وکیپیڈیا skrwiki https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%D8%A7_%D9%BE%D8%B1%D8%AA MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter میڈیا خاص ڳالھ مہاڑ ورتݨ آلا ورتݨ آلے نال ڳالھ مہاڑ وکیپیڈیا وکیپیڈیا ڳالھ مہاڑ فائل فائل ڳالھ مہاڑ میڈیا وکی میڈیا وکی ڳالھ مہاڑ سانچہ سانچہ ڳالھ مہاڑ مدد مدد ڳالھ مہاڑ ونکی ونکی ڳالھ مہاڑ TimedText TimedText talk ماڈیول ماڈیول ڳالھ مہاڑ 0 2062 63136 62969 2025-06-11T09:13:35Z Sraiki 12 /* انتظامی ونڈ */ 63136 wikitext text/x-wiki صوبہ ملتان ( Sūbāh-e-Multān) مغلیہ سلطنت دا ہک اہم صوبہ ہائی۔ ایہ ہندوستان دے ٻارھاں مغل صوبیاں وچ شامل ہائی ، جہڑا مغرب آلے پاسوں ہندوستان دا پہلا صوبہ ہائی ، پشتونستان تے بلوچستان دے علاقیاں دے کچھ حصیاں د‏‏ی طرف پھیلیا ہويا ہائی ، صوبہ قندھار تے فارسی صفوی سلطنت تو‏ں ملحق ہائی ۔ ایہ سلطنت مغلیہ دے سب تو‏ں وݙے تے اہ‏م صوبیاں وچو‏ں ہک ہائی ۔ ایں صوبے کوں درانی سلطنت نے 1752ء چ الحاق کرگھدا ، علی محمد خاکوانی ایندا پہلا درانی گورنر ہائی ۔ == جغرافیہ == صوبہ ملتان د‏‏ی سرحداں شمال وچ لاہور صوبہ تے کابل صوبہ ، مغرب وچ صفوی سلطنت تے کچھ عرصے تک قندھار صوبہ ، مشرق وچ اجمیر صوبہ تے دہلی صوبہ تے جنوب وچ ٹھٹھہ صوبہ ہَن ۔ [[فائل:Eidgah_mosque.jpg|thumb|484x484px|ملتان دی شاہی عید گاہ 1735ء]] == قدیم تاریخ == ملتان * موریا سلطنت ٣٢٠ق م توں ١٨٥ ق م * ہند یونانی سلطنت ٢٠٠ ق م توں ١٠ ء * ١٩ء توں ١٠٠ء ہند-پارتھی سلطنت * کنشکا ، کوشان سلطنت۔ ١٢٧ء توں ١٥٠ ء *کوشان ٢٤٠ء تائیں * صوبہ ہند (ساسانی) ٣٢٥ء توں ٤٨٠ء، ملتان توں جنوب تے مغرب وچ تے صوبہ سندھ وچ * گپتا، ٣٢٠ء توں ٤٥٠ء * سفیدہُن، تورامانا ٥٠٠ء توں ٥١٥ ء * سفیدہُن، مہرا کولا ٥٢٠ء توں ٥٤٠ ء * ٤٨٥ء کنوں ـــ ٦٦٢ء رائے خاندان * رائے ݙیوا جی ٤٨٩ءتوں ۔۔۔۔ * رائے سہسی ݙو ۔۔۔۔ توں ٦٣٢ء * ٦١٠ء کنوں ٦٢٦ء تائیں ملتان تے ساسانیاں دا قبضہ ریہا تے نوشیرواں دے پوترے خسرو پرویز نے ملتان وچ سونے تے چاندی دے سکے ڈھالے۔ ٦٦٨ء وچ راجا چچ حملہ کیتا تے اتھوں دا حاکم بݨا مگر راجا چچ دے حملے توں پہلے اتھاں ہک چینی سیاح ’ہیون سانگ‘ آیا۔ اُوندا سفرنامہ ہند، سندھ دی تاریخ کیتے کہیں خزانے کنوں گھٹ کائنی۔راجہ چچ ٦٣١ء توں ٦٧١ ء * راجہ چندر ٦٧١ء توں ٦٧٩ء (گوڑا سنگھ ٦٧١ء توں ٧١٤ء گورنر ملتان) * راجہ داہر ٦٩٥ء توں ٧١٢ ء * ٧١٢ء ــــ ٧٥٠ ء عرب * محمد بن قاسم (٧١٣ ء توں ٧١٥ ء) * یزید بن ابی کثبہ (٧١٥ ء توں * (عکرمہ بن ریحان شامی گورنر ملتان) * ٨٥٥ء __ ١٠١٠ء [[امارت ملتان]] * ١٠١٠ء توں ١٠٣٠ء محمود غزنوی *۔۔۔ * ١١٧٨ء توں ١٢٠٢ء محمد غوری * ١٢٠٢ء توں ١٢٢٨ء ناصر الدین قباچہ (آزاد) * ١٢٢٨ء توں ١٢٣٦ء التمش * ١٢٣٦ء توں ناصرالدین قرلوغ * ١٢٥٤ء توں ١٢٥٧ء کشلو خان (آزاد) *.......... * خضر خان گورنر ملتان * ١٣٩٥ء توں ١٣٩٨ء سارنگ خان * ١٧ دسمبر توں ٢٠ دسمبر ١٣٩٨ء خضر خان گورنر ملتان * ١٣٩٨ ء توں ١٤٣٨ء خضر خان دا خاندان (مرکزی نظام دلی) * ١٤٣٨ء توں ١٤٤٥ء شیخ یوسف قریشی (آزاد) * ١٤٤٥ء توں ـــ ١٥٢٥ء لنگاہ سلطنت * ١٥٢٥ء توں ١٥٤٠ء ارغون، شمس الدین تے لنگرخاں ارغون دے گورنر ہن۔ * ١٥٤٠ء توں ۔١٥٤٥ء شیرشاہ سوری * ١٥٢٤ ـــ ١٧٣٩ مغل دور * ١٧٥٠ ــ احمد شاہ ابدالی نے ملتان وچ آپݨاں ہندو گورنر صوبے دار ملک بان٘وری لایا۔ * ١٧٥٧ کنوں ـــ١٧٥٨ مرہٹیاں صرف ہک سال * ١٧٥٨ ــکنوں ١٨١٨ ابدالی خاندان ١٨١٨ ـــ کنوں١٨٤٩ سکھ سلطنت (باوی جنوری اٹھارھاں سو انجاہ) ١٨٤٩ کنوں ــ ١٩٤٧ برطانوی راج * ١٠٢٦ء ـــ ١٣٥١ سومرہ خاندان == انتظامی ونڈ == صوبہ ملتان کو‏‏ں ترائے سرکاراں (ضلعاں دے برابر) وچ تقسیم کيتا ڳیا ہائی ، آئین اکبری دے مطابق ایہ ہن۔ {| class="wikitable" |+صوبہ ملتان دیا‏‏ں ترائے سرکاراں !نمبر !ناں !رقبہ !مالیہ(دام) |- |١ |ملتان سرکار |36,522 mi² |53,216,318 |- |٢ |دیپال پور سرکار |7,930 mi² |78,562,285 |- |٣ |بکھر سرکار |21,380 mi2 |18,424,947 |- | colspan="2" |میزان |65,832 mi2 |150,203,550 |} ہر سرکار پرگنے وچ تقسیم ہائی۔ == معیشت == مغل دورِ حکومت وچ خطہ ملتان نے 200 سال تک امن دا لطف چاتا، جݙاں ایہ شہر "دارالامان" دے ناں نال مشہور تھیا۔ مغل دور وچ ملتان زرعی پیداوار تے سوتی کپڑے دی تیاری دا ہک وݙا مرکز ہا۔ ملتان وچ مغل دور وچ کرنسی ٹکسال (منٹ) وی قائم ہئی۔ ایہ شہر اونویں تک ہک اہم تجارتی مرکز ریہا، جے تائیں جو مغل دور دے بعد 18ویں تے 19ویں صدی وچ شہر تے بار بار حملے نہ تھئے تے اینکوں تباہ نہ کر ݙتا ڳیا۔ ایں دے بعد ملتان دے ٻہوں سارے تاجر سندھ وچ شکارپور چلے ڳئے تے 19ویں صدی تک پورے وسطی ایشیا وچ پھیل ڳئے۔ مغل دور وچ ملتان ٻہوں سارے تجارتی اداریاں دے دفاتر دا مرکز ہا۔   == گورنراں دی لسٹ == مرکزی مغل حکومت دے ذریعہ مقرر کردہ ملتان صوبہ دے قابل ذکر گورنراں د‏‏ی تندیر درج ذیل ہے۔ === 16ویں صدی === * سید حامد بخاری (تقریبا 1580–1587) * صادق خان ( 1587–1590) * محب علی خان ( 1590–1594) * رستم مرزا ( 1594–1602) * سعید خان ( 1602–1605) === 17ویں صدی === * [[فائل:مغلیہ دور وچ ہندوستانی صوبے.jpg|thumb|مغل دور وچ صوبہ ملتان (سرائیکستان)|500x500px]]مرزا غازی بیگ ( 1605–1606) * تاشی بیگ (c. 1606–1611) * عبدالنبی ازبک (1611–1613) * باقر خان نجم ثانی (1613–1620) * خان جہان لودی (1620–1624) * آصف خان ( 1624–1631) * قلیج خان تورانی (1631–1638) * یوسف خان (1638–1639) * نجابت خان (1639–1641) * قلیج خان تورانی (1641–1642) * سعید خان بہادر (1642–1643) * مراد بخش (1643–1646) * سعید خان بہادر (1646–1647) * بہادر خان روہیلا (1647–1649) * اورنگزیب (1649–1653) * دارا شکوہ (1653–1657) * لشکر خان (1658) * تربیت خان (1658–1667) * سیف خان (1667–1668) * طاہر خان (1668–1669) * لشکر خان (1669–1671) * مبارز خان (1671–1672) * خواجہ عابد خان (1672–1674 * دلیر خان (1674–1676) * محمد اعظم شاہ (1676–1678) * محمد اکبر (1678–1687) * میر عاشق (1687–1695) * اللہ یار خان (1695–1696) === 18ویں صدی === * عبدالصمد خان (1726–1737) * زکریا خان (1737–1745) * شاہ نواز خان (1745–1747) * زاہد خان (1747–1748) * کوڑا مل (1748–1751) == درانی سلطنت == درانی سلطنت دے گورنر ایہ ہن۔ * علی محمد خان خاکوانی (1752–1758) * * آدینہ بیگ خان (9 May 1756 – 4 October 1756) ، مغل سلطنت * صالح محمد خان ( 1758 توں1759)، مغل سلطنت * باپو جی ٹرمبیک (1759) ، مرہٹہ سلطنت * علی محمد خان خاکوانی (1760–1761) * عبدالکریم خان، اللہ یار خان بامزئی (1761 توں ۔۔) * علی محمد خان خاکوانی (1766–1767) * شجاع خان (1767–1772) * حاجی شریف خان، شریف بیک تکلُو (1772) * دیوان سنگھ چاچوالیہ (1772–1780)، بھنگی گورنر * مظفر خان (1780–1818) ==سکھ سلطنت== * سُکھ دیال کھتری(1818 توں۔۔ ) * دیوان ساون مل چوپڑا (1820 توں 1844) * دیوان مولراج چوپڑا (1844توں 1849) == ٻیا ݙیکھو == * [[قدیم سلطنت ملتان، ایندی تاریخ تے جغرافیہ]] * [[ریاست بہاولپور|ریاست بہاول پور]] * [[ریاست جھنگ]] * [[دیرہ جات]] * [[ہاکڑا تہذیب]] == ٻاہرلے لنک == * [https://ismailmazari.wordpress.com/2020/03/09/714/ اسماعیل مزاری ورڈپریس] [[ونکی:تاریخ سرائیکستان]] m8obb25dp34cpx0vawp3oapcf5j8gh6 3 28476 63132 2025-06-10T17:07:14Z KaleemBot 165 ست بسم اللہ! 63132 wikitext text/x-wiki == ست بسم اللہ! == <div style="text-align:center;"><span style="font-size:1.1em;">ساݙے نال سماجی روابط دی ویب سائٹ تے رَلو: [[File:F icon.svg|15x15px|link=https://www.facebook.com/UrduWikipedia]] اتے <span class="link">[[File:G 2014-04-24 22-48.png|18x18px|link=https://twitter.com/UrduWikipedia]] </span> </div> </div> ----- <div style="padding:5px;font-size:medium"><div class="center" style="word-spacing:1ex">[[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Welcome!]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Bienvenue!]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Willkommen!]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Benvenuti]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|¡Bienvenido!]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|ようこそ！]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Dobrodosli]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|환영합니다]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Добро пожаловать]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Bem-vindo!]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|欢迎]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Bonvenon]] [[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|Welkom]]</div></div> {| bgcolor="#CCFFFF" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:Segoe UI;float:left">'''[[وکیپیڈیا:سفارت خانہ|سفارت خانہ]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> <div class="tabbertab" title="&zwnj;ست بسم اللہ&zwnj;"> [[فائل:ست_بسم_اللہ.png|thumb|center|'''<big>سڄـݨ آون اکھـیں ٹھـرِن</big>''']] {{-}} [[فائل:Wikipedia_laurier_wp.png|left|185x185px]] جناب <big>{{PAGENAME}}</big>! <br> تہاݙی خدمت وچ '''بھُوم ڳوجھی''' دی طرفوں سلام عرض ہے! <br> اساں امید کریندے ہیں جو تساں سرائیکی وکی پیڈیا وچ سوہݨا ودھارا ثابت تھیسو۔<br> '''←''' وکی پیڈیا ہک آزاد بین اللسانی بھُوم ڳوجھی ہے جیندے وچ اساں سارے رل مل تے لکھدے ہیں اتے رل مل تے ایں کوں سن٘وریندے ہیں۔ منصوبۂ وکیپیڈیا دا آغاز جنوری سنہ 2001ء وچ تھیا، سرائیکی وکیپیڈیا دا اجرا ٢٠٠٨ء وچ تھیا۔ تے بھُوم ڳوجھی ٢٠٢٠ء وچ باقائدہ طور تے منظور تھئی۔ فی الحال سرائیکی وکیپیڈیا وچ کل '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضامین]] موجود ہن۔ <br /> '''←'''ایں بھُوم ڳوجھی وچ تساں مضمون نویسی تے تبدیلی کرݨ کنوں پہلے انہاں ورقیاں تے ضرور دید بھن٘وا گھنو۔ * وکیپیڈیا دے انٹرفیس دا سرائیکی ترجمہ کرݨ کیتے تہاݙے تعاون دی ساکوں ݙاڈھی لوڑ ہے۔ تساں ایں کیتے تعاون کرو، [[translatewiki:|Translatewiki.net]] ݙیکھو تے [[translatewiki:Special:FirstSteps|'''ہدایات تے عمل کرو''']]۔ * بھُوم ڳوجھی دے مزید تعارف کیتے '''[[وکیپیڈیا| تعارف ورقہ]]''' ملاحظہ فرماؤ * بھُوم ڳوجھی دے انٹرفیس کوں سمجھݨ کیتے '''[[معاونت:وکی پیمائی دا تعارف|وکی پیمائی دا تعارف]]''' ملاحظہ فرماؤ * بھُوم ڳوجھی وچ مزید معاونت کیتے '''[[معاونت:مندرجات|صفحۂ معاونت]]''' ملاحظہ فرماؤ * مضامین دے اسلوب نگارش دے متعلق مختصر پر مفید معلومات کیتے '''[[معاونت:تعارف اسلوب نامہ/1|تعارف اسلوب نامہ]]''' ملاحظہ فرماؤ * ورقیاں دی ظاہریت دی تبدیلی تے طریقۂ کار کیتے '''[[خاص:ترجیحات|ترجیحات]] ملاحظہ فرماؤ * مضامین دی تحریر و ترمیم تے مشق کیتے '''[[معاونت:ترمیم|صفحۂ معاونت برائے تحریر و اصلاح مضامین]]''' ملاحظہ فرماؤ * مضامین دی فارمیٹنگ، ترتیب و تدوین دے تعارف تے ایں دے مفصل طریقہ کار کیتے [[معاونت:ترمیم کاری دا تعارف|ترمیم کاری دا تعارف]] ملاحظہ فرماؤ </div> <div class="tabbertab" title="&zwnj;اصول و قواعد&zwnj;"> <br/> بہتر ہوسی جو تساں شروع وچ ہی انہاں ورقیاں تے دید بھن٘وا گھنو: <span style="float:left">[[file:WikiVote.png|link=|60px]]</span> * '''[[معاونت:ہدایات تے پالیسیاں دا تعارف|ہدایات تے پالیسیاں دا تعارف]] * '''[[وکیپیڈیا:پنج ارکان|وکیپیڈیا دے پنج ستون]]''' * '''[[وکیپیڈیا:وکیپیڈیا کیا کائنی|وکیپیڈیا کیا کائنی]]''' * '''[[وکیپیڈیا:معتدل نقطہ نظر|معتدل نقطۂ نظر]]''' * '''[[وکیپیڈیا:حوالہ درکار|حوالہ جات دی فراہمی]]''' * '''[[وکیپیڈیا:حقوق نسخہ|کاپی رائٹ]]''' </div> <div class="tabbertab" title="&zwnj;تہاݙا ورتݨ ورقہ&zwnj;"> <br/> <span style="float:left">[[file:Samarbetare.svg|link=|60px]]</span> اتھ تہاݙا [[خاص:Mypage|'''مخصوص ورتݨ ورقہ وی ہوسی''']] جتھ تساں [[:ونکی:صارف سانچے|اپنا تعارف لکھ سڳدے ہو]]، تے تہاݙے [[خاص:Mytalk|ڳالھ مہاڑ ورقے]] تے ٻئے صارفین تہاݙے نال رابطہ کر سڳدے ہن تے تہاݙے نال ڳالھ مہاڑ کر سڳدے ہن۔ * کہیں ٻئے ورتݨ آلے نال ڳالھ مہاڑ کرݨ ویلے انہاں ڳالہیں دا خیال رکھیسو: ** جے ضرورت ہووے تاں سنیہے دا عنوان متعین کرو۔ ** سنیہے دے چھیکڑ وچ آپݨے دستخط ضرور پاؤ، ایں کیتے درج کرو ایہ علامت '''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' یا ایں آئیکان ([[file:Insert-signature.png|link=]]) تے کلک کرو۔ <span style="float:left">[[file:Signature-guide-ur.png|300px]]</span> {{clear}} ** [[وکیپیڈیا:اصول تبادلۂ خیال|اظہار خیال دے آداب]] دا خصوصی خیال رکھو۔ </div> <div class="tabbertab" title="&zwnj;معاونت&zwnj;"> <br/> <span style="float:left">[[file:Under construction icon-green.svg|link=|60px]]</span> وکیپیڈیا دے کہیں وی ورقے تے کھٻے پاسے "ڳولݨ خانہ" نظر آندا ہے۔ جہڑے موضوع تے تساں مضمون بݨاوݨ چاہندے ہو او ڳولݨ خانے لکھو تے ڳولو تے کلک کرو۔ <inputbox>type=search</inputbox> وت تہاݙے موضوع نال رلدے ملدے ورقے نظر آسن۔ ایہ اطمینان کرݨ دے بعد جو تہاݙے مطلوبہ موضوع تے پہلے کوئی مضمون کائنی، تساں نواں ورقہ بݨا سڳدے ہو۔ واضح راہوے جو ہک موضوع تے ہک کنوں ودھ مضمون بݨاوݨ دی اجازت کائنی۔ نوں ورقہ بݨاوݨ کیتے، ڳولݨ دے نتائج وچ تہاݙی ڳولݨ آلی عبارت رتے رنگ وچ لکھی نظر آسی۔ اتھ کلک کریسو، تاں ہک نواں ورقہ کھل ویسی، جتھ تساں نواں مضمون لکھ سڳدے ہو۔ یا تساں نواں مضمون لکھݨ کیتے ہیٹھلا خانہ وی ورت سڳدے ہو۔ ورقہ بݨاوݨ کیتے عنواں ایں خانے وچ لکھو تے وت ورقہ بݨاؤ تے کلک کرو۔ <inputbox>type=create</inputbox> * لکھݨ کنوں پہلے اس ڳالھ دا یقین کر گھنو جو جہڑے عنوان تے تساں لکھدے پئے ہو اوں عنوان یا اوں سن٘ویں عنوان تے سرائیکی وکی پیڈیا وچ کوئی مضمون کائنی لکھیا ہویا۔ ایں کیتے تساں ڳولݨ خانے وچ عنوان تے اوندے مترادفات لکھ تے لبھ گھنو۔ * سب کنوں چنگا ایہ ہوسی جو تساں مضمون لکھݨ کیتے [[وکیپیڈیا:ساحر تخلیق مضمون|اتھ]] تشریف گھن ون٘ڄو، ݙادھی سوکھ نال تساں مضمون لکھ گھنسو۔ تے اوکھ پیش کائناں آسی۔ </div> </center> </div> |} --[[ورتݨ آلا:KaleemBot|KaleemBot]] ([[ورتݨ آلے نال ڳالھ مہاڑ:KaleemBot|ڳالھ مُہاڑ]]) ٢٢:٠٧, ١٠ جون ٢٠٢٥ (PKT) bzhqspu8ahn9q5khz8sr79a7lf6zeli 0 28477 63133 2025-06-11T02:35:10Z محمد شان مغل 2127 خالی ورقہ تخلیق تھیا 63133 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 63134 63133 2025-06-11T02:36:29Z محمد شان مغل 2127 63134 wikitext text/x-wiki میکسم گورکی دا ناول "ہک بے کار آدمی دی زندگی" (The Life of a Useless Man) روسی انقلاب توں پہلے دے سماج دی بھر پور عکاسی ہے، جیندے وچ ہک ایجھاں کردار پیش کیتا ڳئین ڄیہڑا اپݨی ذاتی محرومیاں، سماجی بے حسی اتے بے مقصدیت دی وجہ توں "بے کار" محسوس کریندے ۔ اِیہ ناول عام طور تے خودشناسائی، سماجی ذمہ داری، اتے فرد دی معاشرے وچ حیثیت دے سوالاں تے غور کریندا ہے۔ dldvmaqo4u30jx8qhthhzfzyuja22xy 63135 63134 2025-06-11T02:37:36Z محمد شان مغل 2127 63135 wikitext text/x-wiki ناول "ہک بے کار آدمی دی زندگی" (The Life of a Useless Man) میکسم گورکی (خلاصہ) میکسم گورکی دا ناول "ہک بے کار آدمی دی زندگی" (The Life of a Useless Man) روسی انقلاب توں پہلے دے سماج دی بھر پور عکاسی ہے، جیندے وچ ہک ایجھاں کردار پیش کیتا ڳئین ڄیہڑا اپݨی ذاتی محرومیاں، سماجی بے حسی اتے بے مقصدیت دی وجہ توں "بے کار" محسوس کریندے ۔ اِیہ ناول عام طور تے خودشناسائی، سماجی ذمہ داری، اتے فرد دی معاشرے وچ حیثیت دے سوالاں تے غور کریندا ہے۔ ناول دا مرکزی کردار یوگور تروشنکوف ہے، ڄیہڑا ہک امیر زمیندار اتے سابق جاگیردار دے گھر اچ ڄمیے۔ او ہک پڑیا لکھیا اتے ذہین انسان ہا ، پر اوندے وچ زندگی دا کوئی واضح مقصد نا ہا ۔ او کہیں وی قسم دے عملی کم، سماجی ذمہ داری، یا حقیقی تعلق وچ دلچسپی نئیں گھندا. یوگور دی زندگی بے مقصد سرگرمیاں، کھوکھلیاں ڳالھیں ، اتے ہک بے چین روح دا شکار ہے۔ او نہ تاں سیاست وچ حصہ گھندے ، نہ کوئی حقیقی رشتہ بݨیندے ، اتے نہ ہی کہیں پیشے کوں پسند کریندے ۔ او صرف اپݨی ذات دے گرد گھمدا رہندے، حالانکہ اوندے اندر کجھ کرݨ دی صلاحیت موجود ہے۔ او اپݨی سوچاں وچ گُم رہندا ہے اتے ای دھرتی کوں ہک تماشا سمجھیندے. ناول اوں دور دے روس دے سماجی مسائل، جیویں کہ غربت، ظلم، اتے طبقاتی تقسیم کوں وی ݙیکھندے۔ پر یوگور اِنہاں ساریاں مسئلیاں توں لاتعلق رہندا ہے۔ او انہاں تے سوچدا تاں ہے، پر کݙاہیں وی انہاں کوں حل کرݨ یا انہاں دے خلاف آواز چاوݨ کیتے کوئی عملی قدم نئیں چئیندا ۔ یوگور دے رشتے وی کھوکھلے اتے عارضی ہن ۔ او کہیں نال وی گہرا تعلق قائم نئیں کیتا اوندے پیار دے رشتے وی ناکام تھی ڳئین ، کیوں جو او جذباتی طور تے ہک ذمہ داری کوں گھنݨ  اتے کہیں نال حقیقی طور تے ملݨ توں ݙردا ہا. ناول وچ یوگور دا سامنا انقلابی تحریک نال وی تھیندے ۔ او انقلابی نظریات اتے انہاں دی جدوجہد کوں سمجھیندے، پر او اوندے وچ شامل نئیں تھیندا۔ او انہاں کوں ہک پاسوں ݙیکھدے اتے انہاں دی جدوجہد کوں کجھ حد تئیں قدر دی نگاہ نال وی ݙیکھدے، پر اوندے وچ اِیہ ہمت اتے عزم نئیں ہوندے جو او اوندے وچ حصہ گھِنے ۔ اوندے ایں رویے نال اوندے اندر دا خالی پن مزید ودھ ویندے. ناول دے آخر وچ یوگور دی زندگی دی بے مقصدیت اتے کھلا پن عروج تے پُڄ ویندے او مزید بے کار اتے بے حسی دا شکار تھی ویندے اوندا کنوں مستقبل کیتے کوئی امید یا راہ نئیں ہوندی ۔ اوندی زندگی ہک مایوسی اتے بے کار ختم تھی ویندی ہے، ڄیہڑا ہک ایجھاں انجام ہے جیہڑا اوندے "بے کار" ہووݨ دی تصدیق کریندا ہے۔ مرکزی خیال "اک بے کار آدمی دی زندگی" ناول دا مرکزی خیال اِیہ ہے جو محض ذہانت یا مالی آسائشاں دے ہووݨ نال زندگی مکمل نئیں تھیندی۔ زندگی کوں بامعنی بݨاوݨ کیتے مقصد، سماجی ذمہ داری، اتے کہیں حقیقی کم وچ شمولیت دی لوڑ ہوندی ہے۔ ناول اِیہ سوال اٹھیندے  جو اگر ہک پڑیا لکھیا اتے ذہین انسان اپنی صلاحیتاں کوں استعمال نہ کرے اتے سماج نال لاتعلق رہوے ، تاں اوندی زندگی کینویں بے معنی تھی ویندی ہے۔ اِیہ درحقیقت اینجھے لوکاں تے تنقید ہے ڄیہڑے سماجی تبدیلی اتے انسانیت دے ݙکھاں توں لاتعلق رہندے ہن۔ سرائیکی نینگراں واسطے ہک پیغام: "ہک بے کار آدمی دی زندگی" دے سبق دی روشنی وچ میݙے پیارے سرائیکی قوم دے جوانوں مکسم گورکی دے ناول "ہک بے کار آدمی دی زندگی" دی کہاݨی اساں کوں ہک اہم سبق ݙیندی ہے، خاص طور تے ساݙے سرائیکی وسیب دے نوجواناں کیتے۔ ناول دا مرکزی کردار، یوگور، پڑھیا لکھیا اتے ذہین ہووݨ دے باوجود، اپنی زندگی وچ کوئی مقصد نئیں رکھیندے ۔ او نہ تاں کہیں کم دا حصہ بݨدے اتے نہ ہی سماجی مسئلیاں تے توجہ ݙیندے. اوندی زندگی صرف سوچاں اتے بے عملی کماں وچ لنگھ ویندی ہے، جیندے نال او اندروں خالی اتے کلھا رہ ویندے. ساݙے کیتے سبق اے ناول ساݙے کیتے ہک وݙا پیغام ہے بے مقصدیت توں بچو : اپݨی زندگی کیتے ہک مقصد بݨاؤ۔ صرف تعلیم حاصل کرݨ کافی نئیں، بلکے اِیکوں عملی زندگی وچ گھن آوݨ وی ضروری ہے۔ پڑھ لکھ تے اپݨی صلاحیتاں دی پہچاݨ اتے انہاں کوں کہیں چنڳے کم وچ لاؤ۔ سماجی ذمے داریاں کوں سمجو : ساݙا سرائیکی وسیب ڈھیر سارے مسئلیاں دا شکار ہے، جیویں کہ غربت، ناخواندگی اتے معاشی محرومی۔ یوگور وانگوں انہاں مسئلیاں توں لاتعلق نہ رہو ۔ اپݨے علاقے اتے اپݨی قوم دی بہتری کیتے ہک قدم اڳوں ودھاؤ۔ تخلیقی کم اتے عمل کرو: صرف سوچݨ نال اتے خواب ݙیکھݨ نال کچھ نئیں بدلدا۔ اپݨی سوچاں کوں عملی جامہ پہواؤ ۔ نواں کجھ سیکھݨ دی کوشش کرو ، نویں منصوبے بݨاؤ اتے انہاں تے کم کرو۔ سرائیکی زبان، ادب اتے ثقافت کوں ودھاوݨ کیتے اپݨا کردار ادا کرو. رشتیاں کوں اہمیت ݙیوں : انسان کلھا نئیں رہ سڳدا۔ اپݨے یاراں، رشتے داراں اتے برادری نال مضبوط تعلقات بݨاوݨ ۔ ہک ݙوجھے دے نال تھیوݨ اتے ہک ݙوجھے دے ݙکھ سکھ وچ شامل تھیوݨ ۔ اِیہ رشتے ہی زندگی کوں خوبصورت بݨیندن۔ چنڳی تبدیلی دا حصہ بݨو : ساݙے وسیب کوں اڄ ایجھے نوجوان نسل دی لوڑ ہے ڄہڑی منفی سوچاں توں نکل تے مثبت تبدیلی گھن آوے۔ جہالت اتے دقیانوسی خیالات دے خلاف آواز چاوݨ اتے اپݨے علم نال لوکاں کوں بیدار کرݨ. شان سرائیکی ohyt73w3pf8ss95cwj30ama4lduvg0e