|scale={{{width|}}}|text=[[අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;අමපා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.24|y=0.39|scale={{{width|}}}|text=[[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රැන්ඩෝනියා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.545|y=0.36|scale={{{width|}}}|text=[[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ටෝකන්ටින්ස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.61|y=0.25|scale={{{width|}}}|text=[[Maranhão|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Maranhão&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.40|scale={{{width|}}}|text=[[Bahia|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Bahia&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.30|scale={{{width|}}}|text=[[Piauí|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Piauí&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Ceará|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Ceará&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.84|y=0.23|scale={{{width|}}}|text=[[Rio Grande do Norte|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Rio Grande&lt;br&gt;do Norte&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.29|scale={{{width|}}}|text=[[Paraíba|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Paraíba&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.77|y=0.32|scale={{{width|}}}|text=[[Pernambuco|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Pernambuco&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.85|y=0.35|scale={{{width|}}}|text=[[Alagoas|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Alagoas&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.82|y=0.38|scale={{{width|}}}|text=[[Sergipe|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;Sergipe&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.38|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.39|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මටෝ ග්‍රෝසෝ&lt;br&gt;ඩො සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.565|y=0.45|scale={{{width|}}}|text=[[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ෆෙඩරල්&lt;br&gt;දිස්ත්‍රික්කය&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=[[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;ගොයාස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.60|y=0.56|scale={{{width|}}}|text=[[මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;මිනාස් ගෙරායිස්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.52|y=0.62|scale={{{width|}}}|text=[[සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සාඕ පවුලෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.70|y=0.63|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ඩි ජැනයිරෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.75|y=0.58|scale={{{width|}}}|text=[[එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.48|y=0.68|scale={{{width|}}}|text=[[පරනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;පරනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.51|y=0.73|scale={{{width|}}}|text=[[සැන්ටා කැතරිනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;සැන්ටා කැතරිනා&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.43|y=0.78|scale={{{width|}}}|text=[[රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|&lt;span style=&quot;color: black;&quot;&gt;රියෝ ග්‍රන්ඩේ&lt;br&gt;ඩු සල්&lt;/span&gt;]]}}
{{Image label|x=0.22|y=0.80|scale={{{width|}}}|text=''[[ආර්ජන්ටිනාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;ආර්ජන්ටිනාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.22|y=0.51|scale={{{width|}}}|text=''[[බොලීවියාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;බොලීවියාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.14|y=0.65|scale={{{width|}}}|text=''[[චිලී|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;චිලී&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[කොලොම්බියාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;කොලොම්බියාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.48|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[ප්‍රංශ ගිනියාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;ප්‍රංශ ගිනියාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.35|y=0.07|scale={{{width|}}}|text=''[[ගයනාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;ගයනාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.33|y=0.64|scale={{{width|}}}|text=''[[පැරගුවේ|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;පැරගුවේ&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.05|y=0.43|scale={{{width|}}}|text=''[[පේරු|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;පේරු&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.40|y=0.05|scale={{{width|}}}|text=''[[සුරිනාම්|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;සුරිනාම්&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.395|y=0.86|scale={{{width|}}}|text=''[[උරුගුවේ|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;උරුගුවේ&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label|x=0.20|y=0.03|scale={{{width|}}}|text=''[[වෙනිසියුලාව|&lt;span style=&quot;color: #C0C0C0;&quot;&gt;වෙනිසියුලාව&lt;/span&gt;]]''}}
{{Image label end}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|Template:Image label begin/doc}}

[[Category:Labelled map templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>22arj47afb5k3kbwcei5nxjmmsty9z1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රෝරයිමා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182236</id>
    <revision>
      <id>749685</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1294077578|Roraima]]&quot;</comment>
      <origin>749685</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9077" sha1="tfn9vhgstxa0cmh4ja74e5v5mo6aq1i" xml:space="preserve">
'''රොරයිමා''' ({{IPA|pt-BR|ʁoˈɾajmɐ|lang|Pt-br Roraima.ogg}}{{IPA|pt-BR|ʁoˈɾɐ̃jmɐ|label=or}} ) &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2008-07-31 |title=Qual o jeito correto de pronunciar Roraima? |url=https://super.abril.com.br/cultura/qual-o-jeito-correto-de-pronunciar-roraima/ |access-date=2021-05-13 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. රටේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇති එය, බ්‍රසීලයේ උතුරු දෙසින් පිහිටි සහ භූගෝලීය වශයෙන් සහ සැපයුම්මය වශයෙන් හුදකලා වූ රාජ්‍යයයි. &lt;ref name=&quot;:25&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2011-07-07 |title=Roraima - Características Físicas e Humanas |url=http://www.roraima.8m.com/eet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110707070519/http://www.roraima.8m.com/eet.html |archive-date=7 July 2011 |access-date=2021-04-27}}&lt;/ref&gt; එය ගිනිකොන දෙසින් පැරා රාජ්‍යයෙන්, දකුණින් සහ බටහිරින් ඇමසෝනාස් රාජ්‍යයෙන්, උතුරින් සහ වයඹ දෙසින් [[වෙනිසියුලාව|වෙනිසියුලාවෙන්]] සහ නැගෙනහිරින් [[ගයනාව|ගයනා රාජ්‍යයෙන්]] මායිම් වේ. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Roraima |url=http://www.sogeografia.com.br/Conteudos/Estados/Roraima/ |access-date=2021-04-24 |website=Só Geografia |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

මෙම ප්‍රාන්තය ආසන්න වශයෙන් {{Convert|223644.527|km2|-2}} භූමි ප්‍රමාණයක් ආවරණය කරයි.,  [[බෙලාරස්|බෙලරුසියාවට]] වඩා තරමක් විශාල වන අතර, භූමි ප්‍රමාණය අනුව බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යයේ දහහතරවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Áreas Territoriais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/geociencias/organizacao-do-territorio/estrutura-territorial/15761-areas-dos-municipios.html?=&amp;t=resolucoes-e-legislacao |access-date=2021-04-22 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; බෝවා විස්ටා නගරය ප්‍රාන්තයේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන අතර, [[උත්තර අර්ධ ගෝලය|උතුරු අර්ධගෝලයේ]] සම්පූර්ණයෙන්ම පිහිටා ඇති රටේ එකම අගනුවර වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Br |first=Inaê |last2=RR |first2=ão e Jackson FélixDo G1 |date=2016-10-05 |title=Rorãima, Roráima? Veja curiosidades sobre estado que completa 28 anos |url=http://g1.globo.com/rr/roraima/noticia/2016/10/roraima-roraima-veja-curiosidades-sobre-estado-que-completa-28-anos.html |access-date=2021-04-22 |website=Roraima |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; කොන්සර්වේටිව් ප්‍රගතිශීලී පක්ෂයේ සාමාජිකයෙකු වන ඇන්ටෝනියෝ ඩෙනාරියම් 2019 සිට ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=8 December 2018 |title=Conselhos aprovam intervenção em Roraima, e Temer assina decreto na 2ª feira, diz Etchgoyen |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2018/12/08/conselhos-aprovam-intervencao-em-roraima-e-temer-assina-decreto-na-2a-feira-diz-etchgoyen.ghtml |access-date=2021-04-22 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ අඩුම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය රොරයිමා වන අතර, 2020 වන විට එහි ජනගහනය 631,181 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇත.  එය බ්‍රසීලයේ අඩුම [[ජනගහණ ඝනත්වය|ජන ඝනත්වය]] ඇති ප්‍රාන්තය ද වන අතර, වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 2.01 කි. ප්‍රධාන වශයෙන් තෘතීයික අංශය මත පදනම් වූ එහි ආර්ථිකය ඉහළ වර්ධන වේගයක් වාර්තා කරයි, නමුත් එහි [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය]] (GDP) රටේ අඩුම අගය වන අතර එය R$ බිලියන 16.024 ක් වන අතර එය බ්‍රසීල ආර්ථිකයෙන් 0.20% ක් පමණක් නියෝජනය කරයි. &lt;ref name=&quot;:Sistema de Contas Regionais 2020&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Resumo por UF - Sistema de Contas Regionais 2020 |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-detalhe-de-midia.html?view=mediaibge&amp;catid=2102&amp;id=5987 |access-date=2022-12-20 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රොරයිමා හි ඉතිහාසය බ්‍රැන්කෝ ගඟට දැඩි ලෙස සම්බන්ධ වී ඇති අතර, එමඟින් පළමු [[පෘතුගීසි ජාතිය|පෘතුගීසි]] පදිංචිකරුවන්ට කලාපයට පැමිණීමට හැකි විය. බ්‍රැන්කෝ ගංගා නිම්නයේ උපායමාර්ගික පිහිටීම නිසා, [[වහල් භාවය|වහල්භාවයට පත් කිරීම]] සඳහා ස්වදේශික ජනතාව සොයා ගයනා පලිහ හරහා බ්‍රසීලයට ඇතුළු වූ [[ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෝ|ඉංග්‍රීසි]] සහ ලන්දේසීන් විසින් එය ආශා කරන ලදී. [[ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයෝ|ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන්]] වෙනිසියුලාව හරහා බ්‍රැන්කෝ ගඟේ උතුරු කොටස සහ උරාරිකෝරා ගඟ ආක්‍රමණය කිරීමට ද පැමිණියහ. පෘතුගීසි පදිංචිකරුවන් සියලු ආක්‍රමණිකයන් පරාජය කර පලවා හැර, රොරයිමා කලාපය සහ ඇමසෝනාස් හි කොටසක් කෙරෙහි [[පෘතුගාලය|පෘතුගාලයේ]] ස්වෛරීභාවය ස්ථාපිත කළහ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=History of Roraima |url=http://www.roraimavirtual.com.br/historia_rr.htm |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20070519233720/http://www.roraimavirtual.com.br/historia_rr.htm |archive-date=19 May 2007 |access-date=February 14, 2016 |website=Roraima virtual}}&lt;/ref&gt;

2010 ගණන්වල සිට වෙනිසියුලාවේ පවතින අර්බුදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, රොරයිමා බ්‍රසීලයේ වෙනිසියුලානු සරණාගතයින් සඳහා ප්‍රමුඛ පිවිසුම් ස්ථානය බවට පත්ව ඇත. රොරයිමා හි අවතැන් වූ වෙනිසියුලානු ජාතිකයින් 100,000 ක් පමණ සිටින බවට ගණන් බලා ඇති අතර එය ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් හයෙන් එකක් පමණ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=14 August 2019 |title=Displaced Venezuelans struggle to survive in northern Brazil - Venezuela (Bolivarian Republic of) {{!}} ReliefWeb |url=https://reliefweb.int/report/venezuela-bolivarian-republic/displaced-venezuelans-struggle-survive-northern-brazil |access-date=2022-12-11 |website=reliefweb.int |language=en}}&lt;/ref&gt;  ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>tfn9vhgstxa0cmh4ja74e5v5mo6aq1i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749697</id>
      <parentid>749685</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749697</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8793" sha1="f7udrhb7j6jjlim3vxubtdsr1h2xti0" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Roraima in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''රෝරයිමා''' ({{IPA|pt-BR|ʁoˈɾajmɐ|lang|Pt-br Roraima.ogg}}{{IPA|pt-BR|ʁoˈɾɐ̃jmɐ|label=or}} ) &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2008-07-31 |title=Qual o jeito correto de pronunciar Roraima? |url=https://super.abril.com.br/cultura/qual-o-jeito-correto-de-pronunciar-roraima/ |access-date=2021-05-13 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. රටේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇති එය, බ්‍රසීලයේ උතුරු දෙසින් පිහිටි සහ භූගෝලීය වශයෙන් සහ සැපයුම්මය වශයෙන් හුදකලා වූ රාජ්‍යයයි. &lt;ref name=&quot;:25&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2011-07-07 |title=Roraima - Características Físicas e Humanas |url=http://www.roraima.8m.com/eet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110707070519/http://www.roraima.8m.com/eet.html |archive-date=7 July 2011 |access-date=2021-04-27}}&lt;/ref&gt; එය ගිනිකොන දෙසින් පැරා රාජ්‍යයෙන්, දකුණින් සහ බටහිරින් ඇමසෝනාස් රාජ්‍යයෙන්, උතුරින් සහ වයඹ දෙසින් [[වෙනිසියුලාව|වෙනිසියුලාවෙන්]] සහ නැගෙනහිරින් [[ගයනාව|ගයනා රාජ්‍යයෙන්]] මායිම් වේ. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Roraima |url=http://www.sogeografia.com.br/Conteudos/Estados/Roraima/ |access-date=2021-04-24 |website=Só Geografia |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

මෙම ප්‍රාන්තය ආසන්න වශයෙන් වර්ග කිලෝමීටර 223,644.53 භූමි ප්‍රමාණයක් ආවරණය කරයි. [[බෙලාරස්|බෙලරුසියාවට]] වඩා තරමක් විශාල වන අතර, භූමි ප්‍රමාණය අනුව බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යයේ දහහතරවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Áreas Territoriais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/geociencias/organizacao-do-territorio/estrutura-territorial/15761-areas-dos-municipios.html?=&amp;t=resolucoes-e-legislacao |access-date=2021-04-22 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; බෝවා විස්ටා නගරය ප්‍රාන්තයේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන අතර, [[උත්තර අර්ධ ගෝලය|උතුරු අර්ධගෝලයේ]] සම්පූර්ණයෙන්ම පිහිටා ඇති රටේ එකම අගනුවර වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Br |first=Inaê |last2=RR |first2=ão e Jackson FélixDo G1 |date=2016-10-05 |title=Rorãima, Roráima? Veja curiosidades sobre estado que completa 28 anos |url=http://g1.globo.com/rr/roraima/noticia/2016/10/roraima-roraima-veja-curiosidades-sobre-estado-que-completa-28-anos.html |access-date=2021-04-22 |website=Roraima |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; කොන්සර්වේටිව් ප්‍රගතිශීලී පක්ෂයේ සාමාජිකයෙකු වන ඇන්ටෝනියෝ ඩෙනාරියම් 2019 සිට ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=8 December 2018 |title=Conselhos aprovam intervenção em Roraima, e Temer assina decreto na 2ª feira, diz Etchgoyen |url=https://g1.globo.com/politica/noticia/2018/12/08/conselhos-aprovam-intervencao-em-roraima-e-temer-assina-decreto-na-2a-feira-diz-etchgoyen.ghtml |access-date=2021-04-22 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

බ්‍රසීලයේ අඩුම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය රොරයිමා වන අතර, 2020 වන විට එහි ජනගහනය 631,181 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇත.  එය බ්‍රසීලයේ අඩුම [[ජනගහණ ඝනත්වය|ජන ඝනත්වය]] ඇති ප්‍රාන්තය ද වන අතර, වර්ග කිලෝමීටරයකට වැසියන් 2.01 කි. ප්‍රධාන වශයෙන් තෘතීයික අංශය මත පදනම් වූ එහි ආර්ථිකය ඉහළ වර්ධන වේගයක් වාර්තා කරයි, නමුත් එහි [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය]] (GDP) රටේ අඩුම අගය වන අතර එය R$ බිලියන 16.024 ක් වන අතර එය බ්‍රසීල ආර්ථිකයෙන් 0.20% ක් පමණක් නියෝජනය කරයි. &lt;ref name=&quot;:Sistema de Contas Regionais 2020&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Resumo por UF - Sistema de Contas Regionais 2020 |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-detalhe-de-midia.html?view=mediaibge&amp;catid=2102&amp;id=5987 |access-date=2022-12-20 |website=Agência de Notícias - IBGE |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

රොරයිමා හි ඉතිහාසය බ්‍රැන්කෝ ගඟට දැඩි ලෙස සම්බන්ධ වී ඇති අතර, එමඟින් පළමු [[පෘතුගීසි ජාතිය|පෘතුගීසි]] පදිංචිකරුවන්ට කලාපයට පැමිණීමට හැකි විය. බ්‍රැන්කෝ ගංගා නිම්නයේ උපායමාර්ගික පිහිටීම නිසා, [[වහල් භාවය|වහල්භාවයට පත් කිරීම]] සඳහා ස්වදේශික ජනතාව සොයා ගයනා පලිහ හරහා බ්‍රසීලයට ඇතුළු වූ [[ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෝ|ඉංග්‍රීසි]] සහ ලන්දේසීන් විසින් එය ආශා කරන ලදී. [[ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයෝ|ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන්]] වෙනිසියුලාව හරහා බ්‍රැන්කෝ ගඟේ උතුරු කොටස සහ උරාරිකෝරා ගඟ ආක්‍රමණය කිරීමට ද පැමිණියහ. පෘතුගීසි පදිංචිකරුවන් සියලු ආක්‍රමණිකයන් පරාජය කර පලවා හැර, රොරයිමා කලාපය සහ ඇමසෝනාස් හි කොටසක් කෙරෙහි [[පෘතුගාලය|පෘතුගාලයේ]] ස්වෛරීභාවය ස්ථාපිත කළහ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=History of Roraima |url=http://www.roraimavirtual.com.br/historia_rr.htm |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20070519233720/http://www.roraimavirtual.com.br/historia_rr.htm |archive-date=19 May 2007 |access-date=February 14, 2016 |website=Roraima virtual}}&lt;/ref&gt;

2010 ගණන්වල සිට වෙනිසියුලාවේ පවතින අර්බුදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, රොරයිමා බ්‍රසීලයේ වෙනිසියුලානු සරණාගතයින් සඳහා ප්‍රමුඛ පිවිසුම් ස්ථානය බවට පත්ව ඇත. රොරයිමා හි අවතැන් වූ වෙනිසියුලානු ජාතිකයින් 100,000 ක් පමණ සිටින බවට ගණන් බලා ඇති අතර එය ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් හයෙන් එකක් පමණ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=14 August 2019 |title=Displaced Venezuelans struggle to survive in northern Brazil - Venezuela (Bolivarian Republic of) {{!}} ReliefWeb |url=https://reliefweb.int/report/venezuela-bolivarian-republic/displaced-venezuelans-struggle-survive-northern-brazil |access-date=2022-12-11 |website=reliefweb.int |language=en}}&lt;/ref&gt;  

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>f7udrhb7j6jjlim3vxubtdsr1h2xti0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>අමපා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182237</id>
    <revision>
      <id>749686</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1288225469|Amapá]]&quot;</comment>
      <origin>749686</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3976" sha1="m3p8nwwxe07s4r9vl1t457yni5fwdmr" xml:space="preserve">
'''Amapá''' / / ˌ ɑːmə ˈpɑː / ;{{IPA|pt|amaˈpa|lang|Pt-br_Amapá.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇත. එය දෙවන අඩුම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වන අතර භූමි ප්‍රමාණය අනුව දහඅටවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ . රටේ ඈත උතුරු කොටසේ පිහිටා ඇති අමාපා, උතුරින් ප්‍රංශ ගයනාවට කිලෝමීටර 730 ක්, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයට]] කිලෝමීටර 578 ක්, දකුණින් සහ බටහිරින් පැරා සහ වයඹ දෙසින් කිලෝමීටර 63 ක් දක්ෂිණාවර්තව [[සුරිනාමය|මායිම්]] වේ. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය මැකාපා ය . බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.4% ක් මෙම රාජ්‍යයට අයත් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.22% කට පමණක් වගකිව යුතුය.

යටත් විජිත සමයේදී මෙම කලාපය '''පෘතුගීසි ගයනාව''' ලෙස හැඳින්වූ අතර එය [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගාලයේ]] බ්‍රසීල රාජ්‍යයේ කොටසක් විය. පසුව, මෙම කලාපය අනෙකුත් ගිනියානු රාජ්‍යයන්ගෙන් වෙන්කර හඳුනා ගන්නා ලදී. අමාපා කලක් පැරාහි කොටසක් වූ නමුත් 1943 දී වෙනම භූමියක් බවට පත් වූ අතර එය රාජ්‍යයක් බවට පත් කිරීමේ තීරණය 1988 දී ගන්නා ලදී.  පළමු ප්‍රාන්ත නීති සම්පාදකයින් 1991 ජනවාරි 1 වන දින බලයට පත් විය.

කලාපයේ ප්‍රමුඛ ලක්ෂණය සහ එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් සියයට 90 ක් [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරයයි]] . ගවේෂණය නොකළ වනාන්තර අමාපා වලින් සියයට 70 ක් අල්ලාගෙන සිටින අතර, 2002 දී පිහිටුවන ලද ටුමුකුමාක් කඳු ජාතික වනෝද්‍යානය ලොව විශාලතම නිවර්තන වනාන්තර උද්‍යානය වේ. ඔයියාපොක් ගඟේ මුඛය බ්‍රසීලයේ වෙරළ තීරයේ උතුරු කෙළවරයි.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>m3p8nwwxe07s4r9vl1t457yni5fwdmr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749698</id>
      <parentid>749686</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749698</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3650" sha1="eg0q6g82xw97vic98du9z1domm081qo" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Amapa in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''අමපා''' ({{IPAc-en|ˌ|ɑː|m|ə|ˈ|p|ɑː}}; {{IPA|pt|amaˈpa|lang|Pt-br_Amapá.ogg}}) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇත. එය දෙවන අඩුම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වන අතර භූමි ප්‍රමාණය අනුව දහඅටවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ . රටේ ඈත උතුරු කොටසේ පිහිටා ඇති අමාපා, උතුරින් ප්‍රංශ ගයනාවට කිලෝමීටර 730 ක්, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයට]] කිලෝමීටර 578 ක්, දකුණින් සහ බටහිරින් පැරා සහ වයඹ දෙසින් කිලෝමීටර 63 ක් දක්ෂිණාවර්තව [[සුරිනාමය|මායිම්]] වේ. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය මැකාපා ය . බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.4% ක් මෙම රාජ්‍යයට අයත් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.22% කට පමණක් වගකිව යුතුය.

යටත් විජිත සමයේදී මෙම කලාපය '''පෘතුගීසි ගයනාව''' ලෙස හැඳින්වූ අතර එය [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගාලයේ]] බ්‍රසීල රාජ්‍යයේ කොටසක් විය. පසුව, මෙම කලාපය අනෙකුත් ගිනියානු රාජ්‍යයන්ගෙන් වෙන්කර හඳුනා ගන්නා ලදී. අමාපා කලක් පැරාහි කොටසක් වූ නමුත් 1943 දී වෙනම භූමියක් බවට පත් වූ අතර එය රාජ්‍යයක් බවට පත් කිරීමේ තීරණය 1988 දී ගන්නා ලදී.  පළමු ප්‍රාන්ත නීති සම්පාදකයින් 1991 ජනවාරි 1 වන දින බලයට පත් විය.

කලාපයේ ප්‍රමුඛ ලක්ෂණය සහ එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් සියයට 90 ක් [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරයයි]] . ගවේෂණය නොකළ වනාන්තර අමාපා වලින් සියයට 70 ක් අල්ලාගෙන සිටින අතර, 2002 දී පිහිටුවන ලද ටුමුකුමාක් කඳු ජාතික වනෝද්‍යානය ලොව විශාලතම නිවර්තන වනාන්තර උද්‍යානය වේ. ඔයියාපොක් ගඟේ මුඛය බ්‍රසීලයේ වෙරළ තීරයේ උතුරු කෙළවරයි.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>eg0q6g82xw97vic98du9z1domm081qo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182238</id>
    <revision>
      <id>749687</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292867230|Amazonas (Brazilian state)]]&quot;</comment>
      <origin>749687</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5076" sha1="tc782r357a5nw2yygw1i1un52og0oy4" xml:space="preserve">'''ඇමසෝනාස්''' &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Amazonas {{!}} History, Map, Population, &amp; Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Amazonas-state-Brazil |access-date=2022-12-01 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ({{IPA|pt-BR|ɐmaˈzonɐs|lang|Pt-br_Amazonas.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] රාජ්‍යයක් වන අතර එය රටේ වයඹ කෙළවරේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇත. එය වර්ග කිලෝමීටර් 1,570,745.7 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් ලොව විශාලතම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර ලොව නවවන විශාලතම රට උප කොට්ඨාශය වේ. එය [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකාවේ]] විශාලතම රට උප අංශය වන අතර එය [[චිලී]], [[පැරගුවේ]] සහ [[උරුගුවායි|උරුගුවේ]] යන රටවල භූමි ප්‍රමාණයට වඩා විශාලය. අසල්වැසි ප්‍රාන්ත (උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව) Roraima, Pará, Mato Grosso, Rondônia, සහ Acre වේ. එය [[පෙරූ|පේරු]], [[කොලොම්බියාව]] සහ [[වෙනිසියුලාව]] යන ජාතීන්ට ද මායිම් වේ. මෙයට කොලොම්බියාවේ ඇමසෝනාස්, වෞපේස් සහ ගුවානියා යන දෙපාර්තමේන්තු මෙන්ම වෙනිසියුලාවේ ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය සහ පේරු හි ලොරේටෝ කලාපය ඇතුළත් වේ.

ඇමසන් ගඟ අනුව ඇමසන් ලෙස නම් කර ඇති අතර, එය කලින් ස්පාඤ්ඤ අධිරාජ්‍යයේ පේරු හි උප රාජකීයත්වයේ කොටසක් වූ අතර එය ස්පාඤ්ඤ ගයනා ලෙස නම් කරන ලදී. 18 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී [[පෘතුගාලය|පෘතුගීසීන්]] [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] සිට වයඹ දෙසට ගමන් කිරීමෙන් පසුව එය පදිංචි කරන ලද අතර 1750 දී මැඩ්රිඩ් ගිවිසුමෙන් පසු [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යයට]] ඇතුළත් විය. එය 1889 දී පළමු බ්‍රසීලියානු ජනරජය යටතේ රාජ්‍යයක් බවට පත්විය.

ප්‍රාන්තයේ වැඩි කොටසක් [[නිවර්තන වැසි වනාන්තර|නිවර්තන වනාන්තරයකි]] ; නගර යාත්‍රා කළ හැකි ජල මාර්ග ඔස්සේ පොකුරු කර ඇති අතර බෝට්ටුවකින් හෝ ගුවන් යානයකින් පමණක් ප්‍රවේශ විය හැකිය. එය මහ නගර සභා 62 කට බෙදා ඇති අතර අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ මනවුස් වන අතර එය ඇමසන් ගඟේ වනාන්තරය මැද පිහිටි මිලියන 2.1 ක ජනගහනයක් සිටින නවීන නගරයකි.&amp;nbsp;[[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයේ]] සිට ඉහළට කි.මී. ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් නගරයේ ජීවත් වෙති; අනෙකුත් විශාල නගර වන පරින්ටින්ස්, මනකපුරු, ඉටකෝටියාරා, ටෙෆේ සහ කොආරි ද ප්‍රාන්තයේ නැගෙනහිර අර්ධයේ ඇමසන් ගඟ දිගේ පිහිටා ඇත.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>tc782r357a5nw2yygw1i1un52og0oy4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749699</id>
      <parentid>749687</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749699</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4851" sha1="1basm5tn1f7b9gf7xfy8mj9yzxswvjl" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Amazonas in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''ඇමසෝනාස්''' &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Amazonas {{!}} History, Map, Population, &amp; Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Amazonas-state-Brazil |access-date=2022-12-01 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ({{IPA|pt-BR|ɐmaˈzonɐs|lang|Pt-br_Amazonas.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] රාජ්‍යයක් වන අතර එය රටේ වයඹ කෙළවරේ උතුරු කලාපයේ පිහිටා ඇත. එය වර්ග කිලෝමීටර් 1,570,745.7 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් ලොව විශාලතම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර ලොව නවවන විශාලතම රට උප කොට්ඨාශය වේ. එය [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකාවේ]] විශාලතම රට උප අංශය වන අතර එය [[චිලී]], [[පැරගුවේ]] සහ [[උරුගුවායි|උරුගුවේ]] යන රටවල භූමි ප්‍රමාණයට වඩා විශාලය. අසල්වැසි ප්‍රාන්ත (උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව) රොරයිමා, පාරා, මැටෝ ග්‍රෝසෝ, රොන්ඩෝනියා, සහ ඇක්රේ වේ. එය [[පෙරූ|පේරු]], [[කොලොම්බියාව]] සහ [[වෙනිසියුලාව]] යන ජාතීන්ට ද මායිම් වේ. මෙයට කොලොම්බියාවේ ඇමසෝනාස්, වෞපේස් සහ ගුවානියා යන දෙපාර්තමේන්තු මෙන්ම වෙනිසියුලාවේ ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය සහ පේරු හි ලොරේටෝ කලාපය ඇතුළත් වේ.

ඇමසන් ගඟ අනුව ඇමසන් ලෙස නම් කර ඇති අතර, එය කලින් ස්පාඤ්ඤ අධිරාජ්‍යයේ පේරු හි උප රාජකීයත්වයේ කොටසක් වූ අතර එය ස්පාඤ්ඤ ගයනා ලෙස නම් කරන ලදී. 18 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී [[පෘතුගාලය|පෘතුගීසීන්]] [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] සිට වයඹ දෙසට ගමන් කිරීමෙන් පසුව එය පදිංචි කරන ලද අතර 1750 දී මැඩ්රිඩ් ගිවිසුමෙන් පසු [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යයට]] ඇතුළත් විය. එය 1889 දී පළමු බ්‍රසීලියානු ජනරජය යටතේ රාජ්‍යයක් බවට පත්විය.

ප්‍රාන්තයේ වැඩි කොටසක් [[නිවර්තන වැසි වනාන්තර|නිවර්තන වනාන්තරයකි]] ; නගර යාත්‍රා කළ හැකි ජල මාර්ග ඔස්සේ පොකුරු කර ඇති අතර බෝට්ටුවකින් හෝ ගුවන් යානයකින් පමණක් ප්‍රවේශ විය හැකිය. එය මහ නගර සභා 62 කට බෙදා ඇති අතර අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ මනවුස් වන අතර එය ඇමසන් ගඟේ වනාන්තරය මැද පිහිටි මිලියන 2.1 ක ජනගහනයක් සිටින නවීන නගරයකි.&amp;nbsp;[[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයේ]] සිට ඉහළට මී. 1500 ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් නගරයේ ජීවත් වෙති; අනෙකුත් විශාල නගර වන පරින්ටින්ස්, මනකපුරු, ඉටකෝටියාරා, ටෙෆේ සහ කොආරි ද ප්‍රාන්තයේ නැගෙනහිර අර්ධයේ ඇමසන් ගඟ දිගේ පිහිටා ඇත.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>1basm5tn1f7b9gf7xfy8mj9yzxswvjl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182239</id>
    <revision>
      <id>749688</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1290824031|Pará]]&quot;</comment>
      <origin>749688</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3988" sha1="rc7btd5xr2o9ny8sx7bylhjgb5p55xi" xml:space="preserve">'''පාරා''' ({{IPA|pt-BR|paˈɾa}} ) යනු උතුරු බ්‍රසීලයේ පිහිටා ඇති සහ පහළ ඇමසන් ගඟ හරහා ගමන් කරන [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල]] රාජ්‍යයකි . එය බ්‍රසීලයේ Amapá, Maranhão, Tocantins, Mato Grosso, Amazonas සහ Roraima යන ප්‍රාන්තවලට මායිම් වේ. වයඹ දෙසින් [[ගයනාව|ගයනා]] සහ [[සුරිනාමය|සුරිනාම්]] දේශසීමා පිහිටා ඇති අතර, පැරා හි ඊසාන දෙසින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය]] පිහිටා ඇත. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ බෙලෙම් වන අතර එය ඇමසන් ගඟේ මෝය අසල මරාජෝ බොක්කෙහි පිහිටා ඇත. බ්‍රසීල ජනගහනයෙන් 4.1% ක් ජීවත් වන මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීල [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.2% කට පමණක් වගකිව යුතුය.

පැරා යනු උතුරු කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ ප්‍රාන්තය වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 8.6 ඉක්මවන අතර එය බ්‍රසීලයේ නවවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත ප්‍රාන්තය වේ. එය වර්ග ප්‍රමාණයෙන් බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එහි භූමි {{Convert|1.2|e6km2|sqmi}}, ගඟේ ඉහළ කොටසේ ඇමසෝනාස් වලට පමණක් දෙවැනි වේ. එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සංකේත වන්නේ ඇමසන් ගඟ සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරයි]] . පරා [[ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් වගාව|රබර්]] ( රබර් ගස් වතු වලින් නිස්සාරණය කරන ලද), මඤ්ඤොක්කා, ආකායි, [[අන්නාසි]], කොකෝවා, කළු ගම්මිරිස්, [[පොල්]], කෙසෙල්, [[කෙසෙල්|මහෝගනී]] වැනි නිවර්තන ඝන දැව සහ යකඩ ලෝපස් සහ බොක්සයිට් වැනි ඛනිජ නිෂ්පාදනය කරයි. නව වෙළඳ භාණ්ඩ බෝගයක් වන්නේ සැන්ටාරම් ප්‍රදේශයේ වගා කරන [[සෝයා බෝංචි|සෝයා ය]] .

Every October, Belém receives tens of thousands of [[සංචාරක කර්මාන්තය|tourists]] for the year's most important religious celebration: the procession of the Círio de Nazaré. Another important attraction of the capital is the Marajó-style ceramics, based on the vanished Marajoara culture, which developed on that very large island in the Amazon River.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>rc7btd5xr2o9ny8sx7bylhjgb5p55xi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749695</id>
      <parentid>749688</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:49:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749695</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3913" sha1="gsc413h23oovcsflsc0gl4s8xf1wumr" xml:space="preserve">'''පරා''' ({{IPA|pt-BR|paˈɾa}} ) යනු උතුරු බ්‍රසීලයේ පිහිටා ඇති සහ පහළ ඇමසන් ගඟ හරහා ගමන් කරන [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල]] රාජ්‍යයකි . එය බ්‍රසීලයේ Amapá, Maranhão, Tocantins, Mato Grosso, Amazonas සහ Roraima යන ප්‍රාන්තවලට මායිම් වේ. වයඹ දෙසින් [[ගයනාව|ගයනා]] සහ [[සුරිනාමය|සුරිනාම්]] දේශසීමා පිහිටා ඇති අතර, පැරා හි ඊසාන දෙසින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය]] පිහිටා ඇත. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ බෙලෙම් වන අතර එය ඇමසන් ගඟේ මෝය අසල මරාජෝ බොක්කෙහි පිහිටා ඇත. බ්‍රසීල ජනගහනයෙන් 4.1% ක් ජීවත් වන මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීල [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.2% කට පමණක් වගකිව යුතුය.

පැරා යනු උතුරු කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ ප්‍රාන්තය වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 8.6 ඉක්මවන අතර එය බ්‍රසීලයේ නවවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත ප්‍රාන්තය වේ. එය වර්ග ප්‍රමාණයෙන් බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එහි භූමි {{Convert|1.2|e6km2|sqmi}}, ගඟේ ඉහළ කොටසේ ඇමසෝනාස් වලට පමණක් දෙවැනි වේ. එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සංකේත වන්නේ ඇමසන් ගඟ සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරයි]] . පරා [[ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් වගාව|රබර්]] ( රබර් ගස් වතු වලින් නිස්සාරණය කරන ලද), මඤ්ඤොක්කා, ආකායි, [[අන්නාසි]], කොකෝවා, කළු ගම්මිරිස්, [[පොල්]], කෙසෙල්, [[කෙසෙල්|මහෝගනී]] වැනි නිවර්තන ඝන දැව සහ යකඩ ලෝපස් සහ බොක්සයිට් වැනි ඛනිජ නිෂ්පාදනය කරයි. නව වෙළඳ භාණ්ඩ බෝගයක් වන්නේ සැන්ටාරම් ප්‍රදේශයේ වගා කරන [[සෝයා බෝංචි|සෝයා ය]] .

සෑම ඔක්තෝබර් මාසයකම, වසරේ වැදගත්ම ආගමික උත්සවය වන සිරියෝ ද නසාරේ පෙරහැර සඳහා බෙලෙම් වෙත සංචාරකයින් දස දහස් ගණනක් පැමිණේ. අගනුවර තවත් වැදගත් ආකර්ෂණයක් වන්නේ ඇමසන් ගඟේ එම විශාල දූපතේ වර්ධනය වූ අතුරුදහන් වූ මාරජෝරා සංස්කෘතිය මත පදනම් වූ මැරජෝ විලාසිතාවේ පිඟන් මැටි භාණ්ඩයි.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>gsc413h23oovcsflsc0gl4s8xf1wumr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749700</id>
      <parentid>749695</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749700</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4123" sha1="c35lp79772g1gvdpxp3xlqwnm9o7o2b" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Para in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''පරා''' ({{IPA|pt-BR|paˈɾa}} ) යනු උතුරු බ්‍රසීලයේ පිහිටා ඇති සහ පහළ ඇමසන් ගඟ හරහා ගමන් කරන [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල]] රාජ්‍යයකි . එය බ්‍රසීලයේ අමාපා, මරන්හාඕ, ටොකැන්ටින්ස්, මැටෝ ග්‍රෝසෝ, ඇමසෝනාස් සහ රොරයිමා. යන ප්‍රාන්තවලට මායිම් වේ. වයඹ දෙසින් [[ගයනාව|ගයනා]] සහ [[සුරිනාමය|සුරිනාම්]] දේශසීමා පිහිටා ඇති අතර, පැරා හි ඊසාන දෙසින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය]] පිහිටා ඇත. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ බෙලෙම් වන අතර එය ඇමසන් ගඟේ මෝය අසල මරාජෝ බොක්කෙහි පිහිටා ඇත. බ්‍රසීල ජනගහනයෙන් 4.1% ක් ජීවත් වන මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීල [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.2% කට පමණක් වගකිව යුතුය.

පැරා යනු උතුරු කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ ප්‍රාන්තය වන අතර එහි ජනගහනය මිලියන 8.6 ඉක්මවන අතර එය බ්‍රසීලයේ නවවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත ප්‍රාන්තය වේ. එය වර්ග ප්‍රමාණයෙන් බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එහි භූමිය වර්ග කිලෝමීටර මිලියන 1.2 කි, ගඟේ ඉහළ කොටසේ ඇමසෝනාස් වලට පමණක් දෙවැනි වේ. එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සංකේත වන්නේ ඇමසන් ගඟ සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරයි]] . පරා [[ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් වගාව|රබර්]] ( රබර් ගස් වතු වලින් නිස්සාරණය කරන ලද), මඤ්ඤොක්කා, ආකායි, [[අන්නාසි]], කොකෝවා, කළු ගම්මිරිස්, [[පොල්]], කෙසෙල්, [[කෙසෙල්|මහෝගනී]] වැනි නිවර්තන ඝන දැව සහ යකඩ ලෝපස් සහ බොක්සයිට් වැනි ඛනිජ නිෂ්පාදනය කරයි. නව වෙළඳ භාණ්ඩ බෝගයක් වන්නේ සැන්ටාරම් ප්‍රදේශයේ වගා කරන [[සෝයා බෝංචි|සෝයා ය]] .

සෑම ඔක්තෝබර් මාසයකම, වසරේ වැදගත්ම ආගමික උත්සවය වන සිරියෝ ද නසාරේ පෙරහැර සඳහා බෙලෙම් වෙත සංචාරකයින් දස දහස් ගණනක් පැමිණේ. අගනුවර තවත් වැදගත් ආකර්ෂණයක් වන්නේ ඇමසන් ගඟේ එම විශාල දූපතේ වර්ධනය වූ අතුරුදහන් වූ මාරජෝරා සංස්කෘතිය මත පදනම් වූ මැරජෝ විලාසිතාවේ පිඟන් මැටි භාණ්ඩයි.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>c35lp79772g1gvdpxp3xlqwnm9o7o2b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>අක්රේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182240</id>
    <revision>
      <id>749689</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:35:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292668221|Acre (state)]]&quot;</comment>
      <origin>749689</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4147" sha1="c0v8373joyoy4451b3ggpnipmklx5h5" xml:space="preserve">'''අක්කර''' ({{IPA|pt|ˈakɾi|lang|Pt-br_Acre.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] උතුරු කලාපයේ සහ ඇමසෝනියා නීතික කලාපයේ බටහිර දෙසින් පිහිටි රාජ්‍යයකි. රටේ බටහිර කෙළවරේ, බ්‍රසීලියා සිට පැය දෙකක කාල වෙනසක් ඇතිව, අක්කරය උතුරු හා නැගෙනහිරින් බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත වන ඇමසෝනාස් සහ රොන්ඩෝනියාවෙන් දක්ෂිණාවර්තව මායිම් වී ඇති අතර, ගිනිකොන දෙසින් [[බොලිවියාව|බොලිවියානු]] [[පැන්ඩෝ දෙපාර්තමේන්තුව, බොලිවියාව|පැන්ඩෝ]] දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ ජාත්‍යන්තර මායිමක් සහ දකුණින් සහ බටහිරින් මැඩ්‍රේ ඩි ඩියෝස්, උකායාලි සහ ලොරෙටෝ යන [[පෙරූ|පේරු]] ප්‍රදේශ සමඟ මායිම් වේ. එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය රියෝ බ්‍රැන්කෝ ය . අනෙකුත් වැදගත් ස්ථාන අතර Cruzeiro do Sul, Sena Madureira, Tarauacá සහ Feijó ඇතුළත් වේ. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.42% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.2% ක් ජනනය කරයි. 

20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී එහි උච්චතම අවස්ථාවට ළඟා වූ රබර් කර්මාන්තයේ දැඩි නිස්සාරණ ක්‍රියාකාරකම්, බොහෝ ප්‍රදේශවලින් බ්‍රසීලියානුවන් රාජ්‍යයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. සුලිස්ටා, ගිනිකොනදිග බ්‍රසීලය, නෝර්ඩෙස්ටිනෝ සහ [[ආදිවාසීන්|දේශීය]] සම්ප්‍රදායන් මිශ්‍රණයෙන් විවිධාකාර ආහාරපාන බිහි විය.

ප්‍රාන්තයේ බටහිර කොටසේ ජුරුවා සහ මෝවා ගංගා සහ වයඹ දෙසින් පිහිටි තාරෞකා සහ එන්විරා ගංගා කේන්ද්‍ර කර ගත් ගංගා ප්‍රවාහනය, විශේෂයෙන් නොවැම්බර් සහ ජුනි අතර ප්‍රධාන ප්‍රවාහන ක්‍රමය වේ. එම මාසවලදී තද සෘතුමය වැසි නිසා BR-364 මාර්ගය ගමන් කළ නොහැකි තත්වයට පත් වේ; එය සාමාන්‍යයෙන් රියෝ බ්‍රැන්කෝ සහ කෲසෙයිරෝ ඩෝ සුල් සම්බන්ධ කරයි.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:Former Spanish colonies]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>c0v8373joyoy4451b3ggpnipmklx5h5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749701</id>
      <parentid>749689</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749701</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3871" sha1="qxfwghhlk612feeqotvp9zkj2lf7jhf" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Acre in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''අක්රේ''' ({{IPA|pt|ˈakɾi|lang|Pt-br_Acre.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] උතුරු කලාපයේ සහ ඇමසෝනියා නීතික කලාපයේ බටහිර දෙසින් පිහිටි රාජ්‍යයකි. රටේ බටහිර කෙළවරේ, බ්‍රසීලියා සිට පැය දෙකක කාල වෙනසක් ඇතිව, අක්කරය උතුරු හා නැගෙනහිරින් බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත වන ඇමසෝනාස් සහ රොන්ඩෝනියාවෙන් දක්ෂිණාවර්තව මායිම් වී ඇති අතර, ගිනිකොන දෙසින් [[බොලිවියාව|බොලිවියානු]] [[පැන්ඩෝ දෙපාර්තමේන්තුව, බොලිවියාව|පැන්ඩෝ]] දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ ජාත්‍යන්තර මායිමක් සහ දකුණින් සහ බටහිරින් මැඩ්‍රේ ඩි ඩියෝස්, උකායාලි සහ ලොරෙටෝ යන [[පෙරූ|පේරු]] ප්‍රදේශ සමඟ මායිම් වේ. එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය රියෝ බ්‍රැන්කෝ ය. අනෙකුත් වැදගත් ස්ථාන අතර කෘසීරෝ ඩෝ සුල්, සේන මදුරෙයිරා, තාරාවාකා සහ ෆීජෝ ඇතුළත් වේ. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.42% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.2% ක් ජනනය කරයි. 

20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී එහි උච්චතම අවස්ථාවට ළඟා වූ රබර් කර්මාන්තයේ දැඩි නිස්සාරණ ක්‍රියාකාරකම්, බොහෝ ප්‍රදේශවලින් බ්‍රසීලියානුවන් රාජ්‍යයට ආකර්ෂණය කර ගත්තේය. සුලිස්ටා, ගිනිකොනදිග බ්‍රසීලය, නෝර්ඩෙස්ටිනෝ සහ [[ආදිවාසීන්|දේශීය]] සම්ප්‍රදායන් මිශ්‍රණයෙන් විවිධාකාර ආහාරපාන බිහි විය.

ප්‍රාන්තයේ බටහිර කොටසේ ජුරුවා සහ මෝවා ගංගා සහ වයඹ දෙසින් පිහිටි තාරෞකා සහ එන්විරා ගංගා කේන්ද්‍ර කර ගත් ගංගා ප්‍රවාහනය, විශේෂයෙන් නොවැම්බර් සහ ජුනි අතර ප්‍රධාන ප්‍රවාහන ක්‍රමය වේ. එම මාසවලදී තද සෘතුමය වැසි නිසා BR-364 මාර්ගය ගමන් කළ නොහැකි තත්වයට පත් වේ; එය සාමාන්‍යයෙන් රියෝ බ්‍රැන්කෝ සහ කෲසෙයිරෝ ඩෝ සුල් සම්බන්ධ කරයි.
[[ප්‍රවර්ගය:Former Spanish colonies]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>qxfwghhlk612feeqotvp9zkj2lf7jhf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182241</id>
    <revision>
      <id>749690</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:36:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292595234|Rondônia]]&quot;</comment>
      <origin>749690</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3179" sha1="f5agtvl4o8lgfujwfu88q8v07u9o88j" xml:space="preserve">'''රොන්ඩෝනියා''' ({{IPA|pt-BR|ʁõˈdoni.ɐ, ʁõˈdonjɐ|pron|Pt-br Rondônia.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය රටේ උතුරු උප කොටසේ (මධ්‍යම-බටහිර කොටස) පිහිටා ඇත. එය බටහිරින් අක්කර, උතුරින් ඇමසෝනාස්, නැගෙනහිරින් මැටෝ ග්‍රෝසෝ සහ දකුණින් [[බොලිවියාව|බොලිවියාවෙන්]] මායිම් වේ. 2021 වන විට රොන්ඩෝනියාවේ ජනගහනය 1,815,000 කි. එය පස්වන අඩුම ජනගහනය සහිත රාජ්‍යයයි. එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ මැඩෙයිරා ගඟෙන් ස්නානය කරන ලද පෝටෝ වෙල්හෝ ය . 1910 ගණන්වලදී රටේ උතුර ගවේෂණය කළ කැන්ඩිඩෝ රොන්ඩන් &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස පොත |last=Revkin |first=Andrew |url=https://books.google.com/books?id=gvwC4Ojo9fEC |title=The Burning Season: The Murder of Chico Mendes and the Fight for the Amazon Rain Forest |date=2004-09-30 |publisher=Island Press |isbn=9781610913485 |pages=118 |language=en}}&lt;/ref&gt; ගේ නමින් මෙම රාජ්‍යය නම් කරන ලදී. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.7% ක් පමණ ජීවත් වන මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.3% ක් පමණ සඳහා වගකිව යුතුය.

මෙම රාජ්‍යය මහ නගර සභා 52 කින් සමන්විත වන අතර එහි භූමි ප්‍රමාණය 237,590.547 km &lt;nowiki&gt;&lt;sup id=&quot;mwQQ&quot;&gt;2&lt;/sup&gt;&lt;/nowiki&gt; වන අතර එය [[රුමේනියාව|රුමේනියාවේ]] භූමි ප්‍රමාණයට සමාන වන අතර [[ක්‍රොඒෂියා|ක්‍රොඒෂියාවට]] වඩා පස් ගුණයකින් පමණ විශාලය. මීට අමතරව, Ariquemes, Cacoal, Guajará-Mirim, Ji-Parana, Rolim de Moura සහ Vilhena වැනි තවත් වැදගත් නගර තිබේ.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>f5agtvl4o8lgfujwfu88q8v07u9o88j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749702</id>
      <parentid>749690</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749702</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2959" sha1="nqyi5b4l1h21nkfecg7p0oqvzh45iwg" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Rondonia in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''රැන්ඩෝනියා''' ({{IPA|pt-BR|ʁõˈdoni.ɐ, ʁõˈdonjɐ|pron|Pt-br Rondônia.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය රටේ උතුරු උප කොටසේ (මධ්‍යම-බටහිර කොටස) පිහිටා ඇත. එය බටහිරින් අක්කර, උතුරින් ඇමසෝනාස්, නැගෙනහිරින් මැටෝ ග්‍රෝසෝ සහ දකුණින් [[බොලිවියාව|බොලිවියාවෙන්]] මායිම් වේ. 2021 වන විට රොන්ඩෝනියාවේ ජනගහනය 1,815,000 කි. එය පස්වන අඩුම ජනගහනය සහිත රාජ්‍යයයි. එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන්නේ මැඩෙයිරා ගඟෙන් ස්නානය කරන ලද පෝටෝ වෙල්හෝ ය . 1910 ගණන්වලදී රටේ උතුර ගවේෂණය කළ කැන්ඩිඩෝ රොන්ඩන් &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස පොත |last=Revkin |first=Andrew |url=https://books.google.com/books?id=gvwC4Ojo9fEC |title=The Burning Season: The Murder of Chico Mendes and the Fight for the Amazon Rain Forest |date=2004-09-30 |publisher=Island Press |isbn=9781610913485 |pages=118 |language=en}}&lt;/ref&gt; ගේ නමින් මෙම රාජ්‍යය නම් කරන ලදී. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.7% ක් පමණ ජීවත් වන මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.3% ක් පමණ සඳහා වගකිව යුතුය.

මෙම රාජ්‍යය මහ නගර සභා 52 කින් සමන්විත වන අතර එහි භූමි ප්‍රමාණය කිලෝමීටර 237,590.55 වන අතර එය [[රුමේනියාව|රුමේනියාවේ]] භූමි ප්‍රමාණයට සමාන වන අතර [[ක්‍රොඒෂියා|ක්‍රොඒෂියාවට]] වඩා පස් ගුණයකින් පමණ විශාලය. මීට අමතරව, ඇරිකේම්ස්, කොකෝල්, ගුජරා-මිරිම්, ජි-පරණ, රොලිම් ඩි මෝරා සහ විල්හේනා වැනි තවත් වැදගත් නගර තිබේ.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>nqyi5b4l1h21nkfecg7p0oqvzh45iwg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182242</id>
    <revision>
      <id>749691</id>
      <timestamp>2025-06-18T10:36:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1291216311|Tocantins]]&quot;</comment>
      <origin>749691</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5052" sha1="7tfjt9uwz8w721yejhju1mbujkuj2zj" xml:space="preserve">'''ටොකැන්ටින්''' ({{IPA|pt-BR|tokɐ̃ˈtʃĩs|lang|Pt-br Tocantins.ogg}} {{විස්තරාත්මක සටහන්|The presented pronunciation is in the [[Brazilian Portuguese]] variant spoken in Tocantins (and most of Brazil).}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය 1988 දී පිහිටුවන ලද නවතම රාජ්‍යය වන අතර එය කලින් ගෝයිස් ප්‍රාන්තයෙන් උතුරින් පහෙන් දෙකක් වූ ප්‍රදේශය ආවරණය කරයි.  ටොකැන්ටින්ස් {{Convert|277620.91|km2|mi2}} ආවරණය කරයි. සහ 2014 දී ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 1,496,880 කි.  එහි අගනුවර වන පල්මාස් හි ඉදිකිරීම් 1989 දී ආරම්භ විය; ප්‍රාන්තයේ අනෙකුත් නගර බොහොමයක් පෘතුගීසි යටත් විජිත සමයට අයත් වේ. අරගුවායිනා හැරුණු විට, ප්‍රාන්තයේ සැලකිය යුතු ජනගහනයක් සිටින තවත් නගර කිහිපයක් තිබේ. මෙම ප්‍රධාන වශයෙන් කෘෂිකාර්මික ප්‍රදේශය සංවර්ධනය කිරීම සඳහා රජය නව අගනුවරක්, ප්‍රධාන ජල විදුලි බලාගාර වේල්ලක්, දුම්රිය මාර්ග සහ ඒ ආශ්‍රිත යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කර ඇත. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.75% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.5% කට වගකිව යුතුය.

ටොකැන්ටින්ස් නව පදිංචිකරුවන් ලක්ෂ ගණනක් ආකර්ෂණය කර ගෙන ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් පැල්මාස් වෙතය. එය එහි ජල විදුලි සම්පත් මත ගොඩනැගෙමින් පවතී. අරගුවායියා සහ ටොකැන්ටින්ස් ගංගා සම්පූර්ණයෙන්ම බ්‍රසීලියානු භූමිය තුළ පිහිටා ඇති විශාලතම ජල පෝෂක ප්‍රදේශය ජලයෙන් යට කරයි. රියෝ ටොකැන්ටින්ස් ජල විදුලිය සඳහා වේල්ලක් බැඳ ඇති අතර, එමඟින් විනෝදාස්වාද මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්ව ඇති විශාල ජලාශයක් නිර්මාණය වී ඇත. රටේ මධ්‍යම කලාපයේ පිහිටා ඇති නිසා, ටොකැන්ටින්ස් [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් ද්‍රෝණියේ]] ලක්ෂණ මෙන්ම ''සෙරාඩෝ'' ලෙස හඳුන්වන අර්ධ විවෘත තණබිම් ද ඇත. ප්‍රාන්තයේ නිරිත දෙසින් පිහිටි බනානල් දූපත ( ''ඉල්හා ඩෝ බනානල්'' ), ලොව දෙවන විශාලතම [[ගංගා]] දූපත වේ.  Tocantins යනු Araguaia ජාතික වනෝද්‍යානය, Carajás ඉන්දියානු රක්ෂිතයන් සහ {{Convert|250|km}} පමණ දුරින් පිහිටි Jalapao රාජ්‍ය උද්‍යානයට ද නිවහන වේ. පැල්මාස් සිට. එහිදී, ගංගා වියළි භූ දර්ශනය තුළ ක්ෂේම භූමියක් නිර්මාණය කරන අතර, එම කලාපයට බොහෝ පරිසර සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කරයි.ග් ෆ්ඩ්ග්ඩ්ෆ්ග් ඩ් ග්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ඩ්ෆ්හ් හ්ඩ්ෆ් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද් ෆ්ඩ් හ්ෆ්ද්ෆ්ඩ් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>7tfjt9uwz8w721yejhju1mbujkuj2zj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749694</id>
      <parentid>749691</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:44:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749694</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4758" sha1="d4i5sqwb4wroyrpx8kma2qp8e028zx8" xml:space="preserve">'''ටෝකන්ටින්ස්''' ({{IPA|pt-BR|tokɐ̃ˈtʃĩs|lang|Pt-br Tocantins.ogg}} {{විස්තරාත්මක සටහන්|The presented pronunciation is in the [[Brazilian Portuguese]] variant spoken in Tocantins (and most of Brazil).}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය 1988 දී පිහිටුවන ලද නවතම රාජ්‍යය වන අතර එය කලින් ගෝයිස් ප්‍රාන්තයෙන් උතුරින් පහෙන් දෙකක් වූ ප්‍රදේශය ආවරණය කරයි.  ටොකැන්ටින්ස් වර්ග කිලෝමීටර 277,620.91 ආවරණය කරයි. 2014 දී ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 1,496,880 කි.  එහි අගනුවර වන පල්මාස් හි ඉදිකිරීම් 1989 දී ආරම්භ විය; ප්‍රාන්තයේ අනෙකුත් නගර බොහොමයක් පෘතුගීසි යටත් විජිත සමයට අයත් වේ. අරගුවායිනා හැරුණු විට, ප්‍රාන්තයේ සැලකිය යුතු ජනගහනයක් සිටින තවත් නගර කිහිපයක් තිබේ. මෙම ප්‍රධාන වශයෙන් කෘෂිකාර්මික ප්‍රදේශය සංවර්ධනය කිරීම සඳහා රජය නව අගනුවරක්, ප්‍රධාන ජල විදුලි බලාගාර වේල්ලක්, දුම්රිය මාර්ග සහ ඒ ආශ්‍රිත යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කර ඇත. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.75% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.5% කට වගකිව යුතුය.

ටොකැන්ටින්ස් නව පදිංචිකරුවන් ලක්ෂ ගණනක් ආකර්ෂණය කර ගෙන ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් පැල්මාස් වෙතය. එය එහි ජල විදුලි සම්පත් මත ගොඩනැගෙමින් පවතී. අරගුවායියා සහ ටොකැන්ටින්ස් ගංගා සම්පූර්ණයෙන්ම බ්‍රසීලියානු භූමිය තුළ පිහිටා ඇති විශාලතම ජල පෝෂක ප්‍රදේශය ජලයෙන් යට කරයි. රියෝ ටොකැන්ටින්ස් ජල විදුලිය සඳහා වේල්ලක් බැඳ ඇති අතර, එමඟින් විනෝදාස්වාද මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්ව ඇති විශාල ජලාශයක් නිර්මාණය වී ඇත. රටේ මධ්‍යම කලාපයේ පිහිටා ඇති නිසා, ටොකැන්ටින්ස් [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් ද්‍රෝණියේ]] ලක්ෂණ මෙන්ම ''සෙරාඩෝ'' ලෙස හඳුන්වන අර්ධ විවෘත තණබිම් ද ඇත. ප්‍රාන්තයේ නිරිත දෙසින් පිහිටි බනානල් දූපත ( ''ඉල්හා ඩෝ බනානල්'' ), ලොව දෙවන විශාලතම [[ගංගා]] දූපත වේ.  ටෝකන්ටින්ස් යනු අරගුවායියා ජාතික වනෝද්‍යානය, කරජාස් ඉන්දියානු රක්ෂිතයන් සහ කිලෝමීටර 250 පමණ දුරින් පිහිටි ජලපාඕ රාජ්‍ය උද්‍යානයට ද නිවහන වේ. පැල්මාස් සිට. එහිදී, ගංගා වියළි භූ දර්ශනය තුළ ක්ෂේම භූමියක් නිර්මාණය කරන අතර, එම කලාපයට බොහෝ පරිසර සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කරයි.

== සටහන් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>d4i5sqwb4wroyrpx8kma2qp8e028zx8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749696</id>
      <parentid>749694</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T10:56:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749696</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4862" sha1="3h9qziq4vdhjluyq5uuifiil1x0bqpn" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Tocantins in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''ටෝකන්ටින්ස්''' ({{IPA|pt-BR|tokɐ̃ˈtʃĩs|lang|Pt-br Tocantins.ogg}} {{විස්තරාත්මක සටහන්|The presented pronunciation is in the [[Brazilian Portuguese]] variant spoken in Tocantins (and most of Brazil).}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය 1988 දී පිහිටුවන ලද නවතම රාජ්‍යය වන අතර එය කලින් ගෝයිස් ප්‍රාන්තයෙන් උතුරින් පහෙන් දෙකක් වූ ප්‍රදේශය ආවරණය කරයි.  ටොකැන්ටින්ස් වර්ග කිලෝමීටර 277,620.91 ආවරණය කරයි. 2014 දී ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය 1,496,880 කි.  එහි අගනුවර වන පල්මාස් හි ඉදිකිරීම් 1989 දී ආරම්භ විය; ප්‍රාන්තයේ අනෙකුත් නගර බොහොමයක් පෘතුගීසි යටත් විජිත සමයට අයත් වේ. අරගුවායිනා හැරුණු විට, ප්‍රාන්තයේ සැලකිය යුතු ජනගහනයක් සිටින තවත් නගර කිහිපයක් තිබේ. මෙම ප්‍රධාන වශයෙන් කෘෂිකාර්මික ප්‍රදේශය සංවර්ධනය කිරීම සඳහා රජය නව අගනුවරක්, ප්‍රධාන ජල විදුලි බලාගාර වේල්ලක්, දුම්රිය මාර්ග සහ ඒ ආශ්‍රිත යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කර ඇත. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 0.75% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.5% කට වගකිව යුතුය.

ටොකැන්ටින්ස් නව පදිංචිකරුවන් ලක්ෂ ගණනක් ආකර්ෂණය කර ගෙන ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් පැල්මාස් වෙතය. එය එහි ජල විදුලි සම්පත් මත ගොඩනැගෙමින් පවතී. අරගුවායියා සහ ටොකැන්ටින්ස් ගංගා සම්පූර්ණයෙන්ම බ්‍රසීලියානු භූමිය තුළ පිහිටා ඇති විශාලතම ජල පෝෂක ප්‍රදේශය ජලයෙන් යට කරයි. රියෝ ටොකැන්ටින්ස් ජල විදුලිය සඳහා වේල්ලක් බැඳ ඇති අතර, එමඟින් විනෝදාස්වාද මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්ව ඇති විශාල ජලාශයක් නිර්මාණය වී ඇත. රටේ මධ්‍යම කලාපයේ පිහිටා ඇති නිසා, ටොකැන්ටින්ස් [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් ද්‍රෝණියේ]] ලක්ෂණ මෙන්ම ''සෙරාඩෝ'' ලෙස හඳුන්වන අර්ධ විවෘත තණබිම් ද ඇත. ප්‍රාන්තයේ නිරිත දෙසින් පිහිටි බනානල් දූපත ( ''ඉල්හා ඩෝ බනානල්'' ), ලොව දෙවන විශාලතම [[ගංගා]] දූපත වේ.  ටෝකන්ටින්ස් යනු අරගුවායියා ජාතික වනෝද්‍යානය, කරජාස් ඉන්දියානු රක්ෂිතයන් සහ කිලෝමීටර 250 පමණ දුරින් පිහිටි ජලපාඕ රාජ්‍ය උද්‍යානයට ද නිවහන වේ. පැල්මාස් සිට. එහිදී, ගංගා වියළි භූ දර්ශනය තුළ ක්ෂේම භූමියක් නිර්මාණය කරන අතර, එම කලාපයට බොහෝ පරිසර සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කරයි.

== සටහන් ==
&lt;references group=&quot;lower-alpha&quot; /&gt;
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>3h9qziq4vdhjluyq5uuifiil1x0bqpn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182243</id>
    <revision>
      <id>749703</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:00:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292518270|Federal District (Brazil)]]&quot;</comment>
      <origin>749703</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1759" sha1="2f5f31igxvlplo7pw8hors4kgn3mtlv" xml:space="preserve">
'''ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය''' ( {{Langx|pt|Distrito Federal}}   {{IPA|pt|dʒisˈtɾitu fedeˈɾaw||Pt-br_Distrito Federal.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති මෙය, කුඩාම බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකකය වන අතර මහ නගර සභා නොමැති එකම එක වන අතර පරිපාලන කලාප 35 කට බෙදා ඇත. බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් [[අගනුවර]] වන බ්‍රසීලියා, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයේ [[අගනුවර|රජයේ ආසනය]] ද වන අතර, එහි භූමිය තුළ පිහිටා ඇත. ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ගොයියාස් ප්‍රාන්තයෙන් වට වී ඇත, නමුත් එය මිනාස් ජෙරයිස් සමඟ කුඩා මායිමක් බෙදා ගනී.සෆ් ස්ඩ්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1960]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>2f5f31igxvlplo7pw8hors4kgn3mtlv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749710</id>
      <parentid>749703</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:07:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749710</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1464" sha1="hv1gk0n66dhhf96tg4xe1ujz0fpvdkm" xml:space="preserve">
'''ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය''' ( {{Langx|pt|Distrito Federal}}   {{IPA|pt|dʒisˈtɾitu fedeˈɾaw||Pt-br_Distrito Federal.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති මෙය, කුඩාම බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකකය වන අතර මහ නගර සභා නොමැති එකම එක වන අතර පරිපාලන කලාප 35 කට බෙදා ඇත. බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් [[අගනුවර]] වන බ්‍රසීලියා, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයේ [[අගනුවර|රජයේ ආසනය]] ද වන අතර, එහි භූමිය තුළ පිහිටා ඇත. ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ගොයියාස් ප්‍රාන්තයෙන් වට වී ඇත, නමුත් එය මිනාස් ජෙරයිස් සමඟ කුඩා මායිමක් බෙදා ගනී.
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1960]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>hv1gk0n66dhhf96tg4xe1ujz0fpvdkm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749714</id>
      <parentid>749710</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:11:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749714</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1539" sha1="1fetgth9p82m5alycvib20qrh2mlsta" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Distrito Federal in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය''' ( {{Langx|pt|Distrito Federal}}   {{IPA|pt|dʒisˈtɾitu fedeˈɾaw||Pt-br_Distrito Federal.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. මධ්‍ය-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති මෙය, කුඩාම බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකකය වන අතර මහ නගර සභා නොමැති එකම එක වන අතර පරිපාලන කලාප 35 කට බෙදා ඇත. බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් [[අගනුවර]] වන බ්‍රසීලියා, ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයේ [[අගනුවර|රජයේ ආසනය]] ද වන අතර, එහි භූමිය තුළ පිහිටා ඇත. ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ගොයියාස් ප්‍රාන්තයෙන් වට වී ඇත, නමුත් එය මිනාස් ජෙරයිස් සමඟ කුඩා මායිමක් බෙදා ගනී.
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1960]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>1fetgth9p82m5alycvib20qrh2mlsta</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>මටෝ ග්‍රෝසෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182244</id>
    <revision>
      <id>749704</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:01:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1288225198|Mato Grosso]]&quot;</comment>
      <origin>749704</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3904" sha1="h0j7euqa8yta75ublk7nhks3hu3ezfm" xml:space="preserve">
'''මැටෝ ග්‍රෝසෝ''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu|-|Pt-br Mato Grosso.ogg}} – {{Literal translation|Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;ඝන පඳුරු&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්තවලින් එකකි, එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව තුන්වන විශාලතම වේ .  බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.66% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර එය බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.9% කට වගකිව යුතුය.

අසල්වැසි ප්‍රාන්ත (බටහිර සිට දක්ෂිණාවර්තව): [[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Rondônia]], [[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Amazonas]], [[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Pará]], [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Tocantins]], Goiás සහ Mato Grosso do Sul . එය මහ නගර සභා 142 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 903,357 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍යය එහි නිරිතදිග අසල්වැසියා වන [[බොලිවියාව|බොලිවියානු]] ජාතියේ ප්‍රමාණයෙන් දළ වශයෙන් 82.2% කි. විශාල ''චපාඩා'' සහ තැනිතලා ප්‍රදේශ අතර මාරුවෙන් මාරුවට පැතිරෙන පැතලි භූ දර්ශනයක් සහිත රාජ්‍යයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝහි ප්‍රධාන පරිසර පද්ධති තුනක් අඩංගු වේ: සෙරාඩෝ, පැන්ටනල් සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරය]] .

ගුහා, ගුහා, මංපෙත් සහ දිය ඇලි සහිත චපාඩා ඩොස් ගුයිමරේස් ජාතික වනෝද්‍යානය එහි සංචාරක ආකර්ෂණයන්ගෙන් එකකි. ප්‍රාන්තයේ අන්ත වයඹ දෙසින් ඇමසෝනියානු වනාන්තරයෙන් කුඩා කොටසක් ඇත. සින්ගු ස්වදේශීය උද්‍යානය සහ අරගුවායා ගඟ මාටෝ ග්‍රෝසෝ හි පිහිටා ඇත. තව දුරටත් දකුණට, ලොව විශාලතම [[තෙත්බිම්|තෙත් බිම]] වන පැන්ටනාල්, සත්ව විශේෂ දහසකට ආසන්න සංඛ්‍යාවකට සහ බොහෝ ජලජ පක්ෂීන්ට වාසස්ථානයකි. සෆ් ස්ඩ්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>h0j7euqa8yta75ublk7nhks3hu3ezfm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749709</id>
      <parentid>749704</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:07:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749709</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3723" sha1="40nt4a73p1ffqklb6vb4qgrxmfmzr5c" xml:space="preserve">
'''මටෝ ග්‍රෝසෝ''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu|-|Pt-br Mato Grosso.ogg}} – {{Literal translation|Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;ඝන පඳුරු&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්තවලින් එකකි, එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව තුන්වන විශාලතම වේ .  බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.66% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර එය බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.9% කට වගකිව යුතුය.

අසල්වැසි ප්‍රාන්ත (බටහිර සිට දක්ෂිණාවර්තව): [[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|රැන්ඩෝනියා]], [[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ඇමසෝනාස්]], [[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|පරා]], [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ටෝකන්ටින්ස්]], ගොයියාස් සහ මාටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්. එය මහ නගර සභා 142 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 903,357 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍යය එහි නිරිතදිග අසල්වැසියා වන [[බොලිවියාව|බොලිවියානු]] ජාතියේ ප්‍රමාණයෙන් දළ වශයෙන් 82.2% කි. විශාල ''චපාඩා'' සහ තැනිතලා ප්‍රදේශ අතර මාරුවෙන් මාරුවට පැතිරෙන පැතලි භූ දර්ශනයක් සහිත රාජ්‍යයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝහි ප්‍රධාන පරිසර පද්ධති තුනක් අඩංගු වේ: සෙරාඩෝ, පැන්ටනල් සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරය]] .

ගුහා, ගුහා, මංපෙත් සහ දිය ඇලි සහිත චපාඩා ඩොස් ගුයිමරේස් ජාතික වනෝද්‍යානය එහි සංචාරක ආකර්ෂණයන්ගෙන් එකකි. ප්‍රාන්තයේ අන්ත වයඹ දෙසින් ඇමසෝනියානු වනාන්තරයෙන් කුඩා කොටසක් ඇත. සින්ගු ස්වදේශීය උද්‍යානය සහ අරගුවායා ගඟ මාටෝ ග්‍රෝසෝ හි පිහිටා ඇත. තව දුරටත් දකුණට, ලොව විශාලතම [[තෙත්බිම්|තෙත් බිම]] වන පැන්ටනාල්, සත්ව විශේෂ දහසකට ආසන්න සංඛ්‍යාවකට සහ බොහෝ ජලජ පක්ෂීන්ට වාසස්ථානයකි.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>40nt4a73p1ffqklb6vb4qgrxmfmzr5c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749713</id>
      <parentid>749709</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:11:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749713</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3793" sha1="fobq0lcs1d4jjlridbtb17qkg9tiszw" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Mato Grosso in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''මටෝ ග්‍රෝසෝ''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu|-|Pt-br Mato Grosso.ogg}} – {{Literal translation|Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;ඝන පඳුරු&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්තවලින් එකකි, එය භූමි ප්‍රමාණය අනුව තුන්වන විශාලතම වේ .  බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.66% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර එය බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.9% කට වගකිව යුතුය.

අසල්වැසි ප්‍රාන්ත (බටහිර සිට දක්ෂිණාවර්තව): [[රැන්ඩෝනියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|රැන්ඩෝනියා]], [[ඇමසෝනාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ඇමසෝනාස්]], [[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|පරා]], [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ටෝකන්ටින්ස්]], ගොයියාස් සහ මාටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්. එය මහ නගර සභා 142 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 903,357 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍යය එහි නිරිතදිග අසල්වැසියා වන [[බොලිවියාව|බොලිවියානු]] ජාතියේ ප්‍රමාණයෙන් දළ වශයෙන් 82.2% කි. විශාල ''චපාඩා'' සහ තැනිතලා ප්‍රදේශ අතර මාරුවෙන් මාරුවට පැතිරෙන පැතලි භූ දර්ශනයක් සහිත රාජ්‍යයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝහි ප්‍රධාන පරිසර පද්ධති තුනක් අඩංගු වේ: සෙරාඩෝ, පැන්ටනල් සහ [[ඇමසෝන් වැසි වනාන්තරය|ඇමසන් වැසි වනාන්තරය]] .

ගුහා, ගුහා, මංපෙත් සහ දිය ඇලි සහිත චපාඩා ඩොස් ගුයිමරේස් ජාතික වනෝද්‍යානය එහි සංචාරක ආකර්ෂණයන්ගෙන් එකකි. ප්‍රාන්තයේ අන්ත වයඹ දෙසින් ඇමසෝනියානු වනාන්තරයෙන් කුඩා කොටසක් ඇත. සින්ගු ස්වදේශීය උද්‍යානය සහ අරගුවායා ගඟ මාටෝ ග්‍රෝසෝ හි පිහිටා ඇත. තව දුරටත් දකුණට, ලොව විශාලතම [[තෙත්බිම්|තෙත් බිම]] වන පැන්ටනාල්, සත්ව විශේෂ දහසකට ආසන්න සංඛ්‍යාවකට සහ බොහෝ ජලජ පක්ෂීන්ට වාසස්ථානයකි.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>fobq0lcs1d4jjlridbtb17qkg9tiszw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182245</id>
    <revision>
      <id>749705</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:01:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295952243|Mato Grosso do Sul]]&quot;</comment>
      <origin>749705</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5741" sha1="7ftq2b3a67i0wha0grnl48ju06vbs2y" xml:space="preserve">
'''මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu du ˈsuw|-|Pt-br Mato Grosso do Sul.ogg}} {{Literal translation|South Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;දකුණු ඝන බුෂ්&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ දකුණු කොටසේ පිහිටා ඇති අතර බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත පහකට මායිම් වේ: මැටෝ ග්‍රෝසෝ (උතුරට), ගොයියාස් සහ මිනාස් ජෙරයිස් (ඊසාන දෙසින්), සාඕ පවුලෝ (නැගෙනහිර) සහ පරානා (ගිනිකොන දෙසින්); සහ [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකානු]] රටවල් දෙකක්: [[පැරගුවේ]] (දකුණු සහ නිරිතදිග) සහ [[බොලිවියාව]] (බටහිර). එය මහ නගර සභා 79 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 357,145.532 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර එය [[ජර්මනිය|ජර්මනියට]] සමාන ප්‍රමාණයකි. 2021 දී ජනගහනය 2,839,188 ක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්, [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] 21 වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වේ.

කැම්පෝ ග්‍රෑන්ඩ් යනු මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් හි අගනුවර සහ විශාලතම නගරයයි. රාජ්‍ය ආර්ථිකය බොහෝ දුරට [[කෘෂිකර්මය|කෘෂිකර්මාන්තය]] සහ [[ගවයා|ගව]] පාලනය මත පදනම් වේ. [[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] දකුණින් හරස් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් සාමාන්‍යයෙන් උණුසුම්, සමහර විට උණුසුම් සහ තෙතමනය සහිත දේශගුණයක් ඇති අතර, පරානා ගඟේ අතු ගංගා රාශියක් හරහා ගමන් කරයි. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.3% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.5% කට වගකිව යුතුය. මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් එහි ස්වභාවික පරිසරය සඳහා ද ප්‍රසිද්ධ වන අතර එය දේශීය හා ජාත්‍යන්තර සංචාරක ගමනාන්තයකි. පැන්ටනල් පහත් බිම් මහ නගර සභා 12 ක් ආවරණය කරන අතර වනාන්තර, ස්වාභාවික වැලි ඉවුරු, සැවානා, විවෘත තණබිම්, කෙත්වතු සහ පඳුරු සහිත විවිධ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ ඉදිරිපත් කරයි. බොඩොකේනා කන්දේ පිහිටි බොනිටෝ නගරයේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ගුහා, ස්වාභාවික [[ගංගා]], [[දිය ඇලි]], පිහිනුම් තටාක සහ ගෲටා ඩෝ ලාගෝ අසුල් ගුහාව ඇත.

''මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්'' යන නම [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි භාෂාවෙන්]] &quot;දකුණු ඝන පඳුරු&quot; සඳහා වන අතර එය 1979 ජනවාරි 1 වන දින බෙදී ගිය එහි උතුරු අසල්වැසි ප්‍රාන්තයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ වෙතින් උරුම වී ඇත. මෙම රාජ්‍යය තවමත් වාචික කථාවේදී &quot;මැටෝ ග්‍රෝසෝ&quot; ලෙස හැඳින්වේ. බෙදීම සිදු වූ අවස්ථාවේදී සහ ඉන් පසුව යෝජනා කරන ලද අනෙකුත් නම් අතරට &quot;පන්ටනාල්&quot; (එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ භූගෝලීය ලක්ෂණයට යොමු කිරීම) සහ &quot;මාරකාජු&quot; (උතුරේ සිට දකුණට ප්‍රාන්තය හරහා ගමන් කරන මාරකාජු කඳු වැටියට යොමු කිරීම) ඇතුළත් වේ.සෆ් ස්ඩ්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1979]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]</text>
      <sha1>7ftq2b3a67i0wha0grnl48ju06vbs2y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749711</id>
      <parentid>749705</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:07:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749711</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5440" sha1="5rbv58kjxcqx1vq7dnw9552q0jb6mdn" xml:space="preserve">
'''මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu du ˈsuw|-|Pt-br Mato Grosso do Sul.ogg}} {{Literal translation|South Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;දකුණු ඝන බුෂ්&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ දකුණු කොටසේ පිහිටා ඇති අතර බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත පහකට මායිම් වේ: මැටෝ ග්‍රෝසෝ (උතුරට), ගොයියාස් සහ මිනාස් ජෙරයිස් (ඊසාන දෙසින්), සාඕ පවුලෝ (නැගෙනහිර) සහ පරානා (ගිනිකොන දෙසින්); සහ [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකානු]] රටවල් දෙකක්: [[පැරගුවේ]] (දකුණු සහ නිරිතදිග) සහ [[බොලිවියාව]] (බටහිර). එය මහ නගර සභා 79 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 357,145.532 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර එය [[ජර්මනිය|ජර්මනියට]] සමාන ප්‍රමාණයකි. 2021 දී ජනගහනය 2,839,188 ක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්, [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] 21 වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වේ.

කැම්පෝ ග්‍රෑන්ඩ් යනු මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් හි අගනුවර සහ විශාලතම නගරයයි. රාජ්‍ය ආර්ථිකය බොහෝ දුරට [[කෘෂිකර්මය|කෘෂිකර්මාන්තය]] සහ [[ගවයා|ගව]] පාලනය මත පදනම් වේ. [[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] දකුණින් හරස් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් සාමාන්‍යයෙන් උණුසුම්, සමහර විට උණුසුම් සහ තෙතමනය සහිත දේශගුණයක් ඇති අතර, පරානා ගඟේ අතු ගංගා රාශියක් හරහා ගමන් කරයි. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.3% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.5% කට වගකිව යුතුය. මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් එහි ස්වභාවික පරිසරය සඳහා ද ප්‍රසිද්ධ වන අතර එය දේශීය හා ජාත්‍යන්තර සංචාරක ගමනාන්තයකි. පැන්ටනල් පහත් බිම් මහ නගර සභා 12 ක් ආවරණය කරන අතර වනාන්තර, ස්වාභාවික වැලි ඉවුරු, සැවානා, විවෘත තණබිම්, කෙත්වතු සහ පඳුරු සහිත විවිධ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ ඉදිරිපත් කරයි. බොඩොකේනා කන්දේ පිහිටි බොනිටෝ නගරයේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ගුහා, ස්වාභාවික [[ගංගා]], [[දිය ඇලි]], පිහිනුම් තටාක සහ ගෲටා ඩෝ ලාගෝ අසුල් ගුහාව ඇත.

''මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්'' යන නම [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි භාෂාවෙන්]] &quot;දකුණු ඝන පඳුරු&quot; සඳහා වන අතර එය 1979 ජනවාරි 1 වන දින බෙදී ගිය එහි උතුරු අසල්වැසි ප්‍රාන්තයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ වෙතින් උරුම වී ඇත. මෙම රාජ්‍යය තවමත් වාචික කථාවේදී &quot;මටෝ ග්‍රෝසෝ&quot; ලෙස හැඳින්වේ. බෙදීම සිදු වූ අවස්ථාවේදී සහ ඉන් පසුව යෝජනා කරන ලද අනෙකුත් නම් අතරට &quot;පන්ටනාල්&quot; (එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ භූගෝලීය ලක්ෂණයට යොමු කිරීම) සහ &quot;මාරකාජු&quot; (උතුරේ සිට දකුණට ප්‍රාන්තය හරහා ගමන් කරන මාරකාජු කඳු වැටියට යොමු කිරීම) ඇතුළත් වේ.
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1979]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]</text>
      <sha1>5rbv58kjxcqx1vq7dnw9552q0jb6mdn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749715</id>
      <parentid>749711</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:11:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749715</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5517" sha1="kqoxwqv3g7m9mnbyugj4lyoep8asgq7" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Mato Grosso do Sul in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්''' ({{IPA|pt|ˈmatu ˈɡɾosu du ˈsuw|-|Pt-br Mato Grosso do Sul.ogg}} {{Literal translation|South Thick Bush}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;දකුණු ඝන බුෂ්&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ දකුණු කොටසේ පිහිටා ඇති අතර බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත පහකට මායිම් වේ: මැටෝ ග්‍රෝසෝ (උතුරට), ගොයියාස් සහ මිනාස් ජෙරයිස් (ඊසාන දෙසින්), සාඕ පවුලෝ (නැගෙනහිර) සහ පරානා (ගිනිකොන දෙසින්); සහ [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකානු]] රටවල් දෙකක්: [[පැරගුවේ]] (දකුණු සහ නිරිතදිග) සහ [[බොලිවියාව]] (බටහිර). එය මහ නගර සභා 79 කට බෙදා ඇති අතර වර්ග කිලෝමීටර් 357,145.532 ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර එය [[ජර්මනිය|ජර්මනියට]] සමාන ප්‍රමාණයකි. 2021 දී ජනගහනය 2,839,188 ක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්, [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] 21 වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වේ.

කැම්පෝ ග්‍රෑන්ඩ් යනු මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් හි අගනුවර සහ විශාලතම නගරයයි. රාජ්‍ය ආර්ථිකය බොහෝ දුරට [[කෘෂිකර්මය|කෘෂිකර්මාන්තය]] සහ [[ගවයා|ගව]] පාලනය මත පදනම් වේ. [[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] දකුණින් හරස් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් සාමාන්‍යයෙන් උණුසුම්, සමහර විට උණුසුම් සහ තෙතමනය සහිත දේශගුණයක් ඇති අතර, පරානා ගඟේ අතු ගංගා රාශියක් හරහා ගමන් කරයි. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.3% ක් මෙම රාජ්‍යයේ ජීවත් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1.5% කට වගකිව යුතුය. මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල් එහි ස්වභාවික පරිසරය සඳහා ද ප්‍රසිද්ධ වන අතර එය දේශීය හා ජාත්‍යන්තර සංචාරක ගමනාන්තයකි. පැන්ටනල් පහත් බිම් මහ නගර සභා 12 ක් ආවරණය කරන අතර වනාන්තර, ස්වාභාවික වැලි ඉවුරු, සැවානා, විවෘත තණබිම්, කෙත්වතු සහ පඳුරු සහිත විවිධ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ ඉදිරිපත් කරයි. බොඩොකේනා කන්දේ පිහිටි බොනිටෝ නගරයේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ගුහා, ස්වාභාවික [[ගංගා]], [[දිය ඇලි]], පිහිනුම් තටාක සහ ගෲටා ඩෝ ලාගෝ අසුල් ගුහාව ඇත.

''මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්'' යන නම [[පෘතුගීසි භාෂාව|පෘතුගීසි භාෂාවෙන්]] &quot;දකුණු ඝන පඳුරු&quot; සඳහා වන අතර එය 1979 ජනවාරි 1 වන දින බෙදී ගිය එහි උතුරු අසල්වැසි ප්‍රාන්තයක් වන මැටෝ ග්‍රෝසෝ වෙතින් උරුම වී ඇත. මෙම රාජ්‍යය තවමත් වාචික කථාවේදී &quot;මටෝ ග්‍රෝසෝ&quot; ලෙස හැඳින්වේ. බෙදීම සිදු වූ අවස්ථාවේදී සහ ඉන් පසුව යෝජනා කරන ලද අනෙකුත් නම් අතරට &quot;පන්ටනාල්&quot; (එහි වඩාත් ප්‍රසිද්ධ භූගෝලීය ලක්ෂණයට යොමු කිරීම) සහ &quot;මාරකාජු&quot; (උතුරේ සිට දකුණට ප්‍රාන්තය හරහා ගමන් කරන මාරකාජු කඳු වැටියට යොමු කිරීම) ඇතුළත් වේ.
[[ප්‍රවර්ගය:States and territories established in 1979]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]</text>
      <sha1>kqoxwqv3g7m9mnbyugj4lyoep8asgq7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182246</id>
    <revision>
      <id>749706</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:01:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1290337201|Goiás]]&quot;</comment>
      <origin>749706</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5720" sha1="kzknwrcypqpexov5aw2jvedbc1h2jnu" xml:space="preserve">'''ගොයියාස්''' ({{IPA|pt-BR|ɡo(j)ˈjas|lang|Pt-br Goiás.ogg}} ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටි බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යයකි . Goiás මායිම් වන්නේ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයට සහ (උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව) [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Tocantins]], Bahia, Minas Gerais, Mato Grosso do Sul සහ Mato Grosso යන ප්‍රාන්තවලටය. ප්‍රාන්ත අගනුවර Goiânia වේ. මිලියන 7.2 ක ජනගහනයක් සිටින ගොයියාස්, මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර රටේ 11 වන වැඩිම ජනගහනය සහිත රාජ්‍යය වේ . බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකක අතරින් නවවන විශාලතම ආර්ථිකය එයට ඇත. බ්‍රසීලයේ භූ ආර්ථික අංශයේ, ගෝයියාස් අයත් වන්නේ සෙන්ට්‍රෝ-සුල් (මැද-දකුණ) ට වන අතර එය බ්‍රසීලයේ දකුණු කොටසේ උතුරු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්තය වේ. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 3.3% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.7% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=16 November 2021 |title=Estudo revela que o PIB de Goiás atingiu quase o dobro em relação as riquezas nacionais |url=https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302000114/https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් හි ඉතිහාසය 18 වන සියවස ආරම්භය දක්වා දිව යන අතර, සාඕ පවුලෝ සිට පුරෝගාමීන්ගේ පැමිණීමත් සමඟ එය ආරම්භ වේ. විලා බෝවා (පසුව ගොයියාස් ලෙස නම් කරන ලදී) ආරම්භ කරන ලද රියෝ වර්මෙල්හෝ කලාපය මුලින්ම අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1930 ගණන්වල නව අගනුවර වන ගොයියානියාව ආරම්භ කිරීමත් සමඟ සහ විශේෂයෙන් 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියාව ඉදිකිරීමත් සමඟ රාජ්‍යයේ සංවර්ධනය සහ ජනාවාසකරණය වඩාත් තීව්‍ර ආකාරයකින් සිදු විය. &lt;ref name=&quot;Introduction to historia de Goiás&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=11 June 2010 |title=História de Goiás |url=http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211208172426/http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |archive-date=8 December 2021 |access-date=February 14, 2016 |publisher=Find Everything and Region}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් නගරය ''චපාඩෝස්'' (සානුව) භූ දර්ශනයකින් සංලක්ෂිත වේ. ජුනි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා නියඟ සමයේ උච්චතම අවස්ථාවේදී, වැසි නොමැතිකම නිසා අරගුවායියා ගඟේ මට්ටම පහත වැටී {{Convert|2|km|mi}} වෙරළ තීරයන්. මිනීරෝස් මහ නගර සභාවේ එමාස් ජාතික වනෝද්‍යානයේදී, කලාපයේ සාමාන්‍ය සත්ත්ව හා ශාක විශේෂ නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. චපාඩා ඩොස් වෙඩියිරෝස් හි ප්‍රධාන ආකර්ෂණයන් වන්නේ කැනියන්, නිම්න, වේගවත් දිය ඇලි සහ දිය ඇලි ය. අනෙකුත් ආකර්ෂණීය ස්ථාන අතරට ඓතිහාසික ගොයියාස් නගරය සහ කල්දාස් නෝවාස් හි උණු දිය උල්පත් ඇතුළත් වේ.සෆ් ස්ඩ්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස්ෆ් ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්ඩ්ස් ෆ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>kzknwrcypqpexov5aw2jvedbc1h2jnu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749712</id>
      <parentid>749706</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:09:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749712</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5569" sha1="bc6vwohv7mt1wdyztjlw0j47jaxohgt" xml:space="preserve">'''ගොයාස්''' ({{IPA|pt-BR|ɡo(j)ˈjas|lang|Pt-br Goiás.ogg}} ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටි බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යයකි . ගොයාස් මායිම් වන්නේ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයට සහ (උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව) [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ටෝකන්ටින්ස්]], බහියා, මිනාස් ජෙරයිස්, මැටෝ ග්‍රෝසෝ  ඩො සුල් සහ මැටෝ ග්‍රෝසෝ යන ප්‍රාන්තවලටය. ප්‍රාන්ත අගනුවර ගොයියානියා වේ. මිලියන 7.2 ක ජනගහනයක් සිටින ගොයියාස්, මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර රටේ 11 වන වැඩිම ජනගහනය සහිත රාජ්‍යය වේ . බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකක අතරින් නවවන විශාලතම ආර්ථිකය එයට ඇත. බ්‍රසීලයේ භූ ආර්ථික අංශයේ, ගෝයියාස් අයත් වන්නේ සෙන්ට්‍රෝ-සුල් (මැද-දකුණ) ට වන අතර එය බ්‍රසීලයේ දකුණු කොටසේ උතුරු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්තය වේ. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 3.3% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.7% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=16 November 2021 |title=Estudo revela que o PIB de Goiás atingiu quase o dobro em relação as riquezas nacionais |url=https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302000114/https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් හි ඉතිහාසය 18 වන සියවස ආරම්භය දක්වා දිව යන අතර, සාඕ පවුලෝ සිට පුරෝගාමීන්ගේ පැමිණීමත් සමඟ එය ආරම්භ වේ. විලා බෝවා (පසුව ගොයියාස් ලෙස නම් කරන ලදී) ආරම්භ කරන ලද රියෝ වර්මෙල්හෝ කලාපය මුලින්ම අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1930 ගණන්වල නව අගනුවර වන ගොයියානියාව ආරම්භ කිරීමත් සමඟ සහ විශේෂයෙන් 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියාව ඉදිකිරීමත් සමඟ රාජ්‍යයේ සංවර්ධනය සහ ජනාවාසකරණය වඩාත් තීව්‍ර ආකාරයකින් සිදු විය. &lt;ref name=&quot;Introduction to historia de Goiás&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=11 June 2010 |title=História de Goiás |url=http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211208172426/http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |archive-date=8 December 2021 |access-date=February 14, 2016 |publisher=Find Everything and Region}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් නගරය ''චපාඩෝස්'' (සානුව) භූ දර්ශනයකින් සංලක්ෂිත වේ. ජුනි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා නියඟ සමයේ උච්චතම අවස්ථාවේදී, වැසි නොමැතිකම නිසා අරගුවායියා ගඟේ මට්ටම පහත වැටී ඇත. මිනීරෝස් මහ නගර සභාවේ එමාස් ජාතික වනෝද්‍යානයේදී, කලාපයේ සාමාන්‍ය සත්ත්ව හා ශාක විශේෂ නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. චපාඩා ඩොස් වෙඩියිරෝස් හි ප්‍රධාන ආකර්ෂණයන් වන්නේ කැනියන්, නිම්න, වේගවත් දිය ඇලි සහ දිය ඇලි ය. අනෙකුත් ආකර්ෂණීය ස්ථාන අතරට ඓතිහාසික ගොයියාස් නගරය සහ කල්දාස් නෝවාස් හි උණු දිය උල්පත් ඇතුළත් වේ.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>bc6vwohv7mt1wdyztjlw0j47jaxohgt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749716</id>
      <parentid>749712</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:11:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749716</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5634" sha1="0mlk8n4mdgcm0tz8f96cm5aq7i8nhe4" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Goias in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''ගොයාස්''' ({{IPA|pt-BR|ɡo(j)ˈjas|lang|Pt-br Goiás.ogg}} ) යනු මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ පිහිටි බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යයකි . ගොයාස් මායිම් වන්නේ ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයට සහ (උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව) [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ටෝකන්ටින්ස්]], බහියා, මිනාස් ජෙරයිස්, මැටෝ ග්‍රෝසෝ  ඩො සුල් සහ මැටෝ ග්‍රෝසෝ යන ප්‍රාන්තවලටය. ප්‍රාන්ත අගනුවර ගොයියානියා වේ. මිලියන 7.2 ක ජනගහනයක් සිටින ගොයියාස්, මධ්‍යම-බටහිර කලාපයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර රටේ 11 වන වැඩිම ජනගහනය සහිත රාජ්‍යය වේ . බ්‍රසීලියානු ෆෙඩරල් ඒකක අතරින් නවවන විශාලතම ආර්ථිකය එයට ඇත. බ්‍රසීලයේ භූ ආර්ථික අංශයේ, ගෝයියාස් අයත් වන්නේ සෙන්ට්‍රෝ-සුල් (මැද-දකුණ) ට වන අතර එය බ්‍රසීලයේ දකුණු කොටසේ උතුරු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්තය වේ. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 3.3% ක් මෙම රාජ්‍යයෙන් සමන්විත වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.7% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=16 November 2021 |title=Estudo revela que o PIB de Goiás atingiu quase o dobro em relação as riquezas nacionais |url=https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302000114/https://www.jornalopcao.com.br/ultimas-noticias/estudo-revela-que-o-pib-de-goias-atingiu-quase-o-dobro-em-relacao-as-riquezas-nacionais-no-primeiro-ano-de-gestao-de-caiado-363281/ |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් හි ඉතිහාසය 18 වන සියවස ආරම්භය දක්වා දිව යන අතර, සාඕ පවුලෝ සිට පුරෝගාමීන්ගේ පැමිණීමත් සමඟ එය ආරම්භ වේ. විලා බෝවා (පසුව ගොයියාස් ලෙස නම් කරන ලදී) ආරම්භ කරන ලද රියෝ වර්මෙල්හෝ කලාපය මුලින්ම අත්පත් කර ගන්නා ලදී. 1930 ගණන්වල නව අගනුවර වන ගොයියානියාව ආරම්භ කිරීමත් සමඟ සහ විශේෂයෙන් 1950 ගණන්වල බ්‍රසීලියාව ඉදිකිරීමත් සමඟ රාජ්‍යයේ සංවර්ධනය සහ ජනාවාසකරණය වඩාත් තීව්‍ර ආකාරයකින් සිදු විය. &lt;ref name=&quot;Introduction to historia de Goiás&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=11 June 2010 |title=História de Goiás |url=http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211208172426/http://www.achetudoeregiao.com.br/go/historia_goias.htm |archive-date=8 December 2021 |access-date=February 14, 2016 |publisher=Find Everything and Region}}&lt;/ref&gt;

ගෝයියාස් නගරය ''චපාඩෝස්'' (සානුව) භූ දර්ශනයකින් සංලක්ෂිත වේ. ජුනි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා නියඟ සමයේ උච්චතම අවස්ථාවේදී, වැසි නොමැතිකම නිසා අරගුවායියා ගඟේ මට්ටම පහත වැටී ඇත. මිනීරෝස් මහ නගර සභාවේ එමාස් ජාතික වනෝද්‍යානයේදී, කලාපයේ සාමාන්‍ය සත්ත්ව හා ශාක විශේෂ නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. චපාඩා ඩොස් වෙඩියිරෝස් හි ප්‍රධාන ආකර්ෂණයන් වන්නේ කැනියන්, නිම්න, වේගවත් දිය ඇලි සහ දිය ඇලි ය. අනෙකුත් ආකර්ෂණීය ස්ථාන අතරට ඓතිහාසික ගොයියාස් නගරය සහ කල්දාස් නෝවාස් හි උණු දිය උල්පත් ඇතුළත් වේ.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>0mlk8n4mdgcm0tz8f96cm5aq7i8nhe4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182247</id>
    <revision>
      <id>749717</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:16:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295741475|Rio Grande do Sul]]&quot;</comment>
      <origin>749717</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1759" sha1="njwgcvxg244l5ipud8dbrxupjs9uc1j" xml:space="preserve">
'''රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්''' (

මෙම රාජ්‍යය එහි අසල්වැසි ආර්ජන්ටිනාව සහ උරුගුවේ සමඟ ගවුචෝ සංස්කෘතියක් බෙදා ගනී. පෘතුගීසි සහ ස්පාඤ්ඤ පදිංචිකරුවන් පැමිණීමට පෙර, එහි වැඩි වශයෙන් ජනාවාස වූයේ ගුවාරානි සහ කයින්ගාං ජනයා විසිනි ( චාරා සහ මිනුආන් කුඩා ජනගහනයක් සමඟ). එහි පළමු යුරෝපීයයන් වූයේ [[ජේසු නිකාය|ජේසු නිකායිකවරුන්]] වන අතර, පසුව අසෝර්ස්හි පදිංචිකරුවන් විය. 19 වන සියවසේදී එය රාගමුෆින් යුද්ධය සහ පැරගුවේ යුද්ධය ඇතුළු ගැටුම්වල ස්ථානයක් විය. ජර්මානු සහ ඉතාලි සංක්‍රමණයේ විශාල රළ රාජ්‍යය ද හැඩගස්වා ඇත.ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>njwgcvxg244l5ipud8dbrxupjs9uc1j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749736</id>
      <parentid>749717</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:42:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749736</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4445" sha1="rfe31ddj72xgztgau339ftymy3fbhym" xml:space="preserve">
'''රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්''' ({{IPAc-en|UK|ˌ|r|iː|uː|_|ˌ|ɡ|r|æ|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|ʊ|l}},&lt;ref&gt;{{Cite dictionary |title=Rio Grande do Sul |dictionary=[[Lexico]] UK English Dictionary |publisher=[[Oxford University Press]] |url=http://www.lexico.com/definition/Rio+Grande+do+Sul |archive-url=https://web.archive.org/web/20220823223939/https://www.lexico.com/definition/rio_grande_do_sul |archive-date=2022-08-23 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; {{IPAc-en|US|-|_|ˌ|ɡ|r|ɑː|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|uː|l}};&lt;ref&gt;{{Cite Merriam-Webster|Rio Grande|access-date=May 16, 2019}}&lt;/ref&gt; {{IPA|pt|ˈʁi.u ˈɡɾɐ̃dʒ(i) du ˈsuw|lang|Br-RioGrandeDoSul.ogg|br}}; {{lit.}} &quot;දකුණේ මහා ගංගාව&quot;) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු කලාපයේ පිහිටි ප්‍රාන්තයකි. එය පස්වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර ප්‍රදේශය අනුව නවවන-විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එය මහ නගර සභා 497 කට බෙදා ඇත. රටේ දකුණු කෙළවරේ පිහිටා ඇති රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්, උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් සැන්ටා කැටරිනා, නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරය, දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් රොචා, ට්‍රෙන්ටා වයි ට්‍රෙස්, සෙරෝ ලාර්ගෝ, රිවේරා සහ ආටිගාස් යන උරුගුවේ දෙපාර්තමේන්තු සහ බටහිරින් සහ වයඹ දෙසින් කොරියන්ටෙස් සහ මිෂන්ස් යන ආර්ජන්ටිනාවේ පළාත් වලින් දක්ෂිණාවර්තව මායිම් වේ. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ ය. බ්‍රසීලයේ ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව මෙම ප්‍රාන්තයට ඇති අතර, අපරාධ අනුපාතය බ්‍රසීල ජාතික සාමාන්‍යයට සාපේක්ෂව සාපේක්ෂව අඩුය.&lt;ref&gt;{{cite web |date=November 24, 2016 |title=Os estados mais e menos perigosos do Brasil |url=http://exame.abril.com.br/brasil/quais-os-estados-mais-seguros-e-perigosos-do-brasil/ |access-date=March 1, 2020 |work=EXAME |publisher=exame.abril.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% ක් මෙම ප්‍රාන්තය සතුව ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කට වගකිව යුතුය.

මෙම රාජ්‍යය එහි අසල්වැසි ආර්ජන්ටිනාව සහ උරුගුවේ සමඟ ගවුචෝ සංස්කෘතියක් බෙදා ගනී. පෘතුගීසි සහ ස්පාඤ්ඤ පදිංචිකරුවන් පැමිණීමට පෙර, එහි වැඩි වශයෙන් ජනාවාස වූයේ ගුවාරානි සහ කයින්ගාං ජනයා විසිනි ( චාරා සහ මිනුආන් කුඩා ජනගහනයක් සමඟ). එහි පළමු යුරෝපීයයන් වූයේ [[ජේසු නිකාය|ජේසු නිකායිකවරුන්]] වන අතර, පසුව අසෝර්ස්හි පදිංචිකරුවන් විය. 19 වන සියවසේදී එය රාගමුෆින් යුද්ධය සහ පැරගුවේ යුද්ධය ඇතුළු ගැටුම්වල ස්ථානයක් විය. ජර්මානු සහ ඉතාලි සංක්‍රමණයේ විශාල රළ රාජ්‍යය ද හැඩගස්වා ඇත.

යොමු කිරීම්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>rfe31ddj72xgztgau339ftymy3fbhym</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749737</id>
      <parentid>749736</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:42:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749737</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4521" sha1="chzy897uu7jcmso0sjwxpydbgmjhk4y" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Rio Grande do Sul in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්''' ({{IPAc-en|UK|ˌ|r|iː|uː|_|ˌ|ɡ|r|æ|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|ʊ|l}},&lt;ref&gt;{{Cite dictionary |title=Rio Grande do Sul |dictionary=[[Lexico]] UK English Dictionary |publisher=[[Oxford University Press]] |url=http://www.lexico.com/definition/Rio+Grande+do+Sul |archive-url=https://web.archive.org/web/20220823223939/https://www.lexico.com/definition/rio_grande_do_sul |archive-date=2022-08-23 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; {{IPAc-en|US|-|_|ˌ|ɡ|r|ɑː|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|uː|l}};&lt;ref&gt;{{Cite Merriam-Webster|Rio Grande|access-date=May 16, 2019}}&lt;/ref&gt; {{IPA|pt|ˈʁi.u ˈɡɾɐ̃dʒ(i) du ˈsuw|lang|Br-RioGrandeDoSul.ogg|br}}; {{lit.}} &quot;දකුණේ මහා ගංගාව&quot;) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු කලාපයේ පිහිටි ප්‍රාන්තයකි. එය පස්වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර ප්‍රදේශය අනුව නවවන-විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එය මහ නගර සභා 497 කට බෙදා ඇත. රටේ දකුණු කෙළවරේ පිහිටා ඇති රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්, උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් සැන්ටා කැටරිනා, නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරය, දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් රොචා, ට්‍රෙන්ටා වයි ට්‍රෙස්, සෙරෝ ලාර්ගෝ, රිවේරා සහ ආටිගාස් යන උරුගුවේ දෙපාර්තමේන්තු සහ බටහිරින් සහ වයඹ දෙසින් කොරියන්ටෙස් සහ මිෂන්ස් යන ආර්ජන්ටිනාවේ පළාත් වලින් දක්ෂිණාවර්තව මායිම් වේ. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ ය. බ්‍රසීලයේ ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව මෙම ප්‍රාන්තයට ඇති අතර, අපරාධ අනුපාතය බ්‍රසීල ජාතික සාමාන්‍යයට සාපේක්ෂව සාපේක්ෂව අඩුය.&lt;ref&gt;{{cite web |date=November 24, 2016 |title=Os estados mais e menos perigosos do Brasil |url=http://exame.abril.com.br/brasil/quais-os-estados-mais-seguros-e-perigosos-do-brasil/ |access-date=March 1, 2020 |work=EXAME |publisher=exame.abril.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% ක් මෙම ප්‍රාන්තය සතුව ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කට වගකිව යුතුය.

මෙම රාජ්‍යය එහි අසල්වැසි ආර්ජන්ටිනාව සහ උරුගුවේ සමඟ ගවුචෝ සංස්කෘතියක් බෙදා ගනී. පෘතුගීසි සහ ස්පාඤ්ඤ පදිංචිකරුවන් පැමිණීමට පෙර, එහි වැඩි වශයෙන් ජනාවාස වූයේ ගුවාරානි සහ කයින්ගාං ජනයා විසිනි ( චාරා සහ මිනුආන් කුඩා ජනගහනයක් සමඟ). එහි පළමු යුරෝපීයයන් වූයේ [[ජේසු නිකාය|ජේසු නිකායිකවරුන්]] වන අතර, පසුව අසෝර්ස්හි පදිංචිකරුවන් විය. 19 වන සියවසේදී එය රාගමුෆින් යුද්ධය සහ පැරගුවේ යුද්ධය ඇතුළු ගැටුම්වල ස්ථානයක් විය. ජර්මානු සහ ඉතාලි සංක්‍රමණයේ විශාල රළ රාජ්‍යය ද හැඩගස්වා ඇත.

යොමු කිරීම්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>chzy897uu7jcmso0sjwxpydbgmjhk4y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749738</id>
      <parentid>749737</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:43:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749738</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4527" sha1="tnh4yuflifgq9qqx0wfg8hh3zm3qay6" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Rio Grande do Sul in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්''' ({{IPAc-en|UK|ˌ|r|iː|uː|_|ˌ|ɡ|r|æ|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|ʊ|l}},&lt;ref&gt;{{Cite dictionary |title=Rio Grande do Sul |dictionary=[[Lexico]] UK English Dictionary |publisher=[[Oxford University Press]] |url=http://www.lexico.com/definition/Rio+Grande+do+Sul |archive-url=https://web.archive.org/web/20220823223939/https://www.lexico.com/definition/rio_grande_do_sul |archive-date=2022-08-23 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; {{IPAc-en|US|-|_|ˌ|ɡ|r|ɑː|n|d|i|_|d|uː|_|ˈ|s|uː|l}};&lt;ref&gt;{{Cite Merriam-Webster|Rio Grande|access-date=May 16, 2019}}&lt;/ref&gt; {{IPA|pt|ˈʁi.u ˈɡɾɐ̃dʒ(i) du ˈsuw|lang|Br-RioGrandeDoSul.ogg|br}}; {{lit.}} &quot;දකුණේ මහා ගංගාව&quot;) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු කලාපයේ පිහිටි ප්‍රාන්තයකි. එය පස්වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය වන අතර ප්‍රදේශය අනුව නවවන-විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර එය මහ නගර සභා 497 කට බෙදා ඇත. රටේ දකුණු කෙළවරේ පිහිටා ඇති රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල්, උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් සැන්ටා කැටරිනා, නැගෙනහිරින් අත්ලාන්තික් සාගරය, දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් රොචා, ට්‍රෙන්ටා වයි ට්‍රෙස්, සෙරෝ ලාර්ගෝ, රිවේරා සහ ආටිගාස් යන උරුගුවේ දෙපාර්තමේන්තු සහ බටහිරින් සහ වයඹ දෙසින් කොරියන්ටෙස් සහ මිෂන්ස් යන ආර්ජන්ටිනාවේ පළාත් වලින් දක්ෂිණාවර්තව මායිම් වේ. අගනුවර සහ විශාලතම නගරය පෝර්ටෝ ඇලග්‍රේ ය. බ්‍රසීලයේ ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව මෙම ප්‍රාන්තයට ඇති අතර, අපරාධ අනුපාතය බ්‍රසීල ජාතික සාමාන්‍යයට සාපේක්ෂව සාපේක්ෂව අඩුය.&lt;ref&gt;{{cite web |date=November 24, 2016 |title=Os estados mais e menos perigosos do Brasil |url=http://exame.abril.com.br/brasil/quais-os-estados-mais-seguros-e-perigosos-do-brasil/ |access-date=March 1, 2020 |work=EXAME |publisher=exame.abril.com.br |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% ක් මෙම ප්‍රාන්තය සතුව ඇති අතර එය බ්‍රසීලියානු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 6.6% කට වගකිව යුතුය.

මෙම රාජ්‍යය එහි අසල්වැසි ආර්ජන්ටිනාව සහ උරුගුවේ සමඟ ගවුචෝ සංස්කෘතියක් බෙදා ගනී. පෘතුගීසි සහ ස්පාඤ්ඤ පදිංචිකරුවන් පැමිණීමට පෙර, එහි වැඩි වශයෙන් ජනාවාස වූයේ ගුවාරානි සහ කයින්ගාං ජනයා විසිනි ( චාරා සහ මිනුආන් කුඩා ජනගහනයක් සමඟ). එහි පළමු යුරෝපීයයන් වූයේ [[ජේසු නිකාය|ජේසු නිකායිකවරුන්]] වන අතර, පසුව අසෝර්ස්හි පදිංචිකරුවන් විය. 19 වන සියවසේදී එය රාගමුෆින් යුද්ධය සහ පැරගුවේ යුද්ධය ඇතුළු ගැටුම්වල ස්ථානයක් විය. ජර්මානු සහ ඉතාලි සංක්‍රමණයේ විශාල රළ රාජ්‍යය ද හැඩගස්වා ඇත.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>tnh4yuflifgq9qqx0wfg8hh3zm3qay6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සැන්ටා කැතරිනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182248</id>
    <revision>
      <id>749718</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:16:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1293289428|Santa Catarina (state)]]&quot;</comment>
      <origin>749718</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11429" sha1="oefx2f3uf7bzzeksqou8rsw3j17tojl" xml:space="preserve">
'''සැන්ටා කැටරිනා''' ({{IPA|pt-BR|ˈsɐ̃tɐ kataˈɾinɐ|lang|Pt-br Santa Catarina.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය රටේ දකුණු කලාපයේ මධ්‍යයේ පිහිටා ඇත. එය උතුරින් පරානා ප්‍රාන්තයෙන් ද, දකුණින් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ප්‍රාන්තයෙන් ද, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] ද, බටහිරින් [[ආර්ජන්ටිනාවේ පළාත්|ආර්ජන්ටිනාවේ]] [[මිසියෝන්ස් පළාත, ආර්ජන්ටිනාව|මිෂන්ස්]] පළාතෙන් ද මායිම් වේ. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Geography of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

මෙම ප්‍රාන්තය ආසන්න වශයෙන් {{Convert|95730.69|km2|-2}} භූමි ප්‍රමාණයක් ආවරණය කරයි., [[හන්ගේරියානු සමුහාණ්ඩුව|හංගේරියාවට]] සමාන වන අතර, භූමි ප්‍රමාණය අනුව හත්වන කුඩාම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත.  &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Áreas Territoriais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/geociencias/organizacao-do-territorio/estrutura-territorial/15761-areas-dos-municipios.html?=&amp;t=resolucoes-e-legislacao |access-date=2021-04-22 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Geography of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ &quot;Geography of Santa Catarina&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; 2022 දී ජනගහනය මිලියන 7.6 ක් වන අතර, එය බ්‍රසීලයේ දහවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යයයි .  එය මහ නගර සභා 295 කට බෙදා ඇති අතර එහි අගනුවර ෆ්ලොරියානාපොලිස් වන අතර එය ජොයින්විල්ට පසු ප්‍රාන්තයේ දෙවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත නගරය වේ. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ සමඟින්, සැන්ටා කැටරිනා යනු විශාලතම නගරය නොවන අගනුවර ඇති ප්‍රාන්ත දෙකෙන් එකකි. &lt;ref&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Frias Filho|1996}}&lt;/ref&gt; කොන්සර්වේටිව් ලිබරල් පක්ෂයේ සාමාජිකයෙකු වන ජෝර්ජින්හෝ මෙලෝ 2023 සිට ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2022-10-31 |title=Jorginho Mello é o governador eleito com a maior porcentagem do Brasil nas Eleições 2022 |url=https://g1.globo.com/sc/santa-catarina/eleicoes/2022/noticia/2022/10/31/jorginho-mello-e-o-governador-eleito-com-a-maior-porcentagem-do-brasil-nas-eleicoes-2022.ghtml |access-date=2024-02-13 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

එය වඩාත්ම කඳුකර භූමි ප්‍රදේශයක් සහිත බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්තවලින් එකක් වන අතර, එහි භූමි ප්‍රමාණයෙන් 52% ක් මීටර් 600 ට වඩා ඉහළින් පිහිටා ඇත. &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Garschagen|2000}}.&lt;/ref&gt; කොපන්-ගයිගර් දේශගුණික වර්ගීකරණ පද්ධතියට අනුව, සැන්ටා කැටරිනාහි වෙරළබඩ පහත් බිම් සහ සානුවේ පහළ උන්නතාංශ ප්‍රදේශ ප්‍රධාන වශයෙන් තෙතමනය සහිත උපනිවර්තන දේශගුණයක් ( ''Cfa'' ) දක්නට ලැබෙන අතර, සානුවේ ඉතිරි කොටස සාගර දේශගුණයකින් ( ''Cfb'' ) සංලක්ෂිත වේ. &lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Garschagen|2000}}.&lt;/ref&gt;

සැන්ටා කැටරිනා ප්‍රාන්තය බ්‍රසීලයේ පැරණිතම ප්‍රාන්තවලින් එකකි. එය 1738 දී සාඕ පවුලෝ වෙතින් වෙන් වූ අතර එහි පළමු ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස ජෝස් ද සිල්වා පයිස් සේවය කළේය. මෙම රාජ්‍යය ස්ථාපිත කරන ලද්දේ පෘතුගීසි ආධිපත්‍යය දකුණු බ්‍රසීලය දක්වා ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා වන අතර එය රියෝ ඩි ලා ප්ලාටා කලාපය දක්වා විහිදේ. &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=History of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/historia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; එය රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් (1807) සහ පරානා (1853) ට පෙර බ්‍රසීලයේ දකුණු කලාපයේ පැරණිතම රාජ්‍යය ද වේ. ඉතිහාසය පුරාම මෙම රාජ්‍යය විවිධ ජනයාගෙන් සමන්විත වූ අතර, ටුපි-ගුරානි කණ්ඩායමේ ආදිවාසී කැරිජෝස් ජනතාව වැනි අය එහි වාසය කළ අතර පසුව එය [[පෘතුගීසි ජාතිය|අසෝරියානු පෘතුගීසි]], [[ඉතාලි ජාතිකයෝ|ඉතාලි]], ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය සංක්‍රමණිකයින් සඳහා වැදගත් ගමනාන්තයක් බවට පත්විය. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt; අප්‍රිකානු වහලුන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් ද රාජ්‍යයේ ජනගහනය ගොඩනැගීමට දායක විය. &lt;ref name=&quot;:25&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 January 2016 |title=Da escravidão à liberdade na Ilha de Santa Catarina |url=https://moodle.ufsc.br/pluginfile.php/561801/mod_resource/content/1/B9%20Escrav%20Liberd.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131145244/https://moodle.ufsc.br/pluginfile.php/561801/mod_resource/content/1/B9%20Escrav%20Liberd.pdf |archive-date=31 January 2016 |access-date=24 February 2024 |website=Moodle UFSC}}&lt;/ref&gt;

සැන්ටා කැටරිනා හි [[ආර්ථික සමාජ විද්‍යාව|සමාජ ආර්ථික]] දර්ශක බ්‍රසීලයේ හොඳම ඒවා අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇත. ආයු අපේක්ෂාව සහ මහජන ආරක්ෂාව අතින් ඉදිරියෙන් සිටින රාජ්‍යය, රටේ [[මනුෂ්‍යඝාතන|මිනීමැරුම්]], නූගත්කම, [[දිළිඳුබව|දරිද්‍රතාවය]] සහ අන්ත දරිද්‍රතාවය පිළිබඳ අවම අනුපාත ඇති බවට පුරසාරම් දොඩයි. &lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Estados mais seguros do Brasil: confira o ranking completo |url=https://myside.com.br/guia-imoveis/estados-mais-seguros-brasil |access-date=15 February 2024 |website=MySide}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:15&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Redação 5 |date=2023-08-14 |title=Estados mais seguros do Brasil 2023; veja lista |url=https://correiodaamazonia.com/estados-mais-seguros-do-brasil-2023-veja-lista/ |access-date=2024-02-15 |website=Correio da Amazônia |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;IBGE&quot;&gt;IBGE, ''[http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/condicaodevida/indicadoresminimos/sinteseindicsociais2007/indic_sociais2007.pdf Síntese de Indicadores Sociais 2007 : Publicação completa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150319223145/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/condicaodevida/indicadoresminimos/sinteseindicsociais2007/indic_sociais2007.pdf|date=2015-03-19}}''. &lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:16&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Síntese de Indicadores Sociais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/estatisticas/sociais/trabalho/9221-sintese-de-indicadores-sociais.html?edicao=38475&amp;t=resultados |access-date=2024-02-13 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; එය තුන්වන ඉහළම [[මානව සංවර්ධන දර්ශකය]] (HDI), තුන්වන ඉහළම ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය සහ තුන්වන අඩුම ළදරු මරණ අනුපාත ද දරයි. ඊට අමතරව, එය බ්‍රසීලයේ අවම ආර්ථික අසමානතාවය සහිත ෆෙඩරල් ඒකකය වේ.  &lt;ref name=&quot;:17&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Rendimentos de todas as fontes / Índice de Gini / Rendimento domiciliar per capita / A preços médios do ano |url=https://cidades.ibge.gov.br/brasil/sc/pesquisa/10070/64506?tipo=ranking&amp;indicador=63185 |access-date=2024-02-13 |website=cidades.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt;ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>oefx2f3uf7bzzeksqou8rsw3j17tojl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749735</id>
      <parentid>749718</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:40:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749735</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10956" sha1="6igwv8z7gntwepazdilazn7bh3s4eco" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Santa Catarina in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''සැන්ටා කැටරිනා''' ({{IPA|pt-BR|ˈsɐ̃tɐ kataˈɾinɐ|lang|Pt-br Santa Catarina.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය රටේ දකුණු කලාපයේ මධ්‍යයේ පිහිටා ඇත. එය උතුරින් පරානා ප්‍රාන්තයෙන් ද, දකුණින් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් ප්‍රාන්තයෙන් ද, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] ද, බටහිරින් [[ආර්ජන්ටිනාවේ පළාත්|ආර්ජන්ටිනාවේ]] [[මිසියෝන්ස් පළාත, ආර්ජන්ටිනාව|මිෂන්ස්]] පළාතෙන් ද මායිම් වේ. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Geography of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt;

මෙම ප්‍රාන්තය ආසන්න වශයෙන් වර්ග කිලෝමීටර 95,730.69 භූමි ප්‍රමාණයක් ආවරණය කරයි. [[හන්ගේරියානු සමුහාණ්ඩුව|හංගේරියාවට]] සමාන වන අතර, භූමි ප්‍රමාණය අනුව හත්වන කුඩාම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත.  &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Áreas Territoriais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/geociencias/organizacao-do-territorio/estrutura-territorial/15761-areas-dos-municipios.html?=&amp;t=resolucoes-e-legislacao |access-date=2021-04-22 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Geography of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/geografia/ &quot;Geography of Santa Catarina&quot;]. &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; 2022 දී ජනගහනය මිලියන 7.6 ක් වන අතර, එය බ්‍රසීලයේ දහවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යයයි .  එය මහ නගර සභා 295 කට බෙදා ඇති අතර එහි අගනුවර ෆ්ලොරියානාපොලිස් වන අතර එය ජොයින්විල්ට පසු ප්‍රාන්තයේ දෙවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත නගරය වේ. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ සමඟින්, සැන්ටා කැටරිනා යනු විශාලතම නගරය නොවන අගනුවර ඇති ප්‍රාන්ත දෙකෙන් එකකි. &lt;ref&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Frias Filho|1996}}&lt;/ref&gt; කොන්සර්වේටිව් ලිබරල් පක්ෂයේ සාමාජිකයෙකු වන ජෝර්ජින්හෝ මෙලෝ 2023 සිට ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2022-10-31 |title=Jorginho Mello é o governador eleito com a maior porcentagem do Brasil nas Eleições 2022 |url=https://g1.globo.com/sc/santa-catarina/eleicoes/2022/noticia/2022/10/31/jorginho-mello-e-o-governador-eleito-com-a-maior-porcentagem-do-brasil-nas-eleicoes-2022.ghtml |access-date=2024-02-13 |website=G1 |language=pt-br}}&lt;/ref&gt;

එය වඩාත්ම කඳුකර භූමි ප්‍රදේශයක් සහිත බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්තවලින් එකක් වන අතර, එහි භූමි ප්‍රමාණයෙන් 52% ක් මීටර් 600 ට වඩා ඉහළින් පිහිටා ඇත. &lt;ref name=&quot;:11&quot;&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Garschagen|2000}}.&lt;/ref&gt; කොපන්-ගයිගර් දේශගුණික වර්ගීකරණ පද්ධතියට අනුව, සැන්ටා කැටරිනාහි වෙරළබඩ පහත් බිම් සහ සානුවේ පහළ උන්නතාංශ ප්‍රදේශ ප්‍රධාන වශයෙන් තෙතමනය සහිත උපනිවර්තන දේශගුණයක් ( ''Cfa'' ) දක්නට ලැබෙන අතර, සානුවේ ඉතිරි කොටස සාගර දේශගුණයකින් ( ''Cfb'' ) සංලක්ෂිත වේ. &lt;ref name=&quot;:12&quot;&gt;{{හාවඩ් වරහන් නොමැති|Garschagen|2000}}.&lt;/ref&gt;

සැන්ටා කැටරිනා ප්‍රාන්තය බ්‍රසීලයේ පැරණිතම ප්‍රාන්තවලින් එකකි. එය 1738 දී සාඕ පවුලෝ වෙතින් වෙන් වූ අතර එහි පළමු ආණ්ඩුකාරවරයා ලෙස ජෝස් ද සිල්වා පයිස් සේවය කළේය. මෙම රාජ්‍යය ස්ථාපිත කරන ලද්දේ පෘතුගීසි ආධිපත්‍යය දකුණු බ්‍රසීලය දක්වා ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා වන අතර එය රියෝ ඩි ලා ප්ලාටා කලාපය දක්වා විහිදේ. &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=History of Santa Catarina |url=https://estado.sc.gov.br/conheca-sc/historia/ |access-date=2024-02-13 |website=Government of Santa Catarina |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; එය රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ සුල් (1807) සහ පරානා (1853) ට පෙර බ්‍රසීලයේ දකුණු කලාපයේ පැරණිතම රාජ්‍යය ද වේ. ඉතිහාසය පුරාම මෙම රාජ්‍යය විවිධ ජනයාගෙන් සමන්විත වූ අතර, ටුපි-ගුරානි කණ්ඩායමේ ආදිවාසී කැරිජෝස් ජනතාව වැනි අය එහි වාසය කළ අතර පසුව එය [[පෘතුගීසි ජාතිය|අසෝරියානු පෘතුගීසි]], [[ඉතාලි ජාතිකයෝ|ඉතාලි]], ජර්මානු සහ අනෙකුත් යුරෝපීය සංක්‍රමණිකයින් සඳහා වැදගත් ගමනාන්තයක් බවට පත්විය. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt; අප්‍රිකානු වහලුන් සහ ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් ද රාජ්‍යයේ ජනගහනය ගොඩනැගීමට දායක විය. &lt;ref name=&quot;:25&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 January 2016 |title=Da escravidão à liberdade na Ilha de Santa Catarina |url=https://moodle.ufsc.br/pluginfile.php/561801/mod_resource/content/1/B9%20Escrav%20Liberd.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131145244/https://moodle.ufsc.br/pluginfile.php/561801/mod_resource/content/1/B9%20Escrav%20Liberd.pdf |archive-date=31 January 2016 |access-date=24 February 2024 |website=Moodle UFSC}}&lt;/ref&gt;

සැන්ටා කැටරිනා හි [[ආර්ථික සමාජ විද්‍යාව|සමාජ ආර්ථික]] දර්ශක බ්‍රසීලයේ හොඳම ඒවා අතරට ශ්‍රේණිගත කර ඇත. ආයු අපේක්ෂාව සහ මහජන ආරක්ෂාව අතින් ඉදිරියෙන් සිටින රාජ්‍යය, රටේ [[මනුෂ්‍යඝාතන|මිනීමැරුම්]], නූගත්කම, [[දිළිඳුබව|දරිද්‍රතාවය]] සහ අන්ත දරිද්‍රතාවය පිළිබඳ අවම අනුපාත ඇති බවට පුරසාරම් දොඩයි. &lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Estados mais seguros do Brasil: confira o ranking completo |url=https://myside.com.br/guia-imoveis/estados-mais-seguros-brasil |access-date=15 February 2024 |website=MySide}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:15&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Redação 5 |date=2023-08-14 |title=Estados mais seguros do Brasil 2023; veja lista |url=https://correiodaamazonia.com/estados-mais-seguros-do-brasil-2023-veja-lista/ |access-date=2024-02-15 |website=Correio da Amazônia |language=pt-BR}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;IBGE&quot;&gt;IBGE, ''[http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/condicaodevida/indicadoresminimos/sinteseindicsociais2007/indic_sociais2007.pdf Síntese de Indicadores Sociais 2007 : Publicação completa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150319223145/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/condicaodevida/indicadoresminimos/sinteseindicsociais2007/indic_sociais2007.pdf|date=2015-03-19}}''. &lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:16&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Síntese de Indicadores Sociais {{!}} IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/estatisticas/sociais/trabalho/9221-sintese-de-indicadores-sociais.html?edicao=38475&amp;t=resultados |access-date=2024-02-13 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; එය තුන්වන ඉහළම [[මානව සංවර්ධන දර්ශකය]] (HDI), තුන්වන ඉහළම ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය සහ තුන්වන අඩුම ළදරු මරණ අනුපාත ද දරයි. ඊට අමතරව, එය බ්‍රසීලයේ අවම ආර්ථික අසමානතාවය සහිත ෆෙඩරල් ඒකකය වේ.  &lt;ref name=&quot;:17&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Rendimentos de todas as fontes / Índice de Gini / Rendimento domiciliar per capita / A preços médios do ano |url=https://cidades.ibge.gov.br/brasil/sc/pesquisa/10070/64506?tipo=ranking&amp;indicador=63185 |access-date=2024-02-13 |website=cidades.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>6igwv8z7gntwepazdilazn7bh3s4eco</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පරනා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182249</id>
    <revision>
      <id>749719</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:17:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295615300|Paraná (state)]]&quot;</comment>
      <origin>749719</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5705" sha1="0xm4kxznu1yplv9umg6nzr2wmzehl3z" xml:space="preserve">
'''පරානා''' ({{IPA|pt-BR|paɾɐˈna|lang|Pt-br Paraná.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය උතුරින් සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයෙන් ද, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] ද, දකුණින් සැන්ටා කැටරිනා ප්‍රාන්තයෙන් සහ [[ආර්ජන්ටිනාව|ආර්ජන්ටිනාවේ]] [[මිසියෝන්ස් පළාත, ආර්ජන්ටිනාව|මිෂන්ස්]] පළාතෙන් ද, බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] සහ [[පැරගුවේ]] වලින් ද මායිම් වන අතර, එහි බටහිර මායිම පරානා ගඟයි .  එය මහ නගර සභා 399 කට බෙදා ඇති අතර එහි අගනුවර කුරිටිබා නගරයයි. අනෙකුත් ප්රධාන නගර වන්නේ Londrina, Maringá, Ponta Grossa, Cascavel, São José dos Pinhais සහ Foz do Iguaçu ය . මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% කට නිවහන වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 6.2% ක් ජනනය කරයි.

[[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] තරණය කරන ලද පරානාහි, ලෝකයේ වැදගත්ම උපනිවර්තන වනාන්තරවලින් එකක් වන අරුකාරියා වනාන්තරයේ ඉතිරිව ඇති දේ ඇත. ආර්ජන්ටිනාව සමඟ මායිමේ ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය පිහිටා ඇති අතර එය [[යුනෙස්කෝ|යුනෙස්කෝව]] විසින් [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස සැලකේ. {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} එතැන් සිට පැරගුවේ දේශසීමාවේදී, ලොව විශාලතම වේල්ල වන හයිඩ්‍රොඑලෙට්‍රිකා ඩි ඉටයිපු ( ඉටයිපු ජල විදුලි වේල්ල ) ඉදිකරන ලදී. බ්‍රසීලියානු ප්‍රමිතීන්ට අනුව අපරාධ අනුපාතය අඩු යැයි සැලකේ &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Paraná |first=Jornal Bem |date=30 November 2015 |title=Jovem é assassinado com vários tiros em Campo Largo - |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/jovem-e-assassinado-com-varios-tiros-em-campo-largo- |access-date=2019-01-29 |website=www.bemparana.com.br |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සහ එම ප්‍රාන්තය ජාතියේ වඩාත්ම සංවර්ධිත එකක් වන අතර, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Pamplona |first=Nicola |date=28 November 2016 |title=Estados mais ricos ainda concentram PIB, mas participação cai, diz IBGE |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161129144235/https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |archive-date=29 November 2016 |website=Bem Paraná}}&lt;/ref&gt; [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 4 වන ස්ථානයේ සිටින අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සාඕ පවුලෝ සහ මිනාස් ජෙරයිස් ප්‍රාන්තවලට පමණක් පිටුපසින් සිටී. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=28 November 2016 |title=Contas Regionais 2014: cinco estados responderam por quase dois terços do PIB do país |url=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170728170013/http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |archive-date=28 July 2017 |access-date=23 November 2018 |website=IBGE}}&lt;/ref&gt;ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>0xm4kxznu1yplv9umg6nzr2wmzehl3z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749732</id>
      <parentid>749719</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:38:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749732</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5261" sha1="bi2qmhy5ni4i80hjaqd1v4nrli3kk45" xml:space="preserve">
'''පරානා''' ({{IPA|pt-BR|paɾɐˈna|lang|Pt-br Paraná.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය උතුරින් සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයෙන් ද, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] ද, දකුණින් සැන්ටා කැටරිනා ප්‍රාන්තයෙන් සහ [[ආර්ජන්ටිනාව|ආර්ජන්ටිනාවේ]] [[මිසියෝන්ස් පළාත, ආර්ජන්ටිනාව|මිෂන්ස්]] පළාතෙන් ද, බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] සහ [[පැරගුවේ]] වලින් ද මායිම් වන අතර, එහි බටහිර මායිම පරානා ගඟයි .  එය මහ නගර සභා 399 කට බෙදා ඇති අතර එහි අගනුවර කුරිටිබා නගරයයි. අනෙකුත් ප්රධාන නගර වන්නේ ලොන්ඩ්රිනා, මාරිංගා, පොන්ටා ග්‍රෝසා, කැස්කැවල්, සාඕ හෝසේ ඩොස් පින්හයිස් සහ ෆොස් ඩෝ ඉගුවාසු ය . මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% කට නිවහන වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 6.2% ක් ජනනය කරයි.

[[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] තරණය කරන ලද පරානාහි, ලෝකයේ වැදගත්ම උපනිවර්තන වනාන්තරවලින් එකක් වන අරුකාරියා වනාන්තරයේ ඉතිරිව ඇති දේ ඇත. ආර්ජන්ටිනාව සමඟ මායිමේ ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය පිහිටා ඇති අතර එය [[යුනෙස්කෝ|යුනෙස්කෝව]] විසින් [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස සැලකේ. එතැන් සිට පැරගුවේ දේශසීමාවේදී, ලොව විශාලතම වේල්ල වන හයිඩ්‍රොඑලෙට්‍රිකා ඩි ඉටයිපු ( ඉටයිපු ජල විදුලි වේල්ල ) ඉදිකරන ලදී. බ්‍රසීලියානු ප්‍රමිතීන්ට අනුව අපරාධ අනුපාතය අඩු යැයි සැලකේ &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Paraná |first=Jornal Bem |date=30 November 2015 |title=Jovem é assassinado com vários tiros em Campo Largo - |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/jovem-e-assassinado-com-varios-tiros-em-campo-largo- |access-date=2019-01-29 |website=www.bemparana.com.br |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සහ එම ප්‍රාන්තය ජාතියේ වඩාත්ම සංවර්ධිත එකක් වන අතර, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Pamplona |first=Nicola |date=28 November 2016 |title=Estados mais ricos ainda concentram PIB, mas participação cai, diz IBGE |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161129144235/https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |archive-date=29 November 2016 |website=Bem Paraná}}&lt;/ref&gt; [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 4 වන ස්ථානයේ සිටින අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සාඕ පවුලෝ සහ මිනාස් ජෙරයිස් ප්‍රාන්තවලට පමණක් පිටුපසින් සිටී. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=28 November 2016 |title=Contas Regionais 2014: cinco estados responderam por quase dois terços do PIB do país |url=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170728170013/http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |archive-date=28 July 2017 |access-date=23 November 2018 |website=IBGE}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>bi2qmhy5ni4i80hjaqd1v4nrli3kk45</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749734</id>
      <parentid>749732</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:40:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749734</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5326" sha1="b2htuk2iedc8eb5uw1iscxta49eotvx" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Parana in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''පරානා''' ({{IPA|pt-BR|paɾɐˈna|lang|Pt-br Paraná.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ දකුණු දෙසින් පිහිටි ප්‍රාන්ත 26 න් එකකි. එය උතුරින් සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයෙන් ද, නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] ද, දකුණින් සැන්ටා කැටරිනා ප්‍රාන්තයෙන් සහ [[ආර්ජන්ටිනාව|ආර්ජන්ටිනාවේ]] [[මිසියෝන්ස් පළාත, ආර්ජන්ටිනාව|මිෂන්ස්]] පළාතෙන් ද, බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] සහ [[පැරගුවේ]] වලින් ද මායිම් වන අතර, එහි බටහිර මායිම පරානා ගඟයි .  එය මහ නගර සභා 399 කට බෙදා ඇති අතර එහි අගනුවර කුරිටිබා නගරයයි. අනෙකුත් ප්රධාන නගර වන්නේ ලොන්ඩ්රිනා, මාරිංගා, පොන්ටා ග්‍රෝසා, කැස්කැවල්, සාඕ හෝසේ ඩොස් පින්හයිස් සහ ෆොස් ඩෝ ඉගුවාසු ය . මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 5.4% කට නිවහන වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 6.2% ක් ජනනය කරයි.

[[මකර නිවර්තනය|මකර නිවර්තන කලාපයෙන්]] තරණය කරන ලද පරානාහි, ලෝකයේ වැදගත්ම උපනිවර්තන වනාන්තරවලින් එකක් වන අරුකාරියා වනාන්තරයේ ඉතිරිව ඇති දේ ඇත. ආර්ජන්ටිනාව සමඟ මායිමේ ඉගුවාසු ජාතික වනෝද්‍යානය පිහිටා ඇති අතර එය [[යුනෙස්කෝ|යුනෙස්කෝව]] විසින් [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම අඩවියක්]] ලෙස සැලකේ. එතැන් සිට පැරගුවේ දේශසීමාවේදී, ලොව විශාලතම වේල්ල වන හයිඩ්‍රොඑලෙට්‍රිකා ඩි ඉටයිපු ( ඉටයිපු ජල විදුලි වේල්ල ) ඉදිකරන ලදී. බ්‍රසීලියානු ප්‍රමිතීන්ට අනුව අපරාධ අනුපාතය අඩු යැයි සැලකේ &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Paraná |first=Jornal Bem |date=30 November 2015 |title=Jovem é assassinado com vários tiros em Campo Largo - |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/jovem-e-assassinado-com-varios-tiros-em-campo-largo- |access-date=2019-01-29 |website=www.bemparana.com.br |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; සහ එම ප්‍රාන්තය ජාතියේ වඩාත්ම සංවර්ධිත එකක් වන අතර, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |last=Pamplona |first=Nicola |date=28 November 2016 |title=Estados mais ricos ainda concentram PIB, mas participação cai, diz IBGE |url=https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161129144235/https://www.bemparana.com.br/noticia/476607/estados-mais-ricos-ainda-concentram-pib-mas-participacao-cai-diz-ibge |archive-date=29 November 2016 |website=Bem Paraná}}&lt;/ref&gt; [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 4 වන ස්ථානයේ සිටින අතර, රියෝ ද ජැනයිරෝ, සාඕ පවුලෝ සහ මිනාස් ජෙරයිස් ප්‍රාන්තවලට පමණක් පිටුපසින් සිටී. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=28 November 2016 |title=Contas Regionais 2014: cinco estados responderam por quase dois terços do PIB do país |url=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170728170013/http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&amp;id=1&amp;busca=1&amp;idnoticia=3315 |archive-date=28 July 2017 |access-date=23 November 2018 |website=IBGE}}&lt;/ref&gt;

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>b2htuk2iedc8eb5uw1iscxta49eotvx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182250</id>
    <revision>
      <id>749720</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:17:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1294350930|São Paulo (state)]]&quot;</comment>
      <origin>749720</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15284" sha1="b08xps7uhu5tosbber4jd9x9n9xaxui" xml:space="preserve">
'''සාඕ පවුලෝ''' ( / ˌ saʊ ˈ පාʊලොʊ / ,​{{IPA|pt|sɐ̃w ˈpawlu|lang|Br-SaoPaulo.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය ටාසස්හි ශාන්ත පාවුළුතුමාගේ නමින් නම් කර ඇත. එය අග්නිදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති අතර ගිනිකොන දෙසින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයට]] අමතරව උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් මිනාස් ජෙරයිස්, දකුණින් පරානා, නැගෙනහිරින් රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] යන ප්‍රාන්තවලින් මායිම් වේ. එය මහ නගර සභා 645 කට බෙදා ඇත. මුළු වර්ග ප්‍රමාණය {{Convert|248,219.481|km²|sqmi|abbr=off}} කි.මී. &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; වන අතර එය බ්‍රසීලයේ මතුපිට ප්‍රමාණයෙන් 2.9% ට සමාන වන අතර [[එක්සත් රාජධානිය|එක්සත් රාජධානියට]] වඩා තරමක් විශාලය. එහි අගනුවර සාඕ පවුලෝ මහ නගර සභාවයි .

2022 දී මිලියන 44 කට අධික ජනගහනයක් සිටින, &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=São Paulo |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/sp |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240418071226/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/sp/ |archive-date=18 April 2024 |access-date=10 February 2024 |website=[[Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ යනු වඩාත්ම ජනාකීර්ණ බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය (බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 22% ක් පමණ), ලෝකයේ 28 වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ උප-ජාතික ආයතනය සහ [[ඇමරිකාවන්|ඇමරිකාවේ]] වඩාත්ම ජනාකීර්ණ උප-ජාතික ආයතනය, &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 October 2014 |title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2014 |url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2014/estimativas_2014_TCU.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525112814/ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2014/estimativas_2014_TCU.pdf |archive-date=2017-05-25 |access-date=8 January 2015 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; සහ [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකාවේ]] සිව්වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ දේශපාලන ආයතනය වන අතර එය අභිබවා යන්නේ බ්‍රසීලියානු සම්මේලනයේ ඉතිරි කොටස [[කොලොම්බියාව|වන කොලොම්බියාව]] සහ [[ආර්ජන්ටිනාව]] විසින් පමණි. දේශීය ජනගහනය රටේ වඩාත්ම විවිධාකාර එකක් වන අතර බොහෝ දුරට පැවත එන්නේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී රටට සංක්‍රමණය වීමට පටන් ගත් ඉතාලියානුවන්ගෙන් ; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Essa Gente Paulista – Italianos |url=http://www.saopaulo.sp.gov.br/conhecasp/gente-paulista_italianos |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110522141531/http://www.saopaulo.sp.gov.br/conhecasp/gente-paulista_italianos |archive-date=22 May 2011 |access-date=22 August 2011 |publisher=Sao Paulo's State Government |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් බවට පත් කර කලාපයේ පළමු යුරෝපීය ජනාවාස ස්ථාපිත කළ පෘතුගීසීන්ගෙන් ; ආදිවාසී ජනතාව, බොහෝ සුවිශේෂී [[ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්]] ; යටත් විජිත යුගයේ වහලුන් ලෙස [[අප්‍රිකාව|අප්‍රිකාවෙන්]] ගෙන එන ලද අප්‍රිකානුවන් සහ රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලින් සංක්‍රමණිකයන්ගෙනි. ඊට අමතරව, අරාබිවරුන්, ආර්මේනියානුවන්, චීන ජාතිකයන්, ජර්මානුවන්, ග්‍රීකයන්, ජපන් ජාතිකයන්, ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් සහ ඇමරිකානු දක්ෂිණ ජාතිකයන් &lt;ref name=&quot;McCoy&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/the_americas/brazil-confederate-flag-civil-war-americana-santa-barbara/2020/07/11/1e8a7c84-bec4-11ea-b4f6-cb39cd8940fb_story.html|title=They lost the Civil War and fled to Brazil. Their descendants refuse to take down the Confederate flag.|last=McCoy|first=Terrence|date=12 July 2020|work=Washington Post|access-date=4 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20230329111834/https://www.washingtonpost.com/world/the_americas/brazil-confederate-flag-civil-war-americana-santa-barbara/2020/07/11/1e8a7c84-bec4-11ea-b4f6-cb39cd8940fb_story.html|archive-date=29 March 2023|language=en-US|issn=0190-8286}}&lt;/ref&gt; ද දේශීය ජනගහනයේ ජනවාර්ගික සංයුතියේ සිටිති.

අද ප්‍රදේශය ක්‍රි.පූ. 12,000 පමණ සිට ආදිවාසී ජනයා වාසය කළ රාජ්‍ය භූමියට අනුරූප වේ. 16 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගීසි]] සහ ස්පාඤ්ඤ ගවේෂකයින් සහ නාවිකයින් විසින් කලාපයේ වෙරළ තීරයට පැමිණියහ. 1532 දී Martim Afonso de Sousa ඇමරිකාවේ  ප්‍රථම පෘතුගීසි ස්ථීර ජනාවාසය පිහිටුවනු ඇත - Baixada Santista හි São Vicente ගම්මානය. 17 වන සියවසේදී, පෝලිස්ටාස් ''බැන්ඩෙයිරන්ටෙස්'' යටත් විජිතයේ අභ්‍යන්තරය ගවේෂණය කිරීම තීව්‍ර කළ අතර, එය අවසානයේ [[පෘතුගාලය|පෘතුගාලයේ]] භෞමික වසම සහ දකුණු ඇමරිකාවේ පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය පුළුල් කළේය. 18 වන සියවසේදී, සාඕ පවුලෝ පළාත පිහිටුවීමෙන් පසු, කලාපය දේශපාලනික වශයෙන් බලවත් වීමට පටන් ගත්තේය. 1822 දී නිදහස ලැබීමෙන් පසු, සාඕ පවුලෝ අලුතින් පිහිටුවන ලද බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදකයෙකු (ප්‍රධාන වශයෙන් [[කෝපි (පානය)|කෝපි]] ) බවට පත්වීමට පටන් ගත් අතර, එය අවසානයේ පොහොසත් කලාපීය ග්‍රාමීය කතිපයාධිකාරීත්වයක් නිර්මාණය කළ අතර, එය 1890 ගණන්වල මුල් ජනරජ යුගයේදී මිනාස් ජෙරයිස්ගේ ප්‍රභූන් සමඟ බ්‍රසීල රජයේ අණට මාරු විය. වර්ගස් යුගය යටතේ, [[කාර්මීකරණය|කාර්මිකකරණ]] ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කළ පළමු රාජ්‍යයන්ගෙන් එකක් මෙම රාජ්‍යය වූ අතර එහි ජනගහනය සම්මේලනයේ වඩාත්ම [[නාගරීකරණය|නාගරික]] එකක් බවට පත්විය.

සාඕ පවුලෝහි ආර්ථිකය ඉතා ශක්තිමත් සහ විවිධාංගීකරණය වී ඇති අතර, රටේ විශාලතම කාර්මික, [[නවීන විද්‍යාව|විද්‍යාත්මක]] හා [[තාක්‍ෂණය|තාක්‍ෂණික]] නිෂ්පාදනය - විශාලතම ජාතික පර්යේෂණ හා සංවර්ධන මධ්‍යස්ථානය සහ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල සහ ආයතනවල නිවහන - වන අතර, ලොව විශාලතම දොඩම් යුෂ, [[සීනි]] සහ එතනෝල් නිෂ්පාදනය සහ සියලුම බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර ඉහළම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය වන අතර, සැබෑ පරාසය ට්‍රිලියන එක ඉක්මවා ගිය එකම එක වේ. 2020 දී, සාඕ පවුලෝහි ආර්ථිකය රටේ නිෂ්පාදනය කරන ලද මුළු ධනයෙන් 31.2% ක් පමණ වූ අතර එමඟින් රාජ්‍යය &quot;බ්‍රසීලයේ දුම්රිය එන්ජිම&quot; ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් විය - මෙය එහි නගරවලින් පිළිබිඹු වන අතර ඒවායින් බොහොමයක් රටේ ධනවත්ම හා වඩාත්ම [[මානව සංවර්ධන දර්ශකය|දියුණු]] ඒවා අතර වේ. ආර්ජන්ටිනාව, උරුගුවේ, පැරගුවේ සහ බොලිවියාව යන රටවල් දෙකටම වඩා සාඕ පවුලෝ පමණක් ධනවත් වන අතර එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය රියායි ට්‍රිලියන 2.7 ( [[අමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලර්|ඩොලර්]] බිලියන 603.4) කි; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=4 October 2016 |title=Forget the nation-state: cities will transform the way we conduct foreign affairs |url=https://www.weforum.org/agenda/2016/10/forget-the-nation-state-cities-will-transform-the-way-we-conduct-foreign-affairs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190122173053/https://www.weforum.org/agenda/2016/10/forget-the-nation-state-cities-will-transform-the-way-we-conduct-foreign-affairs |archive-date=22 January 2019 |access-date=4 October 2016 |publisher=[[World Economic Forum]]}}&lt;/ref&gt; එබැවින්, එය ස්වෛරී රටක් නම්, එහි නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය [[දදේනි (නාමික) අනුව රටවල් ලැයිස්තුව|ලෝකයේ 21 වන විශාලතම]] වනු ඇත (2020 ඇස්තමේන්තුව). ආර්ථිකයට අමතරව, සාඕ පවුලෝ එහි ස්වභාවික සුන්දරත්වය, ඓතිහාසික හා සංස්කෘතික උරුමයන් හේතුවෙන් ජාතික හා ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින් විසින් ප්‍රධාන බ්‍රසීලියානු සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස පිළිගනු ලැබේ - එහි [[යුනෙස්කෝ]] [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම ලැයිස්තුවේ]] කොටා ඇති බහුවිධ ස්ථාන ඇත - අභ්‍යන්තර නිවාඩු නිකේතන, දේශගුණය සහ සේවාව, [[ව්‍යාපාර]], [[විනෝදාස්වාදය]], [[විලාසිතා]] අංශ, සංස්කෘතිය, විවේකය, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ තවත් බොහෝ දේ සඳහා විශිෂ්ට වෘත්තියකි. රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවල වාර්තා වී ඇති ඒවාට සාපේක්ෂව එහි ඉහළ සමාජ දර්ශක ඇත, එනම් දෙවන ඉහළම මානව සංවර්ධන දර්ශකය (HDI), හතරවන ඒක පුද්ගල GRDP, දෙවන අඩුම ළදරු මරණ අනුපාතය, තුන්වන ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව, අඩුම මිනීමැරුම් අනුපාතය සහ බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක අතර තුන්වන අඩුම සාක්ෂරතා අනුපාතය .ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>b08xps7uhu5tosbber4jd9x9n9xaxui</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749733</id>
      <parentid>749720</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:40:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749733</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14564" sha1="apfkwvqip0g62u4aeneeehz63tctta4" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Sao Paulo in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''සාඕ පවුලෝ''' ( / ˌ saʊ ˈ පාʊලොʊ / ,​{{IPA|pt|sɐ̃w ˈpawlu|lang|Br-SaoPaulo.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල ෆෙඩරල් ජනරජයේ]] ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය ටාසස්හි ශාන්ත පාවුළුතුමාගේ නමින් නම් කර ඇත. එය අග්නිදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති අතර ගිනිකොන දෙසින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයට]] අමතරව උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් මිනාස් ජෙරයිස්, දකුණින් පරානා, නැගෙනහිරින් රියෝ ද ජැනයිරෝ සහ බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] යන ප්‍රාන්තවලින් මායිම් වේ. එය මහ නගර සභා 645 කට බෙදා ඇත. මුළු වර්ග ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 248,219.49 වන අතර එය බ්‍රසීලයේ මතුපිට ප්‍රමාණයෙන් 2.9% ට සමාන වන අතර [[එක්සත් රාජධානිය|එක්සත් රාජධානියට]] වඩා තරමක් විශාලය. එහි අගනුවර සාඕ පවුලෝ මහ නගර සභාවයි .

2022 දී මිලියන 44 කට අධික ජනගහනයක් සිටින, &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=São Paulo |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/sp |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240418071226/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/sp/ |archive-date=18 April 2024 |access-date=10 February 2024 |website=[[Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística]]}}&lt;/ref&gt; සාඕ පවුලෝ යනු වඩාත්ම ජනාකීර්ණ බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය (බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 22% ක් පමණ), ලෝකයේ 28 වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ උප-ජාතික ආයතනය සහ [[ඇමරිකාවන්|ඇමරිකාවේ]] වඩාත්ම ජනාකීර්ණ උප-ජාතික ආයතනය, &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=31 October 2014 |title=Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da Federação com data de referência em 1º de julho de 2014 |url=ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2014/estimativas_2014_TCU.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525112814/ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2014/estimativas_2014_TCU.pdf |archive-date=2017-05-25 |access-date=8 January 2015 |publisher=IBGE}}&lt;/ref&gt; සහ [[දකුණු ඇමෙරිකාව|දකුණු ඇමරිකාවේ]] සිව්වන-වඩාත්ම ජනාකීර්ණ දේශපාලන ආයතනය වන අතර එය අභිබවා යන්නේ බ්‍රසීලියානු සම්මේලනයේ ඉතිරි කොටස [[කොලොම්බියාව|වන කොලොම්බියාව]] සහ [[ආර්ජන්ටිනාව]] විසින් පමණි. දේශීය ජනගහනය රටේ වඩාත්ම විවිධාකාර එකක් වන අතර බොහෝ දුරට පැවත එන්නේ 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී රටට සංක්‍රමණය වීමට පටන් ගත් ඉතාලියානුවන්ගෙන් ; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Essa Gente Paulista – Italianos |url=http://www.saopaulo.sp.gov.br/conhecasp/gente-paulista_italianos |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110522141531/http://www.saopaulo.sp.gov.br/conhecasp/gente-paulista_italianos |archive-date=22 May 2011 |access-date=22 August 2011 |publisher=Sao Paulo's State Government |language=pt}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලය යටත් විජිතයක් බවට පත් කර කලාපයේ පළමු යුරෝපීය ජනාවාස ස්ථාපිත කළ පෘතුගීසීන්ගෙන් ; ආදිවාසී ජනතාව, බොහෝ සුවිශේෂී [[ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්]] ; යටත් විජිත යුගයේ වහලුන් ලෙස [[අප්‍රිකාව|අප්‍රිකාවෙන්]] ගෙන එන ලද අප්‍රිකානුවන් සහ රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලින් සංක්‍රමණිකයන්ගෙනි. ඊට අමතරව, අරාබිවරුන්, ආර්මේනියානුවන්, චීන ජාතිකයන්, ජර්මානුවන්, ග්‍රීකයන්, ජපන් ජාතිකයන්, ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් සහ ඇමරිකානු දක්ෂිණ ජාතිකයන් &lt;ref name=&quot;McCoy&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/the_americas/brazil-confederate-flag-civil-war-americana-santa-barbara/2020/07/11/1e8a7c84-bec4-11ea-b4f6-cb39cd8940fb_story.html|title=They lost the Civil War and fled to Brazil. Their descendants refuse to take down the Confederate flag.|last=McCoy|first=Terrence|date=12 July 2020|work=Washington Post|access-date=4 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20230329111834/https://www.washingtonpost.com/world/the_americas/brazil-confederate-flag-civil-war-americana-santa-barbara/2020/07/11/1e8a7c84-bec4-11ea-b4f6-cb39cd8940fb_story.html|archive-date=29 March 2023|language=en-US|issn=0190-8286}}&lt;/ref&gt; ද දේශීය ජනගහනයේ ජනවාර්ගික සංයුතියේ සිටිති.

අද ප්‍රදේශය ක්‍රි.පූ. 12,000 පමණ සිට ආදිවාසී ජනයා වාසය කළ රාජ්‍ය භූමියට අනුරූප වේ. 16 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, [[පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය|පෘතුගීසි]] සහ ස්පාඤ්ඤ ගවේෂකයින් සහ නාවිකයින් විසින් කලාපයේ වෙරළ තීරයට පැමිණියහ. 1532 දී මාර්ටිම් අෆොන්සෝ ඩි සූසා ඇමරිකාවේ  ප්‍රථම පෘතුගීසි ස්ථීර ජනාවාසය පිහිටුවනු ඇත - බයික්සාද සන්තිස්ටා හි සාඕ විසෙන්ටේ ගම්මානය. 17 වන සියවසේදී, පෝලිස්ටාස් ''බැන්ඩෙයිරන්ටෙස්'' යටත් විජිතයේ අභ්‍යන්තරය ගවේෂණය කිරීම තීව්‍ර කළ අතර, එය අවසානයේ [[පෘතුගාලය|පෘතුගාලයේ]] භෞමික වසම සහ දකුණු ඇමරිකාවේ පෘතුගීසි අධිරාජ්‍යය පුළුල් කළේය. 18 වන සියවසේදී, සාඕ පවුලෝ පළාත පිහිටුවීමෙන් පසු, කලාපය දේශපාලනික වශයෙන් බලවත් වීමට පටන් ගත්තේය. 1822 දී නිදහස ලැබීමෙන් පසු, සාඕ පවුලෝ අලුතින් පිහිටුවන ලද බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදකයෙකු (ප්‍රධාන වශයෙන් [[කෝපි (පානය)|කෝපි]] ) බවට පත්වීමට පටන් ගත් අතර, එය අවසානයේ පොහොසත් කලාපීය ග්‍රාමීය කතිපයාධිකාරීත්වයක් නිර්මාණය කළ අතර, එය 1890 ගණන්වල මුල් ජනරජ යුගයේදී මිනාස් ජෙරයිස්ගේ ප්‍රභූන් සමඟ බ්‍රසීල රජයේ අණට මාරු විය. වර්ගස් යුගය යටතේ, [[කාර්මීකරණය|කාර්මිකකරණ]] ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කළ පළමු රාජ්‍යයන්ගෙන් එකක් මෙම රාජ්‍යය වූ අතර එහි ජනගහනය සම්මේලනයේ වඩාත්ම [[නාගරීකරණය|නාගරික]] එකක් බවට පත්විය.

සාඕ පවුලෝහි ආර්ථිකය ඉතා ශක්තිමත් සහ විවිධාංගීකරණය වී ඇති අතර, රටේ විශාලතම කාර්මික, [[නවීන විද්‍යාව|විද්‍යාත්මක]] හා [[තාක්‍ෂණය|තාක්‍ෂණික]] නිෂ්පාදනය - විශාලතම ජාතික පර්යේෂණ හා සංවර්ධන මධ්‍යස්ථානය සහ හොඳම විශ්ව විද්‍යාල සහ ආයතනවල නිවහන - වන අතර, ලොව විශාලතම දොඩම් යුෂ, [[සීනි]] සහ එතනෝල් නිෂ්පාදනය සහ සියලුම බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර ඉහළම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය වන අතර, සැබෑ පරාසය ට්‍රිලියන එක ඉක්මවා ගිය එකම එක වේ. 2020 දී, සාඕ පවුලෝහි ආර්ථිකය රටේ නිෂ්පාදනය කරන ලද මුළු ධනයෙන් 31.2% ක් පමණ වූ අතර එමඟින් රාජ්‍යය &quot;බ්‍රසීලයේ දුම්රිය එන්ජිම&quot; ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් විය - මෙය එහි නගරවලින් පිළිබිඹු වන අතර ඒවායින් බොහොමයක් රටේ ධනවත්ම හා වඩාත්ම [[මානව සංවර්ධන දර්ශකය|දියුණු]] ඒවා අතර වේ. ආර්ජන්ටිනාව, උරුගුවේ, පැරගුවේ සහ බොලිවියාව යන රටවල් දෙකටම වඩා සාඕ පවුලෝ පමණක් ධනවත් වන අතර එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය රියායි ට්‍රිලියන 2.7 ( [[අමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලර්|ඩොලර්]] බිලියන 603.4) කි; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=4 October 2016 |title=Forget the nation-state: cities will transform the way we conduct foreign affairs |url=https://www.weforum.org/agenda/2016/10/forget-the-nation-state-cities-will-transform-the-way-we-conduct-foreign-affairs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190122173053/https://www.weforum.org/agenda/2016/10/forget-the-nation-state-cities-will-transform-the-way-we-conduct-foreign-affairs |archive-date=22 January 2019 |access-date=4 October 2016 |publisher=[[World Economic Forum]]}}&lt;/ref&gt; එබැවින්, එය ස්වෛරී රටක් නම්, එහි නාමික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය [[දදේනි (නාමික) අනුව රටවල් ලැයිස්තුව|ලෝකයේ 21 වන විශාලතම]] වනු ඇත (2020 ඇස්තමේන්තුව). ආර්ථිකයට අමතරව, සාඕ පවුලෝ එහි ස්වභාවික සුන්දරත්වය, ඓතිහාසික හා සංස්කෘතික උරුමයන් හේතුවෙන් ජාතික හා ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින් විසින් ප්‍රධාන බ්‍රසීලියානු සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස පිළිගනු ලැබේ - එහි [[යුනෙස්කෝ]] [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම ලැයිස්තුවේ]] කොටා ඇති බහුවිධ ස්ථාන ඇත - අභ්‍යන්තර නිවාඩු නිකේතන, දේශගුණය සහ සේවාව, [[ව්‍යාපාර]], [[විනෝදාස්වාදය]], [[විලාසිතා]] අංශ, සංස්කෘතිය, විවේකය, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ තවත් බොහෝ දේ සඳහා විශිෂ්ට වෘත්තියකි. රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවල වාර්තා වී ඇති ඒවාට සාපේක්ෂව එහි ඉහළ සමාජ දර්ශක ඇත, එනම් දෙවන ඉහළම මානව සංවර්ධන දර්ශකය (HDI), හතරවන ඒක පුද්ගල GRDP, දෙවන අඩුම ළදරු මරණ අනුපාතය, තුන්වන ඉහළම ආයු අපේක්ෂාව, අඩුම මිනීමැරුම් අනුපාතය සහ බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක අතර තුන්වන අඩුම සාක්ෂරතා අනුපාතය.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>apfkwvqip0g62u4aeneeehz63tctta4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182251</id>
    <revision>
      <id>749721</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:17:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1294094718|Minas Gerais]]&quot;</comment>
      <origin>749721</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8489" sha1="8oqntgj6qxpe87zzdvvzapp14jqjkkl" xml:space="preserve">'''මිනාස් ජෙරයිස්''' ({{IPA|pt-BR|ˈminɐz ʒeˈɾajs|lang|Pt-br_Minas_Gerais.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය ප්‍රදේශය අනුව සිව්වන විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර 2022 සංගණනයට අනුව 20,539,989 ක ජනගහනයක් සහිත ජනගහනයෙන් දෙවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. රටේ අග්නිදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති එය දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් සාඕ පවුලෝ ; බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] ; වයඹ දෙසින් [[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ගොයියාස්]] සහ [[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය]] ; උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් බාහියා ; නැගෙනහිරින් එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ; සහ ගිනිකොන දෙසින් රියෝ ද ජැනෙයිරෝ යන නගරවලින් මායිම් වේ. ප්‍රාන්තයේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ, බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන නාගරික සහ මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානයක් වන අතර එය රටේ හයවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත මහ නගර සභාව වන අතර එහි අගනගර ප්‍රදේශය සාඕ පවුලෝ සහ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ද ජැනයිරෝ]] වලට පසුව මිලියන 5.8 කට වඩා වැඩි ජනගහනයක් සිටින බ්‍රසීලයේ තුන්වන විශාලතම ප්‍රදේශය ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත. මිනාස් ජෙරයිස් හි භූමි ප්‍රදේශය බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර විශාලතම සංඛ්‍යාව වන මහ නගර සභා 853 කට බෙදා ඇත.

ප්‍රාන්තයේ භූමි ප්‍රදේශය තරමක් රළු වන අතර බ්‍රසීලයේ උසම කඳු මුදුන් කිහිපයක් එහි භූමිය තුළ පිහිටා ඇත. එය සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ සහ ග්‍රෑන්ඩ් ගංගා වැනි බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන ගංගා කිහිපයක මූලාශ්‍රයටද නිවහන වන අතර එමඟින් රටේ ජල සම්පත් සම්බන්ධයෙන් එය උපායමාර්ගික ස්ථානයක තබයි. එය නිවර්තන දේශගුණයක් ඇති අතර, එය දකුණේ සීතල හා තෙතමනය සහිත සිට උතුරු කොටසේ අර්ධ ශුෂ්ක දක්වා වෙනස් වේ. මෙම සියලු ඒකාබද්ධ සාධක මගින් ප්‍රාන්තය ආවරණය වන ජෛව දර්ශයන් තුළ, විශේෂයෙන් සෙරාඩෝ සහ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරය තුළ බෙදා හරින ලද පොහොසත් සත්ත්ව හා ශාක විශේෂයක් සපයයි.

පෘතුගීසීන් බ්‍රසීලයට පැමිණෙන විට මිනාස් ජෙරයිස්ගේ භූමියේ ආදිවාසී ජනයා වාසය කළහ. 17 වන සියවසේ අගභාගයේදී රත්තරන් සොයා ගැනීමෙන් පසු එය විශාල සංක්‍රමණ රැල්ලක් අත්විඳින ලදී. රන් කැණීම එවකට නායකත්වයට ධනය හා සංවර්ධනය ගෙන ආ අතර එහි ආර්ථික හා සංස්කෘතික සංවර්ධනය සහතික කළේය; කෙසේ වෙතත්, රන් ඉක්මනින් හිඟ වූ අතර, ජනගහනයෙන් විශාල කොටසක් සංක්‍රමණය වීමට හේතු වූ අතර නව චක්‍රයක් (කෝපි චක්‍රය) නැවත වරක් මිනාස් ජෙරායිස් ජාතික ප්‍රමුඛතාවයක් ගෙන ආ අතර එහි අවසානය සාපේක්ෂව ප්‍රමාද වූ කාර්මිකකරණ ක්‍රියාවලියට හේතු විය. මිනාස් ජෙරයිස් වර්තමානයේ බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර තුන්වන විශාලතම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඇති අතර, එයින් විශාල කොටසක් තවමත් පතල් ක්‍රියාකාරකම්වල නිෂ්පාදනයකි. ජල විදුලි බලාගාර විශාල සංඛ්‍යාවක් සහ රටේ විශාලතම මාර්ග ජාලය සහිත කැපී පෙනෙන යටිතල පහසුකම් ද ප්‍රාන්තය සතුව ඇත.

එහි ස්වභාවික සුන්දරත්වය සහ ඓතිහාසික උරුමය නිසා, මිනාස් ජෙරයිස් වැදගත් සංචාරක ගමනාන්තයකි. එය Ouro Preto සහ Diamantina, Sao João del-Rei, Mariana, Tiradentes, Congonhas, Sabará සහ Serro වැනි ඓතිහාසික නගරවල යටත් විජිත ගෘහනිර්මාණ ශිල්පය සහ කලා උරුමයන් සඳහා ප්‍රසිද්ධය. දකුණේ, එහි සංචාරක ස්ථාන වන්නේ Caxambu, Lambari, São Lourenço, Poços de Caldas, São Thome das Letras, Monte Verde ( Camanducaia දිස්ත්‍රික්කයක්) සහ Caparaó සහ Canastra ජාතික වනෝද්‍යාන වැනි ජල-ඛනිජ ස්පා ය. Serra do Cipó, Sete Lagoas, Cordisburgo සහ Lagoa Santa හි ප්‍රධාන ආකර්ෂණයන් වන්නේ ගුහා සහ දිය ඇලි ය. මිනාස් ජෙරයිස් හි ජනතාවට සමකාලීන කලාත්මක නිෂ්පාදනවල සහ ක්‍රීඩා ක්ෂේත්‍රයේ ජාතික වැදගත්කමට අමතරව, සාම්ප්‍රදායික ආගමික උත්සව සහ සාමාන්‍ය ග්‍රාමීය ආහාර වලින් සලකුණු වූ සුවිශේෂී සංස්කෘතියක් ද ඇත.ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>8oqntgj6qxpe87zzdvvzapp14jqjkkl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749727</id>
      <parentid>749721</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:23:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749727</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6348" sha1="8k12p2m07kergphow41ynj2n0bhsnqz" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Minas Gerais in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''මිනාස් ගෙරායිස්''' ({{IPA|pt-BR|ˈminɐz ʒeˈɾajs|lang|Pt-br_Minas_Gerais.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය ප්‍රදේශය අනුව සිව්වන විශාලතම රාජ්‍යය වන අතර 2022 සංගණනයට අනුව 20,539,989 ක ජනගහනයක් සහිත ජනගහනයෙන් දෙවන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. රටේ අග්නිදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති එය දකුණින් සහ නිරිත දෙසින් සාඕ පවුලෝ ; බටහිරින් [[මටෝ ග්‍රෝසෝ ඩො සල් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මැටෝ ග්‍රෝසෝ ඩෝ සුල්]] ; වයඹ දෙසින් [[ගොයාස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|ගොයියාස්]] සහ [[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය]] ; උතුරින් සහ ඊසාන දෙසින් බාහියා ; නැගෙනහිරින් එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ; සහ ගිනිකොන දෙසින් රියෝ ද ජැනෙයිරෝ යන නගරවලින් මායිම් වේ. ප්‍රාන්තයේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන බෙලෝ හොරයිසොන්ටේ, බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන නාගරික සහ මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානයක් වන අතර එය රටේ හයවන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත මහ නගර සභාව වන අතර එහි අගනගර ප්‍රදේශය සාඕ පවුලෝ සහ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ඩි ජැනයිරෝ]] වලට පසුව මිලියන 5.8 කට වඩා වැඩි ජනගහනයක් සිටින බ්‍රසීලයේ තුන්වන විශාලතම ප්‍රදේශය ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත. මිනාස් ජෙරයිස් හි භූමි ප්‍රදේශය බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර විශාලතම සංඛ්‍යාව වන මහ නගර සභා 853 කට බෙදා ඇත.

ප්‍රාන්තයේ භූමි ප්‍රදේශය තරමක් රළු වන අතර බ්‍රසීලයේ උසම කඳු මුදුන් කිහිපයක් එහි භූමිය තුළ පිහිටා ඇත. එය සාඕ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ සහ ග්‍රෑන්ඩ් ගංගා වැනි බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන ගංගා කිහිපයක මූලාශ්‍රයටද නිවහන වන අතර එමඟින් රටේ ජල සම්පත් සම්බන්ධයෙන් එය උපායමාර්ගික ස්ථානයක තබයි. එය නිවර්තන දේශගුණයක් ඇති අතර, එය දකුණේ සීතල හා තෙතමනය සහිත සිට උතුරු කොටසේ අර්ධ ශුෂ්ක දක්වා වෙනස් වේ. මෙම සියලු ඒකාබද්ධ සාධක මගින් ප්‍රාන්තය ආවරණය වන ජෛව දර්ශයන් තුළ, විශේෂයෙන් සෙරාඩෝ සහ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අත්ලාන්තික් වනාන්තරය තුළ බෙදා හරින ලද පොහොසත් සත්ත්ව හා ශාක විශේෂයක් සපයයි.

පෘතුගීසීන් බ්‍රසීලයට පැමිණෙන විට මිනාස් ජෙරයිස්ගේ භූමියේ ආදිවාසී ජනයා වාසය කළහ. 17 වන සියවසේ අගභාගයේදී රත්තරන් සොයා ගැනීමෙන් පසු එය විශාල සංක්‍රමණ රැල්ලක් අත්විඳින ලදී. රන් කැණීම එවකට නායකත්වයට ධනය හා සංවර්ධනය ගෙන ආ අතර එහි ආර්ථික හා සංස්කෘතික සංවර්ධනය සහතික කළේය; කෙසේ වෙතත්, රන් ඉක්මනින් හිඟ වූ අතර, ජනගහනයෙන් විශාල කොටසක් සංක්‍රමණය වීමට හේතු වූ අතර නව චක්‍රයක් (කෝපි චක්‍රය) නැවත වරක් මිනාස් ජෙරායිස් ජාතික ප්‍රමුඛතාවයක් ගෙන ආ අතර එහි අවසානය සාපේක්ෂව ප්‍රමාද වූ කාර්මිකකරණ ක්‍රියාවලියට හේතු විය. මිනාස් ජෙරයිස් වර්තමානයේ බ්‍රසීලියානු ප්‍රාන්ත අතර තුන්වන විශාලතම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඇති අතර, එයින් විශාල කොටසක් තවමත් පතල් ක්‍රියාකාරකම්වල නිෂ්පාදනයකි. ජල විදුලි බලාගාර විශාල සංඛ්‍යාවක් සහ රටේ විශාලතම මාර්ග ජාලය සහිත කැපී පෙනෙන යටිතල පහසුකම් ද ප්‍රාන්තය සතුව ඇත.
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>8k12p2m07kergphow41ynj2n0bhsnqz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182252</id>
    <revision>
      <id>749722</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:17:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1293300728|Rio de Janeiro (state)]]&quot;</comment>
      <origin>749722</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7156" sha1="405z8qsj2fthwi5aj6bttgspi50y0o8" xml:space="preserve">
'''රියෝ ද ජැනයිරෝ''' ({{IPA|pt-BR|ˈʁi.u d(ʒi) ʒɐˈne(j)ɾu|-|Pt-br Rio de Janeiro.ogg}} ) {{විස්තරාත්මක සටහන්|In the variety of [[Brazilian Portuguese]] spoken in Rio de Janeiro, according to ''Larousse Concise Dictionary: Portuguese-English'', 2008, p. 339 (in which the pronunciations &quot;refletem a língua falada no Rio de Janeiro&quot; [reflect the language as spoken in Rio de Janeiro]).}} යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම ආර්ථිකය ඇති අතර, විශාලතම ආර්ථිකය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Veja o PIB dos Estados brasileiros |url=http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141020061823/http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |archive-date=2014-10-20 |website=www.faemg.org.br}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 8.2% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 9.2% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=15 December 2019 |title=Descubra quais são os 15 Estados mais ricos do Brasil |url=https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214120926/https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |archive-date=2021-02-14 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='The Economist' compara economia de Estados do Brasil com países |url=https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124102005/https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |archive-date=2021-01-24 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Dados dos estados e cidades do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625142600/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/ |archive-date=2021-06-25 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=População dos estados do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918103229/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |archive-date=2017-09-18 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt;

රියෝ ද ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය පිහිටා ඇත්තේ අග්නිදිග ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද බ්‍රසීල භූ දේශපාලනික කලාපය තුළය ( IBGE විසින් පවරා ඇත). Rio de Janeiro එකම අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ අනෙකුත් සියලුම ප්‍රාන්ත සමඟ දේශසීමා බෙදා ගනී: Minas Gerais ( [[උතුර|N]] සහ NW ), Espírito Santo ( NE ) සහ São Paulo ( SW ). එය නැගෙනහිරින් සහ දකුණින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] මායිම් වී ඇත. රියෝ ද ජැනෙයිරෝ නගරයේ භූමි ප්‍රමාණය 43,653 කි.මී.   . එහි අගනුවර වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ද ජැනෙයිරෝ]] නගරය වන අතර එය 1763 සිට 1815 දක්වා බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි ජනපදයේ අගනුවර වූ අතර, 1815 සිට 1822 දක්වා පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් යන එක්සත් රාජධානියේ අගනුවර වූ අතර, පසුව 1822 සිට 1960 දක්වා රාජධානියක් සහ ජනරජයක් ලෙස ස්වාධීන බ්‍රසීලයේ අගනුවර විය.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 92 කට බෙදා ඇත. එහි ප්‍රාන්තයේ විශාලතම නගර 22 වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|Rio de Janeiro]], São Gonçalo, Duque de Caxias, Nova Iguaçu, Niterói, Campos dos Goytacazes, Belford Roxo, São João de Meriti , Petrótapolis , Magédapolis, Itaborai, Cabo Frio, Armação dos Búzios, Angra dos Reis, Nova Friburgo, Barra Mansa, Barra do Piraí, Teresópolis, Mesquita සහ Nilópolis .

රියෝ ද ජැනයිරෝ යනු අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ කුඩාම රාජ්‍යය වන අතර බ්‍රසීලයේ කුඩාම රාජ්‍යයන්ගෙන් එකකි. කෙසේ වෙතත්, එය 2022 සංගණනයට අනුව මිලියන 16 කට අධික ජනගහනයක් සහිත (එය බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය බවට පත් කරයි) තුන්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර එය රටේ තුන්වන දිගම වෙරළ තීරය ( බාහියා සහ මරන්හාඕ ප්‍රාන්තවලට පසුව) ඇත.

බ්‍රසීලියානු ධජයේ, රාජ්‍යය නියෝජනය කරන්නේ දක්ෂිණ කුරුසයේ (β Cru) බීටා තාරකාව වන මිමෝසා විසිනි.ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>405z8qsj2fthwi5aj6bttgspi50y0o8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749724</id>
      <parentid>749722</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:21:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749724</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7168" sha1="maklu77w3ea083vkakivj1wbl3r3g9a" xml:space="preserve">
'''රියෝ ඩි ජැනයිරෝ''' ({{IPA|pt-BR|ˈʁi.u d(ʒi) ʒɐˈne(j)ɾu|-|Pt-br Rio de Janeiro.ogg}} ) {{විස්තරාත්මක සටහන්|In the variety of [[Brazilian Portuguese]] spoken in Rio de Janeiro, according to ''Larousse Concise Dictionary: Portuguese-English'', 2008, p. 339 (in which the pronunciations &quot;refletem a língua falada no Rio de Janeiro&quot; [reflect the language as spoken in Rio de Janeiro]).}} යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම ආර්ථිකය ඇති අතර, විශාලතම ආර්ථිකය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Veja o PIB dos Estados brasileiros |url=http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141020061823/http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |archive-date=2014-10-20 |website=www.faemg.org.br}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 8.2% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 9.2% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=15 December 2019 |title=Descubra quais são os 15 Estados mais ricos do Brasil |url=https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214120926/https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |archive-date=2021-02-14 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='The Economist' compara economia de Estados do Brasil com países |url=https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124102005/https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |archive-date=2021-01-24 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Dados dos estados e cidades do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625142600/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/ |archive-date=2021-06-25 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=População dos estados do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918103229/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |archive-date=2017-09-18 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt;

රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය පිහිටා ඇත්තේ අග්නිදිග ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද බ්‍රසීල භූ දේශපාලනික කලාපය තුළය ( IBGE විසින් පවරා ඇත). රියෝ ඩි ජැනයිරෝ එකම අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ අනෙකුත් සියලුම ප්‍රාන්ත සමඟ දේශසීමා බෙදා ගනී: මිනාස් ජෙරයිස් ( [[උතුර|N]] සහ NW ), එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ( NE ) සහසාඕ පවුලෝ ( SW ). එය නැගෙනහිරින් සහ දකුණින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] මායිම් වී ඇත. රියෝ ද ජැනෙයිරෝ නගරයේ භූමි ප්‍රමාණය 43,653 කි.මී.   . එහි අගනුවර වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ද ජැනෙයිරෝ]] නගරය වන අතර එය 1763 සිට 1815 දක්වා බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි ජනපදයේ අගනුවර වූ අතර, 1815 සිට 1822 දක්වා පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් යන එක්සත් රාජධානියේ අගනුවර වූ අතර, පසුව 1822 සිට 1960 දක්වා රාජධානියක් සහ ජනරජයක් ලෙස ස්වාධීන බ්‍රසීලයේ අගනුවර විය.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 92 කට බෙදා ඇත. එහි ප්‍රාන්තයේ විශාලතම නගර 22 වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ]], සාඕ ගොන්සාලෝ, ඩුක් ඩි කැක්සියාස්, නෝවා ඉගුවාසු, නයිටෙරෝයි, කැම්පෝස් ඩොස් ගොයිටකාස්, බෙල්ෆෝර්ඩ් රොක්සෝ, සාඕ ජොඕ ඩි මෙරිටි, පෙට්‍රොටපොලිස්, මැගඩපොලිස්, ඉටබොරායි, කැබෝ ෆ්‍රියෝ, අර්මසාඕ ඩොස් බුසියෝස්, ඇන්ග්රා ඩොස් රීස්, නෝවා ෆ්රිබර්ගෝ, බාරා මන්සා, බාරා දෝ පිරායි, ටෙරෙසෝපොලිස්, මෙස්කිටා සහ නිලෝපොලිස්.

රියෝ ද ජැනයිරෝ යනු අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ කුඩාම රාජ්‍යය වන අතර බ්‍රසීලයේ කුඩාම රාජ්‍යයන්ගෙන් එකකි. කෙසේ වෙතත්, එය 2022 සංගණනයට අනුව මිලියන 16 කට අධික ජනගහනයක් සහිත (එය බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය බවට පත් කරයි) තුන්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර එය රටේ තුන්වන දිගම වෙරළ තීරය ( බාහියා සහ මරන්හාඕ ප්‍රාන්තවලට පසුව) ඇත.

බ්‍රසීලියානු ධජයේ, රාජ්‍යය නියෝජනය කරන්නේ දක්ෂිණ කුරුසයේ (β Cru) බීටා තාරකාව වන මිමෝසා විසිනි.

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>maklu77w3ea083vkakivj1wbl3r3g9a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749725</id>
      <parentid>749724</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:22:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>/* යොමු කිරීම් */</comment>
      <origin>749725</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7226" sha1="h3bhhvnl61fjlzynuz04xjmpuo9v3qx" xml:space="preserve">
'''රියෝ ඩි ජැනයිරෝ''' ({{IPA|pt-BR|ˈʁi.u d(ʒi) ʒɐˈne(j)ɾu|-|Pt-br Rio de Janeiro.ogg}} ) {{විස්තරාත්මක සටහන්|In the variety of [[Brazilian Portuguese]] spoken in Rio de Janeiro, according to ''Larousse Concise Dictionary: Portuguese-English'', 2008, p. 339 (in which the pronunciations &quot;refletem a língua falada no Rio de Janeiro&quot; [reflect the language as spoken in Rio de Janeiro]).}} යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම ආර්ථිකය ඇති අතර, විශාලතම ආර්ථිකය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Veja o PIB dos Estados brasileiros |url=http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141020061823/http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |archive-date=2014-10-20 |website=www.faemg.org.br}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 8.2% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 9.2% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=15 December 2019 |title=Descubra quais são os 15 Estados mais ricos do Brasil |url=https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214120926/https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |archive-date=2021-02-14 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='The Economist' compara economia de Estados do Brasil com países |url=https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124102005/https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |archive-date=2021-01-24 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Dados dos estados e cidades do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625142600/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/ |archive-date=2021-06-25 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=População dos estados do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918103229/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |archive-date=2017-09-18 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt;

රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය පිහිටා ඇත්තේ අග්නිදිග ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද බ්‍රසීල භූ දේශපාලනික කලාපය තුළය ( IBGE විසින් පවරා ඇත). රියෝ ඩි ජැනයිරෝ එකම අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ අනෙකුත් සියලුම ප්‍රාන්ත සමඟ දේශසීමා බෙදා ගනී: මිනාස් ජෙරයිස් ( [[උතුර|N]] සහ NW ), එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ( NE ) සහසාඕ පවුලෝ ( SW ). එය නැගෙනහිරින් සහ දකුණින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] මායිම් වී ඇත. රියෝ ද ජැනෙයිරෝ නගරයේ භූමි ප්‍රමාණය 43,653 කි.මී.   . එහි අගනුවර වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ද ජැනෙයිරෝ]] නගරය වන අතර එය 1763 සිට 1815 දක්වා බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි ජනපදයේ අගනුවර වූ අතර, 1815 සිට 1822 දක්වා පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් යන එක්සත් රාජධානියේ අගනුවර වූ අතර, පසුව 1822 සිට 1960 දක්වා රාජධානියක් සහ ජනරජයක් ලෙස ස්වාධීන බ්‍රසීලයේ අගනුවර විය.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 92 කට බෙදා ඇත. එහි ප්‍රාන්තයේ විශාලතම නගර 22 වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ]], සාඕ ගොන්සාලෝ, ඩුක් ඩි කැක්සියාස්, නෝවා ඉගුවාසු, නයිටෙරෝයි, කැම්පෝස් ඩොස් ගොයිටකාස්, බෙල්ෆෝර්ඩ් රොක්සෝ, සාඕ ජොඕ ඩි මෙරිටි, පෙට්‍රොටපොලිස්, මැගඩපොලිස්, ඉටබොරායි, කැබෝ ෆ්‍රියෝ, අර්මසාඕ ඩොස් බුසියෝස්, ඇන්ග්රා ඩොස් රීස්, නෝවා ෆ්රිබර්ගෝ, බාරා මන්සා, බාරා දෝ පිරායි, ටෙරෙසෝපොලිස්, මෙස්කිටා සහ නිලෝපොලිස්.

රියෝ ද ජැනයිරෝ යනු අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ කුඩාම රාජ්‍යය වන අතර බ්‍රසීලයේ කුඩාම රාජ්‍යයන්ගෙන් එකකි. කෙසේ වෙතත්, එය 2022 සංගණනයට අනුව මිලියන 16 කට අධික ජනගහනයක් සහිත (එය බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය බවට පත් කරයි) තුන්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර එය රටේ තුන්වන දිගම වෙරළ තීරය ( බාහියා සහ මරන්හාඕ ප්‍රාන්තවලට පසුව) ඇත.

බ්‍රසීලියානු ධජයේ, රාජ්‍යය නියෝජනය කරන්නේ දක්ෂිණ කුරුසයේ (β Cru) බීටා තාරකාව වන මිමෝසා විසිනි.

== සටහන් ==
&lt;references group=&quot;lower-alpha&quot; /&gt;

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>h3bhhvnl61fjlzynuz04xjmpuo9v3qx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749726</id>
      <parentid>749725</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:23:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749726</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7299" sha1="9fotvr7kc1mb5uapkrv5spqmf0qm811" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Rio de Janeiro in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''රියෝ ඩි ජැනයිරෝ''' ({{IPA|pt-BR|ˈʁi.u d(ʒi) ʒɐˈne(j)ɾu|-|Pt-br Rio de Janeiro.ogg}} ) {{විස්තරාත්මක සටහන්|In the variety of [[Brazilian Portuguese]] spoken in Rio de Janeiro, according to ''Larousse Concise Dictionary: Portuguese-English'', 2008, p. 339 (in which the pronunciations &quot;refletem a língua falada no Rio de Janeiro&quot; [reflect the language as spoken in Rio de Janeiro]).}} යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකකි. එය බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම ආර්ථිකය ඇති අතර, විශාලතම ආර්ථිකය සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තයේ වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Veja o PIB dos Estados brasileiros |url=http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141020061823/http://www.faemg.org.br/Noticia.aspx?Code=4774&amp;ContentVersion=C |archive-date=2014-10-20 |website=www.faemg.org.br}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 8.2% ක් සිටින මෙම රාජ්‍යය, බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 9.2% කට වගකිව යුතුය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=15 December 2019 |title=Descubra quais são os 15 Estados mais ricos do Brasil |url=https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214120926/https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |archive-date=2021-02-14 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title='The Economist' compara economia de Estados do Brasil com países |url=https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124102005/https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |archive-date=2021-01-24 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Dados dos estados e cidades do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625142600/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/ |archive-date=2021-06-25 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=População dos estados do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918103229/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |archive-date=2017-09-18 |access-date=2020-10-06}}&lt;/ref&gt;

රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය පිහිටා ඇත්තේ අග්නිදිග ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද බ්‍රසීල භූ දේශපාලනික කලාපය තුළය ( IBGE විසින් පවරා ඇත). රියෝ ඩි ජැනයිරෝ එකම අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ අනෙකුත් සියලුම ප්‍රාන්ත සමඟ දේශසීමා බෙදා ගනී: මිනාස් ජෙරයිස් ( [[උතුර|N]] සහ NW ), එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ( NE ) සහසාඕ පවුලෝ ( SW ). එය නැගෙනහිරින් සහ දකුණින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|දකුණු අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] මායිම් වී ඇත. රියෝ ද ජැනෙයිරෝ නගරයේ භූමි ප්‍රමාණය 43,653 කි.මී.   . එහි අගනුවර වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ|රියෝ ද ජැනෙයිරෝ]] නගරය වන අතර එය 1763 සිට 1815 දක්වා බ්‍රසීලයේ පෘතුගීසි ජනපදයේ අගනුවර වූ අතර, 1815 සිට 1822 දක්වා පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් යන එක්සත් රාජධානියේ අගනුවර වූ අතර, පසුව 1822 සිට 1960 දක්වා රාජධානියක් සහ ජනරජයක් ලෙස ස්වාධීන බ්‍රසීලයේ අගනුවර විය.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 92 කට බෙදා ඇත. එහි ප්‍රාන්තයේ විශාලතම නගර 22 වන්නේ [[රියෝ ඩි ජැනෙයිරෝ]], සාඕ ගොන්සාලෝ, ඩුක් ඩි කැක්සියාස්, නෝවා ඉගුවාසු, නයිටෙරෝයි, කැම්පෝස් ඩොස් ගොයිටකාස්, බෙල්ෆෝර්ඩ් රොක්සෝ, සාඕ ජොඕ ඩි මෙරිටි, පෙට්‍රොටපොලිස්, මැගඩපොලිස්, ඉටබොරායි, කැබෝ ෆ්‍රියෝ, අර්මසාඕ ඩොස් බුසියෝස්, ඇන්ග්රා ඩොස් රීස්, නෝවා ෆ්රිබර්ගෝ, බාරා මන්සා, බාරා දෝ පිරායි, ටෙරෙසෝපොලිස්, මෙස්කිටා සහ නිලෝපොලිස්.

රියෝ ද ජැනයිරෝ යනු අග්නිදිග සාර්ව කලාපයේ කුඩාම රාජ්‍යය වන අතර බ්‍රසීලයේ කුඩාම රාජ්‍යයන්ගෙන් එකකි. කෙසේ වෙතත්, එය 2022 සංගණනයට අනුව මිලියන 16 කට අධික ජනගහනයක් සහිත (එය බ්‍රසීලයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍යය බවට පත් කරයි) තුන්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර එය රටේ තුන්වන දිගම වෙරළ තීරය ( බාහියා සහ මරන්හාඕ ප්‍රාන්තවලට පසුව) ඇත.

බ්‍රසීලියානු ධජයේ, රාජ්‍යය නියෝජනය කරන්නේ දක්ෂිණ කුරුසයේ (β Cru) බීටා තාරකාව වන මිමෝසා විසිනි.

== සටහන් ==
&lt;references group=&quot;lower-alpha&quot; /&gt;

== යොමු කිරීම් ==
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>9fotvr7kc1mb5uapkrv5spqmf0qm811</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182253</id>
    <revision>
      <id>749723</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:17:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292288153|Espírito Santo]]&quot;</comment>
      <origin>749723</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4069" sha1="4rklzaz317jbr3zdv67gdqudn8ar14c" xml:space="preserve">'''එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ''' ({{IPA|pt|(i)sˈpiɾitu ˈsɐ̃tu|lang|Pt-br_Espírito Santo.ogg}} ; {{Literal translation|[[Holy Spirit]]}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;ශුද්ධාත්මයාණන්&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු ගිනිකොනදිග [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] පිහිටි රාජ්‍යයකි . එහි අගනුවර විටෝරියා වන අතර එහි විශාලතම නගරය සේරා වේ.  පුළුල් වෙරළ තීරයක් සහිතව, රාජ්‍යය රටේ ප්‍රධාන වරායන් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය සපයන අතර එහි වෙරළ තීරයන් සැලකිය යුතු සංචාරක ආකර්ෂණයන් වේ.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 78 කට බෙදා ඇත. අගනුවර වන විටෝරියා, විලා වෙල්හා, කැරියාසිකා සහ සෙරා යන නගරවලට මායිම්ව පිහිටි දූපතක පිහිටා ඇත. මෙම මහ නගර සභා, ෆන්ඩාඕ සහ ගුවරාපාරි යන පිටත නගර සමඟ එක්ව, ප්‍රාන්තයේ ප්‍රධාන මෙට්‍රෝ ප්‍රදේශය සමන්විත වේ. Espírito Santo හි උතුරු අන්තයේ Conceição da Barra මහ නගර සභාවේ Itaúnas වේ, එය වැලි [[වැලි කඳු|කඳු]] සහ forró සම්ප්‍රදාය සඳහා ප්‍රසිද්ධ සංචාරක ස්ථානයකි.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත පාලන සමයේදී, 18 වන සියවසේදී, බාහියා හි කපිතාන් ධුරයෙන් එස්පිරිටෝ සැන්ටෝගේ කපිතාන් ධුරය කැටයම් කරන ලද අතර, එය 16 වන සියවසේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශයම ආවරණය වන පරිදි කපිතාන් ධුරයක් ලෙස නම් කරන ලදී. 1815 දී බ්‍රසීලය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානියේ සංඝටක රාජධානියක් බවට උසස් කිරීමෙන් පසුව, පෘතුගීසි අධිකරණය බ්‍රසීලයට මාරු කිරීමත් සමඟ, එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ පළාතකට උසස් කරන ලදී. 1822 දී බ්‍රසීලයේ නිදහසෙන් පසු, එය අලුතින් පිහිටුවන ලද බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ පළාතක් බවට පත් වූ අතර, 1889 දී බ්‍රසීලය ජනරජයක් බවට පත්වීමෙන් පසු, එයට රාජ්‍යත්වය ලබා දෙන ලදී. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, එහි වර්තමාන රාජ්‍ය සංකේත සම්මත කරන ලදී.  ඩ්ස ඩ්ස්ග් ස්ඩ් ග්ඩ්ස්ග්ඩ්ස් ඩ්ස් ග්ග්ෆ්ජ්හ්ග්ෆ් ජ්ෆ්ග්ජ් ග්ෆ් ජ්ග්ෆ් ජ් ෆ්ඩ් ග්ඩ්ස්ෆ්ඩ්ස් ග්ඩ්ස්ස්ඩ්ග් ස ග්ස්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 බ්‍රසීල පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt-br)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>4rklzaz317jbr3zdv67gdqudn8ar14c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>749728</id>
      <parentid>749723</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T11:28:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <origin>749728</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3923" sha1="bqiai6u8r7e2k6svbt1efe2telnwzdw" xml:space="preserve">[[ගොනුව:Espirito Santo in Brazil.svg|thumb|සිතියම]]
'''එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ''' ({{IPA|pt|(i)sˈpiɾitu ˈsɐ̃tu|lang|Pt-br_Espírito Santo.ogg}} ; {{Literal translation|[[Holy Spirit]]}} &lt;span class=&quot;gloss-text&quot;&gt;ශුද්ධාත්මයාණන්&lt;/span&gt; &lt;span class=&quot;gloss-quot&quot;&gt;'&lt;/span&gt; ) යනු ගිනිකොනදිග [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] පිහිටි රාජ්‍යයකි . එහි අගනුවර විටෝරියා වන අතර එහි විශාලතම නගරය සේරා වේ.  පුළුල් වෙරළ තීරයක් සහිතව, රාජ්‍යය රටේ ප්‍රධාන වරායන් කිහිපයකට සත්කාරකත්වය සපයන අතර එහි වෙරළ තීරයන් සැලකිය යුතු සංචාරක ආකර්ෂණයන් වේ.

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 78 කට බෙදා ඇත. අගනුවර වන විටෝරියා, විලා වෙල්හා, කැරියාසිකා සහ සෙරා යන නගරවලට මායිම්ව පිහිටි දූපතක පිහිටා ඇත. මෙම මහ නගර සභා, ෆන්ඩාඕ සහ ගුවරාපාරි යන පිටත නගර සමඟ එක්ව, ප්‍රාන්තයේ ප්‍රධාන මෙට්‍රෝ ප්‍රදේශය සමන්විත වේ. එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ හි උතුරු අන්තයේ කොන්සෙයිසාඕ ඩා බාරා මහ නගර සභාවේ ඉටෝනාස් වේ, එය වැලි [[වැලි කඳු|කඳු]] සහ ෆෝරෝ සම්ප්‍රදාය සඳහා ප්‍රසිද්ධ සංචාරක ස්ථානයකි.

බ්‍රසීලයේ යටත් විජිත පාලන සමයේදී, 18 වන සියවසේදී, බාහියා හි කපිතාන් ධුරයෙන් එස්පිරිටෝ සැන්ටෝගේ කපිතාන් ධුරය කැටයම් කරන ලද අතර, එය 16 වන සියවසේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශයම ආවරණය වන පරිදි කපිතාන් ධුරයක් ලෙස නම් කරන ලදී. 1815 දී බ්‍රසීලය පෘතුගාලය, බ්‍රසීලය සහ ඇල්ගාර්ව්ස් එක්සත් රාජධානියේ සංඝටක රාජධානියක් බවට උසස් කිරීමෙන් පසුව, පෘතුගීසි අධිකරණය බ්‍රසීලයට මාරු කිරීමත් සමඟ, එස්පිරිටෝ සැන්ටෝ පළාතකට උසස් කරන ලදී. 1822 දී බ්‍රසීලයේ නිදහසෙන් පසු, එය අලුතින් පිහිටුවන ලද බ්‍රසීල අධිරාජ්‍යයේ පළාතක් බවට පත් වූ අතර, 1889 දී බ්‍රසීලය ජනරජයක් බවට පත්වීමෙන් පසු, එයට රාජ්‍යත්වය ලබා දෙන ලදී. 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, එහි වර්තමාන රාජ්‍ය සංකේත සම්මත කරන ලදී. 
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 බ්‍රසීල පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt-br)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>bqiai6u8r7e2k6svbt1efe2telnwzdw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>බහියා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182254</id>
    <revision>
      <id>749741</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295819781|Bahia]]&quot;</comment>
      <origin>749741</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6089" sha1="gtmjxxokcy4g4zvoxp587u3g0p6t8x8" xml:space="preserve">'''බහියා''' ({{IPA|pt|baˈiɐ|lang|Pt-br Bahia.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය රටේ ඊසානදිග කලාපයේ පිහිටා ඇත. එය ජනගහනය අනුව සිව්වන විශාලතම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වේ ( [[සාඕ පවුලෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|සාඕ පවුලෝ]], [[මිනාස් ගෙරායිස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|මිනාස් ජෙරෙයිස්]] සහ [[රියෝ ඩි ජැනයිරෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|රියෝ ද ජැනෙයිරෝ]] වලට පසුව) සහ ප්‍රදේශය අනුව 5 වන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. බාහියා හි අගනුවර වන්නේ සැල්වදෝර් නගරයයි (කලින් &quot;සිඩේඩ් ඩෝ සාඕ සැල්වදෝර් ඩා බහියා ඩි ටොඩෝස් ඕස් සැන්ටොස්&quot; ලෙස හැඳින්විණි, වචනාර්ථයෙන් &quot;සියලු සාන්තුවරයන්ගේ බොක්කෙහි ශුද්ධ ගැලවුම්කරුවාගේ නගරය&quot;), එය අත්ලාන්තික් සාගරයෙන් සියලුම සාන්තුවරයන්ගේ බොක්ක වෙන් කරන භූමි ප්‍රදේශයක පිහිටා ඇත. පෘතුගීසි රාජාණ්ඩුව විසින් බ්‍රසීලය සෘජුවම පාලනය කිරීමට ආධාරකරුවන්ගේ බලකොටුවක් වූ සහ කෘෂිකාර්මික, වහල් සහ ගොවිපල අවශ්‍යතා ආධිපත්‍යය දැරූ බහියා දැන් ප්‍රධාන වශයෙන් කම්කරු පන්තියේ කාර්මික හා කෘෂිකාර්මික රාජ්‍යයකි. මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 7% කට නිවහන වේ &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=Aug 28, 2019 |title=Estimativa da população do Brasil passa de 210 milhões, diz IBGE |url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/economia/noticia/2019-08/estimativa-da-populacao-do-brasil-passa-de-210-milhoes-diz-ibge |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200819031636/https://agenciabrasil.ebc.com.br/economia/noticia/2019-08/estimativa-da-populacao-do-brasil-passa-de-210-milhoes-diz-ibge |archive-date=August 19, 2020 |access-date=Aug 5, 2020 |website=Agência Brasil}}&lt;/ref&gt; සහ රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 4.2% ක් නිෂ්පාදනය කරයි. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Produto Interno Bruto - PIB &amp;#124; IBGE |url=https://www.ibge.gov.br/explica/pib.php |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200815134708/https://www.ibge.gov.br/explica/pib.php |archive-date=August 15, 2020 |access-date=Aug 5, 2020 |website=www.ibge.gov.br}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=15 December 2019 |title=quais são os 15 Estados mais ricos do Brasil |url=https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210214120926/https://noticias.r7.com/prisma/o-que-e-que-eu-faco-sophia/descubra-quais-sao-os-15-estados-mais-ricos-do-brasil-15122019 |archive-date=2021-02-14 |access-date=2021-03-20}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Economist' compara economia de Estados do Brasil com países |url=https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124102005/https://www.terra.com.br/economia/infograficos/pib-estados/ |archive-date=2021-01-24 |access-date=2021-03-20}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=dos estados e cidades do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625142600/https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/ |archive-date=2021-06-25 |access-date=2021-03-20}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=dos estados do Brasil |url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918103229/http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2011/POP2011_DOU.pdf |archive-date=2017-09-18 |access-date=2021-03-20}}&lt;/ref&gt; එය මහ නගර සභා 417 කට බෙදා ඇත. ප්‍රාන්තයට තම භූමියේ ප්‍රදේශ කිහිපයක ප්‍රබල සංචාරක බලයක් ඇත, උදාහරණයක් ලෙස: සැල්වදෝරය, මොරෝ ද සාඕ පවුලෝ, පෝටෝ සෙගුරෝ, ඉල්හියස්, ඇල්ටෝ කැරිරි ජාතික වනෝද්‍යානය, ඉටාකරේ, ලෙන්කොයිස් - චපාඩා ඩයමන්ටිනා, බොම් ජීසස් ද ලාපා, සාඕ ඩෙසිඩේස් ආදිය.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:Webarchive template wayback links]]
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>gtmjxxokcy4g4zvoxp587u3g0p6t8x8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>මරන්හාඕ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182255</id>
    <revision>
      <id>749742</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292595732|Maranhão]]&quot;</comment>
      <origin>749742</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2838" sha1="3e25ffd0y547u2xpurpx1l383r2zj8p" xml:space="preserve">
'''මරන්හාඕ''' ({{IPA|pt-BR|maɾɐˈɲɐ̃w|-|Pt-br Maranhão.ogg}} ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්තයකි . රටේ ඊසානදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති එහි ජනගහනය මිලියන 7 ක් පමණ වන අතර භූමි ප්‍රමාණය {{Convert|332,000|km2|sqmi|abbr=on}}   සහ එය මහ නගර සභා 217 කට බෙදා ඇත. උතුරේ සිට දක්ෂිණාවර්තව, එය [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයේ]] මායිම් වන්නේ අඩි 2,243 කි.&amp;nbsp;කි.මී. සහ Piauí, [[ටෝකන්ටින්ස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Tocantins]] සහ [[පරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය|Pará]] ප්රාන්ත. මරන්හාඕ වැසියන්ට පොදු ඊසානදිග බ්‍රසීලියානු උපභාෂාව තුළ සුවිශේෂී උච්චාරණයක් ඇත. Maranhão විස්තර කර ඇත්තේ Gonçalves Dias විසින් ''Exile Song'' සහ Aluisio Azevedo විසින් ''Casa de Pensão'' වැනි සාහිත්‍ය කෘතිවල ය.

ලෙන්කෝයිස් [[වැලි කඳු]] පරිසර සංරක්ෂණයේ වැදගත් ක්ෂේත්‍රයකි. [[යුනෙස්කෝ]] [[යුනෙස්කෝ ලෝක ‍උරුම අඩවි|ලෝක උරුම අඩවියක්]] වන සාඕ ලුයිස් රාජ්‍ය අගනුවර ද සිත්ගන්නා කරුණකි. තවත් වැදගත් සංරක්ෂණ ප්‍රදේශයක් වන්නේ මරන්හාඕ සහ පියවුයි ප්‍රාන්ත අතර පිහිටි පර්නායිබා ගංගා ඩෙල්ටාව වන අතර එහි [[කලපු]], කාන්තාර කඳු වැටි සහ දුර්ලභ පක්ෂීන්ට නවාතැන් දෙන කැජු දූපත වැනි පාළු වෙරළ තීරයන් හෝ දූපත් ඇත.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>3e25ffd0y547u2xpurpx1l383r2zj8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>කෙයාරා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182256</id>
    <revision>
      <id>749743</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1286756843|Ceará]]&quot;</comment>
      <origin>749743</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4448" sha1="ny77koxzqw8nggri03tuhler5621uwk" xml:space="preserve">
'''සියරා''' ({{IPA|pt-BR|seaˈɾa|lang|Pt-br_Ceará.ogg}} ,{{IPA|pt-BR|sjaˈɾa|local}}{{IPA|pt-BR|si.aˈɾa|label=or}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ප්‍රාන්ත 26 න් එකක් වන අතර එය රටේ ඊසානදිග කොටසේ [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික්]] වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇත. එය ජනගහනය අනුව අටවන විශාලතම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර භූමි ප්‍රමාණය අනුව 17 වන ස්ථානයයි . එය [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රධාන සංචාරක ගමනාන්තයක් ද වේ. රාජ්‍ය අගනුවර වන්නේ රටේ සිව්වන වැඩිම ජනගහනය සහිත නගරය වන ෆෝටලීසා නගරයයි. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 4.3% ක් මෙම ප්‍රාන්තයෙන් හිමිවන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 2.1% ක් නිෂ්පාදනය කරයි. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=The State of Ceara and the City of Sobral, in Brazil, are Role Models for Reducing Learning Poverty |url=https://www.worldbank.org/en/country/brazil/publication/state-ceara-brazil-role-model-reducing-learning-poverty |access-date=2021-05-06 |website=World Bank |language=en}}&lt;/ref&gt; එය මහ නගර සභා 184 කට බෙදා ඇත.

වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම, ''Ceará'' යන නමේ තේරුම &quot; ජන්දයා ගායනා කරයි&quot; යන්නයි. &lt;ref name=&quot;cant_jandaia&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |year=1999 |title=Língua Indígena. O nome Ceará. |url=http://www.institutodoceara.org.br/Rev-apresentacao/RevPorAno/1901/1901-LinguaIndigena.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20090320032015/http://www.institutodoceara.org.br/Rev-apresentacao/RevPorAno/1901/1901-LinguaIndigena.pdf |archive-date=20 March 2009 |access-date=2007-09-06 |publisher=Revista do Instituto dos Ceará}}&lt;/ref&gt; බ්‍රසීලයේ වැදගත්ම ලේඛකයෙකු සහ ටුපි ගුරානි භාෂාව පිළිබඳ ප්‍රවීනයෙකු වන ජෝස් ද ඇලෙන්කාර්ට අනුව, ''සියරා යන්නෙහි'' තේරුම ටර්කියුයිස් හෝ හරිත ජලයයි.{{තහවුරු​ කරන්න|date=October 2022}}&lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''[[විකිපීඩියා:තහවුරු කිරීමක් අවශ්‍යයි|&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2022)&quot;&gt;උපුටා දැක්වීම අවශ්‍යයි&lt;/span&gt;]]'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;

{{Convert|600|km|mi|sp=us}} දිගකින් යුත් පුළුල් වෙරළ තීරය සඳහා මෙම ප්‍රාන්තය වඩාත් ප්‍රසිද්ධය. වැලි. නිවර්තන පලතුරු නිපදවන කඳු සහ නිම්න ද ඇත. දකුණට, Paraiba, Pernambuco සහ Piauí හි මායිමේ, Araripe හි ජාතික [[වනාන්තර|වනාන්තරය]] වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Ceará |url=https://www.brazil.org.za/ceara.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210820073012/https://www.brazil.org.za/ceara.html |archive-date=2021-08-20 |access-date=2021-05-06 |website=www.brazil.org.za}}&lt;/ref&gt;ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>ny77koxzqw8nggri03tuhler5621uwk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>රියෝ ග්‍රන්ඩේ ඩු නෝර්ටේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182257</id>
    <revision>
      <id>749744</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1290623840|Rio Grande do Norte]]&quot;</comment>
      <origin>749744</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6697" sha1="5ygq6mbz6bnzuqen6g78p3smcywicnk" xml:space="preserve">
'''රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ නොර්ටේ''' (

ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 167 කට බෙදා ඇති අතර අගනුවර සහ විශාලතම නගරය නටාල් වේ. ප්‍රාන්තයේ 410 ක් ඇත&amp;nbsp;කි.මී. (254&amp;nbsp;සැතපුම්) වැලි සහිත වෙරළ තීරයන්ගෙන් සමන්විත වන අතර [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයේ]] ඇති එකම පරමාණුව වන රොකාස් පරමාණුව අඩංගු වේ. ප්‍රධාන ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම සංචාරක ව්‍යාපාරය වන අතර, ඉන් පසුව ඛනිජ තෙල් නිස්සාරණය (රටේ දෙවන විශාලතම නිෂ්පාදකයා), කෘෂිකර්මාන්තය, පලතුරු වගා කිරීම සහ ඛනිජ නිස්සාරණය, සැලකිය යුතු මුහුදු ලුණු නිෂ්පාදනය ඇතුළු අනෙකුත් ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Notícia inválida |url=http://tribunadonorte.com.br/noticia.php?id=104733 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111006071646/http://tribunadonorte.com.br/noticia.php?id=104733 |archive-date=6 October 2011 |access-date=13 November 2011 |publisher=Tribuna do Norte}}&lt;/ref&gt; මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීල ජනගහනයෙන් 1.7% කට නිවහන වන අතර රටේ [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 1% ක් නිෂ්පාදනය කරයි. 2017 දී, මිනීමැරුම් අනුපාතය 655% කින් ඉහළ ගිය අතර, රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ නොර්ටේ බ්‍රසීලයේ ඉහළම මිනීමැරුම් අනුපාතයක් ඇති ප්‍රාන්තය බවට පත් කළේය: 100,000 කට 63.9. &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/08/10/world/americas/brazil-murder-rate-record.html|title=A Year of Violence Sees Brazil's Murder Rate Hit Record High|last=Darlington, Shasta|date=10 August 2018|work=The New York Times|access-date=22 January 2020}}&lt;/ref&gt;

ප්‍රාන්තයේ සංචාරක ආකර්ෂණයන් අතරට පිරංගි කජු (ලෝකයේ විශාලතම කජු ගස), &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=UOL – Página não encontrada |url=http://viagem.uol.com.br/guia/cidade/natal_index.jhtm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726151609/http://viagem.uol.com.br/guia/cidade/natal_index.jhtm |archive-date=26 July 2011 |access-date=13 November 2011 |publisher=Viagem.uol.com.br}}&lt;/ref&gt; ජෙනිපාබු හි [[වැලි කඳු]] සහ ඩ්‍රොමෙඩරි, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Genipabu |url=http://www.nataltrip.com/praias/genipabu |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714155405/http://www.nataltrip.com/praias/genipabu |archive-date=14 July 2011 |access-date=13 November 2011 |publisher=Nataltrip.com}}&lt;/ref&gt; පොන්ටා නෙග්‍රා, මරකාජා සහ පිපා වෙරළ තීරයන්, &lt;ref&gt;[http://www.pipa.org.br/passeio010.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080504090636/http://www.pipa.org.br/passeio010.html|date=4 May 2008}}&lt;/ref&gt; කාර්නාටල්, නටාල්ගේ සැණකෙළිය, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=24 August 2007 |title=GloboEsporte.com &gt; Seleção Brasileira – NOTÍCIAS – Carnatal, arma potiguar para sediar a Copa |url=http://globoesporte.globo.com/ESP/Noticia/Futebol/Selecao_Brasileira/0,,MUL93463-4482,00.htm |access-date=13 November 2011 |publisher=Globoesporte.globo.com}}&lt;/ref&gt; දහසයවන සියවසේ ෆෝටේ ඩොස් රීස් මාගෝස් බලකොටුව, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Fortaleza dos Reis Magos |url=http://www.nataltrip.com/materias/23 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714155428/http://www.nataltrip.com/materias/23 |archive-date=14 July 2011 |access-date=13 November 2011 |publisher=Nataltrip.com}}&lt;/ref&gt; මාටින්ස් හි කඳු සහ කඳු, &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Martins |url=http://www.nataltrip.com/cidades/martins |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714155437/http://www.nataltrip.com/cidades/martins |archive-date=14 July 2011 |access-date=13 November 2011 |publisher=Nataltrip.com}}&lt;/ref&gt; නටාල් ඩූන්ස් රාජ්‍ය උද්‍යානය, &lt;ref&gt;[http://www.brasil-natal.com.br/en/destinations_about_natal.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090715072957/http://www.brasil-natal.com.br/en/destinations_about_natal.php|date=15 July 2009}}&lt;/ref&gt; සහ වෙනත් ය. ජනප්‍රවාද ian Luis da Câmara Cascudo ඉපදී වැඩ කළේ ප්‍රාන්තයේ ය. මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලයේ ප්‍රධාන භූමියේ ෆර්නැන්ඩෝ ද නොරොන්හා දූපත් සමූහයට ආසන්නතම කොටසයි. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Fernando de Noronha |url=http://www.turismodonordeste.com/fernando-de-noronha.htm |access-date=13 November 2011 |publisher=Turismodonordeste.com}}&lt;/ref&gt;ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>5ygq6mbz6bnzuqen6g78p3smcywicnk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>සර්ගිපේ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182258</id>
    <revision>
      <id>749745</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1294237822|Sergipe]]&quot;</comment>
      <origin>749745</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2102" sha1="3sg7ss4di4sn1w6ecmdsrc673f6wy2j" xml:space="preserve">'''සර්ජිපේ''' ({{IPA|pt-BR|sɛʁˈʒipi|lang|Pt-br Sergipe.ogg}} ), නිල වශයෙන් '''සර්ජිපේ ප්‍රාන්තය''', [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] ප්‍රාන්තයකි . රටේ [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික්]] වෙරළ තීරයේ ඊසානදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති සර්ජිපේ, {{Convert|21,910|km2|mi2}} භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් භූගෝලීය ප්‍රදේශය අනුව බ්‍රසීලයේ කුඩාම රාජ්‍යය වේ., [[ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කය, බ්‍රසීලය|ෆෙඩරල් දිස්ත්‍රික්කයට]] වඩා විශාලය. සර්ජිපේ මායිම් වන්නේ දකුණින් සහ බටහිරින් බාහියා සහ උතුරින් ඇලගෝස් ය . අරකාජු යනු ප්‍රාන්තයේ අගනුවර සහ විශාලතම නගරයයි; ප්‍රාන්තය මහ නගර සභා 75 කට බෙදා ඇත. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.1% ක් මෙම ප්‍රාන්තයේ සිටින අතර එය බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.6% ක් පමණක් නිෂ්පාදනය කරයි.  ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>3sg7ss4di4sn1w6ecmdsrc673f6wy2j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>අලගොආස් ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182259</id>
    <revision>
      <id>749746</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1295887667|Alagoas]]&quot;</comment>
      <origin>749746</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8420" sha1="ddm7phyznfl1v660495ub7kg67qxlje" xml:space="preserve">'''අලගෝවාස්''' ({{IPA|pt-BR|alaˈɡoɐs|lang|Pt-br Alagoas.ogg}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ෆෙඩරල් ඒකක 27 න් එකක් වන අතර එය ඊසානදිග කලාපයේ නැගෙනහිර කොටසේ පිහිටා ඇත. එය මායිම් වන්නේ: පර්නම්බුකෝ (උතුරු සහ වයඹ); සර්ජිපේ (දකුණු); බහියා (දකුණු); සහ [[අත්ලාන්තික් සාගරය]] (ඊසාන). එහි අගනුවර මැසෙයියෝ නගරයයි. එය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.6% ක් වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.8% ක් නිෂ්පාදනය කරයි. එය මහ නගර සභා 102 කින් සමන්විත වන අතර එහි වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගර වන්නේ Maceió, Arapiraca, Palmeira dos Índios, Rio Largo, Penedo, União dos Palmares, São Miguel dos Campos, Santana do Ipanema, Delmiro Gouri, Delmiro Gouuri .

එය භූමි ප්‍රමාණයෙන් දෙවන කුඩාම බ්‍රසීලියානු රාජ්‍යය වන අතර (සර්ජිපේට වඩා විශාල) ජනගහනයෙන් 16 වන ස්ථානයේ සිටී. එය රටේ විශාලතම උක්, [[පොල්]] සහ ස්වාභාවික වායු නිෂ්පාදකයින්ගෙන් එකකි. ඇලගෝස්හි තෙල් ගවේෂණය ද ඇත, බොහෝ දුරට වෙරළබඩ තැන්පතු වලින්.

මුලදී, ඇලගෝවාස් භූමිය පර්නාම්බුකෝ කපිතාන්සියේ දකුණු කොටස සමන්විත වූ අතර 1817 දී පමණක් එහි ස්වයං පාලනය ලබා ගත්තේය. එහි වාඩිලා ගැනීම නිසා කපිතාන්සියේ උක් වගාව දකුණු දෙසට ව්‍යාප්ත වීමට හේතු වූ අතර, ඒ සඳහා නව වගා බිම් අවශ්‍ය විය. මේ අනුව, දිගු කලක් කලාපයේ යටත් විජිතකරණය, ආර්ථික හා සමාජීය ජීවිතය මෙහෙයවූ න්‍යෂ්ටීන් වන පෝර්ටෝ කැල්වෝ, ඇලගෝවාස් (දැන් මැරේචල් ඩියෝඩෝරෝ) සහ පෙන්ඩෝ බිහි විය. පර්නම්බුකෝ හි ලන්දේසි ආක්‍රමණය 1631 දී ඇලගෝවාස් දක්වා ව්‍යාප්ත විය. 1645 දී පෝර්ටෝ කැල්වෝ හි පැවති දැඩි සටන්වලින් පසු ආක්‍රමණිකයන් පලවා හරින ලද අතර, එමඟින් ආර්ථිකය නටබුන් විය. ලන්දේසි ආක්‍රමණය අතරතුර අප්‍රිකානු වහලුන් පලා යාම නිසා උක් වගාවන්හි බරපතල ශ්‍රම හිඟයක් ඇති විය. ක්විලොම්බෝස් ලෙස හැඳින්වෙන ගම්මානවලට කාණ්ඩගත කරන ලද අප්‍රිකානුවන් 17 වන සියවස අවසානයේ වඩාත්ම වැදගත් ක්විලොම්බෝ වන පැල්මරේස් විනාශ වීමත් සමඟ සම්පූර්ණයෙන්ම ආධිපත්‍යය දැරීය.

අධිරාජ්‍ය සමයේදී, බෙදුම්වාදී සහ ජනරජවාදී සමක සම්මේලනයට ඇලගෝවාස් වෙතින් කැපී පෙනෙන පුද්ගලයින්ගේ සහාය ලැබුණි. 1840 ගණන් පුරාම දේශපාලන ජීවිතය සනිටුහන් වූයේ ''ලිසෝස්'' (ලිංගික දිශානතියේ අර්ථය නොව &quot;කෙළින්&quot;), ගතානුගතිකයින් සහ ''කැබෙලුඩෝස්'' ( {{Literal translation|hairies}} ) අතර ගැටුමෙනි.   ), ලිබරල්වාදීන් . 20 වන ශතවර්ෂයේ ආරම්භයේදී, කලාපයේ අභ්‍යන්තර ප්‍රදේශය දිනකට ස්පූල් 200 ක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පැමිණි එස්ට්‍රෙලා නූල් කම්හල ස්ථාපනය කළ පර්නම්බුකෝ හි ව්‍යවසායකයෙකු වන ඩෙල්මිරෝ ගුවේයාගේ පුරෝගාමී අත්දැකීම් හරහා ජීවත් විය. කටකතා වලට අනුව, තරඟකාරී විදේශීය සමාගම්වලට ඔහුගේ කර්මාන්ත ශාලාව විකිණීමට බලපෑම් කිරීමෙන් පසුව, තවමත් පැහැදිලි කර නොමැති තත්වයන් යටතේ ඩෙල්මිරෝ ගුවේයා 1917 ඔක්තෝබර් මාසයේදී ඝාතනය කරන ලදී. ඔහුගේ මරණයෙන් පසු, ඔහුගේ යන්ත්‍ර විනාශ කර පාවුලෝ අෆොන්සෝ දිය ඇල්ලට විසි කරනු ලැබේ.

බ්‍රසීලයේ පළමු ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනා වන ඩියෝඩෝ ඩා ෆොන්සේකාගේ සහ ෆ්ලෝරියානෝ පීක්සෝටෝගේ උපන් ස්ථානය නිසා ''මාෂල්වරුන්ගේ දේශය'' ( ''ටෙරා ඩොස් මාරෙචයිස්'' ) යන අන්වර්ථ නාමයෙන් හඳුන්වනු ලැබුවේ ඇලගෝස් විසින් කීර්තිමත් බ්‍රසීල ජාතිකයන් රාශියක් රටට ලබා දුන් අතර, ඔවුන් අතර මානව විද්‍යාඥ ආතර් හීස්කිලෙල්, බුවාරෙස්ත්‍රෝ පිලෝස්, මාෂල් රමෝස් ද වේ. ඩි හොලන්ඩා, සංගීතඥයන් වන ජාවන් සහ හර්මෙටෝ පැස්කෝල් කවියා ජෝර්ජ් ද ලීමා, නීතිවේදීන් වන පොන්ටෙස් ද මිරැන්ඩා සහ මාර්කෝස් බර්නාඩ්ස් ද මෙලෝ, ලේඛකයින් වන ලෙඩෝ අයිවෝ සහ ග්‍රැසිලියානෝ රමෝස් හැර.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>ddm7phyznfl1v660495ub7kg67qxlje</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පර්නම්බුකෝ ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182260</id>
    <revision>
      <id>749747</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:52:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1294750367|Pernambuco]]&quot;</comment>
      <origin>749747</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7896" sha1="phcg48rgpeuqo5usdx5alocf6ize3qa" xml:space="preserve">'''Pernambuco''' / / ˌpɜːrnəmˈb ( j ) uːkoʊ / PUR -nəm- BEW -koh PUR - ⁠ BOO - ,{{IPA|pt-BR|peʁnɐ̃ˈbuku|lang|Pt-br Pernambuco.ogg}} ,{{IPA|pt-BR|ˌpɛʁ-|local}} ) යනු රටේ ඊසානදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීල]] රාජ්‍යයකි . 2024 වන විට ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය මිලියන 9.5 ක් වන අතර, &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Pernambuco - IBGE Cidades |url=https://cidades.ibge.gov.br/brasil/pe/panorama}}&lt;/ref&gt; එය බ්‍රසීලයේ හත්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වන අතර කිලෝමීටර් 98,067.877 ක් පමණ වන &lt;sup&gt;අතර&lt;/sup&gt;, එය රටේ ෆෙඩරල් ඒකක අතර භූමි ප්‍රමාණයෙන් 19 වන විශාලතම රාජ්‍යය වේ. එය &lt;sup&gt;කිලෝමීටරයකට&lt;/sup&gt; පුද්ගලයින් 92.37 ක් පමණ සිටින හයවන වඩාත් ඝනත්වයෙන් යුත් ජනගහනය ද වේ. &lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; එහි අගනුවර සහ විශාලතම නගරය වන රෙසිෆ්, රටේ වැදගත්ම ආර්ථික හා නාගරික කේන්ද්‍රස්ථානයකි. 2019 ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, රෙසිෆ් මෙට්‍රොපොලිටන් කලාපය රටේ හත්වන විශාලතම ජනගහනය වන අතර ඊසානදිග බ්‍රසීලයේ දෙවන විශාලතම වේ. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=Estimativas 2019 população Regiões Metropolitanas |url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/agencia-detalhe-de-midia.html?view=mediaibge&amp;catid=2103&amp;id=3109 |access-date=2021-04-10 |website=agenciadenoticias.ibge.gov.br |language=pt-br}}&lt;/ref&gt; 2015 දී, ජාතික ජනගහනයෙන් 4.4% ක් රාජ්‍යයේ සිටි අතර එය ජාතික [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] (GDP) 2.8% ක් නිෂ්පාදනය කළේය. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස පොත |last=Spilimbergo |first=Antonio |url=https://www.elibrary.imf.org/view/IMF071/24306-9781484339749/24306-9781484339749/ch12.xml?redirect=true |title=Chapter 12 The Subnational Fiscal Crisis |last2=Srinivasan |first2=Krishna |date=2019-03-14 |publisher=International Monetary Fund |isbn=978-1-4843-3974-9 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

සමකාලීන රාජ්‍යයට එහි නම ලැබී ඇත්තේ 1534 දී පිහිටුවන ලද පර්නම්බුකෝ කපිතාන් ධුරයෙනි . මෙම ප්‍රදේශය මුලින් ජනාවාස වූයේ ටුපි-ගුරානි භාෂාව කතා කරන ජනයා විසිනි. යුරෝපීය යටත් විජිතකරණය 16 වන සියවසේදී ආරම්භ වූ අතර, බොහෝ දුරට පෘතුගීසි පාලනය යටතේ කෙටි කාලයක් ලන්දේසි පාලනයෙන් බාධා ඇති වූ අතර, පසුව 1822 දී බ්‍රසීලියානු නිදහස ලැබීය. යටත් විජිත යුගයේදී උක් වගා කිරීම සඳහා වහලුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් අප්‍රිකාවෙන් ගෙන එන ලද අතර, ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසකට අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇත.

එහි විවිධ ඉතිහාසය සහ ජනයා නිසා රාජ්‍යයට පොහොසත් සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන් ඇත. රෙසිෆ් හි බ්‍රසීලියානු සැණකෙළි සහ ඓතිහාසික යටත් විජිත අගනුවර වන ඔලින්ඩා ප්‍රසිද්ධය: රෙසිෆ් හි ගාලෝ ඩා මද්රුගාඩා පෙළපාළිය එහි ප්‍රමාණය සඳහා ලෝක වාර්තා තබා ඇත.

හිතකර දේශගුණය හේතුවෙන් ඓතිහාසික වශයෙන් උක් වගාවේ මධ්‍යස්ථානයක් වූ මෙම රාජ්‍යය, අද වන විට සේවා අංශය විසින් ආධිපත්‍යය දරන නවීන ආර්ථිකයක් ඇති නමුත්, විශාල ප්‍රමාණයේ උක් වගා කෙරේ. 1985 දී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පැමිණීම රාජ්‍යයට ප්‍රගතිය සහ අභියෝග ගෙන ආවේය: ආර්ථික හා සෞඛ්‍ය දර්ශක වැඩිදියුණු වී ඇතත්, අසමානතාවය ඉහළ මට්ටමක පවතී.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්

== නිරුක්ති විද්‍යාව ==
ශාස්ත්‍රාලික ජැක් රිබෙම්බොයිම් විසින් යෝජනා කරන ලද තවත් උපකල්පනයක්, පෘතුගීසි භාෂාවෙන් නමේ මූලාරම්භය තහවුරු කරයි. 16 වන ශතවර්ෂයේ ආරම්භයේ දී Recife හි Canal de Santa Cruz, ''Boca de Fernão'' ( Fernao de Noronha ගවේෂකයාගේ නමින් නම් කරන ලදී) ලෙස හැඳින්වේ. ඉන්දියානුවන් ''ෆර්නාඕ යන්න'' '''''පර්නාඕ''''' ලෙස උච්චාරණය කර වචනවල අනුපිළිවෙල ආපසු හැරවූ අතර, ''පර්නාඕ බොකා'' හෝ ''පර්නාම්බුකා යන'' නම ලබා දී පර්නාම්බුකෝ යන සමකාලීන නාමයට හේතු විය හැක. &lt;ref&gt;{{උපන්‍යාස වෙබ් |date=2016-04-15 |title=Etimologia de &quot;Pernambuco&quot; teria origem no português, e não no tupi, diz pesquisador da UFRPE em livro |url=http://www.ufrpe.br/en/content/etimologia-de-pernambuco-teria-origem-no-portugu%C3%AAs-e-n%C3%A3o-no-tupi-diz-pesquisador-da-ufrpe-em |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190904041347/http://www.ufrpe.br/en/content/etimologia-de-pernambuco-teria-origem-no-portugu%C3%AAs-e-n%C3%A3o-no-tupi-diz-pesquisador-da-ufrpe-em |archive-date=2019-09-04 |access-date=2021-04-11 |website=Universidade Federal Rural de Pernambuco}}&lt;/ref&gt;
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>phcg48rgpeuqo5usdx5alocf6ize3qa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පරයිබා ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182261</id>
    <revision>
      <id>749748</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:53:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1292038103|Paraíba]]&quot;</comment>
      <origin>749748</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3458" sha1="q0sqpeq5sl8sd1u9xsuxno9svfuqg6s" xml:space="preserve">'''Paraíba''' / / ˌpærə ˈiːbə / PARR -ə- EE PARR bə ,{{IPA|pt-BR|paɾaˈibɐ|lang|pt-br Paraíba.ogg}} ; {{Langx|tpn|pa'ra a'íba}}   ) යනු [[බ්‍රසීලය|බ්‍රසීලයේ]] රාජ්‍යයකි . එය බ්‍රසීලියානු ඊසාන දෙසින් පිහිටා ඇති අතර උතුරින් රියෝ ග්‍රෑන්ඩ් ඩෝ නොර්ටේ, බටහිරින් සියරා, දකුණින් පර්නාම්බුකෝ සහ නැගෙනහිරින් [[අත්ලාන්තික් සාගරය|අත්ලාන්තික් සාගරයෙන්]] මායිම් වේ. පැරයිබා යනු ඊසානදිග තුන්වන වඩාත්ම ජනාකීර්ණ ප්‍රාන්තයයි; වෙරළබඩ රාජ්‍ය අගනුවර වන ජෝඕ පෙසෝවා සහ ගම්බද ප්‍රදේශයේ කැම්පිනා ග්‍රෑන්ඩ්, බ්‍රසීලයේ ඊසානදිග විශාලතම මහ නගර සභා පහළොව අතරට අයත් වේ. මෙම රාජ්‍යය බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.9% කට නිවහන වන අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.9% ක් නිෂ්පාදනය කරන අතර එය මහ නගර සභා 223 කට බෙදා ඇත.

පැරයිබා බොහෝ දුරට ජනාකීර්ණ වන්නේ අත්ලාන්තික් වෙරළ තීරයේ වන අතර එය [[ඇමරිකාවන්|ඇමරිකාවේ]] නැගෙනහිර කෙළවර වන පොන්ටා ඩෝ සීක්සාස් දක්වා විහිදේ. මෙම ප්‍රාන්තය සංචාරක හා කාර්මික තෝතැන්නකි; එය මුහුදු වෙරළේ සිට බෝර්බොරෙමා සානුව දක්වා විහිදෙන සංස්කෘතික උරුමය, හිතකර දේශගුණය සහ භූගෝලීය ලක්ෂණ සඳහා ප්‍රසිද්ධය. එය පරායිබා ගඟට අනුව නම් කර ඇත.

වඩාත් කැපී පෙනෙන බ්‍රසීලියානු ලේඛකයින් සහ කවියන් අතරින් සමහරක් Paraiba වෙතින් වන Augusto dos Anjos, José Américo de Almeida, José Lins do Rego, Ariano Suassuna සහ Pedro Américo වැනි, ඔහුගේ ඓතිහාසික චිත්‍ර සඳහා ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ අවසාන පුද්ගලයා වේ.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>q0sqpeq5sl8sd1u9xsuxno9svfuqg6s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>පියෞයි ප්‍රාන්තය, බ්‍රසීලය</title>
    <ns>0</ns>
    <id>182262</id>
    <revision>
      <id>749749</id>
      <timestamp>2025-06-18T11:53:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BuddhikaW88</username>
        <id>37808</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1284736460|Piauí]]&quot;</comment>
      <origin>749749</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2604" sha1="te8bn7p1wb6g23icds5yf2e9g9yzz2o" xml:space="preserve">
'''පියායුයි''' ({{IPA|pt-BR|pi.aˈwi|pron}}{{IPA|pt-BR|pjaˈwi||Pt-br Piauí.ogg|label=or}} ) යනු බ්‍රසීලයේ ඊසානදිග කලාපයේ පිහිටා ඇති ප්‍රාන්තවලින් එකකි. බ්‍රසීලියානු ජනගහනයෙන් 1.6% ක් මෙම රාජ්‍යයේ සිටින අතර බ්‍රසීලියානු [[දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය|දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන්]] 0.7% ක් නිෂ්පාදනය කරයි.

බ්‍රසීලියානු වෙරළබඩ ප්‍රාන්තයක කෙටිම වෙරළ තීරය පියායුයි හි පිහිටා ඇති අතර එහි උස අඩි 66 කි.&amp;nbsp;කි.මී. (41&amp;nbsp;mi), සහ අගනුවර වන ටෙරෙසිනා, රට අභ්‍යන්තරයේ පිහිටා ඇති ඊසානදිග එකම රාජ්‍ය අගනුවර වේ. මෙයට හේතුව, අනෙකුත් ප්‍රදේශයන් මෙන් නොව, පියවුයි මුලින්ම රට අභ්‍යන්තරයේ ජනපදකරණය වී, අනෙක් අතට නොව, සාගරය දෙසට ක්‍රමයෙන් ව්‍යාප්ත වීමයි. ප්‍රාන්තයේ ගිනිකොන දෙසින්, සේරා ඩා කැපිවාරා ජාතික වනෝද්‍යානය [[යුනෙස්කෝ]] ලෝක උරුම අඩවියකි. මෙම උද්‍යානය පුරාවිද්‍යාත්මක ස්ථාන 400කට අධික සංඛ්‍යාවක් ඇති අතර ලොව විශාලතම පාෂාණ සිතුවම් සාන්ද්‍රණය ඇති ස්ථානය වන අතර, කැනියන් සහ කැටිංගා ආධිපත්‍යය දරන භූ දර්ශනයක පිහිටා ඇත.ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ෆ්ඩ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ් හ්ඩ්ෆ්හ් ඩ්ෆ්හ් ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ් හ්ස්ද්ඩ්ස් හ්ඩ්ස්ෆ්හ් ෆ්ඩ්ස් හ්ඩ්ස් හ්
[[ප්‍රවර්ගය:CS1 පෘතුගීසි-භාෂා මූලාශ්‍ර (pt)]]
[[ප්‍රවර්ගය:Coordinates on Wikidata]]</text>
      <sha1>te8bn7p1wb6g23icds5yf2e9g9yzz2o</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>