Wikipedia smnwiki https://smn.wikipedia.org/wiki/Ovd%C3%A2sij%C4%91o MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Tooimah Savâstâllâm Kevttee Savâstâllâm kevttest Wikipedia Savâstâllâm Wikipedia Tiätuvuárkká Savâstâllâm tiätuvuárhást Systeemviestâ Savâstâllâm systeemviestâst Myenster Savâstâllâm myensterist Raavâ Savâstâllâm ravvust Luokka Savâstâllâm luokkaast TimedText TimedText talk Mooduul Savâstâllâm modulist Event Event talk 0 1644 131831 114995 2025-07-09T08:33:42Z Muotâ 8 131831 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. <!--== Historjá == == Eennâmtiätu == X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid. <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] iy5nrws8qrn5sdbezkjcfb1oihbnhp3 131833 131831 2025-07-09T08:35:25Z Muotâ 8 131833 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. == Historjá == Suriname lii [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmij]] oovdiš siirdâeennâm, mii šoodâi jiečânâssân ive 1975. <!--== Eennâmtiätu == X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid. <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] bnlgiqywhncme21vdngs8xvsqawcjt9 131834 131833 2025-07-09T08:36:38Z Muotâ 8 131834 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. == Historjá == Suriname lii [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmij]] oovdiš siirdâeennâm, mii šoodâi jiečânâssân ive 1975. == Eennâmtiätu == Paijeel 90 % Surinamest lii trooppisâš arvemecci. Enâmist láá lamaš vädisvuođah lavâttes kollekuáivumáin já vyevdičuoppâmijguin. <!--X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid. <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] 0kkz3iqz9lep1hnfmbn8glm8ogggcul 131835 131834 2025-07-09T08:38:51Z Muotâ 8 /* Historjá */ 131835 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. == Historjá == Suriname lii [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmij]] oovdiš siirdâeennâm, mii šoodâi jiečânâssân ive 1975. [[Dési Bouterse]] haldâšij Suriname diktaattorin iivij 1980–1987 já oppeet presidentin iivij 2010–2015 já 2015–2020. Ive 2019 Bouterse onnui sujalâžžân 15 pooliitlii vuástálistee morheedmân ive 1982. Tuámu šoodâi laavâvuáimálâžžân ive 2023, mon maŋa Bouterse čiähádâđâi. Sun jaamij čuávuváá ive juovlâááptu 79-ihásâžžân. == Eennâmtiätu == Paijeel 90 % Surinamest lii trooppisâš arvemecci. Enâmist láá lamaš vädisvuođah lavâttes kollekuáivumáin já vyevdičuoppâmijguin. <!--X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid. <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] kapt8f6arjjbcd4aqkpp63bvg3g421f 131836 131835 2025-07-09T08:41:37Z Muotâ 8 131836 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. == Historjá == Suriname lii [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmij]] oovdiš siirdâeennâm, mii šoodâi jiečânâssân ive 1975.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> [[Dési Bouterse]] haldâšij Suriname diktaattorin iivij 1980–1987 já oppeet presidentin iivij 2010–2015 já 2015–2020. Ive 2019 Bouterse onnui sujalâžžân 15 pooliitlii vuástálistee morheedmân ive 1982. Tuámu šoodâi laavâvuáimálâžžân ive 2023, mon maŋa Bouterse čiähádâđâi. Sun jaamij čuávuváá ive juovlâááptu 79-ihásâžžân. == Eennâmtiätu == Paijeel 90 % Surinamest lii trooppisâš arvemecci. Enâmist láá lamaš vädisvuođah lavâttes kollekuáivumáin já vyevdičuoppâmijguin. <!--X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid. <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] q6lecgxz2s5tivd8wat55oenyvoqdrj 131837 131836 2025-07-09T08:42:20Z Muotâ 8 131837 wikitext text/x-wiki {{Staatâ tiäđuh | nommâ = Suriname täsiväldi | noomah_virgálijn_kielâin = Republiek van Suriname ''<small>([[hollandkielâ]]n)</small>' | lippu = Flag of Suriname.svg | vaakun = Coat of arms of Suriname.svg | nommâ-genetiivist = Suriname | sajadâh = SUR orthographic.svg | sajadâh-čielgiittâs = | staatâhäämi = täsiväldi | staatâjođetteijee-tittel = [[President]] | tááláš-staatâjođetteijee = [[Chan Santokhi]] | haldâttâhjođetteijee-tittel = | tááláš-haldâttâhjođetteijee = | uáivikaavpug = [[Paramaribo]] | eres-kaavpugeh = [[Lelydorp]],<br>[[Nieuw Nickerie]] | vijđodâh = 163 820 | sisčääci_% = 1,10 | ässeeloho_ihe = 2018 | ässeeloho = 575 990 | ässeesaahâdvuotâ = 2,9 | aalmugstuárrum = | aalmugstuárrum_ihe = | virgáliih-kielah = [[hollandkielâ]] | vaaluut = Suriname dollar | vaaluut-tubdâldâh = SRD | bap-ihe = | bap = | bap-per-ässee = | hdi-ihe = | hdi = | eennâmtuálu = | palvâlusah = | ráhtálâšvuotâ = | äigi = UTC-3 | kesiäigi = | jiečânâsvuotâ-kiäst = [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmijn]] | jiečânâsvuotâ = 25. skammâmáánu 1975 | uánádâs = SR | fiävruin = | kirdemmašinijn = PZ | jotolâh = čižetpiälásâš | sundenummeer = +597 | internet TLD = .sr | motto = "Justitia – Pietas – Fides" | aalmuglaavlâ = God zij met ons Suriname | aalmuglaavlâ_tiätuvuárkká = Surinamese national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg | luuhâmmáttu = | oovdiš-staatah = }} [[Tiätuvuárkká:Suriname in its region.svg|thumb]] '''Suriname''' lii [[staatâ]] [[Maadâ-Amerik]]ist. Ton [[uáivikaavpug]] lii [[Paramaribo]]. == Historjá == Suriname lii [[Vuáládâhenâmeh|Vuáládâhenâmij]] oovdiš siirdâeennâm, mii šoodâi jiečânâssân ive 1975.<ref name="aavis09072025">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> [[Dési Bouterse]] haldâšij Suriname diktaattorin iivij 1980–1987 já oppeet presidentin iivij 2010–2015 já 2015–2020. Ive 2019 Bouterse onnui sujalâžžân 15 pooliitlii vuástálistee morheedmân ive 1982. Tuámu šoodâi laavâvuáimálâžžân ive 2023, mon maŋa Bouterse čiähádâđâi. Sun jaamij čuávuváá ive juovlâááptu 79-ihásâžžân.<ref name="aavis09072025"/> == Eennâmtiätu == Paijeel 90 % Surinamest lii trooppisâš arvemecci. Enâmist láá lamaš vädisvuođah lavâttes kollekuáivumáin já vyevdičuoppâmijguin.<ref name="aavis09072025"/> <!--X vijđodâh lii Y km², mast Z km² lii čääci. Vijđoduv mield X lii maailm Q. stuárráámus staatâ. === Sajadâh já rääjih === X lii staatâ R:st. Ton ránnjástaatah láá A, B, C já D. X:st staatârääjih láá ohtsis S km. Kuhemus rääji lii rääji H[+sg.kom], mii lii U km. Uánihumos rääji vist lii V km rääji J[+sg.kom]. X rájášuvá G[+sg.ill]. Merâriddo lii ohtsis E km (F km suolluin). === Suolluuh === X stuárráámuuh suolluuh láá A ( km²), B ( km²), C ( km²) já D ( km²). === Jäävrih já juuvah === X kuhemuuh juuvah láá A ( km), B ( km), C ( km) já D ( km). D lii X stuárráámus jävri vijđoduv/saijaavuođâ mield. Ton vijđodâh lii C km². === Geologia === === Morfologia === [[Tiätuvuárkká:|thumb|left|R lii X alemus vääri.]] X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). === Šoŋŋâdâh === === Biodiversiteet === --> == Haldâttâh já politiik == <!--Suriname staatâhäämi lii Z. X staatâhovdâ lii Q. --> === Kuávlulâš jyehim === {{Válduartikkâl|[[Suriname pirrâduvah]]|[[Suriname vyelipirrâduvah]]}} Suriname lii juohhum 10 pirrâdâhân ({{k-nl|distrikt}}) já 63 vyelipirrâdâhân ({{k-nl|ressort}}). Paramaribost vyelipirrâdâh lii siämmáálágán ko kaavpuguási, mudoi tot lii siämmáálágán ko kieldâ. Suriname pirrâduvah láá: # [[Brokopondo]] # [[Commewijne]] # [[Coronie]] # [[Marowijne]] # [[Nickerie]] # [[Para (Suriname)|Para]] # [[Paramaribo pirrâdâh|Paramaribo]] # [[Saramacca]] # [[Sipaliwini]] # [[Wanica]] <!--=== Staatâhäämi === === Vuáđulaahâ ===--> === President === Suriname president väljejuvvoo epinjuolgâdávt. Almolij vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâsteh presidentist. Iävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun vuáitáččij vaaljâid.<ref name="aavis09072025"/> <!--=== Parlament === === Tuámustoovlih === === Aalmugijkoskâsâš koskâvuođah === === Piäluštâsvyeimih === === Sosiaaltorvo === === Olmoošvuoigâdvuođah === == Ekonomia == === Iäláttâsah === === Energia === === Ráhtulâšvuotâ === === Tuuriism === == Jotolâh == === Maađijjotolâh=== === Ryevdirađejotolâh === === Kirdemjotolâh === === Čäcijotolâh === == Viehâdâh == === Ässeeloho === === Kielah === X virgálâš kielâ lii/virgáliih kielah láá Y (já Z). === Kaavpugeh === === Oskoldâh === === Tiervâsvuotâ === === Škovlim === === Tieđâ === == Kulttuur == === Kirjálâšvuotâ === === Kovetaaiđâ, design já arkkitehtuur === === Muusik === === Elleekoveh já TV === === Media === === Valastâllâm === === Purrâmâš já juhâmâš === === Almoliih rijjâpeeivih === === Aalmuglâšsymboleh === --> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Maadâ-Amerik staatah}} [[Luokka:Suriname|*]] 6gk7ulf893idixmxqpzz0blt6tnod02 0 2825 131839 129511 2025-07-09T08:51:44Z Muotâ 8 131839 wikitext text/x-wiki '''Uđđâivemáánu 7.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 7. peivi. Ive loopân láá 358 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 359 peivid). == Nommâpeeivih == *anarâš kalender: Avgust *syemmilâš kalender: Aukusti, Aku, August ==Tábáhtusah== * [[2024]] – [[Ive 2024 Bangladesh almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Awamilitto]] vuoitij oppeet vaaljâid. * [[2025]] – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Tiibet eennâmtuárgástâs 2025|Tiibetist]]. Eennâmtuárgástâs intensiteet lâi suullân 7 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield. [[Eennâmtuárgástâs]]âst jammii paijeel 90 olmožid.<ref name="yle-20135134">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20135134 | Nommâ = Tiibetissä voimakas maanjäristys – kuolleiden määrä noussut yli 90:een | Tahhee = Haukka, Inka já Romsi, Vilma | Almostittem = Yle | Äigimuddo = 2025-01-07 | Čujottum = 2025-05-24 |Kielâ={{fi}}}}</ref> ==Šoddâmeh== * [[1856]] – [[A.V. Koskimies]], syemmilâš kielâtotkee, máttáátteijee, professor já kirječällee (j. [[1929]]) * [[1891]] – [[Zora Neale Hurston]], ovtâstumstaatâlâš folklorist, antropolog já kirječällee (j. [[1960]]) * [[1935]] – [[Valeri Kubasov]], [[sovjetlitto]]lâš já ryeššilâš kosmonaut (j. [[2014]]) * [[1941]] – [[John E. Walker]], ive [[1997]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš kemist * [[1977]] – [[Dustin Diamond]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já komikkár (j. [[2021]]) * 1977 – [[Sofi Oksanen]], syemmilâš kirječällee * [[1990]] – [[Gregor Schlierenzauer]], [[nuorttâriijkâ]]lâš luákkánjuškejeijee ==Jämimeh== * [[856]] – [[Aldric (Le Mans)|Aldric]], [[Le Mans]] pispe (šoddâmihe ij tiäđust) * [[881]] – [[Seiwa (kiäisár)|Seiwa]], [[Jaapaan]] kiäisár iivij 858–876 (š. [[850]])<ref>{{Kirjekäldee|Tahhee=Brown, Delmer M. & Ishida, Ichirō|Nommâ=Gukanshō: The Future and the Past|Ihe=1979|Siijđoh=286–288|Almostittemsaje=Berkeley|Almostittee=University of California Press}}</ref><ref>{{Kirjekäldee|Tahhee=Varley, H. Paul|Nommâ=Jinnō Shōtōki: A Chronicle of Gods and Sovereigns|Ihe=1980|Siijđoh=166–170|Almostittemsaje=New York|Almostittee=Columbia University Press}}</ref><ref>{{Kirjekäldee|Tahhee=Titsingh, Isaac|Nommâ=Annales des empereurs du Japon|Ihe=1834|Siijđoh=115–121|Almostittemsaje=Pariisi|Almostittee=Royal Asiatic Society, Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland}}</ref> * [[1998]] – [[Vladimir Prelog]], ive [[1975]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kroatialâš kemist (š. [[1906]])<ref name="np-prelog-1975">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1975/prelog/facts/ | Nommâ = Vladimir Prelog| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[2021]] – [[Michael Apted]], brittilâš elleekovestivrejeijee (š. [[1941]]) ==Fáádást eres soojijn== {{Commonscat-raddalâs}} == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> {{Kalender}} [[Luokka:Uđđâivemáánu|7]] plur57dbsnq4gr6r6al8t29armye0yd 14 10522 131873 124224 2025-07-09T09:38:58Z Muotâ 8 131873 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Euroop ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield]] [[Luokka:Suomâ ovdâskodde|Vaaljah]] [[Luokka:Suomâ vaaljah já aalmugjienâstmeh|Ovdâskoddevaaljah]] 313r4sq12e1qxtdx6aiatxzmjrie7ri 14 18991 131849 90893 2025-07-09T09:15:01Z Muotâ 8 131849 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|Argentiina]] [[Luokka:2020-loho staatâ mield|Argentiina]] [[Luokka:Argentiina ihelove mield]] 387vxemucac4jsnwspb5xfok4foupzz 14 18992 131852 90894 2025-07-09T09:16:47Z Muotâ 8 131852 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:Argentiina historjá]] [[Luokka:Iheloveh staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik ihelove mield]] of0b8q344u06r5o1xl6y5r48x9y255p 0 20242 131838 130405 2025-07-09T08:50:55Z Muotâ 8 131838 wikitext text/x-wiki {{Čyeti-iveh|n=20}} '''2024''' ('''MMXXIV''') lâi [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[vuossargâ|vuossaargâ]] já nuuvâi [[majebargâ|majebaargâ]]. Tot lâi [[2020-loho|2020-lovo]] viiđâd ihe. ==Šoŋŋâ== {{Válduartikkâl|[[Šoŋŋâdâhnubástus ive 2024]]}} Ihe 2024 lâi vuossâmuš ihe mittedemhistorjást, ko [[Eennâmpállu|Eennâmpáálu]] lieggânem pajanij 1,5 ceehi rääji paajaabel.<ref name="aavis16012025">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/01/16/ive-2024-eennampaalu-liegganem-pajanij-15-ceehi-raaji-paajaabel-vuossamuu-keerdi-mittedemhistorjast/|nommâ=Ive 2024 Eennâmpáálu lieggânem pajanij 1,5 ceehi rääji paajaabel vuossâmuu keerdi mittedemhistorjást|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2025-01-16|čujottum=2025-01-15}}</ref><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20135259|nommâ=Maailman keski­lämpötilan nousu ylitti 1,5 astetta ensi kertaa mittaus­historiassa, ja se näkyi tulvina ja hirmu­myrskyinä|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-01-10|čujottum=2025-01-15|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Ive 2024 [[Suomâ]]st lijjii ohtsis 71 pakkâpeivid, mii lâi eenâb ko kuássin ovdil mittedemhistorjást.<ref name="aavis16012025"/><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.foreca.fi/meteorologilta/r1y4ewxr|nommâ=Syyskuu rikkoi sääennätyksiä: Monin paikoin ennätyksellisen lämmintä – hellepäiviä peräti kahdeksan - Forecan sääuutiset ja blogi|almostittem=Foreca|čujottum=2025-01-16|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> ==Tábáhtusah== ===Uđđâivemáánu=== [[Tiätuvuárkká:Sajos já ive 2024 presidentvaaljah 01.jpg|thumb|Sajosist lâi máhđulâš eelliđ jienâstmist [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâin]].]] [[Tiätuvuárkká:Skábmagovat 2024 Muotâteatter.jpg|thumb|[[Skammâkoveh 2024|Ive 2024 Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejuvvojii [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivi [[Aanaar|Anarist]] já maŋeláá neetist.]] * [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto]] šoodâi lavâlâžžân [[Eestieennâm|Eestienâmist]]. * [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Viken lääni|Viken]], [[Vestfold já Telemark lääni|Vestfold já Telemark]] sehe [[Troms já Finnmark lääni|Troms já Finnmark]] [[Taažâ läänih|läänih]] lopâttuvvojii [[Taažâ]]st. * [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Akershus lääni|Akershus]], [[Buskerud lääni|Buskerud]], [[Østfold lääni|Østfold]], [[Vestfold lääni|Vestfold]], [[Telemark lääni|Telemark]], [[Troms lääni|Troms]] já [[Finnmark lääni|Finnmark]] läänih vuáđuduvvojii Taažâst. * [[uđđâivemáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Bangladesh almoliih vaaljah|Bangladesh almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Awamilitto]] vuoitij oppeet vaaljâid. * [[uđđâivemáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Taiwan presidentvaaljah|Taiwan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Taiwan]] 12. väripresident [[Lai Ching-te]] uážui 40,05 % jienâin, já te sun väljejui [[Taiwan president|presidentin]].<ref name="bbc-67920532">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-67920532|nommâ=Taiwan elects William Lai president in historic election|almostittem=BBC News|čujottum=2024-01-13|tahhee=Wong, Tessa|äigimuddo=2024-01-13|kielâ={{en}}}}</ref> * [[uđđâivemáánu 14.]] peeivi – [[Tanska roonnig Margrethe II]] luovâi ruuvnâst, já suu alge [[Tanska ruuvnâprinssâ Frederik|ruuvnâprinssâ Frederik]] šoodâi [[Tanska kunâgâs]]sân noomáin [[Frederik X]].<ref name="bbc-67854395">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-europe-67854395|nommâ=Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV|almostittem=BBC News|čujottum=2023-12-31|tahhee=Howard, Jacqueline já Slow, Oliver|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{en}}}}</ref><ref name="stm-abdicerer">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.stm.dk/presse/pressemeddelelser/hendes-majestaet-dronningen-abdicerer/|nommâ=Hendes Majestæt Dronningen abdicerer|almostittem=Tanska staatâministeriö|čujottum=2024-01-01|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{da}}|sitaat=Samtidig vil Hans Kongelige Højhed Kronprins Frederik overtage tronen som Hans Majestæt Kong Frederik 10.}}</ref><ref name="is-2000010116108">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.is.fi/kuninkaalliset/art-2000010116108.html|nommâ=Suora lähetys: Kuningas Frederik X suuteli kuningatarta – yleisö vihelteli innoissaan|almostittem=Ilta-Sanomat|čujottum=2024-01-14|tahhee=Nousiainen, Jaana|äigimuddo=2024-01-14|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejui [[Aanaar|Anarist]]. * [[uđđâivemáánu 28.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemkerdi]] uárnejui. [[Alexander Stubb]] já [[Pekka Haavisto]] peesáin jootkân.<ref name="yle-20071753">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20071753|nommâ=Tässä on presidentinvaalien ensimmäisen kierroksen tulos|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-01-28|tahhee=Heiskanen, Pietu|äigimuddo=2024-01-28|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[uđđâivemáánu 29.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist aalgij. ===Kuovâmáánu=== * [[kuovâmáánu 4.]] peeivi – [[Ive 2024 El Salvador almoliih vaaljah|El Salvador almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Nayib Bukele]] finnij 84,65&nbsp;% jienâin, já te sun väljejui oppeet [[El Salvador president]]in. Väripresidentin väljejui tallaš väripresident [[Félix Ulloa]]. * [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Peter Mickwitz]] vuoitij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''Misslyckad i en uggla''.<ref name="hs-2000010194350">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000010194350.html | Nommâ = Peter Mickwitz ei uskonut saavansa Runeberg-palkintoa: ”Onhan kirjani vähän erikoinen" | Tahhee = Majander, Antti | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 5.2.2024 | Čujottum = 5.2.2024 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[kuovâmáánu 6.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist nuuvâi. * [[kuovâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Azerbaidžan presidentvaaljah|Azerbaidžan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii, veikkâ vaaljah liččii kolgâm uárnejuđ esken roovvâdmáánust 2025. Tallaš president [[Ilham Aliyev]] vuoitij vaaljâid, ko sun finnij 92,12 % jienâin, já te sun väljejui jo viiđâd keerdi [[Azerbaidžan president]]in. * [[kuovâmáánu 8.]] peeivi – [[Ive 2024 Pakistan almoliih vaaljah|Pakistan almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[kuovâmáánu 10.]] peeivi – [[Uđđâ muusik kišto 2024]] uárnejui [[Nokia Arena]]st [[Tampere]]st. * [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi nubbe jienâstemkerdi]] uárnejui. Taan jienâstmist [[Alexander Stubb]] finnij 51,6 % jienâin, já te sun väljejui [[Suomâ täsivääldi president|presidentin]] čuávuvái kuuđâ ihán.<ref name="yle-20073989">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20073989|nommâ=Kaikki äänet on laskettu: Stubb 51,6 prosenttia, Haavisto 48,4 prosenttia|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-02-11|tahhee=Peltonen, Topias, Karhu, Otso, Hankaniemi, Anu Leena, Piirainen, Elli, Kangas, Laura já Mannermaa, Jaakko|äigimuddo=2024-02-11|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[kuovâmáánu 14.]] peeivi – [[Ive 2024 Indonesia almoliih vaaljah|Indonesia almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[kuovâmáánu 25.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] sirdâšuvvii njuhčâmáánun. ===Njuhčâmáánu=== [[Tiätuvuárkká:Tasavallan presidentin virkaanastujaiset 1.3.2024 - 43.jpg|pienoiskuva|[[Suomâ täsivääldi president]] [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest njuhčâmáánu 1. peeivi 2024.]] * [[njuhčâmáánu 1.]] peeivi – [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest.<ref name="yle-20008814">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-213010|nommâ=Alexander Stubbista tulee tänään tasavallan presidentti|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-03-01|äigimuddo=2024-03-01|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 7.]] peeivi – [[Ruotâ]]st šoodai [[Nato]] 32. jeessân.<ref name="yle-20078037">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20078037|nommâ=Ruotsista tuli Naton jäsen – Kristersson kiitti suomalaisista Niinistöä, Orpoa, Stubbia ja Marinia|almostittem=Yle|čujottum=2024-03-08|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-03-07|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 9.]] peeivi – [[Utah]] uđđâ [[Utah lippu|lippu]] valdui anon. * [[njuhčâmáánu 15.]]–[[njuhčâmáánu 17.|17.]] peeivi – [[Ive 2024 Ruošâ presidentvaaljah|Ruošâ presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Ruošâ virgeest leijee president [[Vladimir Putin]] naggij, ete sun vuoitij vaaljâid, tastko sun finnij 87&nbsp;% jienâin, mut vaaljâpuáđus lâi viehâ vissásávt veridum.<ref name="il-45ed64f296c4">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/ulkomaat/a/1d8a4718-5697-4310-987f-45ed64f296c4|nommâ=Analyysi: Puolet Putinin äänistä oli väärennettyjä|almostittem=Iltalehti|čujottum=2024-03-21|tahhee=Lehtonen, Atte|äigimuddo=2024-03-19|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 25.]] peeivi – [[Tave-Amerik|Tave]]- já [[Maadâ-Amerik]]ist oinui [[mánusiävŋánem|peli-iptoslâš mánusiävŋánem]]. * [[njuhčâmáánu 23.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemkerdi]] uárnejui. [[Ivan Korčok]] finnij 42,5&nbsp;% jienâin já [[Peter Pellegrini]] 37&nbsp;%. Suoi peesáin jootkân. * [[njuhčâmáánu 24.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Bassirou Diomaye Faye]] finnij 54,28&nbsp;% jienâin, já te sun väljejui [[Senegal president|presidentin]] čuávuvái viiđâ ihán.<ref name="bbc-68684535">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-africa-68684535|nommâ=Bassirou Diomaye Faye: Senegal election offers hope to frustrated young Africans|almostittem=BBC News|čujottum=2024-05-06|tahhee=Mbulle-Nziege, Leonard já Cheeseman, Nic|äigimuddo=2024-04-02|kielâ={{en}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 26.]] peeivi – [[Francis Scott Key -šalde]] [[Francis Scott Key -šalde koččâm|koočâi meerân]] [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] [[Baltimore]]st.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/04/01/francis-scott-key-salde-lii-koccam-meeran-baltimorest/|nommâ=Francis Scott Key -šalde lii koččâm meerân Baltimorest|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-04-01|čujottum=2024-04-01}}</ref> * [[njuhčâmáánu 27.]] peeivi – [[Lappajärvi kraatterjävri]] tuhhiittui [[Unesco]] [[Geopark]]-čuosâttâhhân.<ref name="anarâšaavis-lappajärvi">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/03/29/lappajarvi-kraatterjaavrist-soodai-suoma-viidad-unesco-geopark/|nommâ=Lappajärvi kraatterjäävrist šoodâi Suomâ viiđâd Unesco Geopark |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-04-03|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-03-29}}</ref> * [[njuhčâmáánu 30.]] peeivi – [[Sámi Grand Prix 2024|34. Sámi Grand Prix -juoigâm- já lávlumkišto]] uárnejui [[Kuovdâkiäinu]]st pessijâšmarkkânij ääigi.<ref name="eurovoix-sgp2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://eurovoix-world.com/2024/03/30/tonight-sami-grand-prix-2024/|nommâ=Tonight: Sámi Grand Prix 2024|almostittem=Eurovoix|čujottum=2024-04-01|tahhee=Granger, Anthony|äigimuddo=2024-03-30|kielâ={{en}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 31.]] peeivi – [[Ive 2024 Ukraina presidentvaaljah|Ukraina presidentvaaljah]] sirdâšuvvii. ===Cuáŋuimáánu=== [[Tiätuvuárkká:SE2024Apr08T.gif|thumb|right|Ei. [[Meksiko]]st, [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]], [[Kanada]]st já [[Koskâ-Amerik]]ist oinui [[piäiváásiävŋánem]] [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi.]] * [[cuáŋuimáánu 3.]] peeivi – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Hualein]]ist, [[Taiwan]]ist. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 7,4 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VIII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.<ref name="bbc-68719996">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|nommâ=Taiwan: Rescue efforts continue after 900 injured in earthquake 3 hours ago|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-03|tahhee=Wingfield-Hayes, Rupert já Ng, Kelly|äigimuddo=2024-04-03}}</ref> * [[cuáŋuimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah 2024|Slovakia presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemkerdi uárnejui. Tom vuoitij [[Peter Pellegrini]], kote finnij 53,12&nbsp;% jienâin. * [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – Tievâslâš [[piäiváásiävŋánem]] oinui Tave-Amerikist. * [[cuáŋuimáánu 28.]] peeivi – [[Tappara]] vuoitij oppeet [[Jieŋâskiäru SM-liigapaje 2023–2024|jieŋâskiäru suomâmiäštárvuođâ]].<ref name="yle-64-3-224247">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-224247|nommâ=Tappara voitti taas mestaruuden|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-04-28|tahhee=Mannermaa, Jaakko |äigimuddo=2024-04-28|kielâ={{fi}}}}</ref> ===Vyesimáánu=== [[Tiätuvuárkká:SIIDA_Inari,_Suomi_Finland_2013-03-10_001.jpg|pienoiskuva|[[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive eurooplâš museo|ive eurooplâžžân museon.]]]] [[Tiätuvuárkká:Nemo Eurovision Song Contest 2024 Final Malmö dress rehearsal semi 2 08.jpg|pienoiskuva|[[Nemo (lávloo)|Nemo]] láávdástmin [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|ive 2024 Euroviisui nube semifiinaal kenraalhárjuttâsâst]]]] * [[vyesimáánu 4.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive eurooplâš museo|ive eurooplâžžân museon]].<ref name="nrk-1.16871262">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/sami-musea-siida-lea-jagi-eurohpala_-musea-1.16871262|nommâ=Sámi muséa Siida lea jagi eurohpalaš muséa|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-05-05|äigimuddo=2024-05-05|kielâ={{se}}}}</ref><ref name="aavis07052024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/05/07/saamimuseo-siida-valjejui-ive-eurooplazzan-museon/|nommâ=Säämimuseo Siida väljejui ive eurooplâžžân museon|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-05-07|čujottum=2024-05-07}}</ref> * [[vyesimáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Panama almoliih vaaljah|Panama almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[vyesimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Tšad presidentvaaljah|Tšad presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Taid vuoitij [[Mahamat Déby]], kote finnij 61,03&nbsp;% jienâin.<ref name="lemonde-election_6670953_4">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/05/09/chad-s-junta-chief-mahamat-idriss-deby-declared-winner-of-presidential-election_6670953_4.html#|nommâ=Chad's junta chief Mahamat Idriss Déby declared winner of presidential election|almostittem=Le Monde|čujottum=2024-05-13|äigimuddo=2024-05-09|kielâ={{en}}}}</ref><ref name="bbc-cz96ezdljl9o">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cz96ezdljl9o|nommâ=Chad's military ruler wins presidential poll|almostittem=BBC|čujottum=2024-05-13|tahhee=Armstrong, Kathryn já Njie, Paul|äigimuddo=2024-05-10|kielâ={{en}}}}</ref> * [[vyesimáánu 7.]]–[[vyesimáánu 11.|11.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Malmö Arena]]st, [[Malmö]]st, [[Ruotâ]]st.<ref name="il-kištokaavpug-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/musiikki/a/9408cbc3-399c-4c6a-906a-ce0cc03b0138|nommâ=Ruotsin Euroviisujen kisakaupunki selvisi|almostittem=Iltalehti|čujottum=2023-07-08|tahhee=Myllymäki, Iiro|äigimuddo=2023-07-07|kielâ={{fi}}}}</ref> ** [[vyesimáánu 7.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal]] uárnejui. ** [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal]] uárnejui. ** [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal]] uárnejui. ** [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Sveeici]] ovdâsteijee [[Nemo (lávlo)|Nemo]] vuoitij [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|ive 2024 Euroviisuh-lávlumkišto]] pittáin ''[[The Code (Nemo pittá)|The code]]''.<ref name="il-45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f | Nommâ = Sveitsi voitti Euroviisut! | Tahhee = Pudas, Mari | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-05-12 | Čujottum = 2024-05-12 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[vyesimáánu 10.]]–[[vyesimáánu 26.|26.]] peeivi – [[Ive 2024 jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh|Jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh]] uárnejuvvojii [[Tšekki|Tšeeki]] [[Praha]]st já [[Ostrava]]st. * [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Minnesota]] uđđâ [[Minnesota lippu|lippu]] valdui anon. * [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua presidentvaaljah|Liettua presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. * [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ive 2024 Dominikaanisâš täsivääldi almoliih vaaljah|Dominikaanisâš täsivääldi almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]], olgominister [[Hossein Amir-Abdollahian]] já kuttâ ulmuu lase jammii helikopterluhottesvuođâst Iran taveviestâruásist.<ref name="raisi-guardian-2024"/> * [[vyesimáánu 24.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive syemmilâš museo|ive syemmilâžžân museon]].<ref name="yle-64-3-229693">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20011940/64-3-229693|nommâ=Siida válljejuvvon Suoma jagi musean|almostittem=Yle Säämi|čujottum=2024-05-24|tahhee=Torikka, Xia|äigimuddo=2024-05-24|kielâ={{se}}}}</ref> ===Kesimáánu=== [[Tiätuvuárkká:Inicio_de_campaña_de_Claudia_Sheinbaum_(cropped).jpg|thumb|right|[[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] väljejui [[Meksiko president]]in [[Ive 2024 Meksiko almoliih vaaljah|Meksiko almolijn vaaljâin]].<ref name="diario.mx-prep-2024"/>]] * [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Ive 2024 Island presidentvaaljah|Island presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] finnij 34,30 % jienâin, já te sun väljejui [[Island president]]in.<ref name=""rúv-414495">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-06-01-kosningavakan-halla-tomasdottir-verdur-forseti-islands-414495|nommâ=Kosningavakan: Halla Tómasdóttir verður forseti Íslands|almostittem=RÚV|čujottum=2024-06-03|äigimuddo=2024-06-01|kielâ={{is}}}}</ref> * [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Espanja]]lâš jyelgipállujuávkku [[Real Madrid]] vuoitij [[saksa]]lii juávhu [[Borussia Dortmund]] UEFA [[Miäštárij liiga]] finalist 2–0. Taat lâi 15. vuáittu Real Madridân, mii lâi talle eenâb ko mihheen eres juávhuid.<ref name="anarâš-aavis-2024-06-06">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/06/real-madrid-lii-vuaittam-miastarij-liiga/|nommâ=Real Madrid lii vuáittám Miäštárij liiga|almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-07|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-06-06}}</ref> * [[kesimáánu 2.]] peeivi – [[Ive 2024 Meksiko almoliih vaaljah|Meksiko almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] finnij 59,36 % jienâin, já te sun väljejui [[Meksiko president]]in.<ref name="diario.mx-prep-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://prep.diario.mx/|nommâ=Programa de Resultados Electorales Preliminares 2024 — Presidencia - Nacional - Votos por Candidatura|almostittem=El Diario de Juárez|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{es}}|sitaat=Claudia Sheinbaum Pardo – Votos total: 33,226,602 – Porcentaje: 59.3577% – En Territorio Nacional: 33,135,080 – En el Extranjero: 91,522}}</ref><ref name="nrk-1.16908829">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/mexico-oa__u-vuostta_-nisson-presideantta-1.16908829|nommâ=Mexico oažžu vuosttaš nisson presideantta|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{se}}}}</ref> * [[kesimáánu 6.]]–[[kesimáánu 9.|9.]] peeivi – [[Ive 2024 Euroop parlament vaaljah|Euroop parlament vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[kesimáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Irland páiháliih vaaljah|Irland páiháliih vaaljah]] uárnejuvvojii. * [[kesimáánu 14.]] peeivi – [[Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh 2024‎|Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh]] algii. * [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Tromsa sämmilij viäsu]] lekkui.<ref name="troma-viäsu">{{Nettikäldee|čujottâs=https://tromso.kommune.no/hendelse/romssa-sami-viesu-rahpan-apning-av-samisk-hus|nommâ=Romssa Sámi Viesu rahpan – Åpning av samisk hus|almostittem=Tromsa kieldâ|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}} já {{nb}}}}</ref> * [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâid]] vuáittám [[Peter Pellegrini]] algâttij [[Slovakia president|president]] virgeest. * [[kesimáánu 21.]] peeivi – [[Namibia alemus riehti]] komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/28/namibia-komettij-laava-mii-kieldij-seksuaallijd-koskavuodaid-almai-kooskast/|nommâ=Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-06-28|čujottum=2024-06-28}}</ref> * [[kesimáánu 25.]]–[[kesimáánu 26.|26.]] peeivi – Nuorâi konferens sämikielâin já -teknologiast [[Giellabiellje]] uárnejui [[Bodø]]st.<ref name="giellabiellje">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.giellabiellje.no/aarjelsaemien|nommâ=Giellabiellje|almostittem=Giellabiellje|čujottum=2024-06-08|kielâ={{sma}}}}</ref> * [[kesimáánu 28.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejuvvojii [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|ovdâáigásiih presidentvaaljah]], tastko [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]] jaamij helikopterluhottesvuođâst vyesimáánust. Kihheen ij finnim paijeel 50 % jienâin nuuvt, ete nube-uv jienâstemkeerdi ferttij orniđ. ===Syeinimáánu=== * [[syeinimáánu 2.]] peeivi – [[Dick Schoof]]ist šoodâi [[Vuáládâhenâmij uáiviminister|Vuáládâhenâmij uđđâ uáiviminister]], tastko [[Mark Rutte]] väljejui NATO uđđâ njunoščällen.<ref name="yle-20097625">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20097625|nommâ=Hollannin uusi pääministeri on Dick Schoof|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-07-04|äigimuddo=2024-07-02|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Keir Starmer]]ist šoodâi [[Ovtâstum kunâgâskode uáiviminister|Ovtâstum kunâgâskode uđđâ uáiviminister]], tastko sun lâi [[Ovtâstum kunâgâskode pargeipiäládâh|Pargeipiäláduv]] saavâjođetteijee já piäládâh vuoitij [[Ive 2024 Ovtâstum kunâgâskode presidentvaaljah|ive 2024 almolijd vaaljâid]].<ref name="guardian-starmer">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/politics/live/2024/jul/04/general-election-2024-uk-live-labour-tories-starmer-sunak-results-exit-poll?filterKeyEvents=false&page=with:block-6687d6ba8f08115751de3bdf#block-6687d6ba8f08115751de3bdf|nommâ=Keir Starmer formally appointed as prime minister by King Charles|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-05|äigimuddo=2024-07-05|kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejui [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|toledum presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemkerdi. Iranlâš politikkár já diplomaat [[Saeed Jalili]] finnij 45,24 % jienâin, mut Masoud Pezeshkian finnij 54,76 % jienâin, já te sun väljejui [[Iran president|Iran 9. presidentin]] [[syeinimáánu 6.|čuávuváá peeivi]].<ref name="guardian-pezeshkian"/> * [[syeinimáánu 6.]] peeivi – [[Iran]]lâš váimukiiruurg já politikkár [[Masoud Pezeshkian]] väljejui [[Iran president]]in.<ref name="guardian-pezeshkian">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/article/2024/jul/06/iran-reformist-masoud-pezeshkian-extends-lead-in-presidential-election-count|nommâ=Reformist Masoud Pezeshkian wins Iran presidential election|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-07|äigimuddo=2024-07-06|kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 10.]]–[[syeinimáánu 13.|13.]] peeivi – [[Riddu Riđđu]] uárnejui. * [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Donald Trump]] hávádui uálgispiäljásis ton keežild ko sun šoodâi morheirâttâs moolân kampanjateivâdmis ääigi [[Pennsylvania]]st.<ref name="aavis15072024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/15/donald-trump-vahadui-pialjasis-suu-vuasta-tohhum-morheiiskastmist/|nommâ=Donald Trump vahadui piäljásis suu vuástá tohhum morheiiskâstmist|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-07-15|čujottum=2024-07-15}}</ref> * [[syeinimáánu 14.]] peeivi – [[Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh 2024‎|Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoi]] fiinaal spellui [[Berlin olympiastadion]]ist. Fiinaal vuoitij [[Espanja]] 2–1.<ref name="il-905993dcb558">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/jalkapallon-em-2024/a/0677021e-37c4-4cc0-a2c4-905993dcb558|nommâ=Espanja on Euroopan mestari!|almostittem=Iltalehti|čujottum=2024-07-15|tahhee=Pilvinen, Sami|äigimuddo=2024-07-14|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[syeinimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Rwanda almoliih vaaljah|Rwanda almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Paul Kagame]] finnij 99,18 % jienâin, já te sun väljejui oppeet Rwanda presidentin.<ref name="rwanda-vaaljah-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.france24.com/en/africa/20240718-rwanda-s-kagame-wins-fourth-term-with-99-18-of-the-vote-provisional-results-show |nommâ=Rwanda’s Kagame wins fourth term with 99.18% of the vote, provisional results show|almostittem=France 24|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-18|kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 21.]] peeivi – Ovtâstumstaatâlâš politikkár [[Joe Biden]] kiäsádâđâi [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljâin]].<ref name="guardian-biden-">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/jul/21/biden-drops-out-kamala-harris-takeaways|nommâ=Biden drops out: what to know about his decision, Kamala Harris and the Republican response|Tahhee=Leingang, Rachel|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-21|kielâ={{en}}}}</ref><ref name="aavis23072024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/23/ovtastum-staatai-taalas-president-joe-biden-kiasadat-presidentkistoost/|nommâ=Ovtâstum staatâi tááláš president Joe Biden kiäsádât presidentkištoost|tahhee=Saari, Mitja|äigimuddo=2024-07-23|čujottum=2024-07-23}}</ref> * [[syeinimáánu 25.]]–[[syeinimáánu 28.|28.]] peeivi – 25. [[Márkomeannu]] uárnejui.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.markomeannu.no/sa/ruoktu|nommâ=Márkomeannu|almostittem=Márkomeannu|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}|sitaat=MÁRKOMEANNU 25 JAGI - 25.-28.07.2024 KEiiNO - Moddi + Kajsa Balto - Elle Maija - Gabba - Lávre - Ailu Valle & AMOC - Simon Issát Marainen - Lávllo lávlo laavloeh - DJ Ailo + Saara Hermansson & Astrid Tuorda}}</ref> * [[syeinimáánu 26.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] algii virgálávt, veikkâ vuossâmuuh kištoh já speelah uárnejuvvojii jo [[syeinimáánu 24.]] peeivi. * [[syeinimáánu 28.]] peeivi – [[Ive 2024 Venezuela presidentvaaljah|Venezuela presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="nyt-venezuela-election-vote-flaws">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/07/31/world/americas/venezuela-election-vote-flaws.html|nommâ=Venezuela’s Election Was Deeply Flawed. Here’s How.|tahhee=Glatsky, Genevieve|almostittem=The New York Times | arkkâdâh = https://web.archive.org/web/20240801002041/https://www.nytimes.com/2024/07/31/world/americas/venezuela-election-vote-flaws.html|äigimuddo=2024-07-31|čujottum=2024-11-27|vyerkkejum=2024-08-01|sitaat=From voter intimidation to refusing to provide paper tallies to verify the result claimed by the government, the election was riddled with problems.|kielâ={{en}}}}</ref> ===Porgemáánu=== [[Tiätuvuárkká:Paralympic logo at the top of the Arc de Triomphe, Paris 2024 (2).jpg|pienoiskuva|Ive 2024 kesiparalympialij logo [[Pariisi]] [[Ávukevli|Ávukeevli]] alne]] * [[porgemáánu 1.]] peeivi – Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] algâttij [[Island president]] virgeest.<ref name="hs-2000010601862">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/maailma/art-2000010601862.html|nommâ=Uusi presidentti Halla Tómasdóttir vannoo virka­valansa|tahhee=Ilkka, Ilmo|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2024-08-01|äigimuddo=2024-08-01|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[porgemáánu 11.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] nuhhii. * [[porgemáánu 16.]]–[[porgemáánu 17.|17.]] peeivi – [[Ijâttes ijjâ]] uárnejui. * [[porgemáánu 28.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] algii. ===Čohčâmáánu=== * [[čohčâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Algeria presidentvaaljah|Algeria toledum presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="france24-20240321">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.france24.com/en/africa/20240321-algeria-s-tebboune-sets-early-presidential-elections-for-september-7|nommâ=Algeria's Tebboune sets 'early' presidential elections for September 7|almostittem=France24|äigimuddo=2024-03-11|čujottum=2024-11-27|sitaat=Algeria will hold early presidential elections in September, three months ahead of schedule, a statement from the president's office said, without providing further details.|kielâ={{en}}}}</ref> Tallaš president [[Abdelmadjid Tebboune]] finnij 84,3&nbsp;% jienâin, já te sun väljejui oppeet [[Algeria president]]in.<ref name="france24-20240914">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.france24.com/en/africa/20240914-algeria-s-tebboune-re-elected-with-84-of-vote-according-to-official-results|nommâ=Algeria's Tebboune re-elected with 84% of vote, according to official results|almostittem=France24|äigimuddo=2024-09-14|čujottum=2024-11-27|kielâ={{en}}}}</ref> * [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] nuhhii. * [[čohčâmáánu 17.]] peeivi – [[Algeria president|Algeria uđđâ president]] [[Abdelmadjid Tebboune]] algâttij virgeest.<ref name="ap-0255105ea3f25a14f4d2b1194e89264c">{{Nettikäldee|čujottâs=https://apnews.com/article/algeria-president-election-tebboune-inaugurated-0255105ea3f25a14f4d2b1194e89264c|nommâ=Algeria’s president sworn in for a second term after lopsided election|almostittem=AP News|äigimuddo=2024-09-18|čujottum=2024-11-27|kielâ={{en}}}}</ref> * [[čohčâmáánu 18.]] peeivi – [[mánusiävŋánem|Uásálâš mánusiävŋánem]] Amerikijn, Euroopist já Afrikist. * [[čohčâmáánu 18.]]–[[čohčâmáánu 20.|20.]] peeivi – [[KulturSápmi]] uárnejui [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.kultursapmi.com/|nommâ=KulturSápmi 18. – 20.9.2024 Jåhkåmåhkke|almostittem=KulturSápmi|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}, {{en}} já {{fi}}}}</ref>. * [[čohčâmáánu 21.]] peeivi – [[Ive 2024 Sri Lanka presidentvaaljah|Sri Lanka presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="guardian-srilanka-vaaljah-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/2024/sep/22/sri-lanka-presidential-election-runoff-second-round-vote-count|nommâ=Sri Lankan leftist candidate Dissanayake claims presidential election|almostittem=The Guardian|tahhee=Ellis-Petersen, Hannah|äigimuddo=2024-09-22|čujottum=2024-11-08|kielâ={{en}}}}</ref> [[Anura Kumara Dissanayake]] finnij vuossâmuu jienâstmist 42,31 % jienâin já nube jienâstmist ohtsis 55,89 %, já te sun väljejui oppeet Sri Lanka presidentin.<ref name="bbc-srilanka-clyznjz3d78o">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/clyznjz3d78o|nommâ= Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election |almostittem=BBC|äigimuddo=2024-09-22|čujottum=2024-11-08|kielâ={{en}}}}</ref> * [[čohčâmáánu 28.]] peeivi – [[Hanne-Sofie Suongir]] vuoitij [[Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume]] orjâlâškielâg kirjestis ''[[Emma dilemma]]''.<ref name="sr-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.saamicouncil.net/news-archive/moxmlmu0kr6ry0io31tsjcqx2vuiq2-yb2ma-jzebr | Nommâ = Saamelaisneuvoston kirjallisuuspalkinto myönnettiin Hanne-Sofie Suongirille | Almostittem = Sämirääđi | Äigimuddo = 2024-09-28 | Čujottum = 2024-09-30 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> ===Roovvâdmáánu=== * [[roovvâdmáánu 1.]] peeivi – NATO njunoščällee [[Jens Stoltenberg]] paasij iäláttâhân já [[Mark Rutte]]st šoodâi NATO uđđâ njunoščällen.<ref name="anarâšaavis-nato-njunoščällee">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/27/vualadahenamij-njunosminister-mark-rutte-lii-nato-udda-hovda/|nommâ=Vuáládâhenâmij njunošminister Mark Rutte lii NATO uđđâ hovdâ |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-28|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-06-27}}</ref> * [[roovvâdmáánu 2.]] peeivi – [[Juulevsämikielâ kielâseminaar]] uárnejui [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://sametinget.no/Kalender/CalendarEvent.aspx?Id=1346&MId1=7|nommâ=Lulesamisk språkseminar|almostittem=Taažâ sämitigge|čujottum=2024-06-08|kielâ={{nb}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]] vuoittijn [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]].<ref name="np-med-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2024/summary/|nommâ=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-07|äigimuddo=2024-10-07|kielâ={{en}}}}</ref><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/tiede/art-2000010733156.html|nommâ=Lääketieteen ja fysiologian Nobelin palkinto mikro-rna:n löytäjille|almostittem=Helsingin Sanomat|tahhee=Paukku, Timo|äigimuddo=2024-10-05|čujottum=2024-10-07}}</ref> * [[roovvâdmáánu 8.]] peeivi – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]] vuoittijn [[Nobel-fyysiikpalhâšume]].<ref name="np-phys-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Physics 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-08|äigimuddo=2024-10-08|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]] vuoittii [[Nobel-kemiapalhâšume]].<ref name="np-chem-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Chemistry 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-09|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 10.]] peeivi – [[Han Kang]] vuoitij [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]].<ref name="np-lit-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2024/summary/ |nommâ=The Nobel Prize in Literature 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-10|äigimuddo=2024-10-10|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 11.]] peeivi – [[Nihon Hidankyō]] vuoitij [[Nobel-ráávhupalhâšume]].<ref name="np-peace-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2024/summary/|nommâ=The Nobel Peace Prize 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-11|äigimuddo=2024-10-11|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 11.]]–[[roovvâdmáánu 13.|13.]] peeivi – [[Säämi Pride]] uárnejui [[Bodø]]st.<ref name="garmeres-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://garmeres.com/sme/sapmi-pride/sapmi-pride-2024-lagiduvvo-budejjus/|nommâ=Sápmi Pride 2024 lágiduvvo Budejjus!|almostittem=[[Garmeres]]|čujottum=2024-03-21|äigimuddo=2024-03-12|kielâ={{se}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua parlamentvaaljah|Liettua parlamentvaaljâi vuossâmuš jienâstemkerdi]] uárnejui. * [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Čižetlitto|Čižetlito]] uđđâ saavâjođetteijen väljejui syemmilâš politikkár [[Minja Koskela]].<ref name="yle-20118228">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20118228|nommâ=Minja Koskela Vasemmistoliiton uudeksi puheenjohtajaksi – lupaa tiukkaa oppositiopolitiikkaa|tahhee=Kinnunen, Pekka já Auvinen, Pirjo|almostittem=Yle|äigimuddo=2024-10-19|čujottum=2024-10-21|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 20.]] peeivi – [[Ive 2024 Moldova presidentvaaljah|Moldova presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemkerdi]] uárnejui. [[Maia Sandu]] já [[Alexandr Stoianoglo]] peesáin jootkân. Siämmást moldovaliih jienâstii [[Euroop union]]ân servâmist.<ref name="moldova-pv1-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/2024/oct/21/moldova-vote-join-eu-razor-thin-majority | Nommâ = Moldovans back joining the EU by razor-thin majority | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-10-21 | Tahhee = Sauer, Pjotr | Čujottum = 2024-11-04 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 21.]] peeivi – [[Kielâokko]] aalgij.<ref name="ko-2024>{{Nettikäldee|čujottâs=https://giellavahkku.org/smn/|nommâ=Kielâokko|čujottum=2024-06-08|sitaat=Kielâokko 21.-27. roovvâdmáánu 2024}}</ref><ref name="st-kielaokko-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/kielaokko-lii-algam/|nommâ=Kielâokko lii álgám!|almostittem=[[Sämitigge (Suomâ)|Sämitigge]]|äigimuddo=2024-10-21|čujottum=2024-10-23}}</ref> * [[roovvâdmáánu 22.]] peeivi – [[Maadâsämikielâ]] kielâpargee [[Sig-Britt Persson]] já [[sämikielah|sämikielâi]] emeritusprofessor [[Pekka Sammallahti]] vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume [[Kollekielâ]] sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.<ref name="st-kollekielâ-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/ive-2024-kollekiela-kielapalhasume-pekka-sammallahtin-ja-sig-britt-perssonin/ |nommâ=Ive 2024 Kollekielâ-kielâpalhâšume Pekka Sammallahtin já Sig-Britt Perssonin |almostittem=[[Sämitigge (Suomâ)|Sämitigge]]|äigimuddo=2024-10-23|čujottum=2024-10-23}}</ref> * [[roovvâdmáánu 26.]] peeivi – [[Ive 2024 Georgia parlamentvaaljah|Georgia parlamentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="civil.ge-630175">{{Nettikäldee|čujottâs=https://civil.ge/archives/630175|nommâ=Georgia’s October 2024 Parliamentary Vote: Key Facts|tahhee=Gabritchidze, Nini|äigimuddo=2024-10-25|čujottum=2024-11-28|kielâ={{en}}}}</ref> [[Roovvâdmáánu 30.]] peeivi Georgia ášáškutteetoimâttâh tuđhâškuođij, lâi-uv vaaljâin tábáhtum [[vaaljâjuonnušem]].<ref name="civil.ge-632523">{{Nettikäldee|čujottâs=https://civil.ge/archives/632523|nommâ=Prosecutor Launches Investigation into Election Fraud Allegations, Summons President for Questioning|äigimuddo=2024-10-30|čujottum=2024-11-28|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua parlamentvaaljah|Liettua parlamentvaaljâi nubbe jienâstemkerdi]] uárnejui. * [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Ive 2024 Uruguay almoliih vaaljah|Uruguay almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Kihheen ij finnim tuárvi jienâid, já te nubbe jienâstemkerdi uárnejui [[skammâmáánu 24.]] peeivi 2024.<ref name="guardian-uruguay-vaaljah-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/2024/oct/28/uruguay-presidential-election-runoff-orsi|nommâ=Uruguay presidential election heads to runoff with center-left candidate in lead|almostittem=The Guardian|äigimuddo=2024-10-28|čujottum=2024-11-08|kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Kielâokko]] nuuvâi.<ref name="ko-2024/> * [[roovvâdmáánu 30.]] peeivi – [[Ive 2024 Botswana almoliih vaaljah|Botswana almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="guardian-botswana-vaaljah-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/2024/nov/01/botswana-president-mokgweetsi-masisi-concedes-defeat-election-six-decade-rule|nommâ=Botswana president concedes defeat in election after party’s six-decade rule|tahhee=Savage, Rachel|almostittem=The Guardian|äigimuddo=2024-11-01|čujottum=2024-11-08|kielâ={{en}}}}</ref> ===Skammâmáánu=== [[Tiätuvuárkká:Yamandú Orsi perfil (cropped).png|pienoiskuva|Yamandú Orsi väljejui Uruguay uđđâ presidentin skammâmáánust 2024.]] * [[skammâmáánu 3.]] peeivi – [[Ive 2024 Moldova presidentvaaljah|Moldova presidentvaaljâi nubbe jienâstemkerdi]] uárnejui. [[Maia Sandu]] finnij paijeel 55 % jienâin, já te sun väljejui [[Moldova president|presidentin]] neelji čuávuváá ihán.<ref name="moldova-pv2-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/2024/nov/03/moldovans-vote-in-presidential-runoff-amid-claims-of-russian-interference | Nommâ = Maia Sandu wins second term in Moldovan election in rebuke to Kremlin | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-11-03 | Tahhee = Sauer, Pjotr | Čujottum = 2024-11-04 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[skammâmáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|Ovtâstum staatâi presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. * [[skammâmáánu 17.]] peeivi – [[Jiešsorme uhrij muštopeivi]] uárnejui Suomâst.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://surunauha.net/tapahtumat/kynttilatapahtuma/|nommâ=Kynttilätapahtuma 17.11.2024|almostittem=Soropäddi|čujottum=2024-11-19|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[skammâmáánu 17.]]–[[skammâmáánu 24.|24.]] peeivi – [[Mielâtiervâsvuotâokko]] uárnejui Suomâst.<ref name="anarâšaavis-mielatiervasvuotaokko">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/11/19/taan-ohhoost-viattoo-mielatiervasvuotaokko/ |nommâ=Taan ohhoost viättoo mielâtiervâsvuotâokko |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-11-19|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-11-19}}</ref> * [[skammâmáánu 20.]] peeivi – [[Aalmugijkoskâsâš transulmui muštopeivi]] uárnejui pirrâ maailm.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.instagram.com/p/DCCC4RFtlu9/|nommâ=Transihmisten muistopäivän muistotilaisuus|almostittem=Transyhdistys já Transhelsinki|äigimuddo=2024-11-06|čujottum=2024-11-19|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[skammâmáánu 24.]] peeivi – [[Ive 2024 Uruguay almoliih vaaljah|Uruguay almolij vaaljâi nubbe jienâstemkerdi]] uárnejui president valjim várás. [[Yamandú Orsi]] finnij suullân 50 % jienâin, já te sun väljejui [[Uruguay president|presidentin]] čuávuvái neelji ihán.<ref name="hs-2000010856374">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/maailma/art-2000010856374.html|nommâ=Uruguayn uusi presidentti on vasemmistopuolueen Yamandu Orsi|almostittem=Helsingin Sanomat|äigimuddo=2024-11-25|čujottum=2024-11-25|kielâ={{fi}}}}</ref><ref name="corte-electoral-uy">{{Nettikäldee|čujottâs=https://segundaeleccion2024.corteelectoral.gub.uy/ResumenResultados.htm#|nommâ=Segunda Elección 2024|almostittem=Corte electoral República Oriental del Uruguay|äigimuddo=2024-11-25|čujottum=2024-11-25|sitaat=25/11/2024 00:50; Yamandú Orsi - Carolina Cosse 1.196.798; Álvaro Delgado - Valeria Ripoll 1.101.296|kielâ={{es}}}}</ref> * [[skammâmáánu 24.]] peeivi – [[Ive 2024 Romania presidentvaaljah|Romania presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemkerdi]] uárnejui. Kihheen ij finnim tuárvi jienâid. [[Călin Georgescu]] já [[Elena Lasconi]] peesáin jootkân.<ref name="romania-pv1-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/2024/nov/25/calin-georgescu-romania-election-hard-right-candidate | Nommâ = Shock as pro-Russia independent wins first round of Romanian election | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-11-25 | Tahhee = Henley, Jon | Čujottum = 2024-11-27 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[skammâmáánu 28.]] peeivi – [[Elia (arkkâpispe)|Elia]] väljejui [[Suomâ ortodoksilâš kirkko|Helsig já ubâ Suomâ arkkâpispen]].<ref name="yle-20127659">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20127659 | Nommâ = Ortodoksien arkkipiispaksi valittiin metropoliitta Elia – tällainen on uusi vallanpitäjä, jolla on harvinainen tausta | Tahhee = Karvinen, Petri | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 2024-11-28 | Čujottum = 2024-12-27 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[skammâmáánu 30.]] peeivi – Islandist uárnejuvvojii [[Ive 2024 Island parlament vaaljah|parlamentvaaljah]].<ref name="yle-20128384">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20128384 | Nommâ = Islannissa käynnissä parlamenttivaalit – myrsky piinaa äänestäjiä | Tahhee = Eromäki, Veikko | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 2024-11-30 | Čujottum = 2024-12-01 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> ===Juovlâmáánu=== * [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Ghana almoliih vaaljah|Ghana almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Vaaljâin väljejuvvojii [[Ghana parlament]]ân aalmugovdâsteijeeh já [[Ghana president]]. Presidentin väljejui [[John Mahama]], kote lâi toimâm Ghana presidentin jo ovdil iivij 2012–2017.<ref name="ghana-av-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/2024/dec/08/ghana-former-president-john-dramani-mahama-wins-election | Nommâ = Ghana’s former president John Dramani Mahama wins election | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-12-08 | Čujottum = 2024-12-09 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Notre-Dame katedraal]] lekkâsij oppeet kuossijd [[Pariisi]]st. Tot lâi lamaš kiddâ ive 2019 pyellim rääjist.<ref name="maj-2126146">{{Nettikäldee|čujottâs=https://ici.radio-canada.ca/jeunesse/maj/2126146/notre-dame-cathedrale-feu-reconstruction|nommâ=Notre-Dame de Paris rouvre ses portes cinq ans après l’incendie|tahhee=Latour, Félicia|almostittem=MAJ|äigimuddo=|čujottum=2024-12-13|kielâ={{fr}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 8.]] peeivi – [[Ive 2024 Romania presidentvaaljah|Romania presidentvaaljâi nubbe jienâstemkerdi]] ličij kolgâm uárnejuđ, mut návt ij keevvâm tondiet ko [[juovlâmáánu 6.]] peeivi [[Romania vuáđulahâtuámustovli]] komettij vuossâmuu jienâstemkeerdi puátusijd.<ref name="romania-pv2-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/2024/dec/06/romanian-court-annuls-first-round-of-presidential-election | Nommâ = Romanian court annuls first round of presidential election | Almostittem = The Guardian | Tahhee = Cole, Debra | Äigimuddo = 2024-12-06 | Čujottum = 2024-12-09 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 9.]] peeivi – Syemmilâš kirječällee [[Markku Pääskynen]] vuoitij [[Savonia-kirjálâšvuotâpalhâšume]] kirjestis ''Elektra''.<ref name="yle-74-20129213">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20129213 | Nommâ = Kirjallisuuden Savonia-palkinto Markku Pääskyselle – palkittu teos tuo antiikin tarun Savoon | Almostittem = Yle Uutiset | Tahhee = Julkunen, Petri | Äigimuddo = 2024-12-09 | Čujottum = 2024-12-09| Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 21.]] peeivi – [[Kristrún Frostadóttir]]ist šoodâi [[Island uáiviminister|Island uđđâ uáiviminister]].<ref name="government-is-prime-2024">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.government.is/ministries/prime-ministers-office/prime-minister/|nommâ=Prime Minister|almostittem=Uáiviminister kanslia|čujottum=2024-12-23|kielâ={{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 23.]] peeivi – Sämmilâš tekstiiltaaidâr [[Britta Marakatt-Labba]] finnij taažâ [[Klasskampen]]-aavis [[Čuárvinjune-palhâšume]].<ref name="nrk-sápmi-1.17182451">{{Nettikäldee|čujottâs= https://www.nrk.no/sapmi/britta-marakatt-labba_oa__ui-klassekampen-kulturbalkka_umi-1.17182451 |nommâ=Britta Marakatt-Labba oaččui Klassekampen kulturbálkkašumi|almostittem=NRK Sápmi|äigimuddo=2024-12-24|čujottum=2024-12-25|kielâ={{se}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Ive 2024 Tšad parlamentvaaljah|Tšad parlamentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="africanews-2024/08/22/chad">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.africanews.com/2024/08/22/chad-schedules-legislative-provincial-and-municipal-elections-for-december-29/|nommâ=Chad schedules legislative, provincial, and municipal elections for December 29|almostittem=Africanews|äigimuddo=2024-08-22|čujottum=2024-11-28|kielâ={{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Iivij 2024–2025 Kroatia presidentvaaljah|Kroatia presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.<ref name="ap-fd7e767130deff4b9e4f8a379f0db2ea">{{Nettikäldee|čujottâs=https://apnews.com/article/croatia-presidential-election-december-fd7e767130deff4b9e4f8a379f0db2ea|nommâ=Croatia to hold a presidential election on Dec. 29|almostittem=AP News|äigimuddo=2024-11-19|čujottum=2024-11-27|kielâ={{en}}}}</ref> Kihheen ij finnim paijeel 50 % jienâin nuuvt, ete nube-uv jienâstemkeerdi ferttij orniđ. Tot uárnejui [[uđđâivemáánu 12.]] peeivi [[2025]].<ref name="mpudt-hr-29740">{{Nettikäldee|čujottâs=https://mpudt.gov.hr/vijesti-8/obavijest-biracima-za-drugi-krug-glasovanja-za-izbore-za-predsjednika-republike-hrvatske/29740|nommâ=Obavijest biračima za drugi krug glasovanja za izbore za Predsjednika Republike Hrvatske|almostittem=Kroatia riehti-, almoshaldâttâh- já digitalisaatioministeriö|äigimuddo=2024-12-30|čujottum=2024-12-31|kielâ={{hr}}}}</ref> ===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh === *[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]]<ref name="np-phys-2024"/> *[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]]<ref name="np-chem-2024"/> *[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Han Kang]]<ref name="np-lit-2024"/> *[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Nihon Hidankyō]]<ref name="np-peace-2024"/> *[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]]<ref name="np-med-2024"/> === Finlandia-palhâšumeh === * Syemmilâš kirječällee [[Pajtim Statovci]] finnij [[čaabâkirjálâšvuođâ Finlandia-palhâšume]] kirjestis ''[[Lehmä synnyttää yöllä]]''.<ref name="yle-20127627">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20127627 | Nommâ = 34-vuotias Pajtim Statovci voitti jo toisen kerran kaunokirjallisuuden Finlandia-palkinnon | Tahhee = Gustafsson, Miia | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 2024-11-27 | Čujottum = 2024-11-27 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * Syemmilâš kirječällee [[Päivi Lukkarila]] finnij [[párnái- já nuorâikirjálâšvuođâ Finlandia-palhâšume]] kirjestis ''[[Skutsi]]''.<ref name="yle-20062790">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/74-20127627 | Nommâ = Painajaismainen metsäretki toi Päivi Lukkarilalle lasten- ja nuortenkirjallisuuden Finlandian | Tahhee = Gustafsson, Miia | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 2024-11-27 | Čujottum = 2024-11-27 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * Syemmiliih kirječälleeh [[Sofia Tawast]] já [[Riikka Leinonen]] finnijn [[tiätukirjálâšvuođâ Finlandia-palhâšume]] kirjestis ''[[Suuri valhe vammaisuudesta]]''.<ref name="hs-2000010857621">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/taide/art-2000010857621.html | Nommâ = ”Yksi lasikatto murtui”, iloitsee Tieto-Finlandialla palkittu cp-vammainen Riikka Leinonen | Tahhee = Laari, Susanna | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 2024-11-27 | Čujottum = 2024-11-27 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> === Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn === * [[Ive 2024 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2024]] * [[Videospellâihe 2024|Videospeelah ive 2024]] ==Šoddâmeh== ==Jämimeh== * [[uđđâivemáánu 22.]] peeivi – [[Arno Allan Penzias]], ive [[1978]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár já radioastronom (š. [[1933]])<ref name="np-penzias-1978">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1978/penzias/facts/ | Nommâ = Arno Penzias | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[kuovâmáánu 16.]] peeivi – [[Aleksei Navalnyi]], ryeššilâš oppositiojođetteijee, aktivist já blogicällee (š. [[1976]])<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Aleksey-Navalny|nommâ=Aleksey Navalny|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-04-24|čujottum=2024-04-27|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> * [[kuovâmáánu 20.]] peeivi – [[Andreas Brehme]], saksalâš jyelgipálluspellee já jyelgipálluvälmejeijee (š. [[1960]])<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.trauer.de/traueranzeige/andreas-brehme-20-02-2024-8ba8398d-88b5-4d80-8605-40bd7fb2ba83|nommâ=Traueranzeigen von Andreas Brehme|almostittem=www.trauer.de|čujottum=2024-02-23|ietf-kielâkoodi=de-DE}}</ref> * [[kuovâmáánu 21.]] peeivi – [[Roger Guillemin]], ive [[1977]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-ranskalâš endokrinolog já neurotiettee (š. [[1924]])<ref name="np-guillemin-1977">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1977/guillemin/facts/ | Nommâ = Roger Guillemin | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[njuhčâmáánu 8.]] peeivi – [[Herbert Kroemer]], ive [[2000]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš-[[Ovtâstumstaatah|ovtâstumstaatâlâš]] fysikkár (š. [[1928]])<ref name="ucsb-kroemer-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://engineering.ucsb.edu/news/nobel-laureate-herb-kroemer-1928-2024 | Nommâ = Nobel Laureate Herb Kroemer, 1928-2024 | Tahhee = Badham, James | Almostittem = Kalifornia ollâopâttâh (Santa Barbara) | Äigimuddo = 2024-03-12 | Čujottum = 2024-03-15 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – [[Peter Higgs]], ive [[2013]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš teoreetlâš fysikkár já professor (š. [[1929]])<ref name="np-higgs-2013">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2013/higgs/facts/ | Nommâ = Peter Higgs | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-04-10 | Kielâ = {{en}}}}</ref><ref name="bbc-68774195">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/science-environment-68774195|nommâ=Peter Higgs, physicist who theorised Higgs boson, dies aged 94|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-10|tahhee=Rannard, Georgina|äigimuddo=2024-04-09|kielâ={{en}}}}</ref> * [[vyesimáánu 13.]] peeivi – [[Alice Munro]], ive [[2013]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim kanadalâš kirječällee (š. [[1931]])<ref name="np-munro-2013">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2013/munro/facts/ | Nommâ = Alice Munro | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Hossein Amir-Abdollahian]], [[iran]]lâš politikkár, diplomaat já Iran olgominister iivij 2021–2024 (š. [[1964]])<ref name="raisi-guardian-2024"/> * [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ebrahim Raisolsadati]], [[iran]]lâš politikkár já [[Iran president|Iran 8. president]] iivij 2021–2024 (š. [[1960]])<ref name="raisi-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/20/iran-president-ebrahim-raisi-dead-helicopter-crash-mountains-azerbaijan-border-foreign-minister-hossein-amir-abdollahian | Nommâ = Iranian president Ebrahim Raisi dies in helicopter crash | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-05-20 | Tahhee = Jones, Sam | Čujottum = 2024-05-20 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Anouk Aimée]], [[ranska]]lâš elleekovečaittâleijee (š. [[1932]])<ref name="bbc-clllev363y3o">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/clllev363y3o |nommâ= French film star Anouk Aimée dies aged 92 |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-21|tahhee= Crew, Jemma |äigimuddo=2024-06-18|kielâ={{en}}}}</ref> * [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Willie Mays]], ovtâstumstaatâlâš pesipálluspellee (š. [[1931]])<ref name="bbc-cp99w0wme02o">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cp99w0wme02o |nommâ=Tributes paid to 'true giant' of baseball, Willie Mays |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-20|tahhee= Matza, Max já Granville, Samantha |äigimuddo=2024-06-19|kielâ={{en}}}}</ref> * [[kesimáánu 20.]] peeivi – [[Donald Sutherland]], [[kanada]]lâš čaittâleijee (š. [[1935]])<ref name="il-73553d085f82">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/65c8a0e9-e577-4ecb-9e7c-73553d085f82 | Nommâ = Donald Sutherland on kuollut | Tahhee = Saarinen, Sonja | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-06-30 | Čujottum = 2024-06-30 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[syeinimáánu 1.]] peeivi – [[Ismail Kadare]], [[albania]]lâš kirječällee (š. [[1936]])<ref name="lemonde-kadare">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.lemonde.fr/en/obituaries/article/2024/07/01/ismail-kadare-the-great-albanian-writer-dies-aged-88_6676315_15.html| Nommâ = Ismail Kadare, the great Albanian writer, dies aged 88 | Almostittem = Le Monde | Äigimuddo = 2024-07-01 | Tahhee = Noiville, Florence | Čujottum = 2024-07-01 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Liana Isakadze]], [[georgia]]lâš vivlučuojâtteijee (š. [[1946]])<ref name="bio-isakadze">{{Nettikäldee | Čujottâs = http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00003475/ | Nommâ = ლიანა ისაკაძე | Almostittem = Georgia biograafisâš sänikirje | Čujottum = 2024-07-07 | Kielâ = {{ka}}}}</ref> * [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Bengt I. Samuelsson]], ive 1982 [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ruátálâš biokemist (š. [[1934]])<ref name="np-samuelsson-1982">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1982/samuelsson/facts/ | Nommâ = Bengt I. Samuelsson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Diana Hill]], uđđâseelandlâš biokemist já professor (š. [[1943]])<ref name="nzh-hill">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.legacy.com/nz/obituaries/nzherald-nz/name/diana-hill-obituary?id=55526878|nommâ=Dr Diana Florence CNZM FRSNZP HILL|almostittem=The New Zealand Herald|čujottum=2024-07-14|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Maxine Singer]], ovtâstumstaatâlâš molekyylbiolog já biokemist (š. [[1931]])<ref name="nyt-singer">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|nommâ=Maxine Singer, Guiding Force at the Dawn of Biotechnology, Dies at 93|almostittem=New York Times|čujottum=2024-07-14|tahhee=Gellene, Denise|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}|arkkâdâh=https://web.archive.org/web/20240711010914/https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|vyerkkejum=2024-07-10}}</ref> * [[syeinimáánu 11.]] peeivi – [[Shelley Duvall]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1949]])<ref name="guardian-duvall">{{Nettikäldee|Čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/jul/12/shelley-duvall-obituary |nommâ= Shelley Duvall obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-12|Kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Shannen Doherty]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1971]])<ref name="guardian-doherty">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2024/jul/14/shannen-doherty-obituary|nommâ=Shannen Doherty obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-14|Kielâ={{en}}}}</ref> * [[syeinimáánu 23.]] peeivi – [[Robin Warren]], ive [[2005]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim australialâš patolog já totkee (š. [[1937]])<ref name="np-warren-2005">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2005/warren/facts/ | Nommâ = J. Robin Warren | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[porgemáánu 4.]] peeivi – [[Tsung-Dao Lee]], ive 1957 [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim kiinalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (š. [[1926]])<ref name="np-lee-1957">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1957/lee/facts/ | Nommâ = Tsung-Dao Lee | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[porgemáánu 10.]] peeivi – [[Tuíre Kayapó]], brasilialâš algâaalmugij vuoigâdvuođâi já pirâssuojâlem aktivist (šoddâmihe ij tiäđust)<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/08/28/tuire-kayapo-lii-jaammam/|nommâ=Tuíre Kayapó lii jáámmám|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-08-28|čujottum=2024-08-28}}</ref> * [[čohčâmáánu 4.]] peeivi – [[Bora Đorđević]], [[serbia]]lâš lávloo, laavlârähtee já tihtâčällee (š. [[1952]])<ref name="b92-56437">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.b92.net/zivot/aktuelno/56437/ispracen-u-vecnost-sahranjen-bora-dordevic/vest|nommâ=Ispraćen u večnost: Sahranjen Bora Đorđević|almostittem=b92|äigimuddo=2024-09-07|čujottum=2024-10-24|Kielâ={{sr}}}}</ref> * [[čohčâmáánu 9.]] peeivi – [[James Earl Jones]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1931]])<ref name="guardian-james-earl-jones">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/article/2024/sep/09/james-earl-jones-dies |nommâ=James Earl Jones, revered actor and voice of Star Wars’ Darth Vader, dies aged 93 |Tahhee= Pulver, Andrew |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-09-10|Äigimuddo=2024-09-09|Kielâ={{en}}}}</ref> * [[čohčâmáánu 27.]] peeivi – [[Maggie Smith]], brittilâš čaittâleijee (š. [[1934]])<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Maggie-Smith|nommâ=Maggie Smith|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-09-27|čujottum=2024-09-30|ietf-kielâkoodi=en}}</ref><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/09/27/arts/maggie-smith-dead.html|nommâ=Maggie Smith, Grande Dame of Stage and Screen, Dies at 89|tahhee=Gates, Anita & Berkvist, Robert|almostittem=The New York Times|äigimuddo=27.9.2024|čujottum=29.9.2024}}</ref> * [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[Leif Segerstam]], syemmilâš kappelmiäštár já šuoŋârähtee (š. [[1944]])<ref name="yle-20001146">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20001146|nommâ=Kapellimestari Leif Segerstam on kuollut|almostittem=Yle|čujottum=2024-10-10|tahhee=Rinta-Tassi, Minna|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{fi}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 17.]] peeivi – [[Mitzi Gaynor]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já tánssájeijee (š. [[1931]])<ref name="guardian-gaynor-obit">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/oct/20/mitzi-gaynor-obituary |nommâ=Mitzi Gaynor obituary |Tahhee= Horwell, Veronica |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-10-21|Äigimuddo=2024-10-19|Kielâ={{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 17.]] peeivi – [[Andrew Schally]], ive 1977 [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim puolalâš-ovtâstumstaatâlâš endokrinolog (š. [[1926]])<ref name="np-schally-1977">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1977/schally/facts/ | Nommâ = Andrew V. Schally | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 23.]] peeivi – [[Leon Cooper]], ive 1972 [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár (š. [[1930]])<ref name="np-cooper-1972">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1972/cooper/facts/ | Nommâ = Leon N. Cooper | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[roovvâdmáánu 24.]] peeivi – [[Hans Rotmo]], taažâ musikkár, laavlârähtee já kirječällee (š. [[1948]])<ref name="snl-rotmo">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://snl.no/Hans_Rotmo | Nommâ = Hans Rotmo | Tahhee = Tørset, Espen | Almostittem = Store norske leksikon | Äigimuddo = 2024-11-26 | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{nn}}}}</ref> * [[skammâmáánu 3.]] peeivi – [[Quincy Jones]], ovtâstumstaatâlâš muusik-, elleekove- já televisiopyevtitteijee sehe laavlâ- já šuoŋârähtee (š. [[1933]])<ref name="quincy-jones-guardian-2024">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/music/2024/nov/04/quincy-jones-musician-michael-jackson-producer-dies | Nommâ = Quincy Jones, producer and entertainment powerhouse, dies aged 91 | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-11-04 | Tahhee = Beaumont-Thomas, Ben | Čujottum = 2024-11-04 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[skammâmáánu 4.]] peeivi – [[Murray Sinclair]], kanadalâš politikkár, tuámmár já äššivyeijee (š. [[1951]])<ref name="sinclaircanen">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/murray-sinclair|nommâ=Murray Sinclair|almostittem=The Canadian Encyclopedia|čujottum=2024-11-20|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> * [[juovlâmáánu 17.]] peeivi – [[William Labov]], ovtâstumstaatâlâš kemist já kielâtotkee (š. [[1927]])<ref name="obit-labov">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://obits.goldsteinsfuneral.com/william-labov | Nommâ = William "Bill" Labov | Almostittem = Goldsteins’ Rosenberg’s funeral directors | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 17.]] peeivi – [[Jānis Timma]], latvialâš kooripálluspellee (š. [[1992]]) * [[juovlâmáánu 18.]] peeivi – [[Heikki Silvennoinen]], syemmilâš čaittâleijee, kietâčällee já musikkár (š. [[1954]])<ref name="hs-2000010911552">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000010911552.html | Nommâ = Heikki Silvennoinen on kuollut – Tytär Saara Silvennoinen HS:lle: ”Heikki on semmoinen valon tuoja ollut aina” | Tahhee = Kantola, Anne já Tiikkaja, Samuli | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 2024-12-18 | Čujottum = 2024-12-30 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 19.]] peeivi – [[Eriikka Maalismaa]], syemmilâš vivlučuojâtteijee (š. [[1980]])<ref name="hs-2000010915467">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000010915467.html | Nommâ = Viulisti Eriikka Maalismaa, 44, on kuollut| Tahhee = Tiikkaja, Samuli | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 2024-12-19 | Čujottum = 2024-12-30 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 25.]] peeivi – [[Jouko Öystilä]], syemmilâš jieŋâskiärruspellee (š. [[1952]])<ref name="hs-2000010939293">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/urheilu/art-2000010939293.html | Nommâ = Jokerien ja Leijonien legenda Jouko Öystilä on kuollut | Tahhee = Kanerva, Juha | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 2025-01-02 | Čujottum = 2025-01-03 | Kielâ = {{fi}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 27.]] peeivi – [[Olivia Hussey]], eŋlandlâš čaittâleijee (š. [[1951]])<ref name="cbs-hussey">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.cbsnews.com/news/olivia-hussey-1968-romeo-and-juliet-dies-73/ | Nommâ = Olivia Hussey, star of 1968 "Romeo and Juliet," dies at 73 | Almostittem = CBS News | Äigimuddo = 2024-12-28 | Čujottum = 2024-12-30 | Kielâ = {{en}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 28.]] peeivi – [[Lars Martin Myhre]], taažâ kitarist já šuoŋârähtee (š. [[1956]])<ref name="snl-myhre">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://snl.no/Lars_Martin_Myhre | Nommâ = Lars Martin Myhre | Tahhee = Bergan, Jon Vidar já Hammerø, Tor | Almostittem = Store norske leksikon | Äigimuddo = 2024-12-28 | Čujottum = 2024-12-31 | Kielâ = {{nb}}}}</ref> * [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Jimmy Carter]], ive 2002 [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš politikkár já [[Ovtâstum staatâi president|Ovtâstum staatâi 39. president]] (š. [[1924]])<ref name="nrk-1.16303587">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/urix/jimmy-carter-_100_-er-dod-1.16303587|nommâ=Jimmy Carter (100) er død|tahhee=Alnes, Espen, Darrud, Aud já Bakken, Laila Ø.|almostittem=NRK|äigimuddo=2024-12-29|čujottum=2024-12-29|kielâ={{nb}}}}</ref> ==Kalender== {{Kalender ihe|2024}} ==Fáádást eres soojijn== {{Commonscat-raddalâs}} ==Käldeeh== <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:2024|*]] afbd75cmi847dlkw8mdg3aky3ze7q4k 14 25866 131871 124213 2025-07-09T09:38:36Z Muotâ 8 131871 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield]] [[Luokka:Ruánááeennâm vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Tanska ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Tave-Amerik ovdâskoddevaaljah]] an34r1u2fcr858kha0zw8htgfjhmc5x 14 25887 131872 124225 2025-07-09T09:38:49Z Muotâ 8 131872 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Euroop ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield]] [[Luokka:Tanska ovdâskodde|Vaaljah]] [[Luokka:Tanska vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] aha8q0qvae2gvjcdii5zydgvromkns6 0 27365 131810 2025-07-08T15:36:57Z Kumppi 5705 Uđđâ sijđo: '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh Tallinnast jyehi viiđâd ive. [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] 131810 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh Tallinnast jyehi viiđâd ive. [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] hsmc0blxxp6gckzk6ctnoe1y9p6qrsv 131811 131810 2025-07-08T15:47:06Z Kumppi 5705 131811 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh Tallinnast jyehi viiđâd ive. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] p21s0jin8et4v2v2jy49mghxs6b6za8 131812 131811 2025-07-08T15:49:46Z Kumppi 5705 131812 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna|st]] jyehi viiđâd ive. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] al3lpsj0fy0t3nlgc7o4nfgxglpcd2g 131813 131812 2025-07-08T15:50:06Z Kumppi 5705 131813 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] n34n3ktqpzq8ehxedufty78qp583epu 131814 131813 2025-07-08T15:53:19Z Kumppi 5705 131814 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Tain lii stuorrâ merhâšume eestieennâmlij identiteetân. Tábáhtus kulá UNESCO immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] e1ijanx7hl0cvf7jefczp1cmi7q1fly 131815 131814 2025-07-08T16:25:10Z Kumppi 5705 131815 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá Rijjâvuođâ jolgâdâsâst Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust puoh laavlâjuuhlij kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 sij lijjii masa 45 000 juhlod.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] nrftbon8vye0sgtk15ccyyp0zbiqq6l 131816 131815 2025-07-08T16:26:40Z Kumppi 5705 131816 wikitext text/x-wiki '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] [[Tallinna laavlâlyevi|Tallinna laavlâlyeve]] kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] rrr9ydkaovtkrb60brfi6xndg04xxkk 131817 131816 2025-07-08T16:30:17Z Kumppi 5705 131817 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân 'üldlaulupidu') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] [[Tallinna laavlâlyevi|Tallinna laavlâlyeve]] kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] 9wvk7qbjm67ydgf0mfxvzav77y985rq 131818 131817 2025-07-08T16:30:53Z Kumppi 5705 131818 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân <nowiki>''üldlaulupidu''</nowiki>) láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] [[Tallinna laavlâlyevi|Tallinna laavlâlyeve]] kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] trd2g42dxmyal5zqlcpbmb7weix2keu 131819 131818 2025-07-08T16:31:14Z Kumppi 5705 131819 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] [[Tallinna laavlâlyevi|Tallinna laavlâlyeve]] kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] f9jof9uj6sbmtj7f1lwlbrt47eefbg7 131820 131819 2025-07-08T16:40:44Z Kumppi 5705 131820 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] i3oe1xh6yh0x54nenfobnwqowxrw73e 131821 131820 2025-07-08T16:50:29Z Kumppi 5705 131821 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já Eestieennâm president sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] c9nwd6he9gcfxz65h571d34a70b3a8r 131822 131821 2025-07-08T16:52:10Z Kumppi 5705 131822 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] 6fbel4vixuo5jm7484rw2rys67fyue4 131823 131822 2025-07-08T17:10:20Z Kumppi 5705 131823 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] 2us8ppc7f5jefzucsquqbj11mj5xnpy 131824 131823 2025-07-08T18:07:32Z Kumppi 5705 131824 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst Latvia já Liettua laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] awyw63kuw6ult1hcr6gvv4fre86hhwf 131825 131824 2025-07-08T18:08:52Z Kumppi 5705 131825 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] myp553xwuhyblj452b4gjmmbgd6bev3 131826 131825 2025-07-08T18:57:44Z Kumppi 5705 131826 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] 01x9elnq3t8kbdyvf26f8w155tfpsfr 131827 131826 2025-07-08T19:08:10Z Kumppi 5705 131827 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27:deh laavlâjuhleh já 20:vádeh tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019, kuás uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] n28s3wl9pjo7yuehbiu5cu338ueel3j 131828 131827 2025-07-08T19:39:05Z Kumppi 5705 131828 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7. == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] kv7m16kvnx68b45thsqn7kmbt4d8a8e 131829 131828 2025-07-09T08:14:50Z Kumppi 5705 131829 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/song-celebration/|nommâ=Song Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tánssájeijeeh lijjii eenâb ko kuássin ovdil: 713 juávkkud, moid kullii ohtsis 11 500 tánssájeijed. Nuorâmus tánssájeijee lâi 5-ihásâš Isabela [[Eŋland|Eŋlandist]], puárásumos vist 74-ihásâš Ants [[Pärnumaa|Pärnumaast]].<ref name=":2">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/fun-facts-about-the-song-and-dance-celebration/|nommâ=Fun facts about the Song and Dance Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-03|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tanssâpyehtimijd keččii 33 000 olmožid.<ref name=":3">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/the-27th-song-and-20th-dance-celebrations-drew-the-largest-number-of-participants-and-spectators-to-concerts-ever/|nommâ=The 27th Song and 20th Dance Celebrations drew the largest number of participants and spectators to concerts ever|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Lávárduv (6.7.) ráiđuväzzimân uásálistii 47 000 lávlod, tánssájeijed já musikkárid. Siämmáá peeiv lekkâmkonsertist lijjii 35 600 keččed. Pasepeeivi (7.7.) njunoškonsertân uásálistii 35 000 lávlod já 62 000 keččed.<ref name=":3" /> Laavlâjuuhlij nuorâmus lávloo lâi 5-ihásâš Emma Kannik Tallinnast. Puárásumos lávloo lâi 90-ihásâš Aino [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]]. Kuoroh lijjii ohtsis 1020. Eestieennâm ulguubeln pottii 25 eestieennâmlâžžâd kuorod já 17 olgoeennâmlâžžâd kuorod. Stuárráámuu kuoron kullii 123 lávlod.<ref name=":2" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] k28122ap36zlbdrz6xnkujdjw4a8b7f 131830 131829 2025-07-09T08:15:51Z Kumppi 5705 131830 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/song-celebration/|nommâ=Song Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tánssájeijeeh lijjii eenâb ko kuássin ovdil: 713 juávkkud, moid kullii ohtsis 11 500 tánssájeijed. Nuorâmus tánssájeijee lâi 5-ihásâš Isabela [[Eŋland|Eŋlandist]], puárásumos vist 74-ihásâš Ants [[Pärnumaa|Pärnumaast]].<ref name=":2">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/fun-facts-about-the-song-and-dance-celebration/|nommâ=Fun facts about the Song and Dance Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-03|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tanssâpyehtimijd keččii 33 000 olmožid.<ref name=":3">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/the-27th-song-and-20th-dance-celebrations-drew-the-largest-number-of-participants-and-spectators-to-concerts-ever/|nommâ=The 27th Song and 20th Dance Celebrations drew the largest number of participants and spectators to concerts ever|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Lávárduv (6.7.) ráiđuväzzimân uásálistii 47 000 lávlod, tánssájeijed já musikkárid. Siämmáá peeivi lekkâmkonsertist lijjii 35 600 keččed. Pasepeeivi (7.7.) njunoškonsertân uásálistii 35 000 lávlod já 62 000 keččed.<ref name=":3" /> Laavlâjuuhlij nuorâmus lávloo lâi 5-ihásâš Emma Kannik Tallinnast. Puárásumos lávloo lâi 90-ihásâš Aino [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]]. Kuoroh lijjii ohtsis 1020. Eestieennâm ulguubeln pottii 25 eestieennâmlâžžâd kuorod já 17 olgoeennâmlâžžâd kuorod. Stuárráámuu kuoron kullii 123 lávlod.<ref name=":2" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] kj4ov26z2759syq9rvdtnkuclgqzepy 131832 131830 2025-07-09T08:34:20Z Kumppi 5705 131832 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâjuuhlij njunošstivrejeijen poorgâi Peeter Perens. Tanssâjuuhlij nunošstivrejeijee lâi Vaike Rajaste.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/uudised/xxvii-laulu-ja-xx-tantsupidu-on-loppenud-minu-arm-jaab-kestma/|nommâ=XXVII laulu- ja XX tantsupidu on lõppenud, minu arm jääb kestma|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/song-celebration/|nommâ=Song Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tánssájeijeeh lijjii eenâb ko kuássin ovdil: 713 juávkkud, moid kullii ohtsis 11 500 tánssájeijed. Nuorâmus tánssájeijee lâi 5-ihásâš Isabela [[Eŋland|Eŋlandist]], puárásumos vist 74-ihásâš Ants [[Pärnumaa|Pärnumaast]].<ref name=":2">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/fun-facts-about-the-song-and-dance-celebration/|nommâ=Fun facts about the Song and Dance Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-03|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tanssâpyehtimijd keččii 33 000 olmožid.<ref name=":3">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/the-27th-song-and-20th-dance-celebrations-drew-the-largest-number-of-participants-and-spectators-to-concerts-ever/|nommâ=The 27th Song and 20th Dance Celebrations drew the largest number of participants and spectators to concerts ever|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Lávárduv (6.7.) ráiđuväzzimân uásálistii 47 000 lávlod, tánssájeijed já musikkárid. Siämmáá peeivi lekkâmkonsertist lijjii 35 600 keččed. Pasepeeivi (7.7.) njunoškonsertân uásálistii 35 000 lávlod já 62 000 keččed.<ref name=":3" /> Laavlâjuuhlij nuorâmus lávloo lâi 5-ihásâš Emma Kannik Tallinnast. Puárásumos lávloo lâi 90-ihásâš Aino [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]]. Kuoroh lijjii ohtsis 1020. Eestieennâm ulguubeln pottii 25 eestieennâmlâžžâd kuorod já 17 olgoeennâmlâžžâd kuorod. Stuárráámuu kuoron kullii 123 lávlod.<ref name=":2" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] ctzjolmysw1n68cz4ym8es09xk4yzkp 131884 131832 2025-07-09T10:42:08Z Muotâ 8 /* Käldeeh */ 131884 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâjuuhlij njunošstivrejeijen poorgâi Peeter Perens. Tanssâjuuhlij nunošstivrejeijee lâi Vaike Rajaste.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/uudised/xxvii-laulu-ja-xx-tantsupidu-on-loppenud-minu-arm-jaab-kestma/|nommâ=XXVII laulu- ja XX tantsupidu on lõppenud, minu arm jääb kestma|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/song-celebration/|nommâ=Song Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tánssájeijeeh lijjii eenâb ko kuássin ovdil: 713 juávkkud, moid kullii ohtsis 11 500 tánssájeijed. Nuorâmus tánssájeijee lâi 5-ihásâš Isabela [[Eŋland|Eŋlandist]], puárásumos vist 74-ihásâš Ants [[Pärnumaa|Pärnumaast]].<ref name=":2">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/fun-facts-about-the-song-and-dance-celebration/|nommâ=Fun facts about the Song and Dance Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-03|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tanssâpyehtimijd keččii 33 000 olmožid.<ref name=":3">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/the-27th-song-and-20th-dance-celebrations-drew-the-largest-number-of-participants-and-spectators-to-concerts-ever/|nommâ=The 27th Song and 20th Dance Celebrations drew the largest number of participants and spectators to concerts ever|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Lávárduv (6.7.) ráiđuväzzimân uásálistii 47 000 lávlod, tánssájeijed já musikkárid. Siämmáá peeivi lekkâmkonsertist lijjii 35 600 keččed. Pasepeeivi (7.7.) njunoškonsertân uásálistii 35 000 lávlod já 62 000 keččed.<ref name=":3" /> Laavlâjuuhlij nuorâmus lávloo lâi 5-ihásâš Emma Kannik Tallinnast. Puárásumos lávloo lâi 90-ihásâš Aino [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]]. Kuoroh lijjii ohtsis 1020. Eestieennâm ulguubeln pottii 25 eestieennâmlâžžâd kuorod já 17 olgoeennâmlâžžâd kuorod. Stuárráámuu kuoron kullii 123 lávlod.<ref name=":2" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Kesitábáhtusah]] [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Tallinna tábáhtusah]] byw3jilrz7y7u3d99240fa9mtgvufpu 131885 131884 2025-07-09T10:50:31Z Muotâ 8 /* Käldeeh */ 131885 wikitext text/x-wiki [[Tiätuvuárkká:Üldlaulupidu 2014 - 26.JPG|pienoiskuva|Laavlâjuhleh ive 2014.]] [[Tiätuvuárkká:Estonian Song Festival Parade 4.jpg|pienoiskuva|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 2019.]] '''Eestieennâm laavlâjuhleh''' (eestikielân ''üldlaulupidu'') láá stuorrâ kuorojuhleh, moh uárnejuvvojeh [[Tallinna]]st jyehi viiđâd ive. Vuossâmuid laavlâjuuhlijd ornij [[Johann Voldemar Jannsen]] ive 1869 [[Tartto|Tartost]]. Tábáhtusâst lii stuorrâ merhâšume [[Eestieennâm|eestieennâmlij]] identiteetân, já tot kulá [[Unesco]] immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân.<ref name=":0">{{Nettikäldee|čujottâs=https://visitestonia.com/fi/laulujuhlat|nommâ=Laulu- ja tanssijuhlat Virossa|almostittem=visitestonia.com|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Laavlâjuhlijd láá ovtâstum meid tanssâjuhleh. Ive 2019 Eestieennâm laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed. Talle uárnejuvvojii 27. laavlâjuhleh já 20. tanssâjuhleh.<ref name=":0" /> Uáivisaijeen laavlâjuhlijd lii [[Tallinna laavlâlyevi]] já tanssâjuhlijd vist [[Kalevi stadion]]. == Tábáhtus ovdánem == Laavlâjuhleh pišteh maŋgâ peeivi, mutâ virgálávt toh älgih lávárduv, ko ráiđuväzzim jotá [[Rijjâvuođâ jolgâdâs|Rijjâvuođâ jolgâdâsâst]] Tallinna laavlâlyeve kuuvl. Mätki lii vittâ kilomeetter. Väzzim ääigi kááđuh láá kiddejum eres jotoluvâst. Ráiđuväzzimist láá fáárust laavlâjuuhlij puoh kuorolávlooh, orkestereh já aalmugtánssájeijeeh, juáháš jieijâs juávhust eennâmkuudij mield. Ráiđuväzzim lii nuuvtá tábáhtus, já tast láá ennuv keččeeh.<ref name=":0" /> Ive 2025 juhlooh lijjii masa 45 000.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/laulu-tantsu-ja-rahvamuusikapidu-holmas-linnaruumis-ligi-200-000-inimest/|nommâ=Laulu-, tantsu- ja rahvamuusikapidu hõlmas linnaruumis ligi 200 000 inimest - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-07|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Lyeve kulen álgá juuhlij lekkâmtilálâšvuotâ, mast lyeve paaldâst leijee toornân cokkiittuvvoo tullâ já [[Eestieennâm president]] sárnu juhleaalmugân. Lávárduv konsert pištá suulân kulmâ tiijme. Konsertist uáinojeh sehe eestieennâmliih já olgoeennâmliih oovdânpyehtimeh. Konsert loopâst kuoroh já keččeeh lávluh oovtâst.<ref name=":0" /> Laavlâjuuhlij njunoškonsert uárnejuvvoo pasepeeivi. Tot pištá suulân kuttâ tiijme. Konsertân kuleh jieškote-uvlágáneh almai, nisonij já párnái kuoroh, siäháliih kuoroh já orkestereh. Fáárust láá ärbivuáváliih lavluuh, maid puohah lávluh oovtâst, tego “Mu isamaa on minu arm”.<ref name=":0" /> Juuhlij ääigi almolâš jotolâh Tallinnast lii nuuvtá puohháid já jotá täävjib ko táválávt.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/uudised/tana-algab-laulupidu-kuidas-tulla-ja-kuhu-parkida/|nommâ=Täna algab laulupidu – kuidas tulla ja kuhu parkida? - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2025-07-05|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâ- já tanssâjuhleh láá Eestieennâm stuárráámus tábáhtus, já suulân 10 % eestieennâmlijn uásálisteh juuhlij orniimân mottoomnáál.<ref name=":1">{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171280|nommâ=Virolaisten laulu soi kohti keskikesää – sää ei lannista perinteikästä suurtapahtumaa|tahhee=Tuomaala, Erja|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> == Historjá == Laavlâjuuhlijd ovdedij almaikuoro Vanemuise jođetteijee Johann Voldemar Jannsen ive 1869. Juuhlij ulmen lâi nanodiđ eestieennâmlij aalmuglâštobdo. Vuosmuuh laavlâjuhleh uárnejuvvojii Tartost. Toos uásálistii 46 almaikuorod já 5 posonjâsorkester.<ref name=":0" /> [[Tiätuvuárkká:Rongkäik Narva mnt.XIX üldlaulupidu.jpg|pienoiskuva|vasen|Laavlâjuuhlij ráiđuväzzim ive 1980.]] Aalgâst laavlâjuhlijd kullii tuše kyehti ollásávt eestieennâmlii lavluu: ''Mu isamaa on minu arm'' já ''Sind surmani''. Taid lii nuottim [[Aleksander Kunileid]] já sannim Janssen nieidâ [[Lydia Koidula]]. Lavluu ''Mu isamaa on minu arm'' lii maŋeláá sovâttem siäháláid kuoroid [[Gustav Ernesaks]], já eidu taam versio puohah lávluh oovtâst laavlâjuuhlij loopâst.<ref name=":0" /> Sovjetlito haaldunväldim ääigi laavlâjuuhlijn lâi pággu oovdânpyehtiđ ruoššâkielâlijd lávluid. Eestieennâmliih siäiluttii kuittâg vuoigâdvuođâ lávluđ jieijâs kielân.<ref name=":1" /> Laavlâjuuhlij vievâst eestieennâmliih láá muštâlâm aalmugstis, vuástálistám [[Sovjetlitto|Sovjetlito]] haaldunväldim já ovdedâm jiečânâšvuođâ. Juhleh lijjii uási [[Lávloo vääldikomettem|Lávloo vääldikoomeetmist]], mii tuálvui [[Baltia enâmeh|Baltia enâmijd]] jiečânâšvuotân 1990-lovo aalgâst.<ref name=":0" /> Kesiehidist 1988, 10.–14.6. Tallinna laavlâlyeve alne, suulân 10 % Sovjet-Eestieennâm eestieennâmlijn čokkânii lávluđ eejieennâmlijd lavluid já leđe eestieennâmliih. Tast aalgij Eestieennâm jiečânâšvuođâ, mii šoodâi virgálâžžân ive 1991.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://balticguide.ee/laulava-vallankumous/|nommâ=Laulava vallankumous - The Baltic Guide Online|tahhee=Sarasmo, Antti|almostittem=balticguide.ee|äigimuddo=2023-06-11|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Skammâmáánu 7. peeivi ive 2003 Eestieennâm laavlâ- já tanssâjuhleh väljejuvvojii Unesco maailmärbiluvâttâlmân oovtâst [[Latvia]] já [[Liettua]] laavlâ- já tanssâjuhlijguin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2025.laulupidu.ee/en/general-information/the-tradition-of-song-and-dance-festivals-in-the-unesco-world-heritage-list/|nommâ=The Tradition of Song and Dance Festivals in the UNESCO Intangible Heritage List - XXVIII Laulu- ja XXI tantsupidu|almostittem=2025.laulupidu.ee|äigimuddo=2024-06-04|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> == Laavlâjuhleh tevdih 150 ihheed == [[Tiätuvuárkká:Laulupidu 07072019.jpg|pienoiskuva|vasen|Eestieennân laavlâjuhleh ive 2019.]] Laavlâjuhleh tevdii 150 ihheed ive 2019. Juhleive teeman lâi Koidula saanij mield ''Minu arm'' 'Muu räähis', mii čuujoot Eestienâmân. <ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/laulupidu/|nommâ=Laulupidu|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-08|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Laavlâjuuhlij njunošstivrejeijen poorgâi Peeter Perens. Tanssâjuuhlij nunošstivrejeijee lâi Vaike Rajaste.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/uudised/xxvii-laulu-ja-xx-tantsupidu-on-loppenud-minu-arm-jaab-kestma/|nommâ=XXVII laulu- ja XX tantsupidu on lõppenud, minu arm jääb kestma|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=et}}</ref> Tuon ive tanssâjuuhlij kulmâ oovdânpyehtim uárnejuvvojii 4.7.–5.7.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/song-celebration/|nommâ=Song Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tánssájeijeeh lijjii eenâb ko kuássin ovdil: 713 juávkkud, moid kullii ohtsis 11 500 tánssájeijed. Nuorâmus tánssájeijee lâi 5-ihásâš Isabela [[Eŋland|Eŋlandist]], puárásumos vist 74-ihásâš Ants [[Pärnumaa|Pärnumaast]].<ref name=":2">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/fun-facts-about-the-song-and-dance-celebration/|nommâ=Fun facts about the Song and Dance Celebration|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-03|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Tanssâpyehtimijd keččii 33 000 olmožid.<ref name=":3">{{Nettikäldee|čujottâs=https://2019.laulupidu.ee/en/news/the-27th-song-and-20th-dance-celebrations-drew-the-largest-number-of-participants-and-spectators-to-concerts-ever/|nommâ=The 27th Song and 20th Dance Celebrations drew the largest number of participants and spectators to concerts ever|almostittem=Laulupidu 2019|äigimuddo=2019-07-08|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> Lávárduv (6.7.) ráiđuväzzimân uásálistii 47 000 lávlod, tánssájeijed já musikkárid. Siämmáá peeivi lekkâmkonsertist lijjii 35 600 keččed. Pasepeeivi (7.7.) njunoškonsertân uásálistii 35 000 lávlod já 62 000 keččed.<ref name=":3" /> Laavlâjuuhlij nuorâmus lávloo lâi 5-ihásâš Emma Kannik Tallinnast. Puárásumos lávloo lâi 90-ihásâš Aino [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]]. Kuoroh lijjii ohtsis 1020. Eestieennâm ulguubeln pottii 25 eestieennâmlâžžâd kuorod já 17 olgoeennâmlâžžâd kuorod. Stuárráámuu kuoron kullii 123 lávlod.<ref name=":2" /> == Fáádást eres soojijn == {{Commonscat-raddalâs}} * [https://laulupidu.ee laulupidu.ee – Virgáliih sijđoh] == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Eestilâš aalmugärbivyehi]] [[Luokka:Kesitábáhtusah]] [[Luokka:Muusikfestivaaleh]] [[Luokka:Tallinna tábáhtusah]] nlfs2wwog4rzyesnvcg5kk4c66og46v 14 27366 131840 2025-07-09T09:06:04Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Ive 2025 Suriname vaaljah|Almoliih vaaljah]] [[Luokka:Suriname almoliih vaaljah|2025]] 131840 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ive 2025 Suriname vaaljah|Almoliih vaaljah]] [[Luokka:Suriname almoliih vaaljah|2025]] 1lxg6aa4mx5icun7aai72nflqd014ut 131858 131840 2025-07-09T09:27:42Z Muotâ 8 131858 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ive 2025 Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Suriname ovdâskoddevaaljah|2025]] crmam59ep5wjoa5zq7dyjt5h2cq7vwb 131859 131858 2025-07-09T09:28:02Z Muotâ 8 Muotâ siirdij siijđo [[Luokka:Ive 2025 Suriname almoliih vaaljah]] uđđâ noomân [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah]] 131858 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ive 2025 Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Suriname ovdâskoddevaaljah|2025]] crmam59ep5wjoa5zq7dyjt5h2cq7vwb 14 27367 131841 2025-07-09T09:07:49Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Ihe 2025 Surinamest|Vaaljah]] [[Luokka:Ive 2025 Maadâ-Amerik vaaljah|Suriname]] 131841 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Ihe 2025 Surinamest|Vaaljah]] [[Luokka:Ive 2025 Maadâ-Amerik vaaljah|Suriname]] fsll5hctv4mf21btgiiwgw8ph509qfv 131842 131841 2025-07-09T09:09:03Z Muotâ 8 131842 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ihe 2025 Surinamest|Vaaljah]] [[Luokka:Ive 2025 Maadâ-Amerik vaaljah|Suriname]] 9cmdpv6l45qxuo1250z1vcc38rwwg1v 14 27368 131843 2025-07-09T09:09:38Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:2020-lovo Maadâ-Amerik vaaljah]] [[Luokka:Ihe 2025 Maadâ-Amerikist|Vaaljah]] [[Luokka:Ive 2025 Amerik vaaljah|Maadâ-Amerik]] [[Luokka:Maadâ-Amerik vaaljah ive mield|2025]] 131843 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:2020-lovo Maadâ-Amerik vaaljah]] [[Luokka:Ihe 2025 Maadâ-Amerikist|Vaaljah]] [[Luokka:Ive 2025 Amerik vaaljah|Maadâ-Amerik]] [[Luokka:Maadâ-Amerik vaaljah ive mield|2025]] ovtw1e008b6vf1lqslzvp594s9xgsn0 14 27369 131844 2025-07-09T09:10:36Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Amerikist|Maadâ-Amerikist]] 131844 wikitext text/x-wiki [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Amerikist|Maadâ-Amerikist]] dj7g7nlg7ane14qlhs2ca17acjftoxo 131845 131844 2025-07-09T09:11:18Z Muotâ 8 131845 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Amerikist|Maadâ-Amerikist]] pmbf9qzcvvk7qc1xatt5n4b8ybss1ea 14 27370 131846 2025-07-09T09:12:59Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:2020-loho Surinamest|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Maadâ-Amerikist|Surinamest]] [[Luokka:Ihe 2025 staatâ mield|Surinamest]] 131846 wikitext text/x-wiki [[Luokka:2020-loho Surinamest|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Maadâ-Amerikist|Surinamest]] [[Luokka:Ihe 2025 staatâ mield|Surinamest]] kdkg2u2cq72f6y9gxfy4c4k0nkqz2hv 131847 131846 2025-07-09T09:13:30Z Muotâ 8 cc 131847 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:2020-loho Surinamest|2025]] [[Luokka:Ihe 2025 Maadâ-Amerikist|Surinamest]] [[Luokka:Ihe 2025 staatâ mield|Surinamest]] tgsdu9ojedyb0zpihd8pfzke4rccz1j 14 27371 131848 2025-07-09T09:14:10Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|Suriname]] [[Luokka:2020-loho staatâ mield|Suriname]] [[Luokka:Suriname ihelove mield]] 131848 wikitext text/x-wiki [[Luokka:2020-loho Maadâ-Amerikist|Suriname]] [[Luokka:2020-loho staatâ mield|Suriname]] [[Luokka:Suriname ihelove mield]] 7hx04fekbbavp99cpomjpuqv5kxa7r4 14 27372 131850 2025-07-09T09:15:33Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Iheloveh staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik ihelove mield]] [[Luokka:Suriname historjá]] 131850 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Iheloveh staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik ihelove mield]] [[Luokka:Suriname historjá]] fbnr5a7vrgktb09bkyejv4rztypnluq 131851 131850 2025-07-09T09:16:29Z Muotâ 8 131851 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:Iheloveh staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik ihelove mield]] [[Luokka:Suriname historjá]] gz1d1o77gapsiq1yk35m0jlz7omv0fz 14 27373 131853 2025-07-09T09:17:22Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{commonscat}} [[Luokka:Suriname|Historjá]] [[Luokka:Historjá staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik staatâi historjáh]] 131853 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:Suriname|Historjá]] [[Luokka:Historjá staatâ mield]] [[Luokka:Maadâ-Amerik staatâi historjáh]] rzw2d4bill8g3tj5svij8fgrpany7gg 14 27374 131854 2025-07-09T09:19:14Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Almoliih vaaljah staatâ mield‎]] [[Luokka:Maadâ-Amerik almoliih vaaljah]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Almoliih vaaljah]] 131854 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Almoliih vaaljah staatâ mield‎]] [[Luokka:Maadâ-Amerik almoliih vaaljah]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Almoliih vaaljah]] ro6r2p703hnzb7tgnaq7idg5pepekdf 131861 131854 2025-07-09T09:28:50Z Muotâ 8 131861 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Maadâ-Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield‎]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] qt4azkz0vo1mwfjuux4dv1i15lm5xk7 131862 131861 2025-07-09T09:29:58Z Muotâ 8 Muotâ siirdij siijđo [[Luokka:Suriname almoliih vaaljah]] uđđâ noomân [[Luokka:Suriname ovdâskoddevaaljah]] 131861 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Maadâ-Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield‎]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] qt4azkz0vo1mwfjuux4dv1i15lm5xk7 131864 131862 2025-07-09T09:31:17Z Muotâ 8 131864 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Maadâ-Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Suriname ovdâskodde]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] 8eh8wsnzivv6474mr9fxni36cladbfo 131868 131864 2025-07-09T09:36:02Z Muotâ 8 131868 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Maadâ-Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah staatâ mield]] [[Luokka:Suriname ovdâskodde]] [[Luokka:Suriname vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] i7k2jihes0zwsm3f1apk7yu0oqojchp 14 27375 131855 2025-07-09T09:20:11Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Suriname pooliitlâš historjá|Vaaljah]] [[Luokka:Suriname tábáhtusah|Vaaljah]] [[Luokka:Vaaljah staatâ mield]] 131855 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Suriname pooliitlâš historjá|Vaaljah]] [[Luokka:Suriname tábáhtusah|Vaaljah]] [[Luokka:Vaaljah staatâ mield]] 6foabmmroix7kzx19wl5vs5x07xgxoa 14 27376 131856 2025-07-09T09:21:01Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Maadâ-Amerik tábáhtusah]] [[Luokka:Suriname|Tábáhtusah]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ mield]] 131856 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Maadâ-Amerik tábáhtusah]] [[Luokka:Suriname|Tábáhtusah]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ mield]] 46hul04mi3vgfnpj0osex3u57g4u9h9 14 27377 131857 2025-07-09T09:22:56Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Maadâ-Amerik pooliitlâš historjá]] [[Luokka:Pooliitlâš historjá staatâ mield]] [[Luokka:Suriname historjá|Pooliitlâš historjá]] [[Luokka:Suriname politiik|Historjá]] 131857 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Maadâ-Amerik pooliitlâš historjá]] [[Luokka:Pooliitlâš historjá staatâ mield]] [[Luokka:Suriname historjá|Pooliitlâš historjá]] [[Luokka:Suriname politiik|Historjá]] 3uai0etf91a8z9oxq40iwtphvnft0qm 14 27378 131860 2025-07-09T09:28:02Z Muotâ 8 Muotâ siirdij siijđo [[Luokka:Ive 2025 Suriname almoliih vaaljah]] uđđâ noomân [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah]] 131860 wikitext text/x-wiki {{Luoka stivrim|Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah}} 96tc4cqdjqbnp1u36d81bdct41ko6h5 14 27379 131863 2025-07-09T09:29:58Z Muotâ 8 Muotâ siirdij siijđo [[Luokka:Suriname almoliih vaaljah]] uđđâ noomân [[Luokka:Suriname ovdâskoddevaaljah]] 131863 wikitext text/x-wiki {{Luoka stivrim|Luokka:Suriname ovdâskoddevaaljah}} sgkkxl9g1ecwl1t9x9odm7p3i13tbz7 14 27380 131865 2025-07-09T09:32:18Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Maadâ-Amerik vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] 131865 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Amerik ovdâskoddevaaljah]] [[Luokka:Maadâ-Amerik vaaljah|Ovdâskoddevaaljah]] 3538otak3i3anj2iv96rrdkflyjihzi 14 27381 131866 2025-07-09T09:33:21Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{commonscat}} [[Luokka:Ovdâskodeh]] [[Luokka:Suriname politiik|Ovdâskodde]] 131866 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:Ovdâskodeh]] [[Luokka:Suriname politiik|Ovdâskodde]] f5ab1c26tp216i7o2hxsowzxrgvh4e5 131867 131866 2025-07-09T09:35:19Z Muotâ 8 131867 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ovdâskodeh]] [[Luokka:Suriname politiik|Ovdâskodde]] i5e6jxzq7usnk6z0pbjs673lcw7am8v 14 27382 131869 2025-07-09T09:36:36Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah|* staatâ mield]] [[Luokka:Vaaljah staatâ mield|*]] 131869 wikitext text/x-wiki [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah|* staatâ mield]] [[Luokka:Vaaljah staatâ mield|*]] 25l7lmwv76db0ontze1f34ttufphkar 131870 131869 2025-07-09T09:37:21Z Muotâ 8 131870 wikitext text/x-wiki {{commonscat}} [[Luokka:Ovdâskoddevaaljah|* staatâ mield]] [[Luokka:Vaaljah staatâ mield|*]] 2uue2yg4d4cm27oq5osjvqh6xzntyeu 0 27383 131874 2025-07-09T09:56:34Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin. ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. Ovdánemmielâlâš uđâsmit... 131874 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin. ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed. Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee Geerlings-Simons luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin. == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka|Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] 4615cejig9f4hoivv6x11w6zu0akzar 131875 131874 2025-07-09T09:56:53Z Muotâ 8 /* Käldeeh */ 131875 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin. ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed. Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee Geerlings-Simons luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin. == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] 408cvnbmhd3g804vbg61fo51pd8zpzg 131876 131875 2025-07-09T09:57:43Z Muotâ 8 /* Puátuseh */ 131876 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin. ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed. Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee [[Jennifer Geerlings-Simons]] luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin. == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] ahccalg7lq8kqks91p4ep0pqwklm5lh 131877 131876 2025-07-09T09:58:17Z Muotâ 8 131877 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed. Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee [[Jennifer Geerlings-Simons]] luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin. == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] 9m0mlda5d0r3g971597e4lzvul1fm6c 131878 131877 2025-07-09T09:58:53Z Muotâ 8 131878 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin.<ref name="aavis09072025">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed.<ref name="aavis09072025"/> Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee [[Jennifer Geerlings-Simons]] luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin.<ref name="aavis09072025"/> == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] pstazw6zlyqs3toa2cclnfa5urghkdm 131879 131878 2025-07-09T10:01:49Z Muotâ 8 /* Puátuseh */ 131879 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin.<ref name="aavis09072025">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed.<ref name="aavis09072025"/><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171323|nommâ=Surinamiin on valittu maan ensimmäinen naispresidentti|tahhee=Aaltonen, Elise|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee [[Jennifer Geerlings-Simons]] luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Vyesimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin.<ref name="aavis09072025"/><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/2025/jul/04/suriname-first-female-president|nommâ=Suriname expected to elect first female president amid discovery of oil reserves|tahhee=Rogero, Tiago|almostittem=The Guardian|äigimuddo=2025-07-04|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en-GB}}</ref> == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] rdq9i5hgaylbzxt5sft41buof9at8hg 131880 131879 2025-07-09T10:22:54Z Muotâ 8 /* Puátuseh */ 131880 wikitext text/x-wiki '''Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah''' uárnejuvvojii [[vyesimáánu 25.]] peeivi [[2025]]. Vaaljâi maŋa aalmuglâščuákkim jesâneh jienâstij presidentist. [[Suriname]]st presidentiävtukkâs ferttee finniđ kyehti kuálmádâs jienâin, vâi sun väljejuuxxij presidentin.<ref name="aavis09072025">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2025/07/09/jennifer-geerlings-simons-lii-suriname-vuossamus-nissoonpresident/|nommâ=Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident|tahhee=Valkeapolku, Valtteri|äigimuddo=2025-07-09|čujottum=2025-07-09}}</ref> ==Puátuseh== Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljâin [[Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh (Suriname)|Aalmuglâšdemokraatlâš piäládâh]] finnij 18 saijeed. [[Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh|Ovdánemmielâlâš uđâsmittempiäládâh]] vist vuoitij 17 saijeed. Vittâ ucceeb piäláduv vuoittii eres 16 saijeed.<ref name="aavis09072025"/><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20171323|nommâ=Surinamiin on valittu maan ensimmäinen naispresidentti|tahhee=Aaltonen, Elise|almostittem=Yle Uutiset|äigimuddo=2025-07-06|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref> Kyehti peeivi vaaljâi maŋa Aalmuglâšdemokraatlii piäláduv saavâjođetteijee [[Jennifer Geerlings-Simons]] luhostui rähtiđ lito ucebij piäláduvâiguin nuuvt ete sun finnij olssis 34 tuárjod ađai kyehti kuálmádâs lahâasâtteijein. Syeinimáánu 6. peeivi 2025 sun väljejui Suriname presidentin.<ref name="aavis09072025"/><ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/2025/jul/04/suriname-first-female-president|nommâ=Suriname expected to elect first female president amid discovery of oil reserves|tahhee=Rogero, Tiago|almostittem=The Guardian|äigimuddo=2025-07-04|čujottum=2025-07-09|ietf-kielâkoodi=en-GB}}</ref> == Käldeeh == <small>{{Käldeeh|sárgáttuvah}}</small> [[Luokka:Ive 2025 Suriname ovdâskoddevaaljah|*]] mxr02dtd58bhcdox3wbrzk41ijl1uy7 14 27384 131881 2025-07-09T10:37:37Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm tábáhtusah kieldâ mield]] [[Luokka:Tallinna|Tábáhtusah]] 131881 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm tábáhtusah kieldâ mield]] [[Luokka:Tallinna|Tábáhtusah]] 4lnjkvk4exm2xx49g2b87wi2km8q6w2 14 27385 131882 2025-07-09T10:38:57Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm tábáhtusah|* kieldâ mield]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ já kieldâ mield]] 131882 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm tábáhtusah|* kieldâ mield]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ já kieldâ mield]] rvf6xb3jmq90gbk594cnvwl8f9rm41w 14 27386 131883 2025-07-09T10:40:52Z Muotâ 8 Uđđâ sijđo: {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm|Tábáhtusah]] [[Luokka:Euroop tábáhtusah]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ mield]] 131883 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} [[Luokka:Eestieennâm|Tábáhtusah]] [[Luokka:Euroop tábáhtusah]] [[Luokka:Tábáhtusah staatâ mield]] bf1uamrxlqsbnfdzf5uxobsyqfg57jc